Ο καθηγητής Δημοσθένης Σαρηγιάννης και η ομάδα του αποκωδικοποιούν καθημερινά για το enikos.gr την ημερήσια επιδημιολογική έκθεση του ΕΟΔΥ, παραθέτοντας τις εκτιμήσεις τους για την πορεία της πανδημίας του κορονοϊού στη χώρα.
Η ανάλυση που κάνουν για το enikos.gr ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης και η ομάδα του:
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, ο αριθμός κρουσμάτων της Τρίτης ανέρχεται στα 21.121 νέα κρούσματα με τον αντίστοιχο κυλιόμενο μέσο όρο 7 ημερών να διαμορφώνεται στα 14.196. Οι προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE (που λαμβάνουν υπόψη την διασπορά όλων των μεταλλαγμένων στελεχών του SARS-CoV-2) είναι 14.790 (ημερήσια νέα κρούσματα) και 13.798 (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) αντίστοιχα. Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν ήταν 133.987 και σε συνδυασμό με τον αριθμό των κρουσμάτων, ο δείκτης θετικότητας διαμορφώθηκε στο 15,8 %. Η πραγματοποίηση αριθμού τεστ σε επίπεδα άνω των 150.000 την ημέρα, συντελεί στο να εξάγουμε πιο ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την πορεία της πανδημίας, αλλά και να εντοπίζονται περισσότεροι ασυμπτωματικοί και προσυμπτωματικοί, συντελώντας στην ανάσχεση ή έστω στον μετριασμό πιθανής έξαρσης που μπορεί να συμβεί λόγω της εμφάνισης ολοένα και ταχύτερα μεταδιδόμενων στελεχών, σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα ανοίγματα. Σημαντικοί σύμμαχοι σε αυτή την προσπάθεια αύξησης του αριθμού των τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2 αποτελούν εκτός από τα rapid και τα self test, για να καταπολεμηθεί η δυναμική αύξησης της διασποράς στις περιοχές όπου μια τέτοια αύξηση διαφαίνεται από τα μέχρι τώρα δεδομένα και την υπολογιστική πλατφόρμα CORE.
Ο αριθμός ημερήσιων θανάτων (54) που καταγράφηκε είναι ελάχιστα υψηλότερος σε σχέση με τη Δευτέρα (52). Όπως είχαμε προβλέψει ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος που είναι 54,6 παραμένει υψηλός, ιδιαίτερα σε σχέση με τον αριθμό των νοσηλειών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ).
Όσον αφορά στους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), ο αριθμός είναι μειωμένος σε σχέση με τη Δευτέρα (365 από 370). Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών που νοσηλεύονται σε κλίνες ΜΕΘ με βάση τις προσομοιώσεις της πλατφόρμας CORE, παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, των ασθενών που νοσηλεύονται σε απλές κλίνες στο Σχήμα 2, ενώ η εκτίμησή μας για την πορεία των θανάτων ανά ημέρα παρουσιάζεται στο Σχήμα 3.
Σχήμα 1. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Σχήμα 2. Αριθμός κρουσμάτων σε σοβαρή κατάσταση (νοσηλευόμενοι σε απλές κλίνες) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Σχήμα 3. Αριθμός θανάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Η πορεία της μέσης εβδομαδιαίας τιμής των κρουσμάτων, καθώς και του κυλιόμενου μέσου όρου 7 ημερών του αριθμού των κρουσμάτων ανά 100.000 πληθυσμού, όπως έχουν καταγραφεί από τον ΕΟΔΥ και η αναμενόμενη πορεία τους, όπως προδιαγράφεται από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE για την Ελληνική επικράτεια (όπως και στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη) μέχρι τις 15 Μαρτίου, αποτυπώνονται στο Σχήμα 4. Αυτή η προβλεπόμενη πορεία, που αφορά τα κρούσματα, τους νοσηλευόμενους σε απλές κλίνες, όσο και σε ΜΕΘ, καθώς επίσης και τους θανάτους, βασίζεται στις ακόλουθες παραδοχές:
– 360.000 self-test πραγματοποιούνται ημερησίως κατά μέσο όρο πλέον και περίπου 320.000 rapid και PCR test, και οι φορείς που εντοπίζονται θετικοί και θα επιβεβαιώνονται και με τεστ του ΕΟΔΥ, θα εισέρχονται σε καραντίνα 14 ημερών και θα ακολουθεί ιχνηλάτηση των επαφών τους. Σε αυτή τη βάση πιστεύουμε να γίνεται κατανοητή η σημασία του μέτρου, αφού συντελεί αποφασιστικά στη διακοπή αλυσίδων μετάδοσης από ασυμπτωματικούς και προσυμπτωματικούς που χωρίς να έχουν αντιληφθεί ότι είναι φορείς, θα μετέδιδαν τον ιό.
– Τα ισχύοντα ανοίγματα δραστηριοτήτων πραγματοποιούνται με τους προγραμματισμένους όρους προφύλαξης, λαμβάνοντας υπόψη και τα πιο πρόσφατα μέτρα που ισχύουν από 19/02/2022, ενώ ταυτόχρονα δε θα παρατηρηθούν εικόνες αδικαιολόγητης συρροής. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή, υπευθυνότητα και σύνεση ώστε να τηρηθούν οι παραπάνω όροι.
– Ο ρυθμός εμβολιασμών θα συνεχιστεί με το ρυθμό που πραγματοποιείται τώρα, δηλαδή περίπου 20.000 ημερησίως, και θα περιλαμβάνει τόσο νέους εμβολιασμούς, όσο και αναμνηστικές δόσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μείωση του ρυθμού εμβολιασμού με την αναμνηστική δόση, συντελεί καθοριστικά στην επιβράδυνση της αποκλιμάκωσης που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες, και ότι η διατήρηση του τείχους ανοσίας, είναι υψίστης σημασίας για την πορεία της πανδημίας.
Ο αριθμός των κρουσμάτων που παρατηρείται, είναι σημαντικά υψηλότερος από αυτόν που αναμέναμε όταν ξεκίνησε η αποκλιμάκωση του 5ου κύματος και υποδηλώνει διαφυγή ανοσίας. O κυρίως λόγος που συμβαίνει αυτή η διαφυγή ανοσίας, είναι η καθυστέρηση της εφαρμογής της αναμνηστικής δόσης, με δεδομένη τη σημαντική διαφορά στην αποτελεσματικότητα προστασίας μεταξύ εμβολιασμένων με 2 δόσεις και με 3. Παράλληλα, ανησυχία δημιουργεί και η παρουσία του νέου υποστελέχους της Ο, το οποίο εικάζεται ότι είναι ακόμη πιο μεταδοτικό από το αρχικό Ο κατά 33%. Συνεπώς, ο συνδυασμός επιβράδυνσης της 3ης δόσης και της παρουσίας του νέου στελέχους, είναι πιθανό να καθυστερήσουν επιπλέον την ταχύτερη αποκλιμάκωση τις επόμενες ημέρες, η οποία όμως δείχνει να επανέρχεται, υποβοηθούμενη από τη φυσική ανοσία των νοσούντων τον τελευταίο μήνα (περίπου 1.000.000) και την άνοδο της θερμοκρασίας καθώς εισερχόμαστε στην άνοιξη.
Σχήμα 4. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ελληνική επικράτεια
Στις επιμέρους περιοχές με υψηλό υγειονομικό κίνδυνο, παρατηρείται αυξημένος αριθμός κρουσμάτων στη Θεσσαλονίκη με 1984 κρούσματα (1030 κρούσματα τη Δευτέρα), όπως επίσης και στην Αττική, με 7561 κρούσματα (2670 κρούσματα τη Δευτέρα). Η Αττική αντιπροσωπεύει περίπου το 36% των κρουσμάτων, και εμφανίζει σχεδόν 3,5 φορές περισσότερα κρούσματα από τη Θεσσαλονίκη. Η ήπια ανοδική πορεία των κρουσμάτων στην Αττική, ενώ είχε αρχίσει να κάμπτεται, πλέον παρουσιάζει ξανά ανοδική τάση (Σχήμα 5), ενώ η πορεία των κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ) παρουσιάζεται στο Σχήμα 6.
Σχήμα 5. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αττική
Σχήμα 6. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE στην Αττική
Η πορεία στη Θεσσαλονίκη ενώ ήταν πτωτική, πλέον παρουσιάζει μικρής διάρκειας αναστροφή (Σχήμα 7), ενώ η πορεία των κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ) στη Θεσσαλονίκη παρουσιάζεται στο Σχήμα 8.
Σχήμα 7. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Θεσσαλονίκη
Σχήμα 8. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE στη Θεσσαλονίκη
Συμπεράσματα: Με βάση τα αποτελέσματα παρατηρήθηκε μικρότερος αριθμός των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), και ίδιος αριθμός θανάτων από COVID-19. Σε πανελλαδικό επίπεδο ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του δείκτη θετικότητας διαμορφώθηκε στο 7,2% (η ημερήσια τιμή σήμερα είναι 15,8%) ενώ ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του πραγματικού αριθμού αναπαραγωγής Rt (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που ένας φορέας μπορεί να επιμολύνει) αυξήθηκε σημαντικά στο 0,95 (Rt κάτω από τη μονάδα υποδηλώνει καθαρή μείωση της διασποράς του ιού στην κοινότητα). Όπως είχαμε αναφέρει και χθες, η τιμή που είχε καταγραφεί ήταν πλασματική, και οφείλονταν στη μη σωστή καταγραφή λόγω της χθεσινής αργίας, ενώ αναμένουμε τα αυριανά αποτελέσματα για να έχουμε πιο καθαρή εικόνα της πραγματικής διασποράς.
O πραγματικός αριθμός αναπαραγωγής Rt ανά περιφερειακή ενότητα της χώρας παρουσιάζεται στο Σχήμα 58.
Σχήμα 58. Πραγματικός αριθμός αναπαραγωγής Rt
Δυστυχώς και πάλι παρατηρείται πολύ έντονη επιβράδυνση της αποκλιμάκωσης και φαίνεται να δημιουργείται προσωρινά σταθεροποιητική (έως ήπια ανοδική) πορεία που αντικατοπτρίζεται και στον ημερήσιο αριθμό των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών), ο οποίος παραμένει πάνω από τις 14.000 (14.196).
Για να επανέλθει η ταχεία αποκλιμάκωση της πανδημίας, πέρα από την εφαρμογή των μέτρων (σε συνδυασμό με την σημαντική συνειδητοποίηση εκ μέρους του πληθυσμού ότι χρειάζεται προσοχή και σύνεση για την αντιμετώπιση της διασποράς της παραλλαγής Ο), θα πρέπει να στοχεύσουμε στη διατήρηση και την επέκταση της επίκτητης ανοσίας του πληθυσμού, αλλά και στον πολύ μεγάλο αριθμό των τεστ συνολικά (μοριακά, rapid και self-test) που πραγματοποιούνται καθημερινά, των οποίων ο αριθμός έχει φθάσει σε ημερήσια βάση τις 700.000. Αυτά σε συνδυασμό με τη φυσική ανοσία του πληθυσμού μετά από νόσηση, θα συντελέσουν στην συστηματική αποκλιμάκωση της πανδημίας. Αντίθετα, με τον υπάρχοντα ρυθμό εμβολιασμού αναμνηστικών δόσεων, έχει ήδη καθυστερήσει να επέλθει η πορεία αποκλιμάκωσης. Η τήρηση των μέτρων είναι ιδιαίτερα σημαντική, γιατί σε κάποιες περιοχές, λόγω της χαλάρωσης των μέτρων στην εστίαση, παρατηρείται επιβράδυνση του ρυθμού αποκλιμάκωσης, με ποιο έντονα τα φαινόμενα αυτά στο σύνολο της Κρήτης, στη Θεσσαλονίκη, αλλά και σε επιμέρους άλλες περιοχές.
Παρόλο που η συνολική δυναμική της πανδημίας δε θα μπορούσε να αναστραφεί με τη δεδομένη ανοσία, αριθμό τεστ και μετεωρολογικές συνθήκες, χρειάζεται ακόμα σύνεση στην εφαρμογή των μέτρων για να αποφευχθεί περαιτέρω καθυστέρηση της συστηματικής αποκλιμάκωσης.
Όσον αφορά στη διαμόρφωση της ανοσίας, αξίζει να επισημανθεί ότι μέχρι την Δευτέρα φτάσαμε στο να είναι πλήρως εμβολιασμένοι με 2 δόσεις το 71,2% του πληθυσμού. Αντίστοιχα όμως, θα πρέπει να εξασφαλιστεί η διατήρηση της ανοσίας στους ήδη εμβολιασμένους που έχουν ξεπεράσει το εξάμηνο από τον εμβολιασμό και με τη δεύτερη δόση με τη χορήγηση της ενισχυτικής τρίτης δόσης, έτσι ώστε να μην αντισταθμιστούν οι νέοι εμβολιασμοί, από άτομα στα οποία θα έχει παρέλθει η ανοσία. Σήμερα έχει εμβολιαστεί με 3 δόσεις περίπου το 51% του πληθυσμού.
Είναι κρίσιμο για την επιτυχή αντιμετώπιση της κλιμάκωσης της διασποράς του στελέχους Ο να επιταχυνθεί ο εμβολιασμός με τη 3η δόση και ο εμβολιασμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (5-18). Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα των συνδυαστικών αυτών εργαλείων πρόληψης της διασποράς, θα πρέπει να αποτελέσει οδηγό για την αντιμετώπιση του κύματος της μετάλλαξης Ο. Υπολογίζουμε ότι αν συνεχιστεί ο χαμηλότερος ρυθμός εμβολιασμού με την τρίτη δόση που παρατηρείται τις τελευταίες 15 ημέρες θα έχουμε γύρω στους 2600 θανάτους περισσότερους από COVID-19 μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2022 σε σχέση με τους θανάτους που θα είχαμε αν ο ρυθμός χορήγησης της τρίτης δόσης παρέμενε στα υψηλά επίπεδα που βρέθηκε στις αρχές του έτους και στο τέλος του 2021.
Η επιδημιολογική εικόνα σήμερα σε σχέση με την προηγούμενη Τρίτη, παρουσιάζεται στα συγκριτικά συγκεντρωτικά αποτελέσματα που δίνονται στο Σχήμα 59. Όπως ήδη αναφέρθηκε, η σημερινή ημέρα δεν είναι απολύτως αντιπροσωπευτική (κυρίως όσον αφορά το δείκτη θετικότητας), γιατί σε κάποιο βαθμό αποτυπώνει τη διόρθωση λόγω της χθεσινής αργίας, εντούτοις, η αύξηση του πραγματικού ρυθμού αναπαραγωγής εγείρει προβληματισμό για την διαφαινόμενη καθυστέρηση στην αποκλιμάκωση.
