Ο καθηγητής Δημοσθένης Σαρηγιάννης και η ομάδα του αποκωδικοποιούν καθημερινά για το enikos.gr την ημερήσια επιδημιολογική έκθεση του ΕΟΔΥ, παραθέτοντας τις εκτιμήσεις τους για την πορεία της πανδημίας του κορονοϊού στη χώρα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, ο χθεσινός αριθμός κρουσμάτων κορονοϊού ανήλθε στα 22.451 νέα κρούσματα με τον αντίστοιχο κυλιόμενο μέσο όρο 7 ημερών να διαμορφώνεται στα 21.029. Οι προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE (που λαμβάνουν υπόψη την διασπορά όλων των μεταλλαγμένων στελεχών του SARS-CoV-2) είναι 23.566 (ημερήσια νέα κρούσματα) και 20.644 (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) αντίστοιχα.
Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν ήταν 300.935 και σε συνδυασμό με τον αριθμό των κρουσμάτων, ο δείκτης θετικότητας διαμορφώθηκε στο 7,5%. Η πραγματοποίηση αριθμού τεστ σε επίπεδα άνω των 150.000 την ημέρα, συντελεί στο να εξάγουμε πιο ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την πορεία της πανδημίας, αλλά και να εντοπίζονται περισσότεροι ασυμπτωματικοί και προσυμπτωματικοί, συντελώντας στην ανάσχεση ή έστω στον μετριασμό πιθανής έξαρσης που μπορεί να συμβεί λόγω της εμφάνισης ολοένα και ταχύτερα μεταδιδόμενων στελεχών, σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα ανοίγματα.
Σημαντικοί σύμμαχοι σε αυτή την προσπάθεια αύξησης του αριθμού των τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2 αποτελούν εκτός από τα rapid και τα self test, για να καταπολεμηθεί η δυναμική αύξησης της διασποράς στις περιοχές όπου μια τέτοια αύξηση διαφαίνεται από τα μέχρι τώρα δεδομένα και την υπολογιστική πλατφόρμα CORE.
Ο αριθμός ημερήσιων θανάτων (60) που καταγράφηκε την Τετάρτη είναι μεγαλύτερος σε σχέση με προχθές (49). Όπως είχαμε προβλέψει ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος που είναι 51,3 παραμένει υψηλός, και τόσο ο αριθμός, όσο και η τάση του, δεν συνάδει με τον αριθμό των νοσηλειών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ).
Όσον αφορά στους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), χθες ο αριθμός ήταν ελαφρά μειωμένος σε σχέση με προχθές (348 από 351). Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών που νοσηλεύονται σε κλίνες ΜΕΘ με βάση τις προσομοιώσεις της πλατφόρμας CORE, παρουσιάζεται στο Σχήμα 1 των ασθενών που νοσηλεύονται σε απλές κλίνες στο Σχήμα 2, ενώ η εκτίμησή μας για την πορεία των θανάτων ανά ημέρα παρουσιάζεται στο Σχήμα 3.
Η πορεία της μέσης εβδομαδιαίας τιμής των κρουσμάτων, καθώς και του κυλιόμενου μέσου όρου 7 ημερών του αριθμού των κρουσμάτων ανά 100.000 πληθυσμού, όπως έχουν καταγραφεί από τον ΕΟΔΥ και η αναμενόμενη πορεία τους, όπως προδιαγράφεται από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE για την ελληνική επικράτεια (όπως και στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη) έως τις 30 Μαρτίου, αποτυπώνονται στο Σχήμα 4. Αυτή η προβλεπόμενη πορεία, που αφορά στα κρούσματα, τους νοσηλευόμενους σε απλές κλίνες, όσο και σε ΜΕΘ, καθώς επίσης και τους θανάτους, βασίζεται στις ακόλουθες παραδοχές:
– 360.000 self-test πραγματοποιούνται ημερησίως κατά μέσο όρο πλέον και περίπου 320.000 rapid και PCR test, και οι φορείς που εντοπίζονται θετικοί και θα επιβεβαιώνονται και με τεστ του ΕΟΔΥ, θα εισέρχονται σε καραντίνα 14 ημερών και θα ακολουθεί ιχνηλάτηση των επαφών τους. Σε αυτή τη βάση πιστεύουμε να γίνεται κατανοητή η σημασία του μέτρου, αφού συντελεί αποφασιστικά στη διακοπή αλυσίδων μετάδοσης από ασυμπτωματικούς και προσυμπτωματικούς που χωρίς να έχουν αντιληφθεί ότι είναι φορείς, θα μετέδιδαν τον ιό.
– Τα ισχύοντα ανοίγματα δραστηριοτήτων πραγματοποιούνται με τους προγραμματισμένους όρους προφύλαξης, λαμβάνοντας υπόψη και τα πιο πρόσφατα μέτρα που ισχύουν από 19/02/2022, ενώ ταυτόχρονα δεν θα παρατηρηθούν εικόνες αδικαιολόγητης συρροής. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή, υπευθυνότητα και σύνεση ώστε να τηρηθούν οι παραπάνω όροι.
– Ο ρυθμός εμβολιασμών θα συνεχιστεί με το ρυθμό που πραγματοποιείται τώρα, δηλαδή περίπου 15.000 ημερησίως, και θα περιλαμβάνει τόσο νέους εμβολιασμούς, όσο και αναμνηστικές δόσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μείωση του ρυθμού εμβολιασμού με την αναμνηστική δόση, συντελεί καθοριστικά στην επιβράδυνση της αποκλιμάκωσης που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες, και ότι η διατήρηση του τείχους ανοσίας, είναι υψίστης σημασίας για την πορεία της πανδημίας.
Ο αριθμός των κρουσμάτων που παρατηρείται, είναι σημαντικά υψηλότερος από αυτόν που αναμέναμε όταν ξεκίνησε η αποκλιμάκωση του 5ου κύματος και υποδηλώνει διαφυγή ανοσίας. O κυρίως λόγος που συμβαίνει αυτή η διαφυγή ανοσίας, είναι η καθυστέρηση της εφαρμογής της αναμνηστικής δόσης, με δεδομένη τη σημαντική διαφορά στην αποτελεσματικότητα προστασίας μεταξύ εμβολιασμένων με 2 δόσεις και με 3.
Επίσης, σημαντική διαφυγή ανοσίας υπάρχει λόγω του αυξημένου ρυθμού επαναμολύνσεων ακόμη και σε σύντομο διάστημα από προηγούμενη μόλυνση, που αποτελεί χαρακτηριστικό του νέου υποστελέχους της Ο (Β.Α.2, ή παραλλαγή Ο-2), το οποίο εικάζεται ότι είναι ακόμη πιο μεταδοτικό από την παραλλαγή Ο κατά 33% μεσοσταθμικά. Συνεπώς, ο συνδυασμός επιβράδυνσης της 3ης δόσης και της παρουσίας του νέου στελέχους, οδήγησαν σε ένα νέο κύμα που θα καθυστερήσει επιπλέον την ταχύτερη αποκλιμάκωση.
Στις επιμέρους περιοχές με υψηλό υγειονομικό κίνδυνο, χθες παρατηρήθηκε μικρότερος αριθμός κρουσμάτων στη Θεσσαλονίκη με 2191 κρούσματα (2827 κρούσματα χθες), όπως και στην Αττική, με 8453 κρούσματα (11207 κρούσματα προχθές). Η Αττική αντιπροσωπεύει περίπου το 38% των κρουσμάτων, και εμφανίζει σχεδόν 4 φορές περισσότερα κρούσματα από τη Θεσσαλονίκη. Η ανοδική πορεία των κρουσμάτων στην Αττική, αρχίζει να κάμπτεται και θα γίνει πιο έντονη η τάση αυτή στις επόμενες ημέρες (Σχήμα 5), ενώ η πορεία των κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ) παρουσιάζεται στο Σχήμα 6.
Η πιο πρόσφατη ανοδική πορεία στη Θεσσαλονίκη αρχίζει να κάμπτεται (Σχήμα 7), ενώ η πορεία των κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ) παρουσιάζεται στο Σχήμα 8.
Δείτε έκθεση ολόκληρη την έκθεση
Συμπεράσματα: Με βάση τα αποτελέσματα της Τετάρτης, σε σχέση με της Τρίτης, παρατηρήθηκε πρακτικά ελαφρά μικρότερος ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), και μεγαλύτερος αριθμός θανάτων από COVID-19.
Σε πανελλαδικό επίπεδο ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του δείκτη θετικότητας διαμορφώθηκε στο 11,2% (η ημερήσια τιμή χθες ήταν 7,5%) ενώ ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του πραγματικού αριθμού αναπαραγωγής Rt (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που ένας φορέας μπορεί να επιμολύνει) διατηρήθηκε στο 0,99 (Rt κάτω από τη μονάδα υποδηλώνει καθαρή μείωση της διασποράς του ιού στην κοινότητα). Η αύξηση του Rt πάνω από τη μονάδα τις προηγούμενες 16 ημέρες υποδήλωνε ανοδικό κύμα.
O πραγματικός αριθμός αναπαραγωγής Rt ανά περιφερειακή ενότητα της χώρας παρουσιάζεται στο Σχήμα 58.
Η κάμψη της ανοδικής πορείας της προηγούμενης εβδομάδας, δείχνει να επανέρχεται και αντικατοπτρίζεται και στον ημερήσιο αριθμό των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών), ο οποίος εμφανίζει οριακή πτώση, και βρίσκεται μόλις πάνω από τις 21.000 (21.029).
Για να επανέλθει η συστηματική αποκλιμάκωση της πανδημίας, πέρα από την εφαρμογή των μέτρων (σε συνδυασμό με την σημαντική συνειδητοποίηση εκ μέρους του πληθυσμού ότι χρειάζεται προσοχή και σύνεση για την αντιμετώπιση της διασποράς της παραλλαγής Ο), θα πρέπει να στοχεύσουμε στη διατήρηση και την επέκταση της επίκτητης ανοσίας του πληθυσμού, αλλά και στον πολύ μεγάλο αριθμό των τεστ συνολικά (μοριακά, rapid και self-test) που πραγματοποιούνται καθημερινά, των οποίων ο αριθμός έχει φθάσει σε ημερήσια βάση τις 700.000. Γι’ αυτόν τον λόγο και με δεδομένη τη μεγάλη διασπορά στα σχολεία θεωρούμε πρόωρη τη μείωση των self-test στα παιδιά σχολικής ηλικίας σε ένα μόνο την εβδομάδα από τα δύο που γίνονταν μέχρι τώρα.
Τα πολλά τεστ, η τεχνητή ανοσία σε συνδυασμό με τη φυσική ανοσία του πληθυσμού μετά από νόσηση, θα συντελέσουν στη συστηματική αποκλιμάκωση της πανδημίας, παρόλο που οι επαναμολύνσεις συνεχώς επιβραδύνουν τη συστηματική αποκλιμάκωση.
Αντίθετα, με τον υπάρχοντα ρυθμό εμβολιασμού αναμνηστικών δόσεων, και σε συνδυασμό με την παρουσία της Ο-2, διανύουμε άλλο ένα κύμα και που έχει ήδη καθυστερήσει την επερχόμενη αποκλιμάκωση.
Σημαντικός παράγοντας τόσο για την αβεβαιότητα των προβλέψεων, αλλά όσο και για τη διαφαινόμενη πορεία της πανδημίας αποτελούν και οι επαναμολύνσεις, και θα ήταν αρκετά βοηθητικό να υπήρχαν στην ημερήσια έκθεση του ΕΟΔΥ και τέτοιου τύπου δεδομένα.
Όσον αφορά στη διαμόρφωση της ανοσίας, αξίζει να επισημανθεί ότι μέχρι χθες φτάσαμε στο να είναι πλήρως εμβολιασμένοι με 2 δόσεις το 71% του πληθυσμού. Αντίστοιχα όμως, θα πρέπει να εξασφαλιστεί η διατήρηση της ανοσίας στους ήδη εμβολιασμένους που έχουν ξεπεράσει το εξάμηνο από τον εμβολιασμό και με τη δεύτερη δόση με τη χορήγηση της ενισχυτικής τρίτης δόσης, έτσι ώστε να μην αντισταθμιστούν οι νέοι εμβολιασμοί, από άτομα στα οποία θα έχει παρέλθει η ανοσία. Σήμερα έχει εμβολιαστεί με 3 δόσεις περίπου το 52% του πληθυσμού. Είναι κρίσιμο για την επιτυχή αντιμετώπιση της κλιμάκωσης της διασποράς του στελέχους Ο να επιταχυνθεί ο εμβολιασμός με τη 3η δόση και ο εμβολιασμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (5-18).
Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα των συνδυαστικών αυτών εργαλείων πρόληψης της διασποράς, θα πρέπει να αποτελέσει οδηγό για την αντιμετώπιση του κύματος της μετάλλαξης Ο. Υπολογίζουμε ότι αν συνεχιστεί ο χαμηλότερος ρυθμός εμβολιασμού με την τρίτη δόση που παρατηρείται τις τελευταίες 15 ημέρες θα έχουμε γύρω στους 2600 θανάτους περισσότερους από COVID-19 μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2022 σε σχέση με τους θανάτους που θα είχαμε αν ο ρυθμός χορήγησης της τρίτης δόσης παρέμενε στα υψηλά επίπεδα που βρέθηκε στις αρχές του έτους και στο τέλος του 2021.
Η επιδημιολογική εικόνα χθες σε σχέση με την εικόνα την προηγούμενη Τετάρτη, παρουσιάζεται στα συγκριτικά συγκεντρωτικά αποτελέσματα που δίνονται στο Σχήμα 59.
Όσον αφορά στις επιμέρους περιοχές, όλες βρίσκονται πάνω από το όριο χαρακτηρισμού ως περιοχές ανησυχίας. Η συγκεντρωτική εικόνα των επιμέρους περιοχών παρουσιάζεται στο Σχήμα 60.
Η αποτύπωση των τάσεων στις επιμέρους περιοχές, παρουσιάζεται στο Σχήμα 61, όπου παρουσιάζεται ο ρυθμός μεταβολής των νέων κρουσμάτων ανά 100.000 κατοίκους (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) των επιμέρους περιοχών. Θετικές τιμές του ρυθμού μεταβολής υποδηλώνουν άνοδο, ενώ αρνητικές τιμές υποδηλώνουν πτωτική πορεία.
Με βάση το Σχήμα 61, αλλά και τη συνολικότερη πορεία των τελευταίων ημερών όπως αυτή αποτυπώνεται στο Σχήμα 58 (πραγματικός αριθμός αναπαραγωγής Rt ανά περιοχή), οι περισσότερες περιοχές είναι σε πτωτική πορεία, με καθαρά ανοδική τάση στη Σαντορίνη, σε μικρότερο βαθμό στη Φθιώτιδα, ενώ ακολουθούν και άλλες πόλεις με χαμηλότερο ρυθμό. Εντούτοις, αρκετές περιοχές εμφανίζουν κάμψη, λόγω της επιπλέον (φυσικής) ανοσίας που διαμορφώθηκε με την πιο πρόσφατη κύμανση, με πιο έντονη στην Ευρυτανία, στο Ρέθυμνο, στη Ζάκυνθο και στη Θάσο. Όσον αφορά στις μεγάλες πόλεις, στην Αττική, παρουσιάζεται μεγάλη διασπορά ξανά, και θα καθυστερήσει για περίπου μια εβδομάδα η κάμψη αυτής, ενώ στη Θεσσαλονίκη, έχει ξεκινήσει η επιβράδυνση της διασποράς, και αναμένουμε να δούμε κάμψη στις επόμενες 3-4 ημέρες.
Γενικά, τους τελευταίους 2 μήνες, επιβεβαιώνεται η θεωρία της δυναμικής ισορροπίας που έχει ήδη αναφερθεί. Στην προκειμένη περίπτωση, η χαλάρωση των μέτρων, έδωσε το χώρο στην πιο μεταδοτική μετάλλαξη Ο-2 να αναπτυχθεί και να δώσει μια επιπλέον κύμανση, καθυστερώντας την ταχεία αποκλιμάκωση, από την άλλη, η διαμόρφωση ενός υψηλού κύματος δυσχεραίνεται από την επιπλέον φυσική ανοσία που διαμορφώνεται (και που προστίθεται στη συνολική επίκτητη και ήδη υπάρχουσα φυσική ανοσία), ακριβώς λόγω της κύμανσης αυτής. Όπως όμως αναφέρθηκε, επιπλέον επιβαρυντικός παράγοντας είναι οι επαναμολύνσεις, ενώ αξίζει να εξεταστεί το ενδεχόμενο να υπάρχει μειωμένη ανοσία σε άτομα που είχαν εμβολιαστεί με την τρίτη δόση προ 4 μηνών.
Για να περιοριστεί ο κίνδυνος εκτεταμένης αναζωπύρωσης της πανδημίας της παραλλαγής Ο-2 και να επανέλθει η αποκλιμάκωση, απαραίτητες προϋποθέσεις είναι:
(α) να συνεχισθεί με υψηλό ρυθμό τόσο ο εμβολιασμός με την αναμνηστική δόση όσο και να ολοκληρωθεί γρήγορα ο εμβολιασμός των παιδιών σχολικής ηλικίας, και
(β) να συνεχιστεί η τήρηση με υπευθυνότητα των μέτρων που ισχύουν σήμερα μέχρι να παρατηρηθεί αποκλιμάκωση της διασποράς κάτω από 5000 ημερησίως.
