Το enikos.gr καθημερινά, μετά τις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ για τον κορονοϊό παρουσιάζει την ποσοτική ανάλυση των επιδημιολογικών δεδομένων, σε συνεργασία με την ομάδα του Δημοσθένη Σαρηγιάννη, διευθυντή του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντή της Ερευνητικής Ομάδας HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Ανθρώπινη Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ.
Ακολουθεί η ανάλυση του καθηγητή Δημοσθένη Σαρηγιάννη και του Δρ. Σπύρου Καρακίτσιου για την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα μας:
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, ο αριθμός κρουσμάτων για την Παρασκευή 25/12/2020 ανέρχεται στα 617 νέα κρούσματα, επιβεβαιώνοντας την σαφή πορεία αποκλιμάκωσης της πανδημίας στη χώρα με τα αποτελέσματα να συνάδουν με τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE. Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν την Παρασκευή ήταν 29983, λίγο χαμηλότερος από την Πέμπτη, αλλά σε συνδυασμό με τον μειωμένο σε σχέση με την Πέμπτη αριθμό των κρουσμάτων, ο δείκτης θετικότητας διαμορφώθηκε στο 2,1%. Εντούτοις, τις επόμενες ημέρες θα μπορέσουμε να δούμε εάν συντρέχει κάποιος λόγος ανησυχίας και αντιστροφής της καλής πορείας, λόγω της χαλάρωσης του κόσμου εν μέσω των εορτών.
Ο αριθμός θανάτων (50) είναι ελαφρά μειωμένος σε σχέση με την Πέμπτη (55), και είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι για τρίτη συνεχόμενη ημέρα παρέμεινε χαμηλά, αν και ακολουθεί με υστέρηση δύο εβδομάδων την καμπύλη αποκλιμάκωσης σε ό,τι αφορά στα επιβεβαιωμένα κρούσματα. Ο γενικά υψηλός αριθμός των θανάτων που καταγράφεται ακόμα και αυτή την εβδομάδα σε συνδυασμό με την παρατηρούμενη μείωση των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα μπορεί να ερμηνευθεί από το γεγονός ότι έγινε πιο συνεπής εφαρμογή του lockdown μετά τις 17-18 Νοεμβρίου, περίπου 10 μέρες μετά την ανακοίνωση του.
Όσον αφορά τους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), την Παρασκευή ο αριθμός μειώθηκε ελαφρά σε σχέση με την Πέμπτη (470 από 476), και παραμένει στα αναμενόμενα επίπεδα. Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών που χρειάζονται διασωλήνωση φαίνεται να ακολουθεί αργά την πορεία που διαφαίνονταν και από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE, όπως αυτή παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, ενώ μια εκτίμηση για την πορεία των θανάτων παρουσιάζεται στο Σχήμα 2.
Σχήμα 1. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Σχήμα 2. Αριθμός θανάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.Και στις δύο περιπτώσεις φαίνεται ότι βρισκόμαστε στην αρχή της αποκλιμάκωσης όπως είχαμε προβλέψει. Περιμένουμε ότι αυτή η αποκλιμάκωση θα πραγματοποιηθεί και σε ό,τι αφορά στον αριθμό των ασθενών που είναι διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ και στους θανάτους από COVID-19. Η πορεία της μέσης εβδομαδιαίας τιμής των κρουσμάτων όπως έχουν καταγραφεί από τον ΕΟΔΥ και η αναμενόμενη πορεία τους μέχρι το τέλος του χρόνου, σύμφωνα με την υπάρχουσα κατάσταση και την απόφαση παράτασης του lockdown μέχρι και τις 7 Ιανουαρίου, όπως προδιαγράφεται από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE για την Ελληνική επικράτεια, αποτυπώνονται στο Σχήμα 3.
Σχήμα 3. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ελληνική επικράτειαΣτις επιμέρους περιοχές με υψηλό υγειονομικό κίνδυνο, την Παρασκευή παρατηρείται πτωτική πορεία στη Θεσσαλονίκη με 103 κρούσματα (111 κρούσματα την Πέμπτη), και στην Αττική με 216 κρούσματα (301 την Πέμπτη). Συνεπώς, ενώ στη Θεσσαλονίκη συνεχίζεται η αποκλιμάκωση (Σχήμα 5), η επιδημιολογική καμπύλη στην Αττική, αν και είχε πολύ ελαφρά πτωτική πορεία συνολικά (Σχήμα 4), φαίνεται να ανακόπτεται (εάν όχι και να αναστρέφεται), μέχρι να αρχίσουν να αποδίδουν τα περιοριστικά μέτρα στη Δυτική Αττική. Η συνολική αυτή πορεία υποδηλώνει την πλημμελή εφαρμογή του lockdown από μερίδα του πληθυσμού και σε συγκεκριμένες περιοχές του Λεκανοπεδίου, όπως στη Δυτική Αττική. Με δεδομένο το μέγεθος του πληθυσμού της Αττικής και τους ήδη υπάρχοντες περιορισμούς, προτείνουμε να εξεταστούν πιο αναλυτικά τα δεδομένα ανά δήμο, και όπου παρατηρείται έντονο επιδημιολογικό φορτίο (π.χ. Δυτική Αττική) να ενταθούν οι έλεγχοι τήρησης των μέτρων και αυστηρότερο lockdown όπως αυτό που επιβλήθηκε αυτή την εβδομάδα. Η εντατικοποίηση των ελέγχων ανά δήμο προτείνεται να γίνει στη μητροπολιτική περιοχή της Θεσσαλονίκης, παρόλο που ακολουθεί πτωτική πορεία συνολικά. Από τα Χριστούγεννα κι έπειτα προβλέπεται μια ελαφρά αύξηση των κρουσμάτων στην Αττική, όπου τα κρούσματα δεν περιμένουμε να πέσουν κάτω από τα 200 ημερησίως.
Σχήμα 4. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αττική
Σχήμα 5. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη ΘεσσαλονίκηΌσον αφορά στη Θεσσαλία, καθοδική σε σχέση με την Πέμπτη(41 κρούσματα) είναι η πορεία της καμπύλης διασποράς του ιού στη Λάρισα, με 14 κρούσματα (Σχήμα 6) ενώ πτωτική εμφανίζεται και η Καρδίτσα με 6 κρούσματα την Παρασκευή (Σχήμα 8) και η Μαγνησία με 8 κρούσματα (Σχήμα 7). Ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος κρουσμάτων στη Μαγνησία φαίνεται να ακολουθεί πια πτωτική πορεία που αναμένουμε να συνεχιστεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Σταθεροποιητικές τάσεις εμφανίζουν τα Τρίκαλα με 4 κρούσματα (Σχήμα 9).
Σχήμα 6. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λάρισα
Σχήμα 7. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Μαγνησία
Σχήμα 8. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καρδίτσα
Σχήμα 9. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα ΤρίκαλαΣτις περιοχές που προκαλούσαν ανησυχία στην κεντρική Ελλάδα, οι μεταβολές ήταν ασύμμετρες. Στην Αιτωλοακαρνανία με 3 κρούσματα την Παρασκευή παρατηρείται πτώση και η παρατηρούμενη κατάσταση των τελευταίων ημερών περιγράφεται ως σταθεροποιημένη σε μέτριο αριθμό κρουσμάτων (Σχήμα 11) – χρήζει λοιπόν προσοχής καθώς η πορεία της πανδημίας στην περιφερειακή ενότητα την τελευταία εβδομάδα υποδεικνύει την ύπαρξη κάποιας νέας εστίας ή κοινωνικής διεργασίας που συντελεί στη διασπορά. Στην Αχαΐα, παρουσιάζεται την Παρασκευή ελαφρώς ανοδική τάση σε σχέση με την Πέμπτη, με 18 κρούσματα (Σχήμα 10), ενώ στην Αρκαδία εντοπίστηκαν 0 κρούσματα (Σχήμα 12). Εντούτοις, η πρόγνωση μας για αυτές τις περιοχές είναι συνολικά θετική (με επιφύλαξη για την Αιτωλοακαρνανία) με δεδομένη την αντίστοιχη πρόγνωση για τον καιρό μέχρι το τέλος του χρόνου.
Σχήμα 10. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αχαΐα
Σχήμα 11. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αιτωλοακαρνανία
Σχήμα 12. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΑρκαδίαΣτην Εύβοια, με 3 κρούσματα την Παρασκευή,, παρατηρούμε άνοδο σε σχέση με την Πέμπτη (Σχήμα 13). Και στην Εύβοια η πορεία της καμπύλης διασποράς φαίνεται να είναι σταθεροποιημένη σε περίπου 4 κρούσματα κατά μέσο όρο.
Σχήμα 13. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΕύβοιαΌσον αφορά τις πόλεις της Βορείου Ελλάδας, παρατηρήθηκε μείωση στην Ημαθία με 8 κρούσματα την Παρασκευή (Σχήμα 14), στην Πιερία με 23 κρούσματα (Σχήμα 21), στις Σέρρες με 20 κρούσματα (Σχήμα 23), στην Πέλλα με 10 κρούσματα (Σχήμα 15). Αντίθετα άνοδος εμφανίζεται στην Δράμα με 8 κρούσματα (Σχήμα 18), ενώ στη Φλώρινα με 4 κρούσματα (Σχήμα 17) η κατάσταση είναι σταθερή σε σχέση με την Πέμπτη (4 κρούσματα). Αξίζει να σημειωθεί ότι τις τελευταίες ημέρες όλες αυτές οι πόλεις εμφανίζουν συνολικά πτωτική πορεία.
Ελαφρά ανοδική σε σχέση με χτες (25 κρούσματα) είναι η πορεία της διασποράς στην Κοζάνη με 31 κρούσματα την Παρασκευή (Σχήμα 16), η οποία τις τελευταίες ημέρες φαίνεται να έχει μπει σε φάση αποκλιμάκωσης, παρόλο που ο κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών παρουσίαζε μέχρι και πρόσφατα μια σταθερή ελαφρά ανοδική πορεία. Το από το Σάββατο (19/12) εφαρμοζόμενο σκληρό lockdown με αυξημένο αριθμό τεστ ελέγχου και εκτεταμένη ιχνηλάτηση είναι απαραίτητα μέτρα για την αναχαίτιση της αυξητικής πορείας της διασποράς. Σε όλες αυτές τις πόλεις προβληματίζει ο χαμηλός ρυθμός αποκλιμάκωσης, που μπορεί να αποδοθεί στο ότι τα μέτρα εφαρμόζονται πλημμελώς από κάποιες μικρές ομάδες του πληθυσμού, που όμως λόγω του μικρού μεγέθους αυτών των περιοχών, η επίδραση τους είναι καθοριστική στην ανάσχεση της πτωτικής πορείας. Αντίθετα, τα Γρεβενά με 0 κρούσματα την Παρασκευή (Σχήμα 22), και η Καστοριά με 1 κρούσμα (Σχήμα 24) παρουσιάζουν συνολικά πτωτική πορεία της διασποράς αλλά με μικρή κλίση.
Σχήμα 14. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ημαθία
Σχήμα 15. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πέλλα
Σχήμα 16. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Κοζάνη (η προσομοίωση αφορά στην εφαρμογή του αυστηρού lockdown από το Σάββατο και μέχρι την Τετάρτη 30/12/2020).
Σχήμα 17. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Φλώρινα
Σχήμα 18. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Δράμα
Σχήμα 19. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Κιλκίς
Σχήμα 20. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καβάλα
Σχήμα 21. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πιερία
Σχήμα 22. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα Γρεβενά
Σχήμα 23. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στις Σέρρες
Σχήμα 24. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΚαστοριάΌσον αφορά στη Θράκη, στη Ροδόπη διαφαίνεται μια σταθεροποίηση καθώς εντοπίστηκαν 7 κρούσματα (Σχήμα 25) ενώ στην Ξάνθη με 13 κρούσματα την Παρασκευή (Σχήμα 27), ο αριθμός είναι ελαφρώς μειωμένος σε σχέση με τα δεδομένα της Πέμπτης (19 κρούσματα), και συνολικά τις τελευταίες ημέρες διαφαίνεται τροχιά αποκλιμάκωσης. Στη Ροδόπη φαίνεται να ελέγχεται η διασπορά σε σχέση με τις προηγούμενες ημέρες. Στην Ξάνθη έχουμε μια συνολική σταθεροποίηση της διασποράς αλλά σε σχετικά υψηλό επίπεδο, ενώ και στον Έβρο με 24 κρούσματα (Σχήμα 26), φαίνεται να σταθεροποιείται η μέχρι πρότινος ελαφρά ανοδική πορεία. Παρ ‘όλα αυτά και οι τρεις αυτές περιοχές χρήζουν προσοχής ιδιαίτερα καθώς πλησιάζουμε στη γιορτινή περίοδο.
Σχήμα 25. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Ροδόπη
Σχήμα 26. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στον Έβρο
Σχήμα 27. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη ΞάνθηΣτη Λέσβο παρατηρήθηκε μια μείωση από τα 16 που επιβεβαιώθηκαν την Πέμπτη στα 7 κρούσματα την Παρασκευή (Σχήμα 28) και ελπίζουμε να μη σημαίνει ανάσχεση της συνολικά πτωτικής πορείας της προηγουμένης εβδομάδας, και επισημαίνουμε την προσοχή για τις ημέρες μετά τα Χριστούγεννα. Στην Κέρκυρα με 0 κρούσματα την Παρασκευή (Σχήμα 29), στο Ηράκλειο με 0 κρούσματα (Σχήμα 30), και στα Χανιά με 0 κρούσματα (Σχήμα 31), η εξέλιξη της πανδημίας διαφαίνεται ότι έχει περιέλθει σε σταθερή πτωτική πορεία. Στην Χίο με 6 κρούσματα (Σχήμα 32) η πορεία της πανδημίας φαίνεται να είναι καθοδική, ενώ στην Θάσο με 0 κρούσματα (Σχήμα 33) η πορεία χαρακτηρίζεται ως σταθερή. Περισσότερα συμπεράσματα για την διαφαινόμενη τάση θα φανούν στις επόμενες ημέρες.
Σχήμα 28. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λέσβο
Σχήμα 29. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Κέρκυρα
Σχήμα 30. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Ηράκλειο
Σχήμα 31. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα Χανιά
Σχήμα 32. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Χίο
Σχήμα 33. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΘάσοΣυμπεράσματα:Η συνολική πορεία των κρουσμάτων, αλλά και η αρχή πιο ουσιαστικής (αν και πάλι αργής) αποκλιμάκωσης που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες στον αριθμό των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), μετά τα αποτελέσματα της Παρασκευής, συνάδει με τις προσομοιώσεις του μοντέλου CORE για τον επόμενο μήνα. Παρά την εφαρμογή οριζοντίων μέτρων ανάσχεσης της πανδημίας, η πορεία της διαφοροποιείται από περιοχή σε περιοχή, ενώ παραμένουν περιοχές που η κατάσταση δεν εμφανίζει σταθερά σημάδια πτωτικής πορείας. Οι παραπάνω παρατηρήσεις τείνουν στο συμπέρασμα ότι η διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου θα πρέπει να εξεταστεί σε τοπικό επίπεδο από τη στιγμή που συνολικά στη χώρα φαίνεται να έχουμε ξεπεράσει την κορύφωση του συγκεκριμένου επιδημικού κύματος του Νοεμβρίου. Παρόλα αυτά, οι επόμενες ημέρες εγείρουν ανησυχία, λόγω του συνωστισμού που θα προκύψει στις οικογενειακές συγκεντρώσεις και στην αυξημένη κίνηση σε δημόσιους χώρους λόγω των αργιών. Από την άλλη, οι επιπλέον ημέρες αργίας και η αποφυγή καθημερινών δραστηριοτήτων και επαφών ίσως λειτουργήσουν αντισταθμιστικά, οπότε υπάρχει αγωνία για την κατάσταση των επομένων ημερών.
Σε πανελλαδικό επίπεδο ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του δείκτη θετικότητας συνεχίζει την πτωτική του πορεία και πλέον είναι στο 3,0% (η ημερήσια τιμή την Παρασκευή είναι 2,1%) ενώ ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του πραγματικού αριθμού αναπαραγωγής Rt (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που ένας φορέας μπορεί να επιμολύνει) είναι 0,90 (τιμές του Rt κάτω από τη μονάδα υποδηλώνουν καθαρή μείωση της διασποράς του ιού στην κοινότητα). Πάντως τα σημερινά δεδομένα και η σύγκρισή τους με τις προβολές της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE δείχνουν ότι άνοιγμα της οικονομίας και των σχολείων συνολικά στη χώρα στις 7 Ιανουαρίου θα ήταν πρόωρο σε ό,τι αφορά στη διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου. Αντίθετα, άνοιγμα στις 20 του μήνα (ή και αργότερα), θα συντελούσε σε σημαντικά μικρότερο αριθμό κρουσμάτων (και κατ’ επέκταση σε ελάφρυνση της πίεσης στο σύστημα υγείας) σε βάθος ενός και δύο μηνών, δίνοντας παράλληλα την ευκαιρία να προχωρήσουν με επιτυχία οι εμβολιασμοί και να διευρυνθεί η ανοσία στα μέλη του πληθυσμού. Με βάση τις διαφοροποιήσεις στην επιδημιολογική εικόνα από περιοχή σε περιοχή, και με βάση τη διαφορετική μετεωρολογία και το πως αυτή θα επηρεάσει τη μεταδοτικότητα, άνοιγμα των οικονομικών δραστηριοτήτων θα μπορούσε να δοκιμαστεί σε περιοχές με μικρή επιβάρυνση και μικρό πληθυσμό, και η πορεία αυτών (είτε θετική, είτε αρνητική) να αποτελέσει οδηγό για άνοιγμα ή μη των δραστηριοτήτων) σε άλλες περιοχές.
