Το enikos.gr καθημερινά, μετά τις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ για τον κορονοϊό παρουσιάζει την ποσοτική ανάλυση των επιδημιολογικών δεδομένων, σε συνεργασία με την ομάδα του Δημοσθένη Σαρηγιάννη, διευθυντή του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντή της Ερευνητικής Ομάδας HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Ανθρώπινη Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ.
Ακολουθεί η ανάλυση του καθηγητή Δημοσθένη Σαρηγιάννη και του Δρ. Σπύρου Καρακίτσιου για την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα μας:
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, ο αριθμός κρουσμάτων την Κυριακή ανέρχεται στα 342 νέα κρούσματα, επιβεβαιώνοντας την σαφή πορεία αποκλιμάκωσης της πανδημίας στη χώρα με τα αποτελέσματα να συνάδουν με τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE. Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν ήταν 6254, από τους χαμηλότερους που έχουν παρατηρηθεί, και σε συνδυασμό με τον αυξημένο σε σχέση με το Σάββατο αριθμό των κρουσμάτων, ο δείκτης θετικότητας διαμορφώθηκε την Κυριακή στο 5,5%. Εντούτοις, ο πολύ χαμηλός αριθμός των τεστ δεν αφήνει την εξαγωγή ασφαλούς συμπεράσματος και αναμένουμε τις επόμενες ημέρες (Τρίτη, Τέταρτη, Πέμπτη) για να μπορέσουμε να δούμε εάν συντρέχει κάποιος λόγος ανησυχίας και αντιστροφής της καλής πορείας, λόγω της πιθανής γιορτινής χαλάρωσης.
Ο αριθμός θανάτων (53) είναι ελαφρά αυξημένος σε σχέση με το Σάββατο (46), και είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι για πέμπτη συνεχόμενη ημέρα παρέμεινε χαμηλά, αν και ακολουθεί με υστέρηση δύο εβδομάδων την καμπύλη αποκλιμάκωσης σε ό,τι αφορά στα επιβεβαιωμένα κρούσματα. Ο γενικά υψηλός αριθμός των θανάτων που καταγράφεται ακόμα και αυτή την εβδομάδα σε συνδυασμό με την παρατηρούμενη μείωση των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα μπορεί να ερμηνευθεί από το γεγονός ότι έγινε πιο συνεπής εφαρμογή του lockdown μετά τις 17-18 Νοεμβρίου, περίπου 10 μέρες μετά την ανακοίνωση του.
Όσον αφορά τους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), την Κυριακή ο αριθμός μειώθηκε ελαφρά σε σχέση με το Σάββατο (469 από 473), και παραμένει στα αναμενόμενα επίπεδα. Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών που χρειάζονται διασωλήνωση φαίνεται να ακολουθεί αργά την πορεία που διαφαίνονταν και από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE, όπως αυτή παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, ενώ μια εκτίμηση για την πορεία των θανάτων παρουσιάζεται στο Σχήμα 2.
Σχήμα 1. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Σχήμα 2. Αριθμός θανάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.Και στις δύο περιπτώσεις φαίνεται ότι βρισκόμαστε περίπου στο 40-45% της αποκλιμάκωσης όπως είχαμε προβλέψει (δες σχήματα 1 και 2). Περιμένουμε ότι αυτή η αποκλιμάκωση θα συνεχιστεί και σε ό,τι αφορά στον αριθμό των ασθενών που είναι διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ και στους θανάτους από COVID-19. Η πορεία της μέσης εβδομαδιαίας τιμής των κρουσμάτων όπως έχουν καταγραφεί από τον ΕΟΔΥ και η αναμενόμενη πορεία τους μέχρι το τέλος του χρόνου, σύμφωνα με την υπάρχουσα κατάσταση και την απόφαση παράτασης του lockdown μέχρι και τις 7 Ιανουαρίου, όπως προδιαγράφεται από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE για την Ελληνική επικράτεια, αποτυπώνονται στο Σχήμα 3.
Σχήμα 3. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ελληνική επικράτειαΤην Κυριακή, οι περισσότερες περιοχές παρουσιάζουν πτωτικές τάσεις, αλλά ο χαμηλός αριθμός τεστ, καθώς και η μη γνώση του αριθμού τεστ ανά πόλη, δεν μας επιτρέπουν να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα, τα οποία θα μπορούν να βγουν με περισσότερη ασφάλεια την Τρίτη.
Στις επιμέρους περιοχές με υψηλό υγειονομικό κίνδυνο, την Κυριακή παρατηρείται ανοδική πορεία στη Θεσσαλονίκη με 70 κρούσματα (53 κρούσματα το Σάββατο), και στην Αττική με 101 κρούσματα (53 το Σάββατο). Ενώ στη Θεσσαλονίκη περιμένουμε να συνεχιστεί η αποκλιμάκωση (Σχήμα 5), η επιδημιολογική καμπύλη στην Αττική, αν και είχε πολύ ελαφρά πτωτική πορεία συνολικά (Σχήμα 4), φαίνεται να ανακόπτεται και τις επόμενες ημέρες περιμένουμε μια αύξηση των κρουσμάτων. Η συνολική αυτή πορεία υποδηλώνει την πλημμελή εφαρμογή του lockdown από μερίδα του πληθυσμού και σε συγκεκριμένες περιοχές του Λεκανοπεδίου, όπως στη Δυτική Αττική αλλά και το κέντρο της Αθήνας. Με δεδομένο το μέγεθος του πληθυσμού της Αττικής και τους ήδη υπάρχοντες περιορισμούς, προτείνουμε να ενταθούν οι έλεγχοι τήρησης των μέτρων. Η εντατικοποίηση των ελέγχων ανά δήμο προτείνεται να γίνει στη μητροπολιτική περιοχή της Θεσσαλονίκης, παρόλο που ακολουθεί πτωτική πορεία συνολικά.
Σχήμα 4. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αττική
Σχήμα 5. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη ΘεσσαλονίκηΌσον αφορά στη Θεσσαλία, σαφώς καθοδική σε σχέση με το Σάββατο (15 κρούσματα) είναι η πορεία της καμπύλης διασποράς του ιού στη Λάρισα, με 7 κρούσματα (Σχήμα 6), στην Καρδίτσα με 5 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 8) και στη Μαγνησία με 9 κρούσματα (Σχήμα 7). Ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος κρουσμάτων στη Μαγνησία φαίνεται να ακολουθεί πια σαφή πτωτική πορεία που αναμένουμε να συνεχιστεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Σταθεροποιητικές τάσεις εμφανίζουν τα Τρίκαλα με 2 κρούσματα την Κυριακή(Σχήμα 9).
Σχήμα 6. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λάρισα
Σχήμα 7. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Μαγνησία
Σχήμα 8. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καρδίτσα
Σχήμα 9. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα ΤρίκαλαΣτις περιοχές που προκαλούσαν ανησυχία στην κεντρική Ελλάδα, οι μεταβολές ήταν ασύμμετρες. Στην Αιτωλοακαρνανία με 2 κρούσματα την Κυριακή παρατηρείται ελαφρά άνοδος. Η διασπορά τις τελευταίες ημέρες έχει αρχίσει να κάμπτεται και η σχετική καμπύλη τείνει να πλησιάσει την πορεία που προέβλεπε η υπολογιστική πλατφόρμα CORE για αυτήν την περίοδο. (Σχήμα 11). Στην Αχαΐα, παρουσιάζεται ανοδική τάση σε σχέση με το Σάββατο, με 5 κρούσματα (Σχήμα 10), ενώ στην Αρκαδία την Κυριακή εντοπίσθηκαν 2 κρούσματα (Σχήμα 12). Εντούτοις, η πρόγνωση μας για αυτές τις περιοχές είναι συνολικά θετική (συμπεριλαμβάνοντας και την Αιτωλοακαρνανία, η οποία φαίνεται να έχει επανέλθει σε πορεία αποκλιμάκωσης) με δεδομένη την αντίστοιχη πρόγνωση για τον καιρό μέχρι το τέλος του χρόνου.
Σχήμα 10. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αχαΐα
Σχήμα 11. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αιτωλοακαρνανία
Σχήμα 12. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΑρκαδίαΣτην Εύβοια, με 0 κρούσματα την Κυριακή, παρατηρούμε πτώση σε σχέση με το Σάββατο (Σχήμα 13). Και στην Εύβοια η πορεία της καμπύλης διασποράς φαίνεται να είναι σταθεροποιημένη σε περίπου 4 κρούσματα κατά μέσο όρο.
Σχήμα 13. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΕύβοιαΌσον αφορά τις πόλεις της Βορείου Ελλάδας, παρατηρήθηκε αύξηση στην Ημαθία με 8 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 14), ενώ πτώση παρατηρήθηκε στην Πιερία με 8 κρούσματα (Σχήμα 21), στις Σέρρες με 2 κρούσματα (Σχήμα 23) και στην Πέλλα με 5 κρούσματα (Σχήμα 15). Άνοδος των κρουσμάτων παρατηρείται στη Δράμα με 4 κρούσματα (Σχήμα 18) και στη Φλώρινα με 1 κρούσμα (Σχήμα 17). Αξίζει να σημειωθεί ότι τις τελευταίες ημέρες όλες αυτές οι πόλεις εμφανίζουν συνολικά πτωτική πορεία.
Ανοδική σε σχέση με το Σάββατο (4 κρούσματα) είναι η πορεία της διασποράς στην Κοζάνη με 12 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 16), η οποία τις τελευταίες ημέρες φαίνεται να έχει μπει σε καθαρή φάση αποκλιμάκωσης. Το από το Σάββατο (19/12) εφαρμοζόμενο σκληρό lockdown με αυξημένο αριθμό τεστ ελέγχου και εκτεταμένη ιχνηλάτηση είναι απαραίτητα μέτρα για την αναχαίτιση της αυξητικής πορείας της διασποράς και με εξαίρεση την αύξηση που καταγράφηκε την Κυριακή έχει αποδώσει ιδιαίτερα, συντελώντας σε μείωση των επαφών από την ημέρα εφαρμογής του σε επίπεδο άνω του 90%. Τέλος, τα Γρεβενά με 0 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 22), και η Καστοριά με 1 κρούσμα (Σχήμα 24) παρουσιάζουν συνολικά πτωτική πορεία της διασποράς αλλά με μικρή κλίση.
Σχήμα 14. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ημαθία
Σχήμα 15. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πέλλα
Σχήμα 16. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Κοζάνη (η προσομοίωση αφορά στην εφαρμογή του αυστηρού lockdown από το Σάββατο και μέχρι την Τετάρτη 30/12/2020).
Σχήμα 17. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Φλώρινα
Σχήμα 18. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Δράμα
Σχήμα 19. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Κιλκίς
Σχήμα 20. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καβάλα
Σχήμα 21. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πιερία
Σχήμα 22. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα Γρεβενά
Σχήμα 23. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στις Σέρρες
Σχήμα 24. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΚαστοριάΌσον αφορά στη Θράκη, στη Ροδόπη διαφαίνεται μια σταθεροποίηση καθώς εντοπίστηκαν 7 κρούσματα (Σχήμα 25) ενώ στην Ξάνθη με 9 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 27), ο αριθμός είναι αυξημένος σε σχέση με τα δεδομένα του Σαββάτου (2 κρούσματα), αν και συνολικά τις τελευταίες ημέρες διαφαίνεται τροχιά αποκλιμάκωσης. Στη Ροδόπη φαίνεται να ελέγχεται η διασπορά σε σχέση με τις προηγούμενες ημέρες. Στην Ξάνθη έχουμε μια συνολική σταθεροποίηση της διασποράς αλλά σε σχετικά υψηλό επίπεδο, ενώ και στον Έβρο με 6 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 26), φαίνεται να σταθεροποιείται η μέχρι πρότινος ελαφρά ανοδική πορεία. Παρ ‘όλα αυτά και οι τρεις αυτές περιοχές χρήζουν προσοχής ιδιαίτερα καθώς είμαστε στη γιορτινή περίοδο.
Σχήμα 25. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Ροδόπη
Σχήμα 26. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στον Έβρο
Σχήμα 27. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη ΞάνθηΣτη Λέσβο παρατηρήθηκε μια αύξηση από τα 5 που επιβεβαιώθηκαν το Σάββατο στα 9 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 28) και ελπίζουμε να μην σημαίνει ανάσχεση της συνολικά πτωτικής πορείας της προηγουμένης εβδομάδας, και επισημαίνουμε την προσοχή για τις ημέρες μετά τα Χριστούγεννα. Στην Κέρκυρα με 1 κρούσμα την Κυριακή (Σχήμα 29), στο Ηράκλειο με 0 κρούσματα (Σχήμα 30), και στα Χανιά με 0 κρούσματα (Σχήμα 31), η εξέλιξη της πανδημίας διαφαίνεται ότι έχει περιέλθει σε σταθερή πτωτική πορεία. Στην Χίο με 2 κρούσματα (Σχήμα 32) η πορεία της πανδημίας φαίνεται να είναι καθοδική, ενώ στην Θάσο με 0 κρούσματα (Σχήμα 33) η πορεία χαρακτηρίζεται ως σταθερή. Περισσότερα συμπεράσματα για την διαφαινόμενη τάση θα φανούν στις επόμενες ημέρες.
Σχήμα 28. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λέσβο
Σχήμα 29. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Κέρκυρα
Σχήμα 30. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Ηράκλειο
Σχήμα 31. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα Χανιά
Σχήμα 32. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Χίο
Σχήμα 33. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΘάσοΣυμπεράσματα:Η συνολική πορεία των κρουσμάτων, αλλά και η αρχή ουσιαστικής αποκλιμάκωσης που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες στον αριθμό των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), μετά τα αποτελέσματα της Κυριακής, συνάδει με τις προσομοιώσεις του μοντέλου CORE για τον επόμενο μήνα. Παρά την εφαρμογή οριζοντίων μέτρων ανάσχεσης της πανδημίας, η πορεία της τελευταίας διαφοροποιείται από περιοχή σε περιοχή. Οι παραπάνω παρατηρήσεις τείνουν στο συμπέρασμα ότι η διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου θα πρέπει να εξεταστεί σε τοπικό επίπεδο από τη στιγμή που συνολικά στη χώρα φαίνεται να έχουμε ξεπεράσει την κορύφωση του συγκεκριμένου επιδημικού κύματος του Νοεμβρίου. Παρόλα αυτά, συνιστάται προσοχή για τις επόμενες ημέρες, λόγω του πιθανού συνωστισμού που θα προκύψει στις οικογενειακές συγκεντρώσεις και στην αυξημένη κίνηση σε δημόσιους χώρους λόγω των αργιών. Από την άλλη, οι επιπλέον ημέρες αργίας και η αποφυγή καθημερινών δραστηριοτήτων και επαφών ίσως λειτουργήσουν αντισταθμιστικά.
Σε πανελλαδικό επίπεδο ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του δείκτη θετικότητας παρουσίασε ελαφριά άνοδο και πλέον είναι στο 3,5% (η ημερήσια τιμή την Κυριακή είναι 5,5%) ενώ ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του πραγματικού αριθμού αναπαραγωγής Rt (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που ένας φορέας μπορεί να επιμολύνει) είναι 0,88 (τιμές του Rt κάτω από τη μονάδα υποδηλώνουν καθαρή μείωση της διασποράς του ιού στην κοινότητα). Πάντως τα σημερινά δεδομένα και η σύγκρισή τους με τις προβολές της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE δείχνουν ότι άνοιγμα της οικονομίας και των σχολείων συνολικά στη χώρα στις 7 Ιανουαρίου θα ήταν πρόωρο σε ό,τι αφορά στη διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου. Αντίθετα, άνοιγμα στις 20 του μήνα (ή και αργότερα), θα συντελούσε σε σημαντικά μικρότερο αριθμό κρουσμάτων (και κατ’ επέκταση σε ελάφρυνση της πίεσης στο σύστημα υγείας) σε βάθος ενός και δύο μηνών, δίνοντας παράλληλα την ευκαιρία να προχωρήσουν με επιτυχία οι εμβολιασμοί και να διευρυνθεί η ανοσία στα μέλη του πληθυσμού. Με βάση τις διαφοροποιήσεις στην επιδημιολογική εικόνα από περιοχή σε περιοχή, και με βάση τη διαφορετική μετεωρολογία και το πως αυτή θα επηρεάσει τη μεταδοτικότητα, άνοιγμα των οικονομικών δραστηριοτήτων θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε περιοχές με μικρή επιβάρυνση και μικρό πληθυσμό, και η πορεία αυτών (είτε θετική, είτε αρνητική) να αποτελέσει οδηγό για άνοιγμα ή μη των αντίστοιχων δραστηριοτήτων σε άλλες περιοχές.
