Το να συναντήσεις μικρά εκκλησάκια δίπλα στη θάλασσα ή ακόμη περισσότερο πάνω στο βουνό, δεν είναι κάτι σπάνιο στην Αττική. Απεναντίας, διάσπαρτα είναι δεκάδες, άλλα περιποιημένα και επισκέψιμα και άλλα «φαγωμένα» από το πέρασμα του χρόνου. Όμως, από όλα αυτά, ελάχιστα είναι εκείνα που λειτουργούν, ίσως μόνο στον εορτασμό του Αγίου τους και ακόμη λιγότερα, είναι αυτά που ακολουθούν τα Πάθη του Κυρίου τη Μεγάλη Εβδομάδα και κάνουν Ανάσταση τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου.
Και μπορεί η Ανάσταση σε αυτά τα παρεκκλήσια να μην έχει τη μεγαλοπρέπεια των μεγάλων και κεντρικών ναών, όμως από τη Μεγάλη Πέμπτη έως το Μεγάλο Σάββατο πλημμυρίζουν από κατάνυξη, γιατί η ταπεινότητα και η ηρεμία που τα χαρακτηρίζει, δίνουν μία ιδιαίτερη πνευματικότητα στον πιστό που θα βρεθεί εκεί. Και μπορεί η καμπάνα τους να είναι μικρή, όμως θα χτυπήσει το ίδιο χαρμόσυνα την ώρα της Ανάστασης.
Η Κερατέα είναι από τις περιοχές που διαθέτει δεκάδες παρεκκλήσια σε βουνό και δίπλα στη θάλασσα κι αυτό γιατί ως δημοτική κοινότητα και ως αυτόνομος δήμος παλαιότερα, είχε πάρα πολλούς οικισμούς και ο κάθε οικισμός φρόντιζε σταδιακά ν’ αποκτήσει και το εκκλησάκι του. Έχει όμως και τη χαρά κάποια παρεκκλήσια από αυτά, να λειτουργούν κανονικά τη βραδιά της Ανάστασης. Η Αγία Μαρίνα στο Δασκαλειό, ο Άγιος Αλέξανδρος στο Βίντζι και ο Άγιος Παντελεήμων στην Κακή Θάλασσα, η οποία μπορεί να έχει πάρει αυτό το όνομα επειδή όταν αγριεύει ο βοριάς και φυσάει δυνατά, τότε «θαλασσοδέρνεται» το σημείο, όμως η περιοχή είναι πανέμορφη και το ίδιο όμορφος και ο μικρός κόλπος που διαθέτει.
Τα εκκλησάκια αυτά δεν έχουν φυσικά δικό τους ιερέα, όμως υπάγονται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, ανήκουν σε κάποια μεγάλη Ενορία, η οποία βρίσκεται μέσα στην πόλη της Κερατέας και υπάρχει η θέληση από τους ιερείς να πάνε και να τα λειτουργήσουν. Άλλωστε σ’ εκείνες τις πιο απομακρυσμένες περιοχές κατοικούν και ηλικιωμένοι, που δεν θα τους ήταν εύκολο να μεταβούν στην πόλη το βράδυ της Ανάστασης και να γυρίσουν πάλι πίσω τη νύχτα. Το εκκλησάκι τους θα λειτουργήσει κι έτσι θα λάβουν το Άγιο Φως και το μήνυμα της Ανάστασης του Θεανθρώπου.
Ο δήμος Λαυρεωτικής από τη μεριά του, φροντίζει να γίνονται όλες οι απαραίτητες εργασίες και οι καθαρισμοί κι έτσι αυτά τα μικρά παρεκκλήσια «λάμπουν» μέσα από την απλότητά τους.
Ο Άγιος Παντελεήμων
Κυρίως όμως, τα εκκλησάκια απολαμβάνουν τη φροντίδα των εκεί κατοίκων, που ειδικά τον χειμώνα δεν είναι και πολλοί, αλλά το εκκλησάκι τους αποτελεί το επίκεντρο του οικισμού τους. Όπως ο Άγιος Παντελεήμων στην Κακή Θάλασσα. Χτισμένος πάνω σ’ έναν μεγάλο βράχο, ατενίζει όλο τον ορίζοντα της θάλασσας. Μάλιστα επειδή βρίσκεται σε τέτοιο σημείο, υπάρχει κι ένα παλιό πολυβολείο ακριβώς δίπλα του, από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Μονόκλιτη εκκλησία βασιλικού ρυθμού και πετρόχτιστη, συμπληρώνει πια έναν αιώνα ζωής, καθώς χτίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’20. Λόγω της θέσης που βρίσκεται ο Άγιος Παντελεήμων και με τη θάλασσα ν’ απλώνεται μπροστά του, το καλοκαίρι γίνονται εκεί πολλοί γάμοι και βαφτίσια, όμως τον χειμώνα οι λίγοι κάτοικοι που έχουν απομείνει δεν τον αφήνουν να ερημώσει. Τον θεωρούν «καμάρι» τους και το λένε κατά την επίσκεψη του ΑΠΕ-ΜΠΕ στο εκκλησάκι. Ειδικά αυτές τις ημέρες, θα πάνε οι ίδιοι για να περιποιηθούν το εσωτερικό του και να τον προετοιμάσουν για τη Μεγάλη Εβδομάδα. «Για εμάς είναι πολύ σημαντικό που κάνει Ανάσταση το παρεκκλήσι», μάς λέει ένας μόνιμος κάτοικος, ο κ. Παναγιώτης.
Ο Άγιος Παντελεήμων βγάζει και Επιτάφιο τη Μεγάλη Παρασκευή, τον κατεβάζουν από τον βράχο και τον περιφέρουν κατά μήκος της ακτής. Ακριβώς απέναντί του υπάρχει κι ένα μικρό νησάκι κι εκεί στήνονται από τους κατοίκους τα βεγγαλικά που φωτίζουν τον ουρανό τη στιγμή που θα ακουστεί το «Χριστός Ανέστη».
Η Αγία Μαρίνα
Λίγο «νεότερη» του Αγίου Παντελεήμονα, είναι η Αγία Μαρίνα στο Δασκαλειό. Επίσης, μονόκλιτη βασιλική, χτίστηκε τη δεκαετία του ’30, από τους εκεί κατοίκους. Με μέτωπο προς το βουνό, έχει την περίφραξή της, το πεζούλι της και πολλά δέντρα τριγύρω της. Ασπρισμένη και περιποιημένη, λειτουργεί κανονικά τη Μεγάλη Πέμπτη, τη Μεγάλη Παρασκευή και το Μεγάλο Σάββατο, μόνο που εδώ η Ανάσταση γίνεται μία ώρα νωρίτερα, στις 11 το βράδυ, ώστε να προλάβει ο ιερέας και το άλλο εκκλησάκι.
Bρίσκουμε τον κ. Γιώργο, κάτοικο του Δασκαλειού, να κάθεται εκεί κοντά και μας λέει και αυτός ακριβώς το ίδιο, δηλαδή το πόσο σημαντικό είναι για την περιοχή, που κάνει Ανάσταση η Αγία Μαρίνα.
Ο Άγιος Αλέξανδρος
Όπως ο Άγιος Παντελήμων, έτσι ο Άγιος Αλέξανδρος ατενίζει τη θάλασσα από ψηλά. Μόνο που είναι ο πιο πρόσφατος, καθώς χτίστηκε τη δεκαετία του ’80 από τους κατοίκους του οικισμού Βίντζι. Μονόκλιτη βασιλική επίσης εκκλησία, διαθέτει δύο καμπάνες, αλλά και μια πηγή στον προαύλιο χώρο του.
Και ο Άγιος Αλέξανδρος λειτουργεί τη Μεγάλη Πέμπτη, τη Μεγάλη Παρασκευή και το Μεγάλο Σάββατο, ενώ τα καλοκαίρια λειτουργεί και τις Κυριακές.
«Είναι κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς μας»
Στον δήμο Λαυρεωτικής υπάρχει παρεκκλήσι και εκτός της δημοτικής κοινότητας της Κερατέας που κάνει Ανάσταση. Είναι η Αγία Παρασκευή κοντά στο Σούνιο. Βρίσκεται στον οικισμό μεταξύ Σουνίου και Λαυρίου, στον δρόμο που πηγαίνει προς τον Εθνικό Δρυμό.
«Ως δήμος έχουμε το προνόμιο να διαθέτουμε διάσπαρτα πολλά εκκλησάκια», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Λαυρεωτικής Δημήτρης Λουκάς και συνεχίζει: «Είναι κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς μας και τα προσέχουμε ιδιαίτερα, όμως και πέρα από αυτό, είναι και μια μορφή θρησκευτικού τουρισμού για την περιοχή. Το έλαβε υπ’ όψιν της η Ουνέσκο, όταν συμπεριέλαβε ολόκληρο τον δήμο στην αξιολόγησή της, που σημαίνει ότι συμπεριέλαβε και όλα αυτά τα διάσπαρτα μικρά εκκλησάκια.
Ειδικά η Κερατέα διαθέτει πολλά παρεκκλήσια, γιατί είχε 62 οικισμούς, οπότε προέκυψαν μέσα στον χρόνο το ένα μετά το άλλο. Υπάρχουν πολλά που είναι πιο πρόσφατα, υπάρχουν όμως και εκκλησάκια του 15ου και του 18ου αιώνα, ακόμη και μέσα στην πόλη της Κερατέας, τα οποία δεν χάθηκαν από την οικιστική ανάπτυξη».
Στην ερώτηση αν η δημοτική Αρχή συμμερίζεται αυτό που λένε οι κάτοικοι, πως είναι πολύ σημαντικό το ότι κάποια εκκλησάκια λειτουργούν τη Μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση, ο κ. Λουκάς απαντά: «Φυσικά και το συμμεριζόμαστε και εμείς ως δήμος και η Ενορία στην οποία ανήκουν τα παρεκκλήσια και η Ιερά Μητρόπολη. Το ξέρω ότι είναι πολύ σημαντικό, το πιστεύω κι εγώ αυτό και τα φροντίζουμε ώστε να είναι περιποιημένα, καθαρά και επισκέψιμα».
Και καταλήγει: «Ειδικά πριν το Πάσχα δεν υπάρχει περίπτωση να μην γίνουν όλες οι απαραίτητες εργασίες, όπως τα ασπρίσματα, οι καθαρισμοί τριγύρω και ό,τι άλλο χρειάζεται και απαιτείται, για να κάνουν την Ανάστασή τους».
