Το enikos.gr καθημερινά, μετά τις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ για τον κορονοϊό παρουσιάζει την ποσοτική ανάλυση των επιδημιολογικών δεδομένων, σε συνεργασία με την ομάδα του Δημοσθένη Σαρηγιάννη, διευθυντή του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντή της Ερευνητικής Ομάδας HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Ανθρώπινη Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ.
Ακολουθεί η ανάλυση του καθηγητή Δημοσθένη Σαρηγιάννη και του Δρ. Σπύρου Καρακίτσιου για την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα μας:
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, ο αριθμός κρουσμάτων την Πέμπτη 31/12/2020 ανέρχεται στα 932 νέα κρούσματα, επιβεβαιώνοντας την πορεία αποκλιμάκωσης της πανδημίας στη χώρα με τα αποτελέσματα να συνάδουν με τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE. Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν ήταν 31922 (περίπου 10% χαμηλότερος σε σχέση με την Τετάρτη), και σε συνδυασμό με τον μειωμένο μόνο κατά 10 σε σχέση με την Τετάρτη αριθμό των κρουσμάτων, ο δείκτης θετικότητας διαμορφώθηκε την Πέμπτη στο 2,9%. Ο αριθμός των τεστ είναι υψηλότερος σε σχέση με τις προηγούμενες μέρες και μαζί με τα αποτελέσματα που θα έχουμε την Παρασκευή και το Σάββατο θα μπορούμε να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με το εάν συντρέχει κάποιος λόγος ανησυχίας και αντιστροφής της καλής πορείας, λόγω της πιθανής γιορτινής χαλάρωσης.
Ο αριθμός θανάτων (50) είναι μειωμένος σε σχέση με την Τετάρτη (58), και είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι εδώ και μια εβδομάδα και πλέον παρέμεινε σε πτωτική πορεία, αν και ακολουθεί με υστέρηση δύο εβδομάδων την καμπύλη αποκλιμάκωσης σε ό,τι αφορά στα επιβεβαιωμένα κρούσματα. Ο γενικά υψηλός αριθμός των θανάτων που καταγράφεται ακόμα και αυτή την εβδομάδα σε συνδυασμό με την παρατηρούμενη μείωση των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα μπορεί να ερμηνευθεί από το γεγονός ότι έγινε πιο συνεπής εφαρμογή του lockdown μετά τις 17-18 Νοεμβρίου, περίπου 10 μέρες μετά την ανακοίνωση του.
Όσον αφορά στους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), την Πέμπτη ο αριθμός μειώθηκε πολύ ελαφρά σε σχέση με την Τετάρτη (438 από 443 ), και παραμένει στα αναμενόμενα επίπεδα. Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών που χρειάζονται διασωλήνωση φαίνεται να ακολουθεί αργά την πορεία που διαφαίνονταν και από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE, όπως αυτή παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, ενώ μια εκτίμηση για την πορεία των θανάτων παρουσιάζεται στο Σχήμα 2.
Σχήμα 1. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Σχήμα 2. Αριθμός θανάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.Και στις δύο περιπτώσεις φαίνεται ότι βρισκόμαστε περίπου στο 48% της αποκλιμάκωσης όπως είχαμε προβλέψει (βλέπε σχήματα 1 και 2). Περιμένουμε ότι αυτή η αποκλιμάκωση θα συνεχιστεί αλλά με χαμηλότερο ρυθμό στις επόμενες ημέρες και σε ό,τι αφορά στον αριθμό των ασθενών που είναι διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ και στους θανάτους από COVID-19. Η πορεία της μέσης εβδομαδιαίας τιμής των κρουσμάτων όπως έχουν καταγραφεί από τον ΕΟΔΥ και η αναμενόμενη πορεία τους μέχρι το τέλος του χρόνου, σύμφωνα με την την απόφαση παράτασης του lockdown μέχρι και τις 7 Ιανουαρίου, όπως προδιαγράφεται από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE για την Ελληνική επικράτεια, αποτυπώνονται στο Σχήμα 3.
Σχήμα 3. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ελληνική επικράτειαΤην Πέμπτη, οι περισσότερες περιοχές παρουσιάζουν ανοδικές τάσεις, γεγονός το οποίο οφείλεται στην σημαντική αύξηση του αριθμού των τεστ σε σχέση με τις προηγούμενες ημέρες. Στις επιμέρους περιοχές με υψηλό υγειονομικό κίνδυνο, παρατηρείται καθοδική πορεία στη Θεσσαλονίκη με 150 κρούσματα την Πέμπτη (170 κρούσματα την Τετάρτη), και ανοδική πορεία στην Αττική με 364 κρούσματα (341 την Τετάρτη). Ενώ στη Θεσσαλονίκη περιμένουμε να συνεχιστεί (αν και με πολύ μικρότερο ρυθμό από τις προηγούμενες ημέρες) η αποκλιμάκωση (Σχήμα 5), η επιδημιολογική καμπύλη στην Αττική (Σχήμα 4), φαίνεται να έχει εισέλθει σε ελαφρά ανοδική τροχιά. Η συνολική αυτή πορεία υποδηλώνει την πλημμελή εφαρμογή του lockdown από μερίδα του πληθυσμού και σε συγκεκριμένες περιοχές του Λεκανοπεδίου, όπως στη Δυτική Αττική αλλά και το κέντρο και τον Νότιο Τομέα της Αθήνας. Επίσης, με βάση την πορεία του μοντέλου, παρατηρήθηκε μείωση της κοινωνικής αποστασιοποίησης (όπως υπαγορεύεται από το lockdown) από τις 24 Δεκεμβρίου κατά 15%-20% σε σχέση με τις προηγούμενες ημέρες. Επίσης τα μέχρι τώρα δεδομένα στην Αθήνα δείχνουν ότι διπλασιάστηκαν οι ενεργές επαφές του πληθυσμού τα Χριστούγεννα και την δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων. Αυτές οι παρατηρήσεις εφιστούν επιπλέον την προσοχή μας στην τήρηση των μέτρων τις ημέρες των εορτών, αλλά και τη μετέπειτα πορεία συνολικά από τις αρχές του νέου έτους. Με δεδομένο το μέγεθος του πληθυσμού της Αττικής και τους ήδη υπάρχοντες περιορισμούς, προτείνουμε να ενταθούν οι έλεγχοι τήρησης των μέτρων. Η εντατικοποίηση των ελέγχων ανά δήμο προτείνεται να γίνει και στη μητροπολιτική περιοχή της Θεσσαλονίκης, παρόλο που ακολουθεί πτωτική πορεία συνολικά, πάντα με επιφύλαξη για το τι θα ακολουθήσει τις επόμενες ημέρες ως συνέπεια του εορταστικού κλίματος και της αυξημένης κοινωνικής κινητικότητας.
Σχήμα 4. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αττική
Σχήμα 5. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη ΘεσσαλονίκηΌσον αφορά στη Θεσσαλία, ανοδική σε σχέση με την Τετάρτη (28 κρούσματα) είναι η πορεία της καμπύλης διασποράς του ιού στη Λάρισα, με 38 κρούσματα (Σχήμα 6). Αντίθετα καθοδική ήταν η πορεία στη Μαγνησία με 16 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 7) και στην Καρδίτσα με 5 κρούσματα (Σχήμα 8). Ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος κρουσμάτων στη Μαγνησία φαίνεται να ακολουθεί πτωτική προς σταθερή πορεία που αναμένουμε να συνεχιστεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Σταθεροποιητικές τάσεις εμφανίζουν τα Τρίκαλα με 1 κρούσμα (Σχήμα 9).
Σχήμα 6. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λάρισα
Σχήμα 7. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Μαγνησία
Σχήμα 8. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καρδίτσα
Σχήμα 9. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα ΤρίκαλαΣτην Αιτωλοακαρνανία με 6 κρούσματα την Πέμπτη παρατηρείται μείωση. Η διασπορά τις τελευταίες ημέρες έχει αρχίσει να κάμπτεται και η σχετική καμπύλη τείνει να πλησιάσει την πορεία που προέβλεπε η υπολογιστική πλατφόρμα CORE για αυτήν την περίοδο. (Σχήμα 11). Στην Αχαΐα, παρουσιάζεται ανοδική τάση σε σχέση με την Τετάρτη, με 18 κρούσματα (Σχήμα 10), ενώ στην Αρκαδία την Πέμπτη εντοπίσθηκαν 6 κρούσματα (Σχήμα 12). Εντούτοις, η πρόγνωση μας για αυτές τις περιοχές είναι συνολικά θετική (συμπεριλαμβάνοντας και την Αιτωλοακαρνανία, η οποία φαίνεται να έχει επανέλθει σε πορεία αποκλιμάκωσης) με δεδομένη την αντίστοιχη πρόγνωση για τον καιρό στις αρχές του έτους.
Σχήμα 10. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αχαΐα
Σχήμα 11. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αιτωλοακαρνανία
Σχήμα 12. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΑρκαδίαΣτην Εύβοια, με 7 κρούσματα , παρατηρείτε αύξηση σε σχέση με την Τετάρτη (Σχήμα 13). Και στην Εύβοια η πορεία της καμπύλης διασποράς φαίνεται να είναι σταθεροποιημένη σε περίπου 4 κρούσματα κατά μέσο όρο.
Σχήμα 13. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΕύβοιαΌσον αφορά στις πόλεις της Βορείου Ελλάδας, παρατηρήθηκε μείωση στην Ημαθία με 5 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 14), στην Πέλλα με 2 κρούσματα (Σχήμα 15) και στην Πιερία με 17 κρούσματα (Σχήμα 21), ενώ αύξηση παρατηρείτε στις Σέρρες με 24 κρούσματα (Σχήμα 23), στην Φλώρινα με 11 κρούσματα (Σχήμα 17), στην Δράμα με 9 κρούσματα (Σχήμα 18). Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι και την προηγούμενη εβδομάδα όλες αυτές οι πόλεις εμφανίζουν συνολικά πτωτική πορεία, αν και τις τελευταίες ημέρες διαγράφονται κάποιες ανοδικές τάσεις
Ανοδική σε σχέση με την Τετάρτη (19 κρούσματα) είναι η πορεία της διασποράς στην Κοζάνη με 41 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 16), η οποία ενώ όλη την προηγούμενη εβδομάδα φαινόταν να έχει μπει σε φάση ισχυρής αποκλιμάκωσης, ως αποτέλεσμα του εφαρμοζόμενου σκληρού lockdown από το Σάββατο 19/12 (συντελώντας σε μείωση των επαφών από την ημέρα εφαρμογής του σε επίπεδο άνω του 90%), προκαλεί ανησυχία η τάση των τελευταίων ημερών. Συνεπώς, απαιτείται αυξημένος αριθμός τεστ ελέγχου και εκτεταμένη ιχνηλάτηση για την αναχαίτιση της διαφαινόμενης αυξητικής πορείας της διασποράς. Τέλος, τα Γρεβενά με 1 κρούσμα την Πέμπτη (Σχήμα 22), και η Καστοριά με 2 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 24) παρουσιάζουν συνολικά πτωτική πορεία της διασποράς αλλά με μικρή κλίση.
Σχήμα 14. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ημαθία
Σχήμα 15. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πέλλα
Σχήμα 16. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Κοζάνη (η προσομοίωση αφορά στην εφαρμογή του αυστηρού lockdown από το Σάββατο και μέχρι την Τετάρτη 30/12/2020).
Σχήμα 17. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Φλώρινα
Σχήμα 18. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Δράμα
Σχήμα 19. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Κιλκίς
Σχήμα 20. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καβάλα
Σχήμα 21. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πιερία
Σχήμα 22. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα Γρεβενά
Σχήμα 23. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στις Σέρρες
Σχήμα 24. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΚαστοριάΌσον αφορά στη Θράκη, στη Ροδόπη διαφαίνεται μια σταθεροποίηση καθώς εντοπίστηκαν 20 κρούσματα (Σχήμα 25) ενώ στην Ξάνθη με 12 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 27), ο αριθμός είναι ελαφρώς μειωμένος σε σχέση με τα δεδομένα της Τετάρτης (13 κρούσματα). Συνολικά τις τελευταίες ημέρες διαφαίνεται τροχιά αποκλιμάκωσης. Στη Ροδόπη φαίνεται να ελέγχεται η διασπορά σε σχέση με τις προηγούμενες ημέρες. Στην Ξάνθη έχουμε μια συνολική σταθεροποίηση της διασποράς αλλά σε σχετικά υψηλό επίπεδο, ενώ και στον Έβρο με 31 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 26), συνολικά φαίνεται να σταθεροποιείται η μέχρι πρότινος ελαφρά ανοδική πορεία, όμως ασφαλέστερα συμπεράσματα θα εξαχθούν έχοντας διαθέσιμα και τα αυριανά δεδομένα. Παρ ‘όλα αυτά και οι τρεις αυτές περιοχές χρήζουν προσοχής ιδιαίτερα καθώς είμαστε στη γιορτινή περίοδο.
Σχήμα 25. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Ροδόπη
Σχήμα 26. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στον Έβρο
Σχήμα 27. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη ΞάνθηΣτη Λέσβο παρατηρήθηκε σταθερότητα σε σχέση με την Τετάρτη με 12 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 28) και ελπίζουμε να σημαίνει ανάσχεση της συνολικά πτωτικής πορείας της προηγουμένης εβδομάδας. Στην Κέρκυρα με 5 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 29), στο Ηράκλειο με 4 κρούσματα (Σχήμα 30), και στα Χανιά με 2 κρούσματα (Σχήμα 31), η εξέλιξη της πανδημίας διαφαίνεται ότι έχει περιέλθει σε σταθερή πτωτική πορεία. Στην Χίο με 0 κρούσματα (Σχήμα 32) η πορεία της πανδημίας φαίνεται να είναι καθοδική, ενώ στην Θάσο με 3 κρούσματα (Σχήμα 33) η πορεία χαρακτηρίζεται ως σταθερή. Περισσότερα συμπεράσματα για την διαφαινόμενη τάση θα φανούν στις επόμενες ημέρες.
Σχήμα 28. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λέσβο
Σχήμα 29. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Κέρκυρα
Σχήμα 30. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Ηράκλειο
Σχήμα 31. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα Χανιά
Σχήμα 32. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Χίο
Σχήμα 33. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΘάσοΣυμπεράσματα:Η συνολική πορεία των κρουσμάτων, αλλά και η αποκλιμάκωση που παρατηρείται στον αριθμό των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), μετά τα σημερινά αποτελέσματα, συνάδει με τις προσομοιώσεις του μοντέλου CORE για τον επόμενο μήνα. Παρά την εφαρμογή οριζοντίων μέτρων ανάσχεσης της πανδημίας, η πορεία της τελευταίας διαφοροποιείται από περιοχή σε περιοχή. Οι παραπάνω παρατηρήσεις τείνουν στο συμπέρασμα ότι η διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου θα πρέπει να εξεταστεί σε τοπικό επίπεδο από τη στιγμή που συνολικά στη χώρα φαίνεται να έχουμε ξεπεράσει την κορύφωση του συγκεκριμένου επιδημικού κύματος του Νοεμβρίου. Παρόλα αυτά, συνιστάται προσοχή για τις επόμενες ημέρες, λόγω του πιθανού συνωστισμού που θα προκύψει στις οικογενειακές συγκεντρώσεις και στην αυξημένη κίνηση σε δημόσιους χώρους λόγω των αργιών, και πρώτα αποτελέσματα της αυξημένης κινητικότητας διαφαίνονται στην Αττική και σε κάποιες περιοχές της Βορείου Ελλάδος. Από την άλλη, οι επιπλέον ημέρες αργίας και η αποφυγή καθημερινών δραστηριοτήτων και επαφών ίσως λειτουργήσουν αντισταθμιστικά ως προς την δυναμική της πανδημίας με την παραδοχή βέβαια ότι τηρούνται τα ήδη ισχύοντα μέτρα με σύνεση παντού.Σε πανελλαδικό επίπεδο ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του δείκτη θετικότητας παρέμεινε σταθερός στο 3,9% (η ημερήσια τιμή την Πέμπτη είναι 2,9%) ενώ ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του πραγματικού αριθμού αναπαραγωγής Rt (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που ένας φορέας μπορεί να επιμολύνει) είναι 0,77 (τιμές του Rt κάτω από τη μονάδα υποδηλώνουν καθαρή μείωση της διασποράς του ιού στην κοινότητα). Εντούτοις, παραμένουμε επιφυλακτικοί τόσο για την πορεία τις επόμενες ημέρες λόγω της αυξημένης κινητικότητας, όσο και στο πόσο καθαρά θα αποτυπωθούν οι οποιεσδήποτε τάσεις, με βάση των αριθμό των τεστ που θα πραγματοποιηθούν λόγω των συνεχόμενων αργιών. Πάντως τα σημερινά δεδομένα και η σύγκρισή τους με τις προβολές της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE δείχνουν ότι άνοιγμα της οικονομίας και των σχολείων συνολικά στη χώρα στις 7 (ή στις 11) Ιανουαρίου θα ήταν πρόωρο σε ό,τι αφορά στη διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου. Αντίθετα, άνοιγμα στις 20 του μήνα (ή και αργότερα, δηλαδή στις 25 Ιανουαρίου), θα συντελούσε σε σημαντικά μικρότερο αριθμό κρουσμάτων (και κατ’ επέκταση σε ελάφρυνση της πίεσης στο σύστημα υγείας) σε βάθος ενός και δύο μηνών, δίνοντας παράλληλα την ευκαιρία να προχωρήσουν με επιτυχία οι εμβολιασμοί και να διευρυνθεί η ανοσία στα μέλη του πληθυσμού. Με βάση τις διαφοροποιήσεις στην επιδημιολογική εικόνα από περιοχή σε περιοχή, και με βάση τη διαφορετική μετεωρολογία και το πως αυτή θα επηρεάσει τη μεταδοτικότητα, άνοιγμα των οικονομικών δραστηριοτήτων θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε περιοχές με μικρή επιβάρυνση και μικρό πληθυσμό, και η πορεία αυτών (είτε θετική, είτε αρνητική) να αποτελέσει οδηγό για άνοιγμα ή μη των αντίστοιχων δραστηριοτήτων σε άλλες περιοχές. Αντίστοιχα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν οι εμβολιασμοί ως μέσο ανάσχεσης της διασποράς στην κοινότητα στοχεύοντας σε περιοχές της χώρας όπου με βάση τα μοντέλα προσομοίωσης ανιχνεύονται τάσεις αναζωπύρωσης μετά την άρση του lockdown.
