Από το 2015 κι ένθεν Ελλάδα και Αίγυπτος έχουν πολύ στενούς στρατιωτικούς δεσμούς στο πλαίσιο της στρατηγικής σχέσης που έχουν αναπτύξει. Η επίσκεψη Ερντογάν στο Κάιρο και η συνάντησή του με τον Πρόεδρο Ελ Σίσι, έπειτα από 12 χρόνια πλήρους απραξίας, εγείρει ερωτήματα. Μπορεί η αναθέρμανση των σχέσεων να απειλήσει ευθέως τα ελληνικά συμφέροντα;
Του Χρήστου Μαζανίτη
Η Τουρκία τρέφει μεγάλες προσδοκίες από την συνάντηση που είχε ανήμερα του Αγίου Βαλεντίνου ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Αμπντέλ Φατάχ Ελ Σίσι στο Κάιρο.
Ο Τούρκος Πρόεδρος εκτιμά ότι ο πάγος με τον Αιγύπτιο ομόλογό του έλιωσε και πλέον μόνο θετικά αποτελέσματα προσδοκά ότι μπορεί να επιτύχει.
Γνώστης του ανατολίτικου παζαριού ο Ερντογάν επιχείρησε να σβήσει τη «ραμπία», τον χαιρετισμό των αδελφών μουσουλμάνων που είχε υιοθετήσει από την εποχή της αποκαλούμενης «αραβικής άνοιξης» καθώς και τον χαρακτηρισμό «δικτάτορας» που είχε προσάψει στον Σίσι. Ως αντιστάθμισμα προσέφερε ανταλλάγματα στην οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο.
Παρότι επισήμως δεν ανακοινώθηκε κάτι τέτοιο, ο πατέρας του ανυπόστατου δόγματος της «γαλάζιας πατρίδας», Ναύαρχος εν αποστρατεία Τσιχάτ Γιαϊτσί (Cihat Yaycı) αποκάλυψε σε συνέντευξή του στην εθνικιστική φιλοκυβερνητική εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας Türkiye (θεωρούμενη κοντά στις κρατικές υπηρεσίες) το σχέδιο για να πετάξει η Τουρκία Κύπρο, Ελλάδα αλλά και Ισραήλ από τα ενεργειακά σχέδια της Μεσογείου.
«Είχαμε συνάψει μια συμφωνία οριοθέτησης ζωνών θαλάσσιας δικαιοδοσίας με την Λιβύη και η γραμμή που προέκυψε από την εν λόγω συμφωνία αποκαλέστηκε ως η ‘Τουρκική Ασπίδα’ από τη διοίκηση της ‘Νότιας Κύπρου’, την Ελλάδα και τους Δυτικούς» αναφέρει στη συνέντευξή του και συμπληρώνει: «Θα μπορούσε επίσης να γίνει κάτι αντίστοιχο και με την Παλαιστίνη. Όταν κοιτάζουμε τον χάρτη, μπορούμε να δούμε ότι η Παλαιστίνη είναι ο θαλάσσιος γείτονας της Τουρκίας. Και αυτό θα είναι η ‘Τουρκική Ασπίδα’ στα ανατολικά».
Όπως αναφέρει «ο προσδιορισμός και η επιβεβαίωση της θαλάσσιας γειτονίας της Τουρκίας με την Παλαιστίνη μέσω μιας συμφωνίας δεν είναι απλώς σημαντική για να κερδίσει η Τουρκία θαλάσσιες περιοχές και να χαλάσει το ελληνικό – ‘Ε/Κ’ παιχνίδι στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά είναι επίσης εξαιρετικά πολύτιμο και για την Παλαιστίνη προκειμένου να κερδίσει νομικά 8.510 τετραγωνικά χιλιόμετρα θαλάσσιας ζώνης και να υπάρξει ένα νομικό έγγραφο που θα αποδεικνύει ότι η Γάζα ανήκει στην Παλαιστίνη».
Ο απόστρατος ναύαρχος επισημαίνει ότι η Αίγυπτος δεν θα αντιτασσόταν σε ένα τέτοιο σχέδιο «διότι μια τέτοια συμφωνία θα προσφέρει στην Αίγυπτο μια θαλάσσια έκταση περίπου 15.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Δηλαδή, η Αίγυπτος θα μπορούσε να ανακτήσει τα 15.000 τετραγωνικά χλμ. της θαλάσσιας έκτασης που έχασε από την ‘Ε/Κ Διοίκηση της Νότιας Κύπρου’», αναφερόμενος στη συμφωνία του 2003.
Κοινός βηματισμός και κυπριακό
Όμως, και στον τηλεοπτικό σταθμό HABER GLOBAL υπήρξε ανάλογη συζήτηση, με τον Μέτε Σαχτάογλου (Mete Sohtaoğlu), δημοσιογράφο – μέλους της δεξαμενής σκέψης Bilgesam να αναφέρει ότι «Αίγυπτος και η Τουρκία προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα κοινό όραμα για τα περιφερειακά ζητήματα και βλέπουμε ότι υπάρχει βούληση προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτό δεν αφορά μόνο τις εμπορικές σχέσεις Αιγύπτου-Τουρκίας κ.λπ. αλλά και τη συγχώνευση των αιγυπτιακών και τουρκικών οπτικών με ένα κοινό όραμα σε πολλά ζητήματα στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, ξεκινώντας από την Ανατολική Μεσόγειο, έτσι ώστε η Αίγυπτος και η Τουρκία να μπορούν να κάνουν κοινά βήματα».
Ο Σαχτάογλου αποκαλύπτει ότι το θέμα μερικής ανακήρυξης ΑΟΖ μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας, που ακυρώνει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, συζητήθηκε από τον Ερντογάν αναφέροντας ότι «η Τουρκία προτίθεται να λύσει όλα τα θέματα που σχετίζονται με την Αίγυπτο ή άλλα θέματα με τη μία, αλλά η Αίγυπτος προτίθεται να προχωρήσει ένα προς ένα» συμπληρώνοντας σε άλλο σημείο την πεποίθησή του ότι δεν νομίζει πώς θα υπάρξει αλλαγή σε αυτό το θέμα.
«Το Κάιρο δεν θα πετάξει στα σκουπίδια τη συμφωνία που υπέγραψε με την Ελλάδα ή την ‘Ε/Κ Διοίκηση της Νότιας Κύπρου’ για εξομάλυνση με την Τουρκία, θα γίνει αξιολόγηση με βάση την υπάρχουσα κατάσταση. Και μπορώ να το πω αυτό ως ακριβή πληροφορία, το επόμενο διάστημα, η Αίγυπτος θα μεσολαβήσει για μια συμφωνία θαλάσσιων συνόρων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, ακόμη και με την ‘Ε/Κ Διοίκηση της Νότιας Κύπρου’ μέσω της Ελλάδας».
Σε ό, τι αφορά τα σχέδια της Τουρκίας για την ανατολική Μεσόγειο αλλά και τις πρωτοβουλίες που θα μπορούσε να αναλάβει η Αίγυπτος για την Κύπρο, ανέφερε ότι “Δεδομένου ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την ‘Ε/Κ Διοίκηση της Νότιας Κύπρου’, η Αίγυπτος επιθυμεί να μεσολαβήσει με την Ελλάδα και την ‘Ε/Κ Διοίκηση της Νότιας Κύπρου’, με την υπάρχουσα συγκυρία, χρησιμοποιώντας την ίδια ορολογία αλλά δίνοντας προτεραιότητα στα οικονομικά συμφέροντα.
Για παράδειγμα, όταν η Τουρκία και η Αίγυπτος υπογράφουν μια τέτοια θαλάσσια συμφωνία – για παράδειγμα με την ‘Ε/Κ Διοίκηση της Νότιας Κύπρου’, η Αίγυπτος την υπέγραψε το 2003 και δεν είναι δυνατόν να ακυρωθούν αυτές οι συμφωνίες. Ωστόσο, οι πηγές με τις οποίες συμβουλεύτηκα και μίλησα στην Αίγυπτο με ενημέρωσαν επίσης ότι η Αίγυπτος θα ασκήσει πιέσεις και θα μεσολαβήσει ώστε η Τουρκία να γίνει μέλος του Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, ελαττώνοντας κάποιες από τις θαλάσσιες συνοριακές περιοχές της Ελλάδας και ελαττώνοντας κάποιες από τις περιοχές της Νότιας Κύπρου, η Τουρκία έχει διεκδικήσεις στα δυτικά της Κύπρου και όλοι θα θυσιάσουν κάτι υπό μια έννοια, φέρνοντάς τους μαζί σε ένα κοινό σημείο. Αυτά θα γίνουν μέσω διαπραγματεύσεων, αλλά η Αίγυπτος θα είναι ένας σημαντικός μεσολαβητής”.
Πώληση όπλων
Άλλο ένα ενδιαφέρον στοιχείο από τις συνομιλίες Ερντογάν – Σίσι που αποκαλύπτουν τα τουρκικά Μέσα Ενημέρωσης είναι η πρόθεση αγοράς οπλικών συστημάτων της Αιγύπτου από την Τουρκία αλλά και η βιομηχανική συνεργασία στον αμυντικό τομέα.
Η από κοινού παραγωγή πυρομαχικών στην Αίγυπτο είναι ένα από τα ζητήματα που βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη καθώς και η ίδρυση ενός εργοστασίου.
Η Αίγυπτος έχει εκδηλώσει το ενδιαφέρον της για τον πύραυλο TRLG 230 της Τουρκίας, το MAM-C, το MAM-L, σύστημα αντιαρματικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς με καθοδήγηση λέιζερ, μίνι έξυπνα πυρομαχικά όπως το MAM-T και θέλει να τα αγοράσει.
Τούρκοι αναλυτές εκτιμούν ότι το Κάιρο παρακολουθεί στενά την αγορά του L-UMTAS και του αντιαρματικού οπλικού συστήματος μεσαίου βεληνεκούς OMTAS, αντιαρματικών όπλων μικρού βεληνεκούς όπως το KARAOK και πυραύλων κατά πλοίων όπως το ATMACA. Κατά τους Τούρκους η από κοινού παραγωγή ορισμένων προϊόντων και πυρομαχικών στην Αίγυπτο θα είναι στην ημερήσια διάταξη και αυτό εκτιμάται ότι μπορεί να ανακοινωθεί και επίσημα τις επόμενες ημέρες.
