Αντίθετα με ότι συνέβαινε εδώ και δεκαετίες για τα πολιτικά αεροσκάφη, για τα στρατιωτικά αεροσκάφη μέχρι και πρόσφατα δεν υφίστατο κάποια αναγνωρισμένη κρατική αρχή που να πιστοποιεί με θεσμοθετημένο και επίσημο τρόπο την αξιοπλοΐα τους.
Του Χρήστου Μαζανίτη
Η ίδρυση της Εθνικής Στρατιωτικής Αρχής Αξιοπλοΐας το 2021 με πρωτοβουλία του ΓΕΕΘΑ αποτέλεσε ένα πολύ θετικό βήμα για την ασφάλεια των πιλότων μας και των ιπτάμενων μέσων των τριών Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, κι ήταν σίγουρο ότι θα ενίσχυε τη διεθνή εικόνα της χώρας, ενώ ταυτόχρονα θα συνέφερε σημαντικά οφέλη στον τομέα της ανάπτυξης της εθνικής βιομηχανίας.
Και η αναγνώριση δεν άργησε να έρθει. Την Πέμπτη 01 Ιουνίου 2023 ολοκληρώθηκε επιτυχώς η διαδικασία ανανέωσης αναγνώρισης αξιοπλοΐας των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ από την ΕΣΑΑ του ΓΕΕΘΑ, η οποία συμπεριέλαβε τις παρακάτω υπηρεσίες:
- U.S. Navy/Naval Air Systems Command/Airworthiness and Cybersafe Office (ACO).
- U.S. Air Force/Air Force Material Command – Air Force Life Cycle Management Center, Engineering and Technical Management/Services (AFLCMC/EN-EZ).
- U.S Army/Combat Capabilities Development Command, Aviation Missile Center, Aviation Engineering Directorate (AED).
Όπως επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση του ΓΕΕΘΑ, η αρχική αναγνώριση του συστήματος αξιοπλοΐας των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έλαβε χώρα το α΄ εξάμηνο 2019, οπότε και εκδόθηκε το αντίστοιχο Πιστοποιητικό Αναγνώρισης (Certificate of Recognition) με διάρκεια ισχύος 4 έτη και η ανανέωση αναγνώρισης διενεργήθηκε με την χρήση του European Military Airworthiness Document “Recognition Process” (EMAD R), το οποίο αποτελεί πρότυπη διεργασία αναγνώρισης αρχών αεροπορίας/αξιοπλοΐας.
Ειδικότερα, σ’ ότι αφορά στην διαδικασία ανανέωσης των ανωτέρω υπηρεσιών, αυτές περιλαμβάνουν την εκτέλεση όλων των δραστηριοτήτων αξιοπλοΐας, στους τομείς της σχεδίασης, παραγωγής και συντήρησης.
Η κάλυψη του κενού
Η ΕΣΑΑ συγκροτήθηκε το 2021 και αποτελεί ανεξάρτητη οργανωτικά Μονάδα του ΓΕΕΘΑ επιπέδου Κλάδου, υπαγόμενη απευθείας στον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ, και αποστολή της είναι μεταξύ άλλων και η αναγνώριση αρχών αξιοπλοΐας του εξωτερικού, καθώς και των πιστοποιητικών αξιοπλοΐας και πιστοποιήσεων που εκδίδουν.
Η «ασφάλεια», υπό την έννοια της ελαχιστοποίησης και εάν καταστεί δυνατόν της εξάλειψης του κινδύνου, ήταν ανέκαθεν συνυφασμένη με τις αεροπορικές δραστηριότητες. Και τούτο, διότι το κόστος σε περίπτωση ατυχήματος, τόσο σε επίπεδο υλικών ζημιών, όσο κυρίως σε επίπεδο ανθρώπινων ζωών, είναι συνήθως τεράστιο.
Για τον λόγο αυτό, από το 1944 έχει ιδρυθεί ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) που αποσκοπεί στην οργανωμένη και ασφαλή λειτουργία της πολιτικής αεροπορίας διεθνώς, ενώ έχουν θεσμοθετηθεί διεθνή πρότυπα και καλές πρακτικές για την ασφάλεια των πτήσεων.
Στην Ελλάδα, αρμόδιος φορέας για την ασφάλεια των πολιτικών αεροσκαφών ήταν η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) που συνεστήθη το 1970, ενώ από το 2016 αρμόδια αρχή αξιοπλοΐας για τα πολιτικά αεροσκάφη είναι η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ).
Αντίθετα με ότι συνέβαινε εδώ και δεκαετίες για τα πολιτικά αεροσκάφη, για τα στρατιωτικά αεροσκάφη μέχρι και πρόσφατα δεν υφίστατο κάποια αναγνωρισμένη κρατική αρχή που να πιστοποιεί με θεσμοθετημένο και επίσημο τρόπο την αξιοπλοΐα τους.
Οι απαιτήσεις της αξιοπλοΐας
Η αναγκαιότητα ίδρυσης μιας τέτοιας αρχής, πήγαζε μεταξύ άλλων από την σχετική πολιτική του ΝΑΤΟ σύμφωνα με την οποία όλα τα αεροναυτικά προϊόντα που χρησιμοποιεί η Συμμαχία πρέπει να είναι πιστοποιημένα ως αξιόπλοα από αρχή αξιοπλοΐας αναγνωρισμένη από το Εκτελεστικό Γραφείο Αξιοπλοΐας του ΝΑΤΟ.
Επιπρόσθετα και δεδομένης της έκδοσης ενός συνόλου ευρωπαϊκών απαιτήσεων αξιοπλοΐας στρατιωτικών αεροσκαφών (European Military Airworthiness Requirements – EMARs) από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (EDA), έπρεπε να θεσμοθετηθεί ένας εθνικός φορέας που θα είναι αρμόδιος για την εφαρμογή αυτών των απαιτήσεων.
Η ίδρυση του φορέα αυτού που θα αναλάμβανε την οργάνωση και διαχείριση των θεμάτων στρατιωτικής αξιοπλοΐας έγινε πραγματικότητα τον περασμένο Μάρτιο με την συγκρότηση της Εθνικής Στρατιωτικής Αρχής Αξιοπλοΐας. Σκοπός της Αρχής, η οποία υπάγεται απευθείας στον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ, είναι η καθιέρωση και διατήρηση ενός υψηλού και ομοιόμορφου επιπέδου ασφαλείας των στρατιωτικών αεροσκαφών των Ενόπλων Δυνάμεων μέσω της διασφάλισης της αξιοπλοΐας τους.
Με απλά λόγια η Αρχή ελέγχει και πιστοποιεί την αξιοπλοΐα των αεροσκαφών και των αεροναυτικών συστημάτων που χρησιμοποιούν οι Ένοπλες Δυνάμεις, προκειμένου να μηδενιστεί η πιθανότητα πρόκλησης ατυχήματος εξαιτίας τεχνικού προβλήματος ή αστοχίας κατά τις απαιτητικές αποστολές που αναλαμβάνουν να εκτελέσουν στο πλαίσιο της ελληνικής αποτροπής.
Πέραν όμως της πιστοποίησης των στρατιωτικών ιπτάμενων μέσων, με τη λειτουργία της Εθνικής Στρατιωτικής Αρχής Αξιοπλοΐας μπορεί να ελεγχθεί και να πιστοποιηθεί σε εθνικό επίπεδο ότι οι εταιρείες που ασχολούνται με τη σχεδίαση, την κατασκευή, τη συντήρηση αεροναυτικών προϊόντων ή την παροχή εκπαίδευσης σε προσωπικό συντήρησης αεροναυτικών προϊόντων, συμμορφώνονται με τις εφαρμοστέες απαιτήσεις και τα πρότυπα αξιοπλοΐας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι πρότινος οι εταιρείες αυτές αναγκάζονταν να απευθύνονται σε Αρχές Αξιοπλοΐας του εξωτερικού προκειμένου να λάβουν τη σχετική πιστοποίηση ώστε να μπορούν να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς ή συμπράξεις. Εφεξής, οι εταιρείες που επιθυμούν να λάβουν τη σχετική έγκριση-πιστοποίηση, υποβάλλουν αίτηση στην Αρχή καταβάλλοντας το προβλεπόμενο τέλος, καλούνται να αποδείξουν ότι συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις που προβλέπονται για τους φορείς σχεδίασης, παραγωγής, συντήρησης και εκπαίδευσης προσωπικού συντήρησης αεροναυτικών προϊόντων, διενεργούνται οι απαραίτητες αξιολογήσεις και εν τέλει εκδίδεται γι’ αυτές το σχετικό πιστοποιητικό.
Εν ολίγοις, η σημασία της ίδρυσης της Εθνικής Στρατιωτικής Αρχής Αξιοπλοΐας είναι μεγάλη, καθώς διασφαλίζει ότι τα ιπτάμενα μέσα των Ενόπλων Δυνάμεων ανταποκρίνονται στα νατοϊκά και ευρωπαϊκά πρότυπα και στις νατοϊκές και ευρωπαϊκές απαιτήσεις αξιοπλοΐας, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό ο κίνδυνος κατά τις πτήσεις.
Επιπλέον, μέσω των πιστοποιήσεων που χορηγούνται σε φορείς που δραστηριοποιούνται στον χώρο της στρατιωτικής αεροναυτικής, θα υποβοηθηθεί η ανάπτυξη της εθνικής αμυντικής αεροναυτικής βιομηχανίας, καθώς, μεταξύ άλλων θα της παρασχεθεί η δυνατότητα συμπράξεων, συμπαραγωγών και συνεργασιών με ξένους φορείς.
Μάλιστα, όπως είχε δημοσιεύσει σχετικά το enikos.gr τον Σεπτέμβριο του 2021, το ΓΕΕΘΑ λαμβάνοντας υπόψη τη δύσκολη και απαιτητική αποστολή της Αρχής, αφού ουσιαστικά κλήθηκε να ρυθμίσει και να επιβλέψει σε εθνικό επίπεδο τους τομείς σχεδίασης, κατασκευής και συντήρησης στρατιωτικών αεροναυτικών προϊόντων, μερίμνησε ώστε η Αρχή να στελεχωθεί με στρατιωτικό προσωπικό ιδιαίτερα υψηλής επιστημονικής κατάρτισης αλλά και μακράς εμπειρίας στον αεροπορικό τομέα, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της ίδρυσης και λειτουργίας της γρήγορα και στο ακέραιο.
Αναμφίβολα λοιπόν, η ίδρυση της Εθνικής Στρατιωτικής Αρχής Αξιοπλοΐας αποτέλεσε ένα πολύ θετικό βήμα για την ασφάλεια των πιλότων μας και των ιπτάμενων μέσων των τριών Κλάδων, ενισχύοντας τη διεθνή εικόνα της Χώρας, ενώ αναμένεται να συνεισφέρει σημαντικά οφέλη στον τομέα της ανάπτυξης της εθνικής βιομηχανίας.
