Από σήμερα είναι εν ισχύ η έγκριση προμήθειας από τις ΗΠΑ των F-16 Viper και των πακέτων αναβάθμισης για 79 block 50 και Block 50+ για την Τουρκία, ταυτόχρονα με 20+20 F-35 για την Ελλάδα. Οι αιθέρες του Αιγαίου… γέρνουν κι έχουν χρώμα γαλανόλευκο.
του Χρήστου Μαζανίτη
Από σήμερα είναι και επίσημη η έγκριση πώλησης των μαχητικών F-16 στην Τουρκία και F-35 στην Ελλάδα, μετά την αποδοχή της ανακοίνωσης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ από το Κογκρέσο, το οποίο δεν έφερε καμία αντίρρηση.
Πλέον ανατρέπεται το ισοζύγιο ισχύος από αέρος υπέρ της Ελλάδας, όσες προσπάθειες κι αν κάνει η Τουρκία για να μπορέσει να το ισορροπήσει.
Εάν κάποιος προσπαθούσε το 2018 να εξηγήσει ότι 6 χρόνια αργότερα η κατάσταση θα ήταν αντιστρόφως ανάλογη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, το λιγότερο που θα θεωρείτο θα ήτo «γραφικός», αν όχι τρελός.
Ήταν Μάιος του 2018 όταν μουδιασμένη η Ελλάδα έβλεπε να πετούν τα πρώτα μαχητικά F-35 βαμμένα με τα τουρκικά εθνόσημα στο Fort Worth του Τέξας. Τότε, ο χρόνος μετρούσε αντίστροφα. Στο ημερολόγιο είχε σημαδευτεί η 21η Ιουνίου 2018. Εκείνη την ημέρα ήταν προγραμματισμένη η παράδοση των πρώτων F-35 στην Τουρκία και πιο συγκεκριμένα στην Πτέρυγα Μάχης της Μαλάτειας. Βάσει της συμφωνίας, τον Σεπτέμβριο του 2019 θα πραγματοποιούνται οι επόμενες παραδόσεις μαχητικών και ως το τέλος του 2020 η τουρκική πολεμική αεροπορία θα είχε σε επιχειρησιακή ετοιμότητα μία ντουζίνα F-35.
Στην Ελλάδα, μόλις δύο εβδομάδες νωρίτερα, τον Απρίλιο του 2018 το ΚΥΣΕΑ ενέκρινε την αναβάθμιση συνολικά 85 F-16 block 52+ σε Viper.
Τότε, στο ΓΕΑ, όσο κι αν δημόσια κανείς δεν το παραδεχόταν, στις κλειστές συσκέψεις όλοι έκαναν την προσευχή τους για το τι θα μπορούσε να γίνει όταν η Τουρκία θα είχε αποκτήσει την πρώτη μοίρα των F-35 ενώ τα σενάρια που αναλύονταν για το μέλλον ήταν εφιαλτικά. Η Τουρκία το 1999 είχε αποφασίσει να μπει στο πρόγραμμα σχεδιασμού, εξέλιξης και συμπαραγωγής του F-35, τη στιγμή που η Ελλάδα έλεγε κατηγορηματικά «όχι» στους Αμερικανούς μέχρι το 2009, που έγινε η τελευταία πρόταση.
Η Τουρκία είχε επενδύσει 1,4 δισ. και είχε δεσμευτεί για την απόκτηση 100 F-35 σε διάφορες παραλλαγές, μεταξύ των οποίων και 48 F-35B κάθετης απο-προσγείωσης, τα οποία σκόπευε να χρησιμοποιήσει ως οργανικά μαχητικά του αεροπλανοφόρου ANADOLU.
Τον Μάιο του 218 ξεκίνησε από το Κογκρέσο να υψώνεται το πρώτο τείχος απέναντι στην πώληση μαχητικών 5ης γενιάς στην Τουρκία λόγω της προμήθειας των S-400 από την Τουρκία. Ήρθε η εφαρμογή του νόμου CAATSA και η επιβολή εμπάργκο την πώληση όπλων αλλά και ανταλλακτικών ακόμη και για τα F-16.
Η Τουρκία έφτασε το τελευταίο χρονικό διάστημα να έχει – σύμφωνα με ανεπίσημες πηγές ενημέρωσης – διαθέσιμα κάτι λιγότερο από το 25% του στόλου των μαχητικών, στο σύνολο των 236 σε διάφορες εκδόσεις, Block 30, Block 40, Block 50 και Block 50+. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Μάρτιου του 2021 το Forbes αποκάλυπτε ότι η τουρκική πολεμική αεροπορία είχε μόλις 9 μοίρες λειτουργικές κι αυτές με μειωμένο αριθμό αεροσκαφών. Οι δομικές αναβαθμίσεις που έγιναν στις εγχώριες βιομηχανίες δεν μπόρεσαν να ανατρέψουν την πραγματικότητα με τα μαχητικά να “γερνούν και να απαξιώνονται”.
Για να αντιληφθεί κάποιος που θα ήταν η Τουρκία το 2020, όταν προκάλεσε την υβριδική κρίση του Έβρου κι αργότερα την κρίση με το Oruc Reis ή όταν φτάσαμε το 2022 στο αμόκ παραβιάσεων και υπερπτήσεων σημειώνοντας ιστορικό ρεκόρ προκλητικότητας, θα μπορούσε να προκαλεί την Ελλάδα έχοντας 12 πανίσχυρα F-35 ενώ θα είχε ξεκινήσει και την αναβάθμιση των F-16.
Φτάσαμε στον Ιανουάριο του 2024 και η πραγματικότητα είναι αντιστρόφως ανάλογη. Η Ελλάδα κοντεύει να αποκτήσει την πρώτη της μοίρα F-16 Viper κι ως το 2027 θα έχει 83 «οχιές». Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες του enikos.gr και της Realnews της Κυριακής, η Πολεμική Αεροπορία εισηγείται την αναβάθμιση και των 48 F-16 block 50 σε Viper, με στόχο την απόκτηση ενός ομοιογενούς στόλου συνολικά 131 «οχιών». Ταυτόχρονα έχει ήδη αποκτήσει 18 μαχητικά 4,5 γενιάς Rafale, ετοιμάζεται να παραλάβει ακόμη 6 και βρίσκεται υπό σκέψη η προμήθεια επιπλέον 14 για την συγκρότηση δύο μοιρών, συνολικά 40 μαχητικών.
Και είναι γεγονός η απόκτηση των μαχητικών 5ης γενιάς F-35. Υπολογίζεται ότι το 2028 θα προσγειωθεί στην πλήρως αναβαθμισμένη 117 Πτέρυγα μάχης στην Ανδραβίδα η πρώτη τετράδα των νέων «φαντασμάτων» του Αιγαίου, που θα διαδεχθούν τα Phantom F-4, έπειτα από μισό αιώνα προσφοράς στην θωράκιση της πατρίδας.
Η Τουρκία τότε θα αρχίσει να παραλαμβάνει τα πρώτα της Viper. Ακόμη κι αν καταφέρει να θέσει σε τροχιά παραγωγής το εγχώριας κατασκευής μαχητικό ΚΑΑΝ ή TF-X όπως αποκαλείτο μέχρι πρότινος, δεν θα μπορέσει ποτέ να φτάσει ούτε καν το επίπεδο των F-16 Viper, πολλώ δε μάλλον των Rafale, αφού για την ανάπτυξή του θα χρειαστούν τουλάχιστον 10 χρόνια από σήμερα.
H Ελλάδα προχωρά στην προμήθεια συνολικά 20+20 μαχητικών F-35. Κι αυτά δεν έρχονται «γυμνά».
Ήδη, το ΓΕΑ έχει κάνει τις παρατηρήσεις του επί συγκεκριμένων τμημάτων της LOA, τις οποίες έχει διαβιβάσει στην ΓΔΑΕΕ, που είναι και η αρμόδια για τις διαπραγματεύσεις, να πετύχει τις τροποποιήσεις κι εν τέλει να υπογράψει τη Σύμβαση. Υπολογίζεται ωστόσο ότι οι παρατηρήσεις, που δεν είναι πολλές, θα ξεπεραστούν πολύ γρήγορα και δεδομένου ότι υπάρχει η διάθεση και από τις δύο πλευρές, είναι πολύ πιθανό ως τον Ιούνιο να έχουν πέσει οι υπογραφές.
Κατά πλήρη επιβεβαίωση της Realnews η Ελλάδα θα κινηθεί για την αγορά 20 (και όχι 12) μαχητικών 5ης γενιάς (έκδοσης block 4 ίσως και 5 αν έχει βγει) συν 1 κινητήρα στην πρώτη φάση και σε δεύτερη φάση για επιπλέον 20 συν 1 κινητήρα ακόμη.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στόχος στο ΓΕΑ είναι να τρέξουν άμεσα όλες οι διαδικασίες για την ένταξη το 2028 των πρώτων F-35 στον αεροπορικό στόλο της Πολεμικής Αεροπορίας, βάσει του χρονοδιαγράμματος.
Γι’ αυτόν τον λόγο, με πρωτοβουλία του ίδιου του Αρχηγού Αντιπτέραρχου Δημοσθένη Γρηγοριάδη δημιουργείται τμήμα εντός του γραφείου του, που θα ασχολείται αποκλειστικά με τα F-35, θα υπάγεται και θα ελέγχεται απευθείας από αυτόν. Θα περιλαμβάνει όλες τις ειδικότητες για το μαχητικό και θα επιβλέπει κάθε πτυχή του προγράμματος, όπως το κομμάτι της ανακατασκευής της 117 Πτέρυγας Μάχης, την εκπαίδευση των τεχνικών και των πιλότων μέχρι και την εντός των χρονικών ορίων εκτέλεση κάθε φάσης.
Η χρηματοδότηση περιλαμβάνει πρόταση κατά πολύ βελτιωμένη εν σχέσει με την πρώτη του 2022. Θα γίνει μέσω διακρατικού προγράμματος FMF (Foreign Military Financing – Ξένη Αμυντική Χρηματοδότηση), με ένα χρόνο περίοδο χάριτος από τη στιγμή υπογραφής και 12ετή αποπληρωμή. Μάλιστα το επιτόκιο που δίνεται είναι ιδιαιτέρως χαμηλό και μάλιστα χαμηλότερο από το Euribor. Πρόκειται για ένα αίτημα που είχε θέσει στον Άντονι Μπλίνκεν ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην συνάντησή τους στα Χανιά και τελικά έγινε αποδεκτό.
Το κόστος προμήθειας της πρώτης μοίρας θα ανέλθει στα 3 δισ. και περιλαμβάνει επιπλέον προσομοιωτές εκπαίδευσης, ανταλλακτικά κι εν συνεχή υποστήριξη. Ειδικά το τελευταίο είναι ένας τομέας που δίδεται ιδιαίτερο βάρος και από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό αφού βρίθουν τα παραδείγματα προμήθειας πανάκριβων οπλικών συστημάτων χωρίς πακέτα υποστήριξης, με αποτέλεσμα γρήγορα να οδηγηθούν στην απαξίωση.
Η σύμβαση δεν περιλαμβάνει οπλικά συστήματα. Επ’ αυτού μες στους επόμενους μήνες αναμένεται νέος γύρος διαπραγματεύσεων για την απόκτηση του χαμηλής παρατηρησιμότητας κατευθυνόμενου βλήματος AGM-158 JASSM ή του επαυξημένου βεληνεκούς AGM-158B, που πρόκειται να αναβαθμίσει δραματικά τις δυνατότητες κρούσης.
Πρόκειται για πανίσχυρο πύραυλο cruise (κρουζ), που φέρει εκρηκτική κεφαλή 1000 λιβρών, με χαρακτηριστικά stealth, που σχεδιάστηκε για την καταστροφή στόχων υψηλής αξίας, εκτοξευόμενος από αεροσκάφη εκτός της ακτίνας της αεράμυνας του αντιπάλου, εμβέλειας 370 χιλιομέτρων. Μπορεί να καταστρέψει υποδομές με ενισχυμένο σκυρόδεμα, καταφύγια και να διαπεράσει στρώματα τσιμέντου πριν βρει τον τελικό του στόχο. Οι πύραυλοι θα μπορούν να εκτοξεύονται και από τα αναβαθμισμένα F-16 Viper.
Παράλληλα αναμένεται η πιστοποίηση από τους Αμερικανούς και των πυραύλων Meteor, που ήδη διαθέτει η Πολεμική Αεροπορία για τα Rafale, καθώς και των βλημάτων IRIS-T.
Σε ό,τι αφορά την βάση της Ανδραβίδας, η ΠΑ έχει πάρει όλα τα απαιτούμενα σχέδια από τους Αμερικανούς κι αναμένεται ως το τέλος της χρονιάς να ξεκινήσουν τα έργα, που θα περιλαμβάνουν την κατασκευή και νέου διαδρόμου απογειώσεων.
