Οι ιστορίες που θα διαβάσετε παρακάτω, όπως και πολλές άλλες τις είχε αφηγηθεί ο αείμνηστος ιμπρεσάριος και διοργανωτής υψηλού επιπέδου καλλιτεχνικών εκδηλώσεων Θεόδωρος Κρίτας, σε δύο βιβλία που είχε εκδώσει με τίτλο «Όπως τους γνώρισα» από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Του Ιωσήφ Αβράμογλου
Στο πρώτο του βιβλίο αναφέρεται σε 35 προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων ο Ηλίας Καζάν, η Μαρία Κοτοπούλη, ο Αλέξης Μινωτής, ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ κ.ά. Στο δεύτερο βιβλίο του αναφέρεται σε άλλες 25 προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων η Σοφία Βέμπο, η Montserrat Caballé, η Μάγια Πλισέτσκαγια, ο Τζόρτζιο ντε Κίρικο, o José Carreras κ.ά.
Κάποτε, στα χρόνια του ΠΑΣΟΚ και επί υπουργίας της, είχα αναφερθεί σε μία συζήτηση στην υπουργό πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη και κάποιος που ήταν χωμένος τότε στα πράγματα μου είπε: “δεν υπάρχει “η” υπουργός πολιτισμού, υπάρχει “ο” υπουργός πολιτισμού, ο οποίος είναι ένας και είναι μόνιμος!” και εννοούσε βέβαια τον συμπατριώτη μου Θεόδωρο Κρίτα, με τον οποίον είχα ήδη συνεργαστεί για την συναυλία των Police στο Σπόρτινγκ. Μπορεί αυτό σήμερα να ακούγεται κάπως παράδοξο σε σχέση με την προσωπικότητα της Μελίνας Μερκούρη, αλλά όσοι ξέρουν τα πράγματα σε βάθος, γνωρίζουν ότι ολόκληρο το Φεστιβάλ Αθηνών στηρίχθηκε στις μεγάλες μετακλήσεις σπουδαίων καλλιτεχνών από τον Θεόδωρο Κρίτα.
Το 1980 και ενώ οι συναυλίες ξένων ποπ-ροκ συγκροτημάτων δεν έχουν ακόμα ξεκινήσει να διοργανώνονται στην Ελλάδα, από την μεταπολίτευση και μετά, δέχομαι από την αμερικάνικη δισκογραφική εταιρία CBS Records, που είχε ανοίξει γραφεία και στην Αθήνα, μία πρόταση για να φέρω για συναυλίες το συγκρότημα των Police, απ’ όπου ξεκίνησε την καριέρα του ο Sting. Η αμοιβή τους τότε αντιστοιχούσε σε 200.000 δραχμές, αλλά τα οικονομικά μου δεν άντεχαν μέχρι εκείνου του ύψους. Έτσι λοιπόν, προτάθηκε να κάνει την μετάκληση και την διοργάνωση των συναυλιών, ο Θεόδωρος Κρίτας, ο οποίος δεν ήταν και πολύ ενθουσιώδης στο να κάνει τέτοιου είδους συναυλίες “μοντέρνας, γιεγιέδικης μουσικής”, όπως έλεγε χαρακτηριστικά. Δέχθηκε όμως, αφού τον διαβεβαίωσα ότι θα τον βοηθούσα εγώ στην διοργάνωση εκείνων των συναυλιών των Police, που φαινόντουσαν ότι ήταν ένα ξεχωριστό γκρουπ.
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά πράγματα που μου είχε αποκαλύψει ο αείμνηστος Κρίτας στις συζητήσεις μας, ήταν όταν μου έδειξε κάποια έγγραφα τα οποία ανέφεραν ότι είχε αγοράσει το δικαίωμα και την δυνατότητα να ταξιδέψει στο διάστημα, όταν αυτού του είδους τα ταξίδια θα άρχιζαν να γίνονται πραγματικότητα. Όπως τελικά είναι τώρα, που αν ζούσε σήμερα, φαντάζομαι ότι θα γινόταν “πελάτης” του Jeff Bezos ή του Richard Branson ή και του Elon Musk.
O Θεόδωρος Κρίτας γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1914. Μετά τη μικρασιατική καταστροφή εγκαθίσταται στη Θεσσαλονίκη, με τη μητέρα του και με τον μεγαλύτερο αδελφό του. Το 1932 έρχεται στην Αθήνα και εγγράφεται στη Δημοτική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Μετά την αποφοίτησή του το 1934, συμμετέχει σε διάφορες θεατρικές παραστάσεις. Αμέσως μετά τον πόλεμο αφοσιώνεται στις θεατρικές επιχειρήσεις και στις μετακλήσεις ξένων συγκροτημάτων και διάσημων καλλιτεχνών στην Ελλάδα. Παράλληλα διοργανώνει περιοδείες ελληνικών θιάσων σε ολόκληρο τον κόσμο.
Κατά την ίδια χρονική περίοδο ασχολείται και με τη δημοσιογραφία. Γράφει άρθρα, ανταποκρίσεις και παίρνει συνεντεύξεις από σημαντικούς πολιτικούς παγκοσμίως, που δημοσιεύονται σε ελληνικές εφημερίδες. Παντρεύτηκε την πρωταγωνίστρια του ελληνικού θεάτρου Βάσω Μανωλίδου. Έζησαν μαζί περίπου 50 χρόνια και απέκτησαν μία κόρη, την Αλίνα. Ο Θεόδωρος Κρίτας ήταν αδελφός της αξέχαστης πρωταγωνίστριας Μαίρης Αρώνη. Το ζεύγος Κρίτα – Μανωλίδου εργάστηκε για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα στη Νέα Υόρκη, στις αρχές της δεκαετίας του ’50, όπου είχαν ανοίξει ένα καλλιτεχνικό γραφείο υπό την επωνυμία “Art Inc.”. Η ενασχόληση του Θεοδώρου Κρίτα με τις πολιτιστικές ανταλλαγές καλύπτει μισό αιώνα. Καλλιτεχνικά συγκροτήματα, μεγάλες ορχήστρες, μπαλέτα αλλά και τσίρκo, όπως το τσίρκο Medrano και διάσημα φολκλορικά συγκροτήματα του εξωτερικού παρουσιάζονται στην χώρα μας.
Aπό νεαρή ηλικία, o Θεόδωρος Κρίτας ασχολήθηκε με τις μετακλήσεις θιάσων και μεγάλων ονομάτων του καλλιτεχνικού χώρου, βοηθώντας με τον καλύτερο τρόπο το νεοσύστατο τότε Φεστιβάλ του Ηρωδείου στη δεκαετία του 1940, που μετέπειτα, το 1955, μετονομάστηκε σε Φεστιβάλ Αθηνών. Ορισμένα από τα μεγαλύτερα ονόματα του διεθνούς καλλιτεχνικού στερεώματος ήρθαν στην Ελλάδα – και μάλιστα στην ακμή της καριέρας τους – χάρη σε αυτόν.
Ανάμεσά τους οι: Ρούντολφ Νουρέγιεφ, Μαργκό Φοντέιν, Μαρία Κάλλας, Τζίνα Μπαχάουερ, Φρανκ Σινάτρα, Μπαλέτα Μπολσόι, Μωρίς Μπεζάρ, Montserrat Caballé και άλλοι. Το βέβαιο είναι ότι ο ελληνικός πολιτισμός του οφείλει πολλά!
Ας δούμε όμως την περιπετειώδη μετάκληση του Φρανκ Σινάτρα από τον Θεόδωρο Κρίτα. Ήταν το 1962, όταν ο μεγάλος τραγουδιστής επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα. Και μάλιστα τότε έκανε κολλητά δύο επισκέψεις. Ήρθε πρώτα στην Αθήνα, έκατσε λίγες μέρες, μετά πήγε στο Ισραήλ για να κάνει εμφανίσεις και μετά ξαναγύρισε στην Αθήνα για να εμφανιστεί στο Θέατρο Ηρώδου του Αττικού. Στις 18 και 19 Μαΐου του 1962. Τα έσοδα από τις δύο εκείνες συναυλίες προσφέρθηκαν για την ανέγερση μίας νέας πτέρυγας στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία» και στο Δήμο της Αθήνας για το χτίσιμο ενός νέου παιδικού σταθμού.
Ο Θεόδωρος Κρίτας είχε γνωρίσει προσωπικά τον Φρανκ Σινάτρα δύο χρόνια νωρίτερα. Όταν ο Έλληνας ιμπρεσάριος έψαχνε στην Αμερική έναν αντίστοιχο διοργανωτή, που θα παρουσίαζε στο αμερικάνικο κοινό το «Πειραϊκό Θέατρο» του Δημήτρη Ροντήρη. Ανάμεσα σε εκείνους που προσέγγισε ήταν και ο James Doolittle, ο οποίος εκείνη την εποχή εθεωρείτο ο μεγαλύτερος ιμπρεσάριος της Δυτικής Ακτής των ΗΠΑ. Και αυτό διότι από την δεκαετία του ’50 είχε νοικιάσει το χωρητικότητας περίπου 6.000 θέσεων, περίφημο αμφιθέατρο Greek Theatre στο Λος Αντζελες, από τον ιδιοκτήτη Griffith J. Griffith, για να το ανακαινήσει και να το αξιοποιήσει.
Μέσω του Doolittle και του δικηγόρου του, ο οποίος ήταν δικηγόρος και του Φρανκ Σινάτρα, ο Κρίτας γνώρισε τον σπουδαίο τραγουδιστή. Έτσι κλείστηκαν οι συναυλίες της Αθήνας. Στην οποία ο Σινάτρα έφθασε από το Τόκυο με το ιδιωτικό του αεροπλάνο. Ο Κρίτας είχε φροντίσει να κλείσει αποκλειστικά ολόκληρο το ξενοδοχείο «Auberge», που βρισκόταν στην Βαρυμπόμπη, προκειμένου να ευχαριστήσει τον καλλιτέχνη και την συνοδεία του.
Εντελώς όμως συμπτωματικά, την ημέρα που θα έμενε ο Σινάτρα στο ξενοδοχείο, ήθελαν να το επισκεφθούν και ο βασιλιάς Παύλος μαζί με την βασίλισσα Φρειδερίκη, διότι θα έκαναν το τραπέζι εκείνο το βράδυ στον μνηστήρα της πριγκίπισσας Σοφίας, τον Χουάν Κάρλος της Ισπανίας και στους γονείς του, που είχαν έλθει στην Αθήνα ειδικά για τους αρραβώνες. Η βασιλική παρέα είχε κλείσει ένα μεμονωμένο τραπέζι που υπήρχε στο δώμα του ξενοδοχείου.
Εκείνο το βράδυ στην «Auberge» ο μαύρος μπάτλερ του Σινάτρα έδινε οδηγίες στην κουζίνα για να ετοιμάσουν το δείπνο για την παρέα του καλλιτέχνη, που αποτελείτο από 22 άτομα. Μέσα στην παρέα ήταν και ο Michael Romanoff, που ο Σινάτρα ισχυριζόταν (μάλλον κάνοντας χιούμορ) ότι ήταν απόγονος του Τσάρου της Ρωσίας. Στην πραγματικότητα αυτός ο Romanoff είχε ως πραγματικό όνομα το Hershel Geguzin, ήταν ηθοποιός γεννημένος στη Λιθουανία και είχε ανοίξει ένα πολύ πετυχημένο εστιατόριο στο Beverly Hills, στο οποίο μαζευόντουσαν όλοι οι σταρ του Hollywood κατά τις δεκαετίες του ’40 και του ’50. Αυτός ήταν ο εμπνευστής της συνταγής του περίφημου «φιλέτου αλά Ρομανόφ».
Όταν έφθασε η βασιλική συντροφιά, η παρέα του Σινάτρα ήταν στο σαλόνι, οι περισσότεροι όρθιοι και έπιναν απεριτίφ. Από εκεί έπρεπε να περάσουν και οι γαλαζοαίματοι για να ανέβουν την σκάλα που οδηγούσε στο δώμα. Έγιναν οι συστάσεις και η νεαρή τότε, μετέπειτα βασίλισσα της Ισπανίας, Σοφία ζήτησε αυτόγραφο από τον Σινάτρα.
Μέσα στην μπάντα που συνόδευε τον Φρανκ Σινάτρα ήταν και ο ντράμερ Irv Cottler, από τους πιο σημαντικούς της εποχής εκείνης. Ο Σινάτρα έδινε μεγάλη σημασία στους ντράμερ, διότι αυτοί του έδιναν τον ρυθμό και ήθελε να είναι σταθεροί σε αυτόν. Στο δεύτερο βίντεο παρακάτω μπορείτε να ακούσετε τον Irv Cottler να συνοδεύει τον Σινάτρα μέσα από την υπέροχη ορχήστρα του Nelson Riddle.
Μετά από το δείπνο, ο Φρανκ Σινάτρα παραπονέθηκε στον Κρίτα ότι υπέφερε από δυνατό πονοκέφαλο. Του ζήτησε να τον πάει την επομένη με… ελικόπτερο σε έναν καλό γιατρό! Ο Κρίτας συνεννοήθηκε με τον τότε διευθυντή του “Ευαγγελισμού” Θωμά Δοξιάδη για να πάει εκεί τον Σινάτρα να εξεταστεί. Όπως και έγινε αλλά χωρίς ελικόπτερο, μιας και ο Κρίτας εξήγησε στον Αμερικανό τραγουδιστή ότι ελικόπτερα τότε στην Ελλάδα χρησιμοποιούσε μόνον ο στρατός.
Πράγματι ο καλλιτέχνης βρέθηκε την άλλη μέρα το πρωί στο ακτινολογικό του “Ευαγγελισμού”, όπου συμπτωματικά και πάλι βρέθηκαν φάτσα-κάρτα με την πριγκίπισσα Σοφία και τον Χουάν Κάρλος, ο οποίος είχε πάει και εκείνος εκεί διότι είχε πέσει από το άλογο και έπρεπε να βγάλει ακτινογραφίες στο αριστερό του χέρι. Ο Σινάτρα ήταν ιδιαιτέρως αγχωμένος διότι μετά τον “Ευαγγελισμό” έπρεπε να φύγει κατευθείαν για το Ισραήλ, όπου έπρεπε να πάει για να τραγουδήσει. Όταν το άκουσε αυτό η πριγκίπισσα Σοφία ζήτησε από τον Χουάν Κάρλος να παραχωρήσει τη θέση του στον Σινάτρα για να βγάλει γρήγορα την ακτινογραφία και να φύγει. Όπως και έγινε! Εκεί ο Θεόδωρος Κρίτας κατάλαβε ποιος τελικά ήταν το πραγματικό royalty…!
Στη συνέχεια ο Κρίτας με τον Σινάτρα φεύγουν για το Ελληνικό, όπου τον περίμενε το αεροπλάνο του τραγουδιστή για να τον πάει στο Τελ Αβίβ. Ο τραγουδιστής ζήτησε από τον ιμπρεσάριο να ανέβει στο αεροπλάνο για να φάνε μαζί πριν την απογείωση και μετά υποτίθεται θα κατέβαινε ο Κρίτας για να μείνει στην Αθήνα.
Κατά τη διάρκεια όμως του γεύματος μέσα στο αεροσκάφος, ο τραγουδιστής έδωσε εντολή στον πιλότο να ξεκινήσει την απογείωση. Έκπληκτος ο Θεόδωρος Κρίτας ρώτησε τον Σινάτρα “που με πας τώρα; ούτε διαβατήριο δεν έχω μαζί μου”. Ο καλλιτέχνης είχε βάλει σε εφαρμογή μία ακόμη πλάκα από εκείνες που συνήθιζε να κάνει στους φίλους του… γελώντας έδωσε εντολή στον πιλότο να ξαναπροσγειωθεί στο Ελληνικό για να αφήνανε τον Κρίτα. Ενώ στο αεροδρόμιο του Τελ Αβίβ υπήρχαν ήδη 10.000 θαυμαστές του, που του επεφύλαξαν αποθεωτική υποδοχή!
Στο τέλος της εβδομάδας ο Φρανκ Σινάτρα ξαναήρθε στην Αθήνα για να δώσει τις δύο συναυλίες του στο Ηρώδειο, το οποίο ήταν κυριολεκτικά κατάμεστο και τις δύο βραδιές. Στην πρώτη συναυλία, στην πρώτη σειρά καθόντουσαν ο τότε βασιλιάς και η τότε βασίλισσα της Ελλάδας, καθώς και ολόκληρο το υπουργικό συμβούλιο. Άλλωστε οι δύο εκδηλώσεις του Φρανκ Σινάτρα στο Ηρώδειο ήδη “τελούσαν υπό την προστασίαν της Α.Μ. της Βασιλίσσης Φρειδερίκης”.
Παρουσία όλων αυτών, ένα ακόμη δείγμα του δύσκολου να κατανοηθεί χιούμορ του Σινάτρα, έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της συναυλίας του… όταν καθώς γύριζε νωχελικά το κουταλάκι σε ένα φλυτζάνι τσάι που έπινε επί σκηνής και καθώς κοιτούσε τις αρχαίες καμάρες του Ηρωδείου είπε ξαφνικά με κουλαριστό ως συνήθως ύφος… «Τόσα χρήματα πήρατε από το Σχέδιο Μάρσαλ και αφήσατε το θέατρο σ’ αυτά τα χάλια;». Το κοινό φυσικά γέλασε πολύ και τον καταχειροκρότησε!
Κατά την παραμονή του στην Αθήνα, ο Φρανκ Σινάτρα ζήτησε να πάει σε ένα μπαρ. Ο Θεόδωρος Κρίτας τον πήγε σε ένα από τα καλύτερα εκείνης της εποχής, που σήμερα πλέον είναι ιστορικό. Το Au Revoir στην οδό Πατησίων 136, το οποίο πρωτο-άνοιξε τον Νοέμβριο του 1957. Ο τραγουδιστής ήπιε ένα ποτό στο εν λόγω μπαρ, που υπάρχει ακόμα και σήμερα, αλλά από το… δικό του μπουκάλι, που κουβαλούσε η συνοδεία του μαζί και που ήταν το κλασικό ουίσκι του Τενεσσί, το Jack Daniels.
(Κάθε Σάββατο και Κυριακή βράδυ, για τρεις ώρες, από τις 10 μ.μ. μέχρι την 1 π.μ., ο Ιωσήφ Αβράμογλου παρουσιάζει από τον Real FM στους 97.8, την εκπομπή “Round Midnight, όπως έλεγε και η Ella Fitzgerald”, με πολλή και καλή μουσική).
Twitter:@IosifAvramoglou
Facebook.com/avramoglou
Instagram:mus1cguru
