Η Ευρώπη είναι το μεγαλύτερο θύμα του μυστηρίου που κρύβεται πίσω από τις ζημιές που έχουν σημειωθεί στο σύμπλεγμα των αγωγών Nord Stream 1 και Nord Stream 2, με αποτέλεσμα η ηγεσία της να θεωρεί βέβαιο ότι πρόκειται για δολιοφθορά και σύσσωμες τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες να έχουν επιδοθεί σε έρευνες για να εξηγήσουν το θρίλερ που εκτόξευσε τις τιμές του φυσικού αερίου.
Η Ρωσία και η Ευρώπη πλήρωσαν για την κατασκευή των δύο αγωγών που ξεκινούν από τα παράλια της Ρωσίας στη Βαλτικά Θάλασσα και καταλήγουν στην ακτή της Γερμανίας, απέναντι από τις σουηδικές ακτές, στο Γράισβαλντ. Οι ζημιές έχουν γίνει στην περιοχή του νησιού Μπόρνχολμ, περίπου στη μέση γραμμή που χωρίζει την Πολωνία από τη Σουηδία.
Ευρωπαίος αξιωματούχος που ζήτησε να μην αποκαλυφθεί η ταυτότητά του δήλωσε ότι «οι πολλαπλές ταυτόχρονες εκρήξεις είναι πολύ σοβαρό και ύποπτο και θα πρέπει να ερευνηθεί», είπε.
Ο υπουργός Άμυνας της Δανίας δήλωσε ότι η επιθεώρηση των τμημάτων των δύο αγωγών Nord Stream που επλήγησαν δεν μπορεί να γίνει αν δεν περάσουν μία ή δύο εβδομάδες. Οι αγωγοί, παρά το γεγονός ότι δεν λειτουργούσαν, ήταν γεμάτοι με αέριο το οποίο τώρα διαρρέει, με τις φυσαλίδες να θολώνουν τα νερά στην περιοχή. «Μπορεί να πάρει μία ή δύο εβδομάδες πριν επικρατήσει αρκετή ηρεμία στην ζώνη για να δούμε τι συνέβη», δήλωσε ο Μόρτεν Μποντσκόφ, μετά την συνάντησή του με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ στις Βρυξέλλες. Τη Δευτέρα το βράδυ, όπως ανακοίνωσε το Γεωλογικό Ινστιτούτο της Δανίας, κατέγραψε δύο δονήσεις που παρέπεμπαν σε εκρήξεις και που καταγράφηκαν από σεισμογραφικούς σταθμούς στην Δανία, την Σουηδία και την Γερμανία.
Το ΝΑΤΟ
Ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ απέδωσε τις διαρροές στους αγωγούς σε δολιοφθορά και δήλωσε ότι συζήτησε την προστασία των ζωτικής σημασίας υποδομών στις χώρες του ΝΑΤΟ, με τον υπουργό Άμυνας της Δανίας Μόρτεν Μποντσκόφ. «Συζητήσαμε το σαμποτάζ των αγωγών Nord Stream με τον υπουργό Αμυνας Μόρτεν Μποντσκόφ. Θίξαμε την προστασία των κρίσιμων υποδομών των χωρών του ΝΑΤΟ», έγραψε στο Twitter ο Γενς Στόλτενμπεργκ.
Ο Δανός υπουργός μάλιστα έδειξε τη Μόσχα ως ύποπτη, δηλώνοντας ότι «Η Ρωσία έχει σημαντική στρατιωτική παρουσία στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας και αναμένουμε ότι θα συνεχίσουν την επίδειξη ισχύος».
Η Νορβηγία
Πάντως, στο Όσλο, ο πρωθυπουργός της Νορβηγίας Γιόνας Γκαρ Στέρε δήλωσε στο πρακτορείο NTB ότι δεν διαπιστώνει ιδιαίτερο κίνδυνο για τις υπεράκτιες υποδομές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, και δεν έχει ζητήσει την συνδρομή του ΝΑΤΟ. Η Νορβηγία όμως έχει πλέον μετατραπεί σε βασικό προμηθευτή φυσικού αερίου της Ευρώπης και θα ενισχύσει την ασφάλεια γύρω από τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, τους τερματικούς σταθμούς και τις εγκαταστάσεις επί της νορβηγικής υφαλοκρηπίδας.
Η Αρχή Πετρελαϊκής Ασφαλείας της Νορβηγίας ζήτησε «αυξημένη επιφυλακή εκ μέρους των διαχειριστών και των πλοιοκτητών επί της υφαλοκρηπίδας», έπειτα από τον εντοπισμό drone που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ατύχημα ή επίθεση. «Πολλά πράγματα μπορούν να δείχνουν σαμποτάζ», δήλωσε ο νορβηγός υπουργός Ενέργειας Τέργε Αασλαντ.
Η Νορβηγία, ως βασικός προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρώπης στην θέση της Ρωσίας, συνδέεται με την ευρωπαϊκή ήπειρο με ένα εκτεταμένο δίκτυο αγωγών φυσικού αερίου, το οποίο οι ειδικοί θεωρούν ότι είναι ευάλωτο σε σαμποτάζ.
Την εκδοχή της δολιοφθοράς υποστηρίζουν η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η Δανία και η Σουηδία. Η Σουηδή υπουργός εξωτερικών δήλωσε ότι δεν θεωρεί πως η δολιοφθορά συνιστά επίθεση σε σουηδικό έδαφος. «Αυτό δεν συνιστά επίθεση στη Σουηδία διότι δεν ήταν στην επικράτειά μας», σημείωσε η Αν Λίντε. “Πρόκειται για ένα διεθνές περιστατικό”.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν προσέφερε υποστήριξη για να βρεθεί τι συνέβη, πρόσθεσε η Λίντε. Η Δανία και η Σουηδία ανακοίνωσαν χθες, Τρίτη, ότι μεγάλες διαρροές στους δύο αγωγούς Nord Stream στη Βαλτική Θάλασσα προκλήθηκαν από σκόπιμες ενέργειες δολιοφθοράς στις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες και των δύο. Ωστόσο οι εκρήξεις σημειώθηκαν εκτός των χωρικών υδάτων και των δύο χωρών, σημείωσαν. Οι εκρήξεις στους Nord Stream 1 και 2 δεν αντιπροσωπεύουν άμεση στρατιωτική απειλή ούτε συνιστούν επίθεση στην Σουηδία ή τη Δανία, ανακοίνωσαν οι πρωθυπουργοί της Σουηδίας και της Δανίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση
Τη βαθιά του ανησυχία για την υπόθεση εξέφρασε ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ. Σε ανακοίνωση που εξέδωσε εκ μέρους της ΕΕ επισημαίνει ότι «όλες οι διαθέσιμες πληροφορίες δείχνουν ότι αυτές οι διαρροές είναι αποτέλεσμα σκόπιμης ενέργειας. Θα υποστηρίξουμε οποιαδήποτε έρευνα με στόχο την πλήρη σαφήνεια σχετικά με το τι συνέβη και γιατί, και θα λάβουμε περαιτέρω μέτρα για να αυξήσουμε την ανθεκτικότητά μας στην ενεργειακή ασφάλεια. Οι ανησυχίες για την ασφάλεια και το περιβάλλον είναι ύψιστης προτεραιότητας. Αυτά τα περιστατικά δεν είναι τυχαία και μας αφορούν όλους. Οποιαδήποτε σκόπιμη διακοπή της ευρωπαϊκής ενεργειακής υποδομής είναι εντελώς απαράδεκτη και θα αντιμετωπιστεί με σθεναρή και ενωμένη απάντηση», δήλωσε ο Ζοζέπ Μπορέλ.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι οι διαρροές στους αγωγούς Nord Stream προκλήθηκαν από «δολιοφθορά» και προειδοποίησε πως θα υπάρξει «η ισχυρότερη πιθανή απάντηση» σε περίπτωση που δεχθούν επίθεση ενεργές ενεργειακές υποδομές στην ΕΕ. «Μίλησα με την (πρωθυπουργό της Δανίας Μέτε) Φρεντέρικσεν για την ενέργεια δολιοφθοράς στον Nord Stream» έγραψε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε ανάρτησή της στο Twitter, συμπληρώνοντας ότι αποτελεί προτεραιότητα η διερεύνηση της υπόθεσης ώστε να «χυθεί φως στις ακριβείς συνθήκες και τα αίτια της διαρροής». Νωρίτερα και η πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρεντέρικσεν δήλωσε με βεβαιότητα ότι η διαρροή στους αγωγούς φυσικού αερίου Nord Stream 1 και 2 κοντά στο νησί Μπόρνχολμ, στη Βαλτική, οφείλεται σε «σκόπιμες ενέργειες», όχι σε «ατύχημα».
Παράλληλα, η Σουηδία έχει ξεκινήσει προκαταρκτική έρευνα για «δολιοφθορά» στους αγωγούς, οι οποίοι δεν λειτουργούσαν, όμως ήταν γεμάτοι αέριο. «Είναι πλέον ξεκάθαρη η εκτίμηση των αρχών ότι επρόκειτο για σκόπιμες ενέργειες. Δεν ήταν ατύχημα», είπε στους δημοσιογράφους η πρωθυπουργός. «Δεν υπάρχουν ακόμη πληροφορίες για το ποιος μπορεί να κρύβεται πίσω από αυτήν την πράξη», πρόσθεσε. Στην έρευνα για τα αίτια της καταστροφής ενεπλάκησαν οι εισαγγελικές υπηρεσίες της Σουηδίας.
Καθώς η ζημιά στους αγωγούς έγινε την ώρα που μαίνεται ο ενεργειακός πόλεμος ανάμεσα σε Ευρώπη και Ρωσία, παράλληλα με τις στρατιωτικές συγκρούσεις στην Ουκρανία, απομακρύνει το ενδεχόμενο τυχαίου γεγονότος. Η αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου δείχνει προς την κατεύθυνση όσων κερδίζουν από την αύξηση αυτή και αναγκάζει την Ευρώπη να λάβει ακόμα πιο αυστηρά και ισχυρά μέτρα για αύξηση των διαθεσίμων ποσοτήτων αερίου, για την ασφαλή τους αποθήκευση και για την ενεργειακή απεξάρτησή της από τη Μόσχα.
Τα σενάρια
Ως προς το πώς έγινε η ζημιά το πιο πιθανό φαίνεται να είναι η τοποθέτηση εκρηκτικών με δύτες. Ο ερευνητής Anders Puck Nielsen, από το Βασιλικό Κολέγιο Άμυνας της Δανίας στην Κοπεγχάγη δήλωσε στη βρετανική Sun: «Τεχνικά δεν είναι δύσκολο. Απαιτεί απλώς ένα σκάφος και μερικούς δύτες που ξέρουν πώς να χειρίζονται εκρηκτικούς μηχανισμούς. Οι διαρροές στον αγωγό αερίου είναι εξαιρετικά σπάνιες. Δεν αμφισβητείται πλέον ότι η διαρροή αερίου ήταν στοχευμένη επίθεση. Για το λόγο αυτό αρκετοί Ευρωπαίοι πολιτικοί μίλησαν για εσκεμμένη ενέργεια».
Η βρετανική εφημερίδα «Guardian» επικαλείται ανώνυμη βρετανική στρατιωτική πηγή , σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η δολιοφθορά να έχει γίνει με υποβρύχιο, γιατί Βαλτική Θάλασσα είναι μάλλον ρηχή και το υποβρύχιο θα μπορούσε εύκολα να εντοπιστεί.
Οι δύτες θα μπορούσαν να φτάσουν στους αγωγούς, από εμπορικό πλοίο, από στρατιωτικό, ή από υποβρύχιο. Θα μπορούσαν επίσης να έχουν τοποθετηθεί εκεί από υποβρύχια drones.
Αλλά και εναέρια drones θα μπορούσαν να έχουν χρησιμοποιηθεί. Τα εκρηκτικά σε αυτή την περίπτωση απλώς ποντίζονται από αέρος. Αξίζει να σημειωθεί ότι τη Δευτέρα, η Νορβηγική Αρχή Ασφάλειας Πετρελαίου είχε ήδη καλέσει τις εταιρείες πετρελαίου να είναι πιο προσεκτικές καθώς είχε εντοπίσει αρκετά drones άγνωστης προέλευσης, που ίπταντο κοντά σε τουλάχιστον έξι πλατφόρμες πετρελαίου.
Το νορβηγικό υπουργείο Ναυτιλίας έχει επίσης εμπλακεί στην έρευνα για το πώς έγινε η καταστροφή. «Δύτες τοποθέτησαν εκρηκτικά στους αγωγούς ή μήπως όλη τη δουλειά την έκαναν υποβρύχια drones;», διερωτάται η γερμανική εφημερίδα Bild επικαλούμενη Ευρωπαίους ειδικούς. Τόσο το ΝΑΤΟ όσο και η ΕΕ τονίζουν την ανάγκη να προστατευτούν οι κρίσιμης σημασίας πλέον ενεργειακές υποδομές στη διαδρομή του Nord Stream και υπογραμμίζουν ότι είναι η απάντηση θα είναι ισχυρή.
