Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει ένα νέο κύμα αντιμεταναστευτικών πολιτικών, καθώς κάποια κράτη μέλη προχωρούν στη λήψη αυστηρότερων μέτρων για τον έλεγχο της μετανάστευσης. Η Ολλανδία και η Γερμανία είναι οι χώρες που πρωτοστατούν σε αυτήν την τάση, με πρωτοβουλίες που στοχεύουν στον περιορισμό της εισροής μεταναστών και αιτούντων άσυλο.
Η κίνηση αυτή έρχεται σε μια περίοδο αυξανόμενης πολιτικής πίεσης από τα ακροδεξιά κόμματα, με τις κοινωνικές ανησυχίες για τη μετανάστευση να κυριαρχούν στη δημόσια συζήτηση.
Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή σε ό,τι αφορά την προσέγγισή της στο μεταναστευτικό ζήτημα. Η αυξανόμενη επιρροή των ακροδεξιών κομμάτων και κοινωνικά ζητήματα όπως η ακρίβεια, η κρίση στέγασης κ.α. οδηγούν πολλές χώρες να λάβουν αυστηρότερα μέτρα, όπως δείχνουν τα πρόσφατα παραδείγματα της Ολλανδίας και της Γερμανίας. Ωστόσο, τα πραγματικά στοιχεία της μετανάστευσης δείχνουν μια μείωση στις παράτυπες εισροές, δημιουργώντας ερωτήματα για το αν τα νέα μέτρα είναι αναλογικά και αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Η Ολλανδία θα εφαρμόσει «τα αυστηρότερα μέτρα» στην ΕΕ
Η κυβέρνηση της Ολλανδίας ανακοίνωσε μια σειρά από δραστικά νέα μέτρα, τα οποία αναμένεται να είναι από τα αυστηρότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως δήλωσε την Παρασκευή η ολλανδική κυβέρνηση, στοχεύει στην εφαρμογή αυτών των μέτρων τους επόμενους μήνες, λίγες μόνο ημέρες μετά την ανακοίνωση της Γερμανίας για νέους συνοριακούς ελέγχους με στόχο τον περιορισμό της παράνομης μετανάστευσης.
Η υπουργός Μετανάστευσης της Ολλανδίας, Marjolein Faber, δήλωσε: «Λαμβάνουμε μέτρα για να κάνουμε την Ολλανδία όσο το δυνατόν λιγότερο ελκυστική για τους αιτούντες άσυλο».
Mensen voelen dagelijks de gevolgen van de asielcrisis. De kiezer heeft ons een duidelijke opdracht gegeven. Het roer moet om en de instroom moet direct omlaag. Daarom kom ik met het strengste asielbeleid ooit. Ik ga voor een veiliger Nederland.https://t.co/Cw4Y4pwTLl pic.twitter.com/Vcvx34XF5p
— Marjolein Faber (@MinisterAenM) September 13, 2024
Περίπου 40.000 αιτούντες άσυλο καταφθάνουν στην Ολλανδία κάθε χρόνο, και η νέα κυβέρνηση, υπό την ηγεσία του ακροδεξιού κόμματος PVV του Γκερτ Βίλντερς, έχει δηλώσει ότι θα κηρύξει «εθνική κρίση ασύλου». Αυτή η κίνηση θα της επιτρέψει στην κυβέρνηση να λάβει μέτρα για τον περιορισμό της μετανάστευσης χωρίς την έγκριση του κοινοβουλίου της χώρας.
Η Faber υποστήριξε ότι τα μέτρα αυτά βασίζονται στις ευκαιρίες που παρέχουν οι ίδιες οι μεταναστευτικές νομοθεσίες της χώρας, παρά τις έντονες αμφιβολίες της αντιπολίτευσης για τη νομιμότητα τους. «Στόχος μου είναι η πιο αυστηρή πολιτική ασύλου που εφαρμόστηκε ποτέ», δήλωσε η Φάμπερ.
Μεταξύ των πρώτων κινήσεων της κυβέρνησης είναι η κατάργηση της χορήγησης αορίστων αδειών διαμονής σε αιτούντες άσυλο και ο περιορισμός των επιλογών επανένωσης των αιτούντων ασύλου με τις οικογένειές τους.
Η ολλανδική κυβέρνηση σχεδιάζει να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξαίρεση από τους κανόνες της ΕΕ για το άσυλο και τη μετανάστευση, κάτι που θα σταλεί επίσημα στις Βρυξέλλες την επόμενη εβδομάδα, όπως ανέφερε ο Ολλανδός πρωθυπουργός Ντικ Σουφ.
Παράλληλα, ο Σουφ τόνισε: «Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να φέρουμε το βάρος της μεγάλης εισροής μεταναστών στη χώρα μας. Οι πολίτες μας βιώνουν μια κρίση ασύλου».
Terugkijken: het statement van premier Dick Schoof over het #regeerprogramma. pic.twitter.com/f0ePuSBIN6
— Dick Schoof (@MinPres) September 13, 2024
Η ΕΕ, ωστόσο, φαίνεται να αντιτίθεται σε τέτοιες εξαιρέσεις, όπως επισημαίνεται και από τον εκπρόσωπο της Ένωσης, Έρικ Μάμερ, ο οποίος τόνισε ότι «στην ΕΕ δεν εξαιρείσαι από υφιστάμενη νομοθεσία, αυτό αποτελεί γενική αρχή». Παρά την έντονη κριτική, η ολλανδική κυβέρνηση δείχνει αποφασισμένη να συνεχίσει με τα μέτρα αυτά, ακόμη και αν αντιμετωπίσει ισχυρές αντιδράσεις από τις Βρυξέλλες.
Η Γερμανία ενισχύει τους συνοριακούς ελέγχους
Παράλληλα με την Ολλανδία, η Γερμανία, η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, ανακοίνωσε νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα νέους συνοριακούς ελέγχους, απειλώντας με τον τρόπο αυτόν μια από τις βασικές αρχές της ΕΕ, δηλαδή την ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων. Η Γερμανίδα υπουργός Εσωτερικών, Νάνσι Φέιζερ, δήλωσε: «Ενισχύουμε την εσωτερική μας ασφάλεια με συγκεκριμένα μέτρα και συνεχίζουμε την αυστηρή πορεία μας κατά της παράτυπης μετανάστευσης».
Οι έλεγχοι θα επιβάλλονται σε όλα τα γερμανικά χερσαία σύνορα, με τη Γερμανία να δηλώνει ότι αυτά τα μέτρα είναι απαραίτητα μέχρις ότου επιτευχθεί ισχυρή προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.
Οι πρόσφατες εξελίξεις στη Γερμανία συνδέονται με μια σειρά τρομοκρατικών επιθέσεων που φέρεται να διέπραξαν αιτούντες άσυλο, όπως η επίθεση με μαχαίρι από έναν Σύριο στην πόλη Σόλινγκεν τον Αύγουστο. Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς χαρακτήρισε το περιστατικό ως «τρομοκρατία εναντίον όλων μας». Τα νέα μέτρα που ανακοίνωσε η γερμανική κυβέρνηση ήρθαν μετά την νίκη του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD) στις εκλογές του κρατιδίου της Θουριγγίας. Το AfD κέρδισε σχεδόν το 1/3 των ψήφων, 9 μονάδες μπροστά από το συντηρητικό κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών (CDU). Το αποτέλεσμα αυτό έδωσε στην ακροδεξιά την πρώτη της νίκη σε εκλογές στο κρατιδιακό κοινοβούλιο μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τι δείχνουν οι αριθμοί για την παράνομη μετανάστευση
Παρά την αυξανόμενη έντονη πολιτική ρητορική και τα αυστηρά μέτρα, η παράτυπη μετανάστευση στην Ευρώπη έχει μειωθεί σημαντικά το 2023. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Μετανάστευσης (IOM), οι παράνομες διελεύσεις στα νότια σύνορα της ΕΕ μειώθηκαν κατά 35% από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο.
Συνολικά, περίπου 115.000 μετανάστες έφτασαν στην ΕΕ μέσω της Μεσογείου και του Ατλαντικού κατά το ίδιο διάστημα, σημαντικά λιγότεροι από τους 176.252 που καταγράφηκαν πέρυσι.
Ο εκπρόσωπος της IOM, Φλάβιο ντι Τζιάκομο, σχολίασε στο Associated Press: «Η κατάσταση δεν είναι αριθμητικά κρίσιμη φέτος, ούτε ήταν πέρυσι». Παράλληλα, η Καμίλ Λε Κοζ, διευθύντρια του Migration Policy Institute, τόνισε ότι η παράτυπη μετανάστευση λαμβάνει δυσανάλογη προσοχή σε σχέση με άλλα σημαντικά ζητήματα για την Ευρώπη, όπως η κλιματική αλλαγή.
Αν και τα στοιχεία δείχνουν πτώση, είναι αμφίβολο αν αυτή η τάση θα συνεχιστεί, καθώς οι διακινητές προσαρμόζονται γρήγορα και βρίσκουν νέες διαδρομές παράκαμψης των συνοριακών ελέγχων.