Συναγερμός στις Βρυξέλλες και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για την ασφάλεια στη Γηραιά Ήπειρο και το μέλλον του ΝΑΤΟ μετά το τηλεφώνημα Τραμπ – Πούτιν. Ο λογαριασμός των 3,1 τρισ. δολαρίων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και τα σενάρια της επόμενης ημέρας.
Του Ευ. Αρεταίου – Πηγή: Realnews
Φωτιά στις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις ΗΠΑ έβαλε το σχέδιο του Αμερικανού Προέδρου για την ειρήνη στην Ουκρανία. Η προαναγγελία του Ντόναλντ Τραμπ για συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στη Σαουδική Αραβία, με σκοπό να συμφωνήσουν την ειρήνη, κυρίως όμως όσα αποκάλυψε ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, στη Σύνοδο υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες (καμία επιστροφή της Ουκρανίας στα προ του 2022 σύνορα, καμία είσοδος στο ΝΑΤΟ και καθόλου αμερικανικά στρατεύματα για την άμυνά της) προκάλεσαν σοκ στη Γηραιά Ηπειρο και έθεσαν σε κατάσταση συναγερμού τις Βρυξέλλες και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Γενικότερα, πάντως, οι πρώτες συναντήσεις των ηγετών της Ε.Ε. με τη νέα αμερικανική ηγεσία δεν πήγαν καθόλου καλά. Οι αντιπαραθέσεις ξεκίνησαν ήδη από τη Διεθνή Διάσκεψη για την τεχνητή νοημοσύνη την περασμένη Δευτέρα στο Παρίσι, όπου Αμερικανοί και Ευρωπαίοι ήρθαν στα… μαχαίρια για τους κανόνες στην τεχνητή νοημοσύνη και ευρύτερα στις νέες τεχνολογίες που αφορούν και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Συνεχίστηκαν με τις παρεμβάσεις Τραμπ και Χέγκσεθ για την Ουκρανία, και κορυφώθηκαν στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια, όπου ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς κατηγόρησε την Ευρώπη για περιορισμούς στην ελευθερία του λόγου, αποδίδοντάς τους σε φόβο των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων απέναντι στους πολίτες, ενώ καυτηρίασε το γεγονός της ακύρωσης των εκλογών στη Ρουμανία από το Συνταγματικό Δικαστήριο.
Η ομιλία του Βανς ήταν το δεύτερο σοκ και, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, ήταν και μια ευθεία παρέμβαση στις γερμανικές εκλογές υπέρ του ακροδεξιού κόμματος AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία), προκαλώντας οργίλες αντιδράσεις. Από το βήμα της διάσκεψης, μάλιστα, ο Γερμανός υπουργός Αμυνας, Μπόρις Πιστόριους, χαρακτήρισε τις αμερικανικές δηλώσεις «απαράδεκτες». Ωστόσο, το πραγματικό σοκ για τους Ευρωπαίους ήταν τα αμερικανικά σχέδια για την Ουκρανία, τα οποία ο πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας, Καρλ Μπιλντ, τα χαρακτήρισε παρόμοια με τη συμφωνία του Μονάχου το 1938.
«Σε αντίθετα στρατόπεδα»
Έκδηλη ήταν η ανησυχία των Ευρωπαίων ηγετών για την απειλή πλήρους περιθωριοποίησης της Ε.Ε. από τον Ντ. Τραμπ στο θέμα της Ουκρανίας. Ταυτόχρονα η διακηρυγμένη απόφαση του Αμερικανού Προέδρου να προχωρήσει σε επιβολή δασμών και για την Ε.Ε. οξύνει ακόμα περισσότερο τις σχέσεις που μπορεί -όπως λένε Ευρωπαίοι αξιωματούχοι- να οδηγηθούν ακόμα και σε ρήξη: «Είναι η πρώτη φορά στη μεταπολεμική ιστορία που η Ευρώπη βρίσκεται σε εντελώς αντίθετα στρατόπεδα με τις ΗΠΑ και αυτό απειλεί τη διεθνή βαρύτητα της Ε.Ε. και τον όποιο ρόλο θα μπορούσε να διαδραματίσει στο διεθνές γίγνεσθαι», ανέφερε στη Realnews ανώτατη ευρωπαϊκή πηγή στις Βρυξέλλες.
Το ίδιο πρόσωπο δεν έκρυψε τη βαθιά ανησυχία που κυριαρχεί πλέον στην έδρα της Ε.Ε. και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, κυρίως για το γεγονός ότι ο Τραμπ παρακάμπτει εντελώς την Ε.Ε. στο ζήτημα της Ουκρανίας.
Η πρόσφατη συνομιλία του Αμερικανού Προέδρου Ντ. Τραμπ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και η αναμενόμενη συνάντησή τους στο περιθώριο διεθνούς σύσκεψης στη Σαουδική Αραβία θεωρούνται ήδη ως μια μεγάλη ήττα της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αλλά και του συνόλου των ευρωπαϊκών ηγεσιών, με την Ε.Ε. να προσπαθεί, μάλλον μάταια πλέον, να βρει έναν ρόλο.
Οι εξελίξεις αιφνιδίασαν τους Ευρωπαίους και κυρίως τις χώρες και τις ηγεσίες που είχαν θεωρήσει ότι μια στάση κατευνασμού απέναντι στον Τραμπ θα μπορούσε να αλλάξει τους συσχετισμούς δυνάμεων, ενώ επιβεβαίωσαν τους φόβους των χωρών της ανατολικής Ευρώπης, και κυρίως της Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής, που είχαν διακριτικά προσπαθήσει να προειδοποιήσουν τις Βρυξέλλες ότι το ουκρανικό ζήτημα μετά την επανεκλογή του Τραμπ θα αποτελούσε μεγάλη πρόκληση για την Ενωση.
Σύμφωνα με το Bloomberg, ο Τραμπ έχει αρχίσει να ενημερώνει τους Ευρωπαίους ηγέτες σχετικά με όσα θα πρέπει να κάνουν για να διασφαλιστεί η ειρήνη στην Ουκρανία, χωρίς ουσιαστικά να τους συμβουλεύεται, αλλά φέρνοντάς τους μπροστά σε τετελεσμένα. Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Π. Χέγκσεθ, μιλώντας στους Ευρωπαίους υπουργούς Άμυνας του ΝΑΤΟ κατέστησε σαφές ότι η Ουάσιγκτον θεωρεί πως η Ευρώπη θα πρέπει να επωμιστεί το μεγαλύτερο βάρος της συμφωνίας για την παύση του πολέμου στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με το Bloomberg, υπολογίζεται πως η προστασία της Ουκρανίας και η ενίσχυση των ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνάμεων, καθώς και το κόστος της ανοικοδόμησης, θα κόστιζαν στις μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης επιπλέον 3,1 τρισ. δολάρια μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, ποσό που αποτελεί πλέον εφιάλτη για την Ε.Ε.
Πρωτοφανές «άδειασμα» της Ε.Ε.
«Η πρωτοβουλία του Τραμπ να μιλήσει απευθείας με τον Πούτιν, χωρίς να συμβουλευτεί τους Ευρωπαίους, αποτελεί ουσιαστικά ένα πρωτοφανές “άδειασμα” της Ε.Ε., το οποίο θα έχει δραματικές επιπτώσεις τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά», είπε στην «R» Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Στις Βρυξέλλες κυριαρχεί πλέον ο φόβος ότι ο Τραμπ θα δεχθεί ουσιαστικά όλες τις απαιτήσεις του Πούτιν για την ειρήνη, με αποτέλεσμα να περιθωριοποιηθούν και η Ε.Ε. και το Κίεβο. Διπλωμάτες στις Βρυξέλλες ανέφεραν στην «R» ότι, εκτός από το οικονομικό κόστος, η Ε.Ε. θα πληρώσει και με την περιθωριοποίησή της σε γεωπολιτικό επίπεδο, κάτι που θα καταστήσει ακόμα πιο δύσκολη την όποια εξωτερική πολιτική της.
Παράλληλα, όπως λένε πολιτικοί αναλυτές στις Βρυξέλλες, η Ε.Ε. θα βρεθεί ενώπιον μιας κατάστασης όπου θα έχει de facto αποδεχθεί την κατοχή εδαφών μιας χώρας από μια άλλη και, μάλιστα, στην καρδιά αυτής της χώρας την οποία οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι στήριξαν με όλες τις δυνάμεις τους. Η ουσιαστική άρνηση του Τραμπ να δεχθεί την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ αποτελεί ακόμα ένα μεγάλο πλήγμα για την Ευρώπη και κυρίως για τις Βρυξέλλες και για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εκτιμούν οι ίδιες πηγές, προειδοποιώντας ότι όλες αυτές οι εξελίξεις θα δυσχεράνουν ακόμα πιο πολύ τη θέση και το ειδικό βάρος της προέδρου της Κομισιόν.
Αμηχανία
Η Ευρώπη αντέδρασε με αμηχανία στις «βόμβες» του Τραμπ και των αξιωματούχων της νέας αμερικανικής κυβέρνησης. Την Πέμπτη συναντήθηκαν στο Παρίσι οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Βρετανίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Πολωνίας, μαζί με την ύπατη εκπρόσωπο της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική και την Άμυνα, Κάγια Κάλας. «Η Ουκρανία και η Ευρώπη πρέπει να είναι μέρος κάθε διαπραγμάτευσης», τόνισαν οι εκπρόσωποι των επτά χωρών σε κοινή ανακοίνωσή τους.
Προσερχόμενη, μάλιστα, στη Σύνοδο του Μονάχου η Κ. Κάλας δήλωσε ότι χωρίς την Ε.Ε. η όποια λύση στην Ουκρανία θα αποτύχει. Ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς εξέφρασε την κατηγορηματική αντίθεσή του σε μία καθ’ υπαγόρευση ειρήνη στην Ουκρανία, ενώ και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ σε τηλεφωνική του συνομιλία με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε ότι για το Λονδίνο η Ουκρανία είναι «σε μη αναστρέψιμη πορεία προς το ΝΑΤΟ», καθιστώντας σαφή την αντίθεσή του στα αμερικανικά σχέδια.
Αυτό πάντως δεν έχει πρακτική σημασία, καθώς οι ΗΠΑ έχουν τον τελευταίο λόγο για το ποια χώρα μπορεί να γίνει μέλος. Επιπλέον, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, ο Τραμπ έχει τη δύναμη και τη βούληση να επιβάλει μια λύση χωρίς να λάβει υπόψη του ούτε τις ευαισθησίες, ούτε τις ανησυχίες των Ευρωπαίων αλλά ούτε και τις ευρύτερες επιπτώσεις που θα έχει η περιθωριοποίηση της Ε.Ε. από το διεθνές γεωπολιτικό γίγνεσθαι.
Η ανησυχία των Ευρωπαίων για την επόμενη ημέρα είναι αν ο Τραμπ θα προχωρήσει και σε μια de facto μείωση του ρόλου των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, κάτι που θα στοιχίσει ακόμα πιο ακριβά στην Ε.Ε., η οποία θα πρέπει πλέον να αναλάβει το μεγαλύτερο μέρος του κόστους της άμυνάς της. Ηδη, το ΝΑΤΟ ζητά από τους Ευρωπαίους να αυξήσουν κατά πολύ τις αμυντικές δαπάνες τους, αλλά αν η Ουάσιγκτον συνεχίσει με τη σημερινή της δυναμική, ο φόβος το ΝΑΤΟ να μετατραπεί σε μια αποκλειστικά σχεδόν ευρωπαϊκή ευθύνη είναι πλέον διάχυτος. Μέσα σε αυτό το κλίμα, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ότι θα προτείνει την ενεργοποίηση της ρήτρας εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από τα κριτήρια της Ε.Ε. για το έλλειμμα, κάτι που ζητούσαν επίμονα ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι.
Επίσης, αν και η ανακοίνωση των προθέσεων του Τραμπ να αυξήσει τους δασμούς και για την Ε.Ε., από τον Απρίλιο, δεν αιφνιδίασε τους Ευρωπαίους, προκαλεί όμως μια επιπλέον ανησυχία. Ένας εμπορικός πόλεμος σε διεθνές επίπεδο θα βρει τη Γηραιά Ηπειρο σε δύσκολη θέση, καθώς θα πλήξει καίριους τομείς της βαριάς βιομηχανίας της σε μια συγκυρία κατά την οποία η ευρωπαϊκή οικονομία αλλά και οι οικονομίες επιμέρους χωρών-μελών, κυρίως της Γερμανίας και της Γαλλίας, βρίσκονται σε δυναμικές επικίνδυνης στασιμότητας. Η Ε.Ε. και οι ηγεσίες της ξεκαθάρισαν την περασμένη εβδομάδα ότι θα αντιδράσουν και ότι η Ενωση έχει τα «εργαλεία» για να αντιδράσει, ωστόσο η ανησυχία για πολύ αρνητικές επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία αυξάνεται σχεδόν κάθε ημέρα που περνά.
Μετά την ανακοίνωση των προθέσεων Τραμπ για την αύξηση των δασμών, η Κομισιόν έσπευσε να προβεί σε ανακοίνωση, χαρακτηρίζοντας την απόφαση ως «βήμα προς τη λάθος κατεύθυνση», το οποίο θα πλήξει τους Αμερικανούς πολίτες και θα αυξήσει τον πληθωρισμό.
Η Κομισιόν επανέλαβε ακόμα πως η «Ε.Ε. θα αντιδράσει αποφασιστικά και αμέσως κατά αδικαιολόγητων φραγμών στο ελεύθερο και δίκαιο εμπόριο, μεταξύ άλλων όταν οι δασμοί χρησιμοποιούνται για την αμφισβήτηση νόμιμων και χωρίς διάκριση πολιτικών», αλλά και πως «θα προστατεύσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, τους εργαζομένους και τους καταναλωτές από αδικαιολόγητα δασμολογικά μέτρα».
«Ανοικτό σύστημα»
«Η ΕΕ παραμένει προσηλωμένη σε ένα ανοικτό και προβλέψιμο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα που ωφελεί όλους τους εταίρους», αναφέρεται στη γραπτή ανακοίνωση, στην οποία η Κομισιόν κατηγορεί επίσης τις ΗΠΑ πως υπονομεύουν το παγκόσμιο σύστημα στο πλαίσιο του οποίου αναπτύχθηκε το διεθνές εμπόριο.
Τέλος, η Κομισιόν επεσήμανε πως η ΕΕ επιβάλλει κάποιους από τους χαμηλότερους δασμούς στον κόσμο, και πως γι’ αυτό «δεν βλέπει καμία αιτιολόγηση για αύξηση των δασμών των ΗΠΑ στις εξαγωγές της».
Στο στόχαστρο το Τσερνόμπιλ
Σκηνικό πολλών διαστάσεων διαμορφώνεται στο ουκρανικό ζήτημα με πρόσθετο από τα ξημερώματα της Παρασκευής το στοιχείο του φόβου και της ανασφάλειας από την έκρηξη στη σαρκοφάγο που προστατεύει αντιδραστήρα του Τσερνόμπιλ. Οσα ακολούθησαν την έκρηξη του 1986 στον ίδιο αντιδραστήρα παγώνουν τον κόσμο και αναβιώνουν μνήμες που συνδέονται με νόσους, αναπηρίες, οικολογική καταστροφή, μολυσμένα με ραδιενέργεια τρόφιμα, μόλυνση του αέρα.
Η Ουκρανία, στο έδαφος της οποίας σήμερα βρίσκεται το Τσερνόμπιλ (διότι τον Απρίλιο του 1986 ήταν έδαφος της Σοβιετικής Ένωσης), καταγγέλλει τη Ρωσία, μιλώντας για επίθεσή της με drone στον πυρηνικό σταθμό. Η καταγγελία έγινε από τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, που διευκρίνισε πάντως ότι δεν φαίνεται να υπάρχει διαρροή ραδιενέργειας.
Με ανάρτησή του στο «X» (πρώην Τwitter) αναφέρει ότι «την περασμένη νύχτα (σ.σ.: Πέμπτη προς Παρασκευή) επιθετικό drone της Ρωσίας εξοπλισμένο με ιδιαίτερα εκρηκτική κεφαλή έπληξε τη σαρκοφάγο που προστατεύει τον κόσμο από τη ραδιενέργεια του τέταρτου αντιδραστήρα του πυρηνικού σταθμού του Τσερνόμπιλ» και πως «η πυρκαγιά που προκλήθηκε κατασβέστηκε και το επίπεδο της ραδιενέργειας δεν αυξήθηκε».
Ο Β. Ζελένσκι είπε πως «η Ρωσία είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο που επιτίθεται σε τέτοιες υποδομές, έχει υπό την κατοχή της πυρηνικούς σταθμούς και πολεμά χωρίς να ενδιαφέρεται για τις επιπτώσεις. Πρόκειται για μια τρομοκρατική απειλή για όλο τον κόσμο».
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) επίσης στο «X» επιβεβαίωσε το συμβάν προσδιορίζοντας ότι το χτύπημα αφορούσε τον New Safe Confinement, έναν θόλο που προστατεύει ό,τι έχει απομείνει από τον αντιδραστήρα 4 του δραματικού γεγονότος το 1986. Ο ΔΟΑΕ, διευκρινίζοντας πως θα συνεχίσει να παρακολουθεί την κατάσταση, τόνισε στη σχετική ανακοίνωση πως «τα επίπεδα ραδιενέργειας εντός και εκτός παραμένουν κανονικά και σταθερά».
Όλα αυτά συμβαίνουν στη σκιά της αιφνιδιαστικής και σημαντικής εξέλιξης που σημειώθηκε με την απευθείας συνομιλία του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν και την αρχική συμφωνία συνεργασίας τους για τερματισμό του πολέμου με στόχο μια μακροπρόθεσμη λύση ειρήνης. Η συνομιλία/συμφωνία δεν περιέλαβε την Ευρώπη, κάτι που προξένησε εκνευρισμό στους Ευρωπαίους ηγέτες.
Ενδεικτική είναι η αντίδραση του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, που προειδοποίησε ότι δεν είναι επιθυμητή μια ειρήνη «που θα ισοδυναμεί με παράδοση της Ουκρανίας». Ακόμα πιο έντονη η Κάγια Κάλας, επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., τάχθηκε κατά μιας «γρήγορης λύσης» και μιας «βρόμικης συμφωνίας» για τον τερματισμό του πολέμου, αφού «η Ευρώπη και η Ουκρανία πρέπει να βρίσκονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
Δείτε το δημοσίευμα της Realnews
Δείτε το δημοσίευμα της Realnews
