H Τουρκία βαδίζει στον δρόμο της ιρανοποίησης, τη στιγμή που ο Ερντογάν έδωσε εντολή και αύξηση των αμυντικών δαπανών, την μαζική παραγωγή πυραύλων και τις φήμες για απόκτηση πυρηνικών να φουντώνουν.
Του Χρήστου Μαζανίτη
Μέχρι το 1979, οπότε και έγινε η «Επανάσταση», με τον Χομεϊνί να ανατρέπει τον Σάχη, το Ιράν ήταν ο μεγαλύτερος δορυφόρος των ΗΠΑ στον Αραβικό Κόσμο και την Μέση Ανατολή. Οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας ήταν δομημένες στα αμερικανικά πρότυπα και η Πολεμική Αεροπορία του Ιράν ήταν ο μεγαλύτερος πελάτης των ΗΠΑ, μαζί με το Ισραήλ.
Ο Σάχης είχε την δεκαετία του ’70 μετατρέψει την Πολεμική Αεροπορία του Ιράν στο «διαμάντι της Ανατολής». Η ποιοτική υπεροπλία αλλά και τα νούμερα τρομάζουν. Διέθετε F-14 Tomcats 4ης γενιάς, που ήταν το F-22 της εποχής! Για όσους δεν τους λέει κάτι, είναι το διάσημο αεροπλάνο στην πρώτη ταινία Top Gun.
Δεν, όμως, μόνο αυτά. Είχε τα κορυφαία εκείνης της εποχής F-4 Phantom καθώς και τα F-5 Tiger II. Μιλάμε για το όνειρο κάθε αρχηγού αεροπορίας. Και δεν ήταν μόνο αυτά. Ο Σάχης είχε ήδη προχωρήσει στην παραγγελία 160 αεροσκαφών ενός νέου τύπου μαχητικού, που ήταν πρωτοποριακός. Ήταν το F-16 και μάλιστα εξέφρασε την επιθυμία του να προμηθευτεί η χώρα του επιπλέον 140. Με αυτά τα νούμερα θα γινόταν η δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη αμερικανικών μαχητικών στον κόσμο! Μέχρι που ήρθαν οι «Φρουροί της Επανάστασης» και ο Χομεϊνί, που επέβαλε τον νόμο της Σαρίας, και την ισλαμοποίηση κάθε κοσμικής δραστηριότητας της χώρας.
Το αμερικανικό εμπάργκο όπλων καθήλωσε τα περισσότερα αεροσκάφη, δεδομένου ότι η νεόκοπη «ισλαμική δημοκρατία» δεν είχε κάποια βιομηχανική προίκα παραγωγής
Έκτοτε το Ιράν παλεύει με τις διαθεσιμότητες στα μαχητικά του, έχοντας αναπτύξει ωστόσο εγχώριες βιομηχανίες οι οποίες μπορούν να παράσχουν τουλάχιστον την βασική υποστήριξη του υπέργηρου στόλου.
Και διαψεύδοντας κάθε απαισιόδοξο σενάριο, τα πήγαν εξαιρετικά. Από τα 80 F-14 κατάφεραν να διατηρήσουν εν ενεργεία τα 79! Κατάφερε να διατηρήσει τα F-4 κανιβαλίζοντας ορισμένα και αντέγραψε το F-5 προχωρώντας στην παραγωγή πανομοιότυπου εγχώριας κατασκευής αεροσκάφους.
Παράλληλα με τα παραπάνω το Ιράν έχει προχωρήσει στην ανάπτυξη και κατασκευή πυραυλικών συστημάτων, είτε αντιαεροπορικά συστήματα είτε βαλλιστικούς πυραύλους.
Επιπλέον, έχει κατασκευάσει το καμικάζι drone, το Shahed-136, το οποίο παραχώρησε κατά εκατοντάδες και στην Ρωσία, που το χρησιμοποίησε τον Οκτώβριο για την καταστροφή μονάδων παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου στην Ουκρανία.
Επί της ουσίας, όσα δεν έχουν μπορέσει να καταφέρουν μέσω της ανάπτυξης του αεροπορικού προγράμματος, το Ιράν προσπαθεί να υπερκαλύψει τα κενά του με την ανάπτυξη και κατασκευή εγχώριων drones και πυραύλων.
Η Τουρκία
Η Τουρκία αυτή τη στιγμή διαθέτει δύο τύπους μαχητικών. Έχει 238 F-16 και 49 F-4E Terminator Phantom. Όλα τα αεροσκάφη είναι αμερικανικά ενώ διαθέτει εργοστάσιο παραγωγής τμημάτων του F-16.
Πριν την προμήθεια των S-400 από την Ρωσία, η Τουρκία ήταν συμπαραγωγός χώρα στο πρόγραμμα μαχητικών F-35 έχοντας εξασφαλίσει την παραγγελία 100 αεροσκαφών 5ης γενιάς.
Ταυτόχρονα προωθούσε το πρόγραμμα ανάπτυξης και παραγωγής του εγχώριου μαχητικού με την ονομασία TF-X, που θα αποτελούσε και την ραχοκοκαλιά της πολεμικής της αεροπορίας. Με το εμπάργκο όπλων των ΗΠΑ σημαίνει ότι θα διακοπεί κάθε εισαγωγή ανταλλακτικών καθώς και οπλικών συστημάτων. Αυτό σημαίνει ότι παύει να αποτελεί μέρος της εφοδιαστικής αλυσίδας για τα F-16 και της κόβεται κάθε πρόσβαση σε ανταλλακτικά. Μόνο που η Τουρκία είχε ήδη κανονίσει την πορεία της.
Σε ότι αφορά τα F-16, όπως έχουμε ξαναγράψει στο enikos.gr, προχωρά στην επέκταση ζωής τους, με πρόγραμμα εκτεταμένης συντήρησης. Επί της ουσίας, η τουρκική εγχώρια βιομηχανία έχει αποκτήσει την τεχνογνωσία και αυτό που κάνει είναι οι δομικές ενισχύσεις των αεροσκαφών ώστε να επεκταθεί η διάρκεια ζωής τους από τις 8.000 στις 12.000 καθώς και η αλλαγή άλλων κρίσιμων συστημάτων με εγχώριας παραγωγής συστήματα.
Συγκεκριμένα, την αναβάθμιση των αεροσκαφών θα αναλάβει η εγχώρια TUSAS ENGINE INDUSTRIES (TEI), με το project να περιλαμβάνει την αντικατάσταση 1.200 έως 1.500 δομικών τμημάτων του αεροσκάφους.
Επί της ουσίας, η Τουρκία προχωρά στην συντήρηση των μαχητικών της, χωρίς ουσιαστική αναβάθμιση στα ηλεκτρονικά, τα ραντάρ ή τους φορείς, ευελπιστώντας ότι θα μπορέσει να κρατήσει μέχρι το 2029, οπότε και πιστεύει ότι θα έχει διαθέσιμο το μαχητικό εγχώριας παραγωγής, που το ονομάζει TF-X. Το όνομα προέρχεται από τις λέξεις Turkish Fighter (τουρκικό μαχητικό), ένα πρόγραμμα που ο Ερντογάν διαφήμιζε ότι θα ξεκινούσε το 2023, με τις πανηγυρικές εκδηλώσεις συμπλήρωσης των 100 χρόνων από την ίδρυση του τουρκικού κράτους. Μόνο που το αεροσκάφος έχει… μείνει από κινητήρες, η διεθνής αγορά δεν φαίνεται διατεθειμένη να συνεργαστεί με την Τουρκία και η Τουρκική Αεροπορική Βιομηχανία – Turkish Aerospace Industries (TAI) προχωρά στην εξέλιξη εγχώριας κατασκευής κινητήρα, ο οποίος ωστόσο δεν προβλέπεται να είναι έτοιμος πριν το 2029, κι αυτό υπό προϋποθέσεις.
Το πυραυλικό όραμα
Την προηγούμενη εβδομάδα, υπό την προεδρεία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο συμβούλιο της τουρκικής Αμυντικής Βιομηχανίας αποφασίστηκε να προχωρήσει στην άμεση μαζική παραγωγή πυραύλων διαφόρων τύπων.
Συγκεκριμένα, η επιτροπή έλαβε αποφάσεις για την προώθηση 25 σημαντικών προγραμμάτων της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, δόθηκε το πρόσταγμα για τη μαζική παραγωγή συνολικά 6 διαφορετικών πυραύλων. Πρόκειται για τους αντιαεροπορικούς Siper, Hisar και Sungur, τους αντιπλοϊκούς Atmaca καθοδηγούμενων από λέιζερ Karaok καθώς και πυραύλους αέρος-αέρος Gokdogan και Bozdogan.
Ταυτόχρονα, με εντολή Ερντογάν, η εγχώρια βιομηχανία παραγωγής του πύραυλου TAYFUN θα προχωρήσει στο επόμενο στάδιο των ερευνών ώστε να αυξήσει την εμβέλεια πλήγματος από τα 560 στα 1.000 χλμ., δηλαδή να καταστεί πύραυλος μεσαίου βεληνεκούς.
Για την περίοδο 2023-2024 έχει αποφασίσει την αύξηση των αμυντικών δαπανών, από 1,74% του ΑΕΠ στο 2% με το εγχώριο ποσοστό συμμετοχής της βιομηχανίας να φτάνει το 81% για συνολικά 760 προγράμματα, το κόστος των οποίων ξεπερνά τα 70 δισ. ευρώ.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία του τουρκικού αμυντικού προϋπολογισμού για το 2023, έχει αποφασίσει να επενδύσει 327 δισ. τουρκικές λίρες, που αντιστοιχούν σε 16,5 δισ. ευρώ και το 2024 378 δισ. λίρες, που αντιστοιχούν σε 19 δισ. ευρώ.
Δεν θα πρέπει ωστόσο να ξεχνάμε ότι η Τουρκία διαθέτει πολυπληθή στρατό, που φτάνει τα 320.000 άτομα κι έχει ανοιχτές επιχειρήσεις σε 3 διαφορετικά μέτωπα: Σε Συρία, Βόρειο Ιράκ και Λιβύη. Αυτό συνεπάγεται ότι έχει αυξημένα λειτουργικά έξοδα αλλά και πάγιες δαπάνες.
Ειδικότερα, σε ότι αφορά τις δαπάνες του 2023, τα 4,45 δισ. προορίζονται για τις ανάγκες του προσωπικού, 0,67 δισ. προορίζεται για κοινωνική ασφάλιση, 3,9 δισ. για αγαθά και υπηρεσίες, και 9,19 δισ. ευρώ για εξοπλιστικά προγράμματα.
Φαίνεται όμως, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του προϋπολογισμού που κατέθεσε ο Χουλουσί Ακάρ, ότι υπάρχουν αυξημένες δαπάνες για την ανάπτυξη πυραυλικών συστημάτων, που επιβεβαιώθηκαν από τις αναγγελίες της Τρίτης.
Σε ότι αφορά το πρόγραμμα Tayfun προκύπτει ότι πρόκειται για εξέλιξη του πυραύλου BORA, εγχώριας παραγωγής από τις εταιρείες ASELSAN και ROKETSAN.
O BORA, που σημαίνει θύελλα, έχει εμβέλεια τα 280 χλμ. Οι Τούρκοι τεχνικοί φαίνεται ότι μεγάλωσαν τις δεξαμενές καυσίμου για να φτάσει τα 560 χλμ εμβέλεια, μειώνοντας όμως την εκρηκτική κεφαλή. Περαιτέρω αύξηση των δεξαμενών με ταυτόχρονη μείωση της κεφαλής για την επίτευξη της εμβέλειας των 1.000 χλμ συνεπάγεται ότι θα έχουν κατασκευάσει έναν βαλλιστικό πύραυλο με επιδόσεις… ρουκέτας, κάτι το οποίο προφανώς έχει αρνητική επίδραση στην αποτελεσματικότητα πλήγματος που θέλει να επιφέρει στον υποψήφιο στόχο.
Η ROKETSAN έχει κατασκευάσει και τους πυραύλους Yildirim (Αστραπή) και Kasirgas (τυφώνας στα τουρκμενικά). Ο Yildirim έχει εμβέλεια άνω των 100 χλμ. και βασίζεται στο κινεζικό πυραυλικό σύστημα B-611 SRBM. Ο Kasirgas βασίζεται στον κινεζικό πύραυλο Τ-300 με εμβέλεια 30-80 χλμ.
Πυρηνικά όνειρα
Επιπλέον, υπάρχουν πληροφορίες, τις οποίες επικαλείται ο αντιπολιτευόμενος αγγλόφωνος ιστότοπος Nordic Monitor ότι η Τουρκία προσπαθεί να κατασκευάσει πυρηνική κεφαλή, παράλληλα με το πρόγραμμα κατασκευής εργοστασίου παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στο Άκουγιου και τις σκέψεις για κατασκευή ακόμη ενός.
Ο Πρόεδρος της Τουρκικής Αμυντικής Βιομηχανίας Ισμαήλ Ντεμίρ σε συνέντευξή του ακριβώς πριν ένα χρόνο είχε κάνει λόγο για την ανάπτυξη μυστικών οπλικών συστημάτων από την Τουρκία, αποκαλύπτοντας την κατασκευή πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς – όπως και επιβεβαιώθηκε τις τελευταίες ημέρες από τον Ερντογάν, αφήνοντας όμως υπονοούμενα και για πυρηνικά.
Το σχέδιο απόκτησης πυρηνικών από την Τουρκία δεν είναι νέο. Το έχει εκφράσει επίσημα ο Ερντογάν από το 2018 όταν υποσχέθηκε να αποκτήσει προηγμένο στρατιωτικό υλικό, συμπεριλαμβανομένων πυρηνικών πυραύλων, συγκρίνοντας τις στρατιωτικές δυνατότητες της Τουρκίας με αυτές των ΗΠΑ, ενώ αμφισβήτησε δημόσια τη δέσμευση της Τουρκίας στη Συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων (NPT), την οποία η Τουρκία έχει υπογράψει.
Στις 4 Σεπτεμβρίου 2019, ο Ερντογάν είχε ανοιχτά δηλώσει ότι «κάποιες χώρες διαθέτουν πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές και όχι έναν – δύο. Αλλά μας λένε ότι εμείς δεν μπορούμε να έχουμε. Αυτό δεν μπορώ να το δεχθώ».
Όπως το Ιράν, που δεν έχει κρύψει τα πυρηνικά του όνειρα, έτσι και η Τουρκία ταυτόχρονα με τα παραπάνω προχωρά στην ανάπτυξη εγχώριας παραγωγής drones, τα οποία αν και αμφιβόλου δυνατοτήτων έχει καταφέρει να επιτύχει αρκετά εξαγωγικά συμβόλαια.
