Η πιο μεγάλη στιγμή για την Τουρκία εδώ και πολλά χρόνια είναι η σημερινή με τα πρώτα αποτελέσματα να αναμένονται σε λίγες ώρες.
Ερντογάν ή Κιλιτσντάρογλου; Τι θα αλλάξει; Πως μπορεί να επηρεαστούν οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα, τις ΗΠΑ και την ΕΕ; Το enikos.gr συγκέντρωσε όλες τις απαντήσεις από έμπειρους καθηγητές Διεθνών Σχέσεων που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στην χώρα.
του Μίλτου Σακελλάρη
Ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων και Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, Κωνσταντίνος Φίλης, σχολίασε πως: «Οι τουρκικές εκλογές που διεξάγονται σήμερα είναι οι πλέον αμφίρροπες του 21ου αιώνα. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για πρώτη φορά βρίσκεται αντιμέτωπος με το φάσμα της ήττας, αφού από το 2002 και μετά έχει κερδίσει με σχετική ή μεγάλη άνεση όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, τόσο στο εθνικό επίπεδο όσο και στο αυτοδιοικητικό αλλά και το δημοψήφισμα του 2017, με το οποίο τροποποίησε το Σύνταγμα της χώρας του.Μόνο μελανό σημείο στην εικοσαετή του κυριαρχία είναι η απώλεια της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης, και μάλιστα στην περίπτωση της τελευταίας δύο φορές, γεγονός που άρχισε να κλονίζει την βεβαιότητα του ότι θα μπορούσε να παραμείνει εσαεί στο τιμόνι της Τουρκίας.»
«Ο Κιλιτσντάρογλου, από την πλευρά του, χωρίς να ασκεί ιδιαίτερη γοητεία στους συμπατριώτες του, χωρίς να έχει την εμπειρία και την τεχνογνωσία στην επικράτηση σε εκλογές όπως ο συνυποψήφιός του, κατάφερε να συσπειρώσει τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης και έξι κόμματα, συν το κουρδικό, να στοιχηθούν πίσω από αυτόν προκειμένου να ανατραπεί ο Ερντογάν. Βέβαια, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης έγινε πιο ελκυστικός, όταν ανακοίνωσε ότι σε περίπτωση νίκης του, ο Γιαβάς και ο Ιμάμογλου, οι δήμαρχοι Άγκυρας και Κωνσταντινούπολης αντίστοιχα, θα αναλάβουν θέσεις αντιπροέδρων στην επόμενη κυβέρνηση», είπε για τον αρχηγό της αντιπολίτευσης ενώ για τον Τούρκο πρόεδρο ανέφερε ότι: «Ο Ερντογάν πάντως είναι ένα αξιοπρόσεκτο πολιτικό φαινόμενο και ακόμη κι αν χάσει τις εκλογές, είτε σήμερα είτε στις 28 Μαΐου, έχει καταφέρει να αφήσει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στη φυσιογνωμία και την ταυτότητα της Τουρκίας του 21ου αιώνα.
Και ανάλογα με τον τρόπο αποχώρησής του από την εξουσία, πιθανόν να μην καταθέσει τα όπλα και να επιχειρήσει να επανακάμψει, αξιοποιώντας τις σοβαρές αρρυθμίες που εμφανίζει η τουρκική οικονομία, το ετερόκλητο σχήμα της αντιπολίτευσης, που μπορεί να βάλει δύσκολα στον Κιλιτσντάρογλου, και τις επικείμενες αυτοδιοικητικές εκλογές σε εννέα μήνες, όπου θα μπορούσαν να ανατραπούν τα αποτελέσματα των σημερινών εκλογών.
«Η μόνη βεβαιότητα για τις εκλογές είναι ότι κανένα προγνωστικό δεν είναι ασφαλές και οι οποίες προβλέψεις αποτελούν περισσότερο ευσεβείς πόθους. Οπότε, θα πρέπει να περιμένουμε τα τελικά αποτελέσματα, να δούμε κατά πόσο θα κριθεί σήμερα η εκλογή Προέδρου, αν το αποτέλεσμα θα είναι οριακό και αν θα γίνει δεκτό από όλα τα μέρη», επισήμανε ο κ. Φίλης.
«Το αποτέλεσμα των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Οι υπάρχουσες έρευνες προσφέρουν αμφιλεγόμενα αποτελέσματα, καθιστώντας την πρόγνωση επικίνδυνη. Σε γενικές γραμμές, η εκλογική συμπεριφορά στην Τουρκία επηρεάζεται από παράγοντες όπως η θρησκεία, η γεωγραφία και οι οικονομικές επιδόσεις. Μέχρι τις εκλογές του 2018, το κυβερνών AKP ήταν σε μεγάλο βαθμό επιτυχές στο να κερδίσει την πολιτική έγκριση σε διάφορα κοινωνικά στρώματα και να προωθήσει την εθνική οικονομία. Τα τελευταία χρόνια όμως έχει αντιμετωπίσει σοβαρές προκλήσεις. Μια έρευνα της Gallup το 2022 έδειξε ότι το 39% των Τούρκων πολιτών «υπόφερε». Πέρυσι, ο πληθωρισμός έφτασε στο 64% και η λίρα έχασε περίπου το 30% της αξίας της έναντι του δολαρίου ΗΠΑ. Η κατάσταση έγινε ακόμη χειρότερη μετά τους δραματικούς σεισμούς του Φεβρουαρίου. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα , το κόστος επισκευής θα ξεπεράσει τα 34 δισεκατομμύρια δολάρια», επισήμανε στο enikos.gr ο κ. Γεώργιος Τζογόπουλος.
Πόσο ρευστή είναι η κατάσταση για την επόμενη ημέρα; «Κατά την ανάλυση των επόμενων βημάτων στην Τουρκία, απαιτείται προσεκτική προσέγγιση. Η πολιτική κατάσταση είναι ρευστή. Οι ψηφοφόροι του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP), για παράδειγμα, θα παίξουν ρόλο σε αυτές τις εκλογές, καθώς το HDP δεν έχει προτείνει δικό του υποψήφιο για την προεδρία. Το κόμμα αυτό πήρε 11,7%, 10,7% και 13,1% των ψήφων στις τρεις τελευταίες δημοσκοπήσεις, αντίστοιχα. Όσο συνεχίζεται η πόλωση, μπορούν να προκύψουν νέοι διαχωρισμοί εν μέσω του ανταγωνισμού μεταξύ της Λαϊκής Συμμαχίας και της Συμμαχίας του Έθνους. Επομένως, οι συνθήκες δεν ευνοούν τη βαθιά αλλαγή. Μια σφιχτή εκλογική κούρσα θα κάνει τα πράγματα χειρότερα», ανέφερε ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων.
Από την πλευρά του ο Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής και ειδικός στα θέματα ΝΑΤΟ και παγκόσμιας ασφάλειας, Αθανάσιος Δρούγος, μιλώντας στο enikos.gr, υπογράμμισε ότι επικρατεί έντονος προβληματισμός ανάμεσα στους κορυφαίους Ευρωπαίους αναλυτές αναφορικά με την επόμενη ημέρα των διπλών εκλογών (προεδρικών και βουλευτικών) στην Τουρκία. Ειδικοί σε Ολλανδία, Βέλγιο, Γερμανία και Σουηδία (με τους οποίους επικοινώνησε και επικοινωνεί ο υπογράφων) διαψεύδουν τις Γερμανικές ελπίδες (διαφόρων πολιτικών) για μια δυναμική φιλοδυτική στροφή στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας ως αποτέλεσμα μιας πιθανής(;) επικράτησης της αντιπολίτευσης στις προεδρικές εκλογές.
«Χαρακτηριστικά επισημαίνουν ότι η Γερμανία και άλλες δυτικές δυνάμεις δεν μπορούν να ελπίζουν σε ευθυγράμμιση της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας με τις δυτικές /Νατοϊκές απαιτήσεις, ακόμη και αν η Τουρκική αντιπολίτευση κερδίσει τις προεδρικές εκλογές την Κυριακή,(αν και όλα είναι μέχρι τη τελευταία στιγμή στη κόψη του ξυραφιού-τη χρονική στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές με άγνωστες ακόμα και τις αντιδράσεις του καθεστώτος Ερντογάν) βάσει εκτιμήσεων και αναλύσεων παρατηρητών και ειδικών “δεξαμενών σκέψης” αλλά και δηλώσεων κορυφαίων εκπροσώπων της αντιπολίτευσης που συνδέονται με τον Kεμάλ Κιλιντσντάρογλου.
Συνεπώς το Βερολίνο, η Χάγη και οι Βρυξέλλες θα βρεθούν αντιμέτωπες με Τουρκικές προκλητικές αξιώσεις για τα αποθέματα φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο και στο μέλλον, και όπως απείλησε πρόσφατα ο αρχηγός του CHP με τις προσπάθειες της Άγκυρας να «πάρει πίσω» τα Ελληνικά νησιά του Αιγαίου(όταν θα έχει υπό τον έλεγχό του την κατάσταση) . Η Γερμανία, και η Δύση συνολικά, θα πρέπει να ζήσουν με το γεγονός ότι, ακόμη και μετά από μια πιθανή αλλαγή προσωπικού στην προεδρία, η Τουρκία θα επιδιώξει συμβιβασμό με τον αυταρχικό πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ ,ενώ θα συνεχίσει τη συνεργασία της με τη Ρωσία», επισήμανε.
Επιπλέον, υπογράμμισε ότι αυτό «οι ειδικοί το αποδίδουν αυτό όχι μόνο στη δομή και το καθεστώς των εισαγωγών και των εξαγωγών της Τουρκίας, αλλά και στην παράδοση της εξωτερικής πολιτικής της να μην ευθυγραμμίζεται εύκολα με ορισμένες Αμερικανό- Ευρωπαϊκές θέσεις.(πχ θέματα πυρηνικά στο ΝΑΤΟ ή μόνιμη στρατιωτική/ναυτική παρουσία του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα γνωστή ως BLACKSEAFORCE).Αυτό είναι εμφανές σήμερα στην επιμονή της Άγκυρας όχι μόνο για συνεργασία με τη Δύση αλλά και στη συνεργασία με τη Ρωσία.
Οι εικασίες στη Γερμανία ως και σε άλλες δυτικές χώρες ότι μια νίκη της αντιπολίτευσης στις προεδρικές εκλογές της Τουρκίας την Κυριακή θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναπροσαρμογή της εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας με το διατλαντικό μπλοκ (εν μέσω πολέμου και επικείμενων επιχειρήσεων στην Ουκρανία) σχετίζονται επίσης και με ορισμένες δηλώσεις αναφορικά με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ , του προεδρικού υποψηφίου της αντιπολίτευσης και αρχηγού του CHP Κεμάλ Κιλιντσντάρογλου.
Αν κερδίσει τις εκλογές υποστηρίζει ότι θέλει να επιτύχει ταξίδια χωρίς βίζα για τους Τούρκους πολίτες στην ΕΕ εντός τριών μηνών από την ανάληψη των καθηκόντων του. Στο Βερολίνο αυτό θεωρείται εντελώς μη ρεαλιστικό. Ωστόσο, θα απαιτούσε την προσέγγιση της Άγκυρας με την ΕΕ, όπως επίσης και ο στόχος του ηγέτη του CHP είναι να συνεχίσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της ΕΕ με τις Βρυξέλλες»
