ΗΠΑ, Βρετανία και Αυστραλία προχώρησαν σε μία σημαντική πρωτοβουλία, την ΑUKUS (από τα αρχικά των ονομάτων των τριών χωρών) με την οποία σχημάτισαν ισχυρό μέτωπο κατά της Κίνας, ενώ η στρατηγική αυτή συμφωνία αλλάζει τα γεωπολιτικά δεδομένα του πλανήτη.
Οι τρεις χώρες ανακοίνωσαν μία ευρεία σύμπραξη ασφαλείας στη ζώνη του Ινδικού-Ειρηνικού, που περιλαμβάνει κυρίως την παράδοση πυρηνικών υποβρυχίων στην Καμπέρα και ενδέχεται να υπονομεύσει τη γαλλική παρουσία στην περιοχή, ενώ ήδη προκαλεί εντάσεις στους κόλπους του ΝΑΤΟ.
Το Πεκίνο έκανε λόγο για νέο «ψυχρό πόλεμο» καθώς ανησυχεί για τη μεταφορά πυρηνικής τεχνολογίας στην Αυστραλία. Ο Ζάο Λιζιάν, εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερκιών της Κίνας δήλωσε μεταξύ άλλων πως «χρησιμοποιούν τις πυρηνικές εξαγωγές ως εργαλείο γεωπολιτικών παιγνίων και υιοθετούν διπλά μέτρα και σταθμά. Πρόκειται για μια εξαιρετικά ανεύθυνη πράξη».
Άλλωστε, το AUKUS έχει ομολογημένο στόχο να αντιμετωπίσει τις απειλές και τις προκλήσεις στην περιοχή του Ινδικού- Ειρηνικού στον 21ο αιώνα, δηλαδή στην ουσία, τη στρατιωτική και γεωπολιτική άνοδο της Κίνας.
Η πιο σκληρή μάχη του νέου ψυχρού πολέμου θα δοθεί κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας με τα υποβρύχια. Ήδη η Κίνα μαζί με τη Βόρεια Κορέα έχουν την υπεροπλία με 149 υποβρύχια αθροιστικά, ακολουθούν οι ΗΠΑ με 69, ενώ τα άλλα μέλη της νεότευκτης συμμαχίας διαθέτουν η Βρετανία 10 και η Αυστραλία 6 συν τα 12 που επρόκειτο να παραλάβει από τη Γαλλία.
Αντ’ αυτών, ωστόσο, θα ναυπηγήσει αμερικανικά πυρηνοκίνητα υποβρύχια.
Άμεση συνέπεια της θεαματικής ανακοίνωσης της AUKUS ήταν η Αυστραλία να ακυρώσει το «χρυσό» συμβόλαιο με τη Γαλλία για την παράδοση συμβατικών υποβρυχίων, με αποτέλεσμα να προκαλέσει την οργή του Παρισιού. Ο Γάλλος ΥΠΕΞ Ζαν Ιβ Λεντριάν έκανε λόγο για μια «μαχαιριά στην πλάτη»
«Η πρώτη μεγάλη πρωτοβουλία του AUKUS (σ.σ.: η ονομασία αυτού του νέου συμφώνου) θα είναι να παραδοθεί ένας στόλος υποβρυχίων πυρηνικής πρόωσης στην Αυστραλία», δήλωσαν ο Αυστραλός πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον, εμφανιζόμενος μέσω βίντεο, όπως και ο Βρετανός ομόλογός του Μπόρις Τζόνσον, στη διάρκεια εκδήλωσης υπό την προεδρία του Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο.
Η Γαλλία, η οποία βλέπει ένα συμβόλαιο 90 δισ. δολαρίων Αυστραλίας (56 δισ. ευρώ) να χάνεται για τη ναυπηγική βιομηχανία της, καταφέρθηκε αμέσως εναντίον μιας «λυπηρής απόφασης» η οποία είναι «αντίθετη στο γράμμα και το πνεύμα της συνεργασίας που επικρατούσε ανάμεσα στη Γαλλία και την Αυστραλία», σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση των υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών.
Δεν είναι επίσης σίγουρο αν το Παρίσι θα παρηγορηθεί με τις συμφιλιωτικές δηλώσεις του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος διαβεβαίωσε την Τετάρτη, οπότε ανακοινώθηκε το σύμφωνο αυτό, πως οι ΗΠΑ θέλουν «να εργαστούν στενά με τη Γαλλία» σ’ αυτήν τη μεγάλης στρατηγικής σημασίας ζώνη.
Το Παρίσι «είναι ένας εταίρος κλειδί» των Ηνωμένων Πολιτειών, δήλωσε ακόμη.
«Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνδεθούν ακόμη πιο στενά, πράγμα που αντανακλά τον βαθμό εμπιστοσύνης μεταξύ μας και το βάθος της φιλίας μας», δήλωσε ο Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος σημείωσε μια διπλωματική επιτυχία στη στρατηγική του να αποφύγει τη διεθνή απομόνωση μετά το Brexit.
AUKUS: Οι διεθνείς ισορροπίες και το νέο τοπίο μετά τη συμφωνία
Όσο για το πώς επηρεάζονται οι διεθνείς ισορροπίες μέσα από τη συμφωνία των ΗΠΑ-Βρετανίας-Αυστραλίας, ο αναλυτής διεθνών θεμάτων, Κωνσταντίνος Φίλης, μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1 και τον Νίκο Χατζηνικολάου επισημαίνει πως το σύμφωνο AUKUS συνιστά ανάκαμψη του αγγλοσαξονικού άξονα με στόχο την Κίνα.
«Έχουμε τη δημιουργία ενός οιονεί ΝΑΤΟ στην περιοχή Ινδικού- Ειρηνικού. ΗΠΑ και Βρετανία είναι κομβικές χώρες για τον συνασπισμό.
Άλλωστε, μετά το στραπάτσο της αποχώρησης από το Αφγανιστάν και το κύρος τους που επλήγη καίρια, οι ΗΠΑ αναζητούν μια εμφατική απάντηση προς εταίρους και αντιπάλους» επεσήμανε ο κ. Φίλης, ο οποίος επίσης διευκρίνισε ότι η Βρετανία, μετά το Brexit, αναζητεί έναν ρόλο στο διεθνές στερέωμα και φαίνεται να τον βρίσκει με αυτήν τη συμφωνία.
Η Γαλλία πλήττεται καίρια, καθώς χάνει συμφωνία που υπερβαίνει τα 30 δισ . ευρώ, πρόκειται για τεράστια ζημιά στην αμυντική βιομηχανία της. Η Κίνα αισθάνεται πίεση και προβληματίζεται, αλλά θα απαντήσει με τον τρόπο της. «Η ΕΕ ακόμη μία φορά βρίσκεται στο περιθώριο και παρακολουθεί τις εξελίξεις εξ απαοστάσεως» επεσήμανε ο κ. Φίλης.
Όσον αφορά στη συμμετοχή της Αυστραλίας στην AUKUS, αν και έχει ισχυρές οικονομικές σχέσεις με την Κίνα, σημειώνεται πως πρόκειται για κάτι μη αναμενόμενο, καθώς η Αυστραλία στα επόμενα πέντε χρόνια θα είναι η Νο1 παραγωγός υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο και φαίνεται πως είχε στραφεί στην αγορά της Κίνας.
Ωστόσο, δείχνει την αποφασιστικότητα των ΗΠΑ να χτίσουν τείχονς ανάσχεσης απέναντι στην Κίνα.
Υποβρύχια
Τα τρία μέλη της νεότευκτης συμφωνίας, με κοινή ανακοίνωσή τους χθες, έκαναν γνωστό πως «στη βάση της κοινής ιστορίας μας των ναυτικών δημοκρατιών, δεσμευόμαστε σε μια κοινή φιλοδοξία να στηρίξουμε την Αυστραλία στην απόκτηση υποβρυχίων με πυρηνική πρόωση». Στην ανακοίνωση διευκρινίζεται πως πρόκειται για την πρόωση και όχι για τον εξοπλισμό.
«Η μόνη χώρα με την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ποτέ μοιραστεί αυτό τον τύπο της τεχνολογίας πυρηνικής πρόωσης είναι η Μεγάλη Βρετανία» από το 1958, είχε δηλώσει νωρίτερα ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.
«Είναι μια απόφαση θεμελιώδης. Θα συνδέσει την Αυστραλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία για γενιές».
Σύμφωνα με αυτό τον υψηλόβαθμο αξιωματούχο, το σύμφωνο AUKUS προβλέπει επίσης μια συνεργασία των τριών χωρών σε ό,τι αφορά την κυβερνοάμυνα, την τεχνητή νοημοσύνη και τις κβαντικές τεχνολογίες.
Η Νέα Ζηλανδία, η οποία απαγορεύει από το 1985 την είσοδο στα ύδατά της κάθε σκάφους με πυρηνική πρόωση, ανακοίνωσε πως τα μελλοντικά υποβρύχια της γείτονος και συμμάχου Αυστραλίας, δεν θα είναι ευπρόσδεκτα στην επικράτειά της.
Η Κίνα δεν αναφέρεται στην κοινή ανακοίνωση των ηγετών της Αυστραλίας, των ΗΠΑ και της Βρετανίας, στην οποία γίνεται λόγος για «ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή του Ινδικού και Ειρηνικού». Όμως δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως η νέα συμμαχία έχει κατ’ αρχάς στόχο την αντιμετώπιση των περιφερειακών φιλοδοξιών του Πεκίνου.
Ο Τζο Μπάιντεν επαναλαμβάνει από τότε που εξελέγη πως σκοπεύει να αντιπαρατεθεί με την Κίνα, όπως ο προκάτοχός του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά με πολύ διαφορετικό τρόπο, χωρίς να κλειστεί σε μια μετωπική σύγκρουση.
Χθες, Τετάρτη, είπε πως θέλει «να επενδύσει στη μεγαλύτερη πηγή ισχύος μας, στις συμμαχίες μας» και θέλει «να τις επικαιροποιήσει για την καλύτερη αντιμετώπιση των σημερινών και των αυριανών απειλών».
Ο Αμερικανός πρόεδρος θα συναντηθεί εξάλλου στις 24 Σεπτεμβρίου στην Ουάσινγκτον με τους πρωθυπουργούς της Αυστραλίας, της Ινδίας και της Ιαπωνίας για να αναβιώσει ένα διπλωματικό σχήμα, το «Quad», που φυτοζωούσε εδώ και χρόνια.
Όσο για τον Μόρισον, δήλωσε, μετά την ανακοίνωση του συμφώνου AUKUS, πως απευθύνει «ανοικτή πρόσκληση» για διάλογο στον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.
Όμως η χθεσινή ανακοίνωση, παρ’ ότι ο Τζο Μπάιντεν φάνηκε πολύ προσεκτικός στις δηλώσεις του, κινδυνεύει να ψυχράνει μια άλλη συμμαχία, αυτή με τη Γαλλία, αφού τορπίλισε αυτό που μερικές φορές χαρακτηριζόταν «συμβόλαιο του αιώνα» για τη γαλλική αμυντική βιομηχανία.
Η γαλλική Naval Group είχε επιλεγεί το 2016 από την Καμπέρα για την προμήθεια 12 υποβρυχίων συμβατικής πρόωσης. Ύψους 50 δισ. δολαρίων Αυστραλίας (31 δισ. ευρώ) όταν υπογράφηκε, η αξία αυτού του συμβολαίου υπολογίζεται αυτή τη στιγμή σε 90 δισ. δολάρια Αυστραλίας εξαιτίας υπέρβασης του κόστους και των συναλλαγματικών ισοτιμιών.
AUKUS: Η Γαλλία διαψεύδει ότι είχε ενημερωθεί εκ των προτέρων
Η Γαλλία διέψευσε ότι είχε ενημερωθεί εκ των προτέρων από τις ΗΠΑ για τη νέα «συμμαχία» της Ουάσινγκτον με την Καμπέρα και το Λονδίνο, με βάση την οποία η Αυστραλία θα προμηθευτεί πυρηνοκίνητα υποβρύχια αμερικανικής τεχνολογίας, αντί για τα συμβατικά γαλλικά που είχε παραγγείλει.
«Δεν είχαμε ενημερωθεί για το σχέδιο αυτό πριν από τη δημοσίευση των πρώτων πληροφοριών στον αμερικανικό και αυστραλιανό Τύπο, λίγες ώρες πριν από την επίσημη ανακοίνωση του (προέδρου των ΗΠΑ) Τζο Μπάιντεν», ανέφερε ο εκπρόσωπος της γαλλικής πρεσβείας στην Ουάσινγκτον, Πασκάλ Κονφαβρέ.
Να σημειωθεί ότι ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Σκοτ Μόρισον επιβεβαίωσε σήμερα την ακύρωση της γιγαντιαίας σύμβασης που συνήψε η χώρα του το 2016 με τη Γαλλία για την προμήθεια συμβατικών υποβρυχίων, προτιμώντας την κατασκευή πυρηνικών υποβρυχίων με αμερικανική και βρετανική τεχνολογία.
«Η απόφαση που λάβαμε να μην συνεχίσουμε με τα υποβρύχια κατηγορίας Attack και να το ακολουθήσουμε άλλον δρόμο δεν είναι αλλαγή νοοτροπίας, είναι αλλαγή ανάγκης», δήλωσε ο Μόρισον, ο οποίος ανακοίνωσε επίσης την αγορά αμερικανικών πυραύλων Tomahawk.
Πεκίνο: «Ψυχροπολεμική νοοτροπία» το AUKUS
Η πρεσβεία της Κίνας στην Ουάσινγκτον αντέδρασε στο νέο σύμφωνο ασφαλείας, λέγοντας ότι οι χώρες θα πρέπει να «αποτινάξουν την ψυχροπολεμική τους νοοτροπία και την ιδεολογική τους προκατάληψη».
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βρετανία και η Αυστραλία ανακοίνωσαν την εγκαθίδρυση μιας νέας εταιρικής σχέσης ασφάλειας στην περιοχή του Ινδικού-Ειρηνικού που θα περιλαμβάνει βοήθεια προς την Αυστραλία να αποκτήσει πυροκίνητα υποβρύχια, καθώς η κινεζική επιρροή στην περιοχή αυξάνεται.
Ερωτηθείς να σχολιάσει, ο εκπρόσωπος της κινεζικής πρεσβείας Λιου Πενγκού είπε ότι οι χώρες «δεν πρέπει να οικοδομούν μπλοκ αποκλεισμού που στοχεύουν ή βλάπτουν τα συμφέροντα τρίτων. Συγκεκριμένα, πρέπει να αποτινάξουν την ψυχροπολεμική τους νοοτροπία και την ιδεολογική τους προκατάληψη», είπε.
Με την ακύρωση, από την πλευρά της Αυστραλίας, της συμφωνίας για την παράδοση 12 γαλλικών, συμβατικών υποβρυχίων, η Γαλλία θα χάσει ένα συμβόλαιο ύψους 56 δισ. ευρώ.
Αξιωματούχος Λευκού Οίκου: Η Γαλλία είχε ενημερωθεί για την AUKUS
Η Γαλλία και οι ΗΠΑ είχαν επαφές, σε υψηλό επίπεδο, πριν από την ανακοίνωση της νέας συμμαχίας μεταξύ Ουάσινγκτον, Καμπέρας και Λονδίνου, με την οποία η Αυστραλία θα αποκτήσει πυρηνοκίνητα υποβρύχια αμερικανικής τεχνολογίας, σύμφωνα με έναν υψηλόβαθμο αξιωματούχο του Λευκού Οίκου.
«Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης ήταν σε επαφή με τους Γάλλους ομολόγους τους για να συζητήσουν την AUKUS ακόμη και πριν από την ανακοίνωσή της», ανέφερε η πηγή αυτή στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Το Παρίσι αντέδρασε έντονα στην ανακοίνωση αυτής της συμμαχίας, που τορπιλίζει τη δική του συμφωνία με την Αυστραλία για την παράδοση υποβρυχίων. Η οργή δεν στράφηκε μόνο εναντίον της Καμπέρας, που κατηγορείται ότι δεν τήρησε τον λόγο της, αλλά και εναντίον του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν. «Αυτή η μονομερής, ωμή, απροσδόκητη απόφαση, μοιάζει πολύ με αυτά που έκανε ο κ. Τραμπ», ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, δήλωσε ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό France Info.
«Όπως είπε χθες ο πρόεδρος (Μπάιντεν), συνεργαζόμαστε στενά με τη Γαλλία όσον αφορά τις κοινές προτεραιότητές μας στην περιοχή του Ινδικού-Ειρηνικού και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε», πρόσθεσε ο αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, που ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος.
«Η κυβέρνησή μας επικεντρώνεται στον στόχο να αναζωογονήσει συμμαχίες και εταιρικές σχέσεις ώστε να στηρίξει τη διεθνή τάξη που βασίζεται στην τήρηση των κοινών κανόνων. Αυτό σημαίνει να ενισχύουμε τους μακροχρόνιους δεσμούς μας, συμπεριλαμβανομένων και αυτών με τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ και ταυτόχρονα να εργαζόμαστε για τη σύναψη νέων συνεργασιών», πρόσθεσε.
Σαρλ Μισέλ: Στην ατζέντα της Συνόδου Κορυφής του Οκτωβρίου, η συμφωνία ΗΠΑ-Αυστραλίας-Βρετανίας
Στη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου αναμένεται να συζητηθεί η συμφωνία ασφάλειας μεταξύ των ΗΠΑ, της Αυστραλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, όπως ανέφερε με ανάρτησή του ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ειδικότερα, ο Σαρλ Μισέλ ανέφερε ότι «η εταιρική σχέση ασφάλειας AUKUS καταδεικνύει περαιτέρω την ανάγκη για μια κοινή προσέγγιση της ΕΕ σε μια περιοχή στρατηγικού ενδιαφέροντος.
Μια ισχυρή στρατηγική της ΕΕ για τη ζώνη του Ινδικού-Ειρηνικού ωκεανού είναι απαραίτητη περισσότερο από ποτέ. Χαιρετίζω τη σημερινή παρουσίαση της στρατηγικής του Ζοζέπ Μπορέλ. Στην ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου».
Κομισιόν: H EE δεν ενημερώθηκε για την πρωτοβουλία AUKUS
Η EE δεν ενημερώθηκε για την πρωτοβουλία AUKUS, της νέας συμμαχίας μεταξύ Αυστραλίας, Ηνωμένου Βασιλείου και ΗΠΑ, σύμφωνα με τα όσα δήλωσε σήμερα από τις Βρυξέλλες ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, αρμόδιος για θέματα εξωτερικής πολιτικής Πίτερ Στάνο.
«Η ΕΕ δεν ενημερώθηκε γι’ αυτήν την πρωτοβουλία. Είμαστε σε επαφή με τους τρεις εταίρους μας για να μάθουμε περισσότερα», δήλωσε ο Πίτερ Στάνο, σημειώνοντας ότι το θέμα θα συζητηθεί μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ για να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις αυτής της συμμαχίας.
Νέα Ζηλανδία: Θα απαγορεύεται σε αυστραλιανά πυρηνικά υποβρύχια να εισέρχονται στα χωρικά ύδατα
Η Νέα Ζηλανδία θα διατηρήσει την απαγόρευση εισόδου πυρηνικών πλοίων στα χωρικά της ύδατα, καθώς η Αυστραλία, στενός της σύμμαχος, αποφάσισε να αναπτύξει στόλο πυρηνικών υποβρυχίων, δήλωσε σήμερα η πρωθυπουργός Τζασίντα Άρντερν.
«Η θέση της Νέας Ζηλανδίας αναφορικά με την απαγόρευση πυρηνικών πλοίων στα ύδατά της παραμένει αμετάβλητη», ανέφερε η Άρντερν σε ανακοίνωσή της.
