Ογδόντα οκτώ χρόνια πέρασαν από τότε,( 18-3-1936) που ο εθνάρχης Ελευθέριος Βενιζέλος, παρέδωσε το ανήσυχο πνεύμα του στην αιωνιότητα. Ο άνθρωπος που επέζησε έπειτα από δύο απόπειρες δολοφονίας, δεν ήταν δυνατόν, όπως πίστευαν οι φίλοι του, να πεθάνει από φυσικό θάνατο. Πέθανε βαριά άρρωστος στο Παρίσι όπου ζούσε αυτοεξόριστος και το κακό μαντάτο έφτασε με επείγον τηλεγράφημα στην Αθήνα. Η σορός του θα φτάσει αργότερα στην Κρήτη και θα ενταφιασθεί στο Ακρωτήρι Χανίων μέσα σε γενικό πένθος, με τιμές πρωθυπουργού κατ’ εντολήν του Ιωάννη Μεταξά…
Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη
Ο Βενιζέλος γεννήθηκε στις Μουρνιές το 1864. Ο παπάς που τον βάπτισε τον ονόμασε Λευτέρη, όπως έκανε με όλα τα παιδιά. Πίστευε, πως ένας Ελευθέριος απ’ όσους έχει βαπτίσει, θα φέρει τη λευτεριά στην Κρήτη. Άριστος μαθητής, σπουδάζει στην Αθήνα δικηγόρος και επιστρέφει στα Χανιά επαναστάτης. Μετέχει της επαναστάσεως του 1897 και ηγείται εκείνης του Θερίσου το 1905. Τέσσερα χρόνια μετά, οι επαναστάτες του 1909 στου Γουδή, στο πρόσωπο του βλέπουν τον πολιτικό ηγέτη που θα αναμορφώσει την πατρίδα και τον καλούν στην Αθήνα.
Ο Βενιζέλος αναλαμβάνει την πρωθυπουργία σε μια περίοδο που η διεθνής συγκυρία επιτρέπει στους Έλληνες να ελπίζουν στην απελευθέρωση σκλαβωμένων εδαφών. Δηλαδή, στην υλοποίηση της Μεγάλης Ιδέας. Έτσι τον Σεπτέμβριο του 1912, διατάσσει γενική επιστράτευση, ορίζει τον διάδοχο Κωνσταντίνο γενικό αρχιστράτηγο και οι νίκες διαδέχονται η μία την άλλη με την απελευθέρωση της Μακεδονίας, της Ηπείρου και των νησιών του Αιγαίου.
Μετά τη δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α΄ στην Θεσσαλονίκη το 1913, το κλίμα θα αλλάξει, γιατί με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου το 1914, ο Βενιζέλος τάχθηκε στο πλευρό των Αγγλογάλλων της Αντάντ, και ο Κωνσταντίνος που ανέβηκε στο θρόνο, υπέρ της αυστηράς ουδετερότητος. Θα ακολουθήσει το κίνημα της Εθνικής Αμύνης του Βενιζέλου στην Θεσσαλονίκη και ο μεγάλος διχασμός, πυροδοτεί το μίσος. Η συμμετοχή μας στον νικηφόρο πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων, δικαιώνει πανηγυρικά τον Βενιζέλο που με πανέξυπνους διπλωματικούς χειρισμούς υλοποιεί εν μέρει το παμπάλαιο όνειρο της φυλής. Την αποβίβαση ελληνικού στρατού στη Σμύρνη, ενώ στις 28-7-1920 υπογράφει την Συνθήκη των Σεβρών, δημιουργώντας την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών.
Τα μεγάλα όμως αυτά επιτεύγματα αντί να ενώσουν, διχάζουν τον ελληνισμό. Δύο απότακτοι αξιωματικοί, αντιβενιζελικοί, επιχειρούν να δολοφονήσουν στον σιδηροδρομικό σταθμό της Λυών τον Βενιζέλο και τον τραυματίζουν. Στην Αθήνα ξεσπούν βίαια επεισόδια. Παρακρατικοί Βενιζελικοί πυρπολούν τα γραφεία αντιβενιζελικών εφημερίδων, σπίτια πολιτικών αντιπάλων, το θέατρο της Μαρίκας Κοτοπούλη ενώ δολοφονούν τον Μακεδόνα πολιτικό, οραματιστή και πατριώτη ΄Ιωνα Δραγούμη. Αναρχία, χάος, μίσος και διχασμός απλώνεται παντού, ακόμα και στην Αμερική! Στην Ουάσινγκτον οι Βενιζελικοί εκκλησιάζονται στην Αγία Σοφία και ο βασιλικοί στην εκκλησιά Κωνσταντίνου και Ελένης. Αν και παντοδύναμος ο Βενιζέλος, προκηρύσσει διαρκούντος του πολέμου και χάνει τις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου 1920. Αποχωρεί και εγκαθίσταται στο Λονδίνο, όπου νυμφεύεται την ΄Ελενα Σκυλίτση και μεταφράζει τον Θουκυδίδη.
Το 1923, ο Βενιζέλος υπογράφει τη Συνθήκη της Λωζάνης με την Τουρκία και το 1928 επανέρχεται στην πολιτική, κερδίζει τις εκλογές και επί μία τετραετία η χώρα θα γνωρίσει πρόοδο και προκοπή. Ο Στρατός εκσυγχρονίζεται και εξοπλίζεται, οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και του Πόντου αποκτούν στέγη και περίθαλψη, ενώ στον εξωτερικό τομέα, υπογράφει δύο σημαντικές συμφωνίες με τους Μουσολίνι και Κεμάλ. Το ίδιο διάστημα υπογράφει και το ιδιώνυμο για την προστασία του πολιτεύματος και την αντιμετώπιση του κομμουνισμού που άρχισε να εξαπλώνεται.
Στις 6-6-1933 επίορκοι αξιωματικοί της αστυνομίας με επικεφαλής τον αστυνόμο Πολυχρονόπουλο, αποπειρώνται να δολοφονήσουν τον Βενιζέλο στον Παράδεισο Αμαρουσίου καθώς επέστρεφε με την σύζυγο του από επίσκεψη στην οικία της Πηνελόπης Δέλτα στην Κηφισιά. Τραυματίσθηκε θανάσιμα ένας άνδρας τη προσωπικής του ασφαλείας και ελαφρά η σύζυγός του Έλενα. Νέος διχασμός. Ακολουθεί το αποτυχημένο Βενιζελικό Κίνημα του ’35 που έχει θλιβερά αποτέλεσμα. Αποτάσσονται πάνω από χίλιοι άριστοι αξιωματικοί, ενώ στρατοδικεία καταδικάζουν ερήμην εις θάνατον τον Βενιζέλο και στενούς του συνεργάτες.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, όπως έγραψε ένας μεγάλος Έλληνας πολιτικός, ήταν στρατηγός σαν τον Μεγαλέξανδρο. Έξυπνος και ευέλικτος σαν τον Οδυσσέα. Άφοβος και άτρομος σαν τον Αχιλλέα. Στοχαστής σαν τον Νέστορα, οραματιστής και ρήτορας σαν τον Περικλή. Αυτός ήταν ο Μέγας Ελευθέριος Βενιζέλος. Ο Εθνάρχης!…
