Μία συγκεκριμένη λέξη έχει αρχίσει να εμφανίζεται παντού, σε όλες τις ροές περιεχομένου στις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, σαν να ένας ψίθυρος που μεταφέρεται από στόμα σε στόμα, ή για την ακρίβεια, από ανάρτηση σε ανάρτηση.
Η λέξη αυτή δεν είναι άλλη από το Bluesky: η φαινομενικά άγνωστη πλατφόρμα που μετατρέπεται σε νέο «καταφύγιο» για χρήστες που έχουν απογοητευτεί από τις αλλαγές του Έλον Μασκ στο X, αλλά και από τον ίδιο. Ποιο είναι λοιπόν αυτό το «νέο» κοινωνικό δίκτυο που μοιάζει να επαναφέρει την «παλιά αίγλη» της διαδικτυακής επικοινωνίας;
Το Bluesky, μια εναλλακτική πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης που θυμίζει έντονα το X ως προς το χρώμα και το λογότυπό της, έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον πολλών διάσημων και μη χρηστών.
Ενδεικτικά, ο δισεκατομμυριούχος Μαρκ Κιούμπαν, η Αμερικανίδα βουλευτής των Δημοκρατικών Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτέζ και ο συγγραφέας Στίβεν Κινγκ συγκαταλέγονται πλέον στους χρήστες του, σημειώνει το CNBC.
Η πλατφόρμα αποτελεί δημιούργημα του συνιδρυτή του Twitter, Τζακ Ντόρσεϊ, ο οποίος ξεκίνησε το Bluesky ως παράλληλο πρότζεκτ μέσα στο Twitter το 2019. Πλέον, το Bluesky λειτουργεί ως ανεξάρτητη εταιρεία, αποκομμένη από τον Ντόρσεϊ. Ο ίδιος είπε ότι έφυγε από την Bluesky επειδή «επαναλάμβανε κυριολεκτικά όλα τα λάθη» που έκανε το Twitter.
Ωστόσο, μετά τις εκλογές στις ΗΠΑ, η πλατφόρμα κατέγραψε μεγάλη αύξηση χρηστών, φτάνοντας τα 28 εκατομμύρια, σύμφωνα με την εταιρεία.
«Οι αριθμοί ανάπτυξης του Bluesky είναι πραγματικά εκπληκτικοί, και πιστεύω ότι αυτό οφείλεται στο κενό που αφήνει το παλιό Twitter», δήλωσε η Meghana Dhar, πρώην διευθύντρια συνεργασιών στο Instagram και το Snap Inc.
«Όταν ο Έλον Μασκ ανέλαβε το Twitter και το μετέτρεψε σε X, πολλά πράγματα άλλαξαν. Η διαχείριση περιεχομένου, οι επιλογές τιμολόγησης – όλα αυτά οδήγησαν πολλούς να αποχωρήσουν».
Τι είναι το Bluesky
Το Bluesky είναι μια «αποκεντρωμένη πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης» που λειτουργεί ως ένα παραδοσιακό μικρομπλόγκινγκ, όπως το Χ. Σχεδιάστηκε για να προσφέρει μια πιο ανοιχτή και ελεγχόμενη από τους χρήστες εμπειρία κοινωνικής δικτύωσης.
Η πλατφόρμα επιτρέπει στους χρήστες να δημοσιεύουν σύντομες αναρτήσεις (έως 300 χαρακτήρες) με κείμενο, εικόνες και βίντεο, ενώ διαθέτει και άλλες κλασικές λειτουργίες όπως απαντήσεις στις αναρτήσεις, αναδημοσιεύσεις και likes.
Σε αντίθεση με τις συμβατικές πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, το Bluesky είναι σχεδιασμένο να παρέχει μεγαλύτερο έλεγχο στα δεδομένα των χρηστών και στο περιεχόμενο που επιθυμούν να βλέπουν.
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του είναι η «αγορά αλγορίθμων» (marketplace of algorithms), που επιτρέπει στους χρήστες να προσαρμόζουν τις ροές τους και να επιλέγουν πώς παρουσιάζεται το περιεχόμενο. Επίσης, προσφέρει εργαλεία διαχείρισης περιεχομένου και δυνατότητα δημιουργίας εξατομικευμένων ροών.
Η πλατφόρμα δεν φιλοξενεί διαφημίσεις, αν και η ηγεσία της δεν αποκλείει το ενδεχόμενο αυτό να αλλάξει στο μέλλον.
Γιατί οι χρήστες εγκαταλείπουν το X του Έλον Μασκ
Η εξαγορά του Twitter από τον Μασκ και η μετέπειτα μετονομασία του σε X, αποτέλεσε σημείο καμπής για την πλατφόρμα, οδηγώντας πολλούς χρήστες να αναζητήσουν εναλλακτικές. Αρχικά κέρδισε έδαφος το Mastodon, αλλά το έχασε σύντομα. Αργότερα μπήκε στο παιχνίδι η Meta του Μαρκ Ζούκερμπεργκ με την πλατφόρμα Threads, ωστόσο γρήγορα και αυτή απογοήτευσε τους νέους χρήστες.
Τώρα, ήρθε η σειρά του Bluesky.
Τον Ιανουάριο του 2025, σύμφωνα με το TechCrunch, η πλατφόρμα φέρεται να ξεπέρασε τους 25 εκατομμύρια χρήστες. Ο Guardian σημειώνει ότι το διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2024, ο αριθμός των χρηστών είχε αυξηθεί κατά 1.064%, από 254.500 σε περίπου 2,7 εκατομμύρια.
Σύμφωνα με την Similarweb, ο αριθμός των ημερήσιων ενεργών χρηστών του Χ στις ΗΠΑ μειώθηκε κατά 8,4% μεταξύ Οκτωβρίου και Δεκεμβρίου 2024, από 32,3 εκατομμύρια σε 29,6 εκατομμύρια.
Οι αριθμοί προκαλούν ίλιγγο και είναι χαρακτηριστικοί της τάσης φυγής από το Χ.
Παρά τις αρχικές διαβεβαιώσεις του Μασκ για την ενίσχυση της ελευθερίας του λόγου στην πλατφόρμα, οι αλλαγές που εισήγαγε προκάλεσαν δυσαρέσκεια σε πολλούς χρήστες. Αυτές περιλάμβαναν αναθεώρηση του συστήματος επαλήθευσης, γνωστό ως «μπλε τικ», κατάργηση των τίτλων από τα ειδησεογραφικά links, και γενική υποβάθμιση του δημοσιογραφικού περιεχομένου.
«Πρόκειται για μια πλατφόρμα που τώρα φαίνεται να απευθύνεται περισσότερο σε χρήστες με δεξιό προσανατολισμό ή συντηρητικούς χρήστες», είχε δηλώσει ο Salvador Rodriguez, δημοσιογράφος του CNBC. «Για τους ανθρώπους που ίσως δεν θέλουν να τους παρουσιάζεται αυτό το είδος περιεχομένου τόσο κατάμουτρα, το Bluesky είναι μια περιοχή που, για όλες τις προθέσεις και τους σκοπούς, οι μηχανισμοί είναι οι ίδιοι, αλλά η ατμόσφαιρα είναι εντελώς διαφορετική».
Στην εποχή του Μασκ, το κλίμα στην πλατφόρμα Χ έγινε πιο εχθρικό για ορισμένες κοινότητες, όπως δημοσιογράφους, ακαδημαϊκούς και ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Σαλoμέ Σακέ, Γαλλίδα δημοσιογράφος με πάνω από 210.000 ακολούθους, η οποία εγκατέλειψε το X, υποστηρίζοντας ότι η πλατφόρμα έχει μετατραπεί σε «εχθρικό περιβάλλον για τη δημοσιογραφία και την επαληθευμένη πληροφόρηση».
Η αύξηση της παραπληροφόρησης συνέβαλε στην αποξένωση πολλών χρηστών.
Παράλληλα, οι αλλαγές στο επιχειρηματικό μοντέλο του Μασκ, όπως η εισαγωγή συνδρομών για βασικές λειτουργίες, απογοήτευσαν ακόμη περισσότερο το κοινό. Ο πρώην αντιπρόεδρος της πλατφόρμας για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, Bruce Daisley, συνέκρινε το νέο X με μια «αγορά Χριστουγέννων όπου μια γωνιά της έχει καταληφθεί από ρατσιστές διαδηλωτές», υποδηλώνοντας ότι οι χρήστες δεν αισθάνονται πλέον ασφαλείς ή ευπρόσδεκτοι.
Σημαντικά γεγονότα, όπως η απαγόρευση του X στη Βραζιλία τον Αύγουστο του 2024 και η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, προκάλεσαν κύματα φυγής. Μετά την εκλογή του, ο Μασκ ανέλαβε προσωπικά τη διαχείριση του λογαριασμού @america για την προώθηση ενός Super PAC υπέρ του πρώην προέδρου. Αυτή η πολιτικοποίηση της πλατφόρμας απομάκρυνε χρήστες που δεν επιθυμούσαν να έρχονται αντιμέτωποι με πολιτικά μηνύματα αυτού του τύπου.
Η μαζική φυγή επηρέασε την καθημερινή χρήση του X.
Η αποχώρηση δεν περιορίστηκε μόνο σε δημοσιογράφους ή απλούς χρήστες. Γνωστά πρόσωπα από τον καλλιτεχνικό χώρο, όπως οι σκηνοθέτες Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο και Μάικ Φλάναγκαν, αλλά και ηθοποιοί όπως η Κουίντα Μπράνσον και ο Μαρκ Χάμιλ, εγκατέλειψαν την πλατφόρμα.
Επιπλέον, ακόμη και αθλητικές ομάδες, όπως η γερμανική Σεντ Πάουλι, χαρακτήρισαν το X «μηχανή μίσους» και αποχώρησαν οριστικά. Ακολούθησε η Βέρντερ Βρέμης, η οποία δήλωσε ότι «με την πρόσφατη ριζοσπαστικοποίηση της πλατφόρμας, ένα όριο είχε ξεπεραστεί για τον σύλλογο».
Επίσης, αξιοσημείωτη είναι και η αποχώρηση περισσότερων από 60 γερμανικών πανεπιστημίων και επιστημονικών οργανισμών, που ανακοίνωσαν στις 15 Ιανουαρίου ότι εγκαταλείπουν την πλατφόρμα Χ, ως διαμαρτυρία για τη φιλοξενία ακροδεξιού περιεχομένου και τις συνομιλίες του Μασκ με ηγέτες της ακροδεξιάς, όπως η Αλίς Βάιντελ του κόμματος AfD. Να καταργήσουν τους λογαριασμούς τους στο «Χ» αποφάσισαν επίσης συνδικάτα εργαζομένων και το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Γερμανίας – κινήσεις που υπογραμμίζουν την αποκαθήλωση του Μασκ στη Γερμανία.
Αξιοσημείωτη ήταν η απόφαση του Guardian να σταματήσει τη δημοσίευση περιεχομένου μέσω των επίσημων λογαριασμών του στο X. Η εφημερίδα ανακοίνωσε στους αναγνώστες της ότι η παρουσία της στην πλατφόρμα δεν είχε πλέον νόημα, καθώς τα αρνητικά υπερτερούσαν των θετικών, κάνοντας λόγο για «ενοχλητικό και ανησυχητικό περιεχόμενο».
«Θέλαμε να ενημερώσουμε τους αναγνώστες ότι δεν θα δημοσιεύουμε πλέον σε κανέναν επίσημο εκδοτικό λογαριασμό του Guardian στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης X», ανέφερε ο Guardian.
Why the Guardian is no longer posting on X https://t.co/LDuPGHcs2c
— Guardian news (@guardiannews) November 13, 2024
Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι η μαζική αποχώρηση από το X συνδέεται άμεσα με τις πολιτικές και εμπορικές επιλογές του Μασκ. Ενώ το X χάνει χρήστες, το Bluesky, που θεωρείται πλέον η πιο αξιόπιστη εναλλακτική, σημειώνει ραγδαία ανάπτυξη.
Ωστόσο, το αν θα καταφέρει να αντικαταστήσει πλήρως την πλατφόρμα του Μασκ παραμένει ανοιχτό ερώτημα. Ο κρίσιμος παράγοντας που θα κρίνει το παιχνίδι «X εναντίον Bluesky», θα είναι αν το Bluesky μπορεί να διατηρήσει αυτή τη μάζα νέων χρηστών που το αγκάλιασαν και θα καταστήσει την πλατφόρμα σε βασικό μέσο ενημέρωσης και ψηφιακής κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Με πληροφορίες από: Guardian, CNBC, TechCrunch, BBC
