Μόνο «γόνιμα» μπορούν να χαρακτηριστούν τα νέα θεσμικά μέτρα που φέρνουν θετικές αλλαγές στο ισχύον καθεστώς της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής κάνοντας την εξωσωματική γονιμοποίηση πιο εύκολη και πιο προσιτή για περισσότερες γυναίκες.
της Αλεξίας Σβώλου
Τα νέα μέτρα αυξάνουν τον πληθυσμό των υπογόνιμων ζευγαριών που μπορούν να καταφύγουν σε εξωσωματική γονιμοποίηση και ταυτόχρονα διορθώνουν στρεβλώσεις και αδικίες δεκαετιών, σε ένα κόσμο που αλλάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα, με loatki και ομόφυλα ζευγάρια να διεκδικούν κι εκείνα το ισότιμο δικαίωμα στην απόκτηση οικογένειας. Η κοινωνία εξελίσσεται και η οικογένεια αλλάζει σε μια εποχή που τα προβλήματα καθιστούν ακόμα πιο δύσκολη την απόφαση για την δημιουργία οικογένειας και υποχρεώνουν πολλά νέα ζευγάρια να επιδιώξουν για χρόνια αποκλειστικά την επαγγελματική τους αποκατάσταση και να αφήσουν στην άκρη την σκέψη της απόκτησης των παιδιών.
Δυστυχώς όμως έτσι οι νέοι ανταλλάσσουν αναπαραγωγικά χρόνια με χρόνια σκληρής εργασίας και ξέπνοου κυνηγιού της καριέρας. Σε αυτές τις συνθήκες το «τέρας» της υπογονιμότητας γιγαντώνεται με περισσότερα από ένα στα έξι ζευγάρια να αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα. Όπως εξηγεί ο Νίκος Βραχνής, αναπληρωτής καθηγητής μαιευτικής γυναικολογίας ΕΚΠΑ, πρόεδρος της Εθνικής Αρχής της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής: «Η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή συμβάλλει στην αύξηση του πληθυσμού της χώρας μας κατά 4%, κι επιφέρει αντίστοιχη μείωση του δημογραφικού που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην Ελλάδα, συμβάλλοντας στο να γεννηθούν τουλάχιστον 3000 παιδιά ετησίως».
Ο Πρόεδρος της ΕΑΙΥΑ προσθέτει ότι δεν υπάρχει κάτι άλλο που μπορεί να αυξήσει τον πληθυσμό της πατρίδας μας κατά 4%, ένα ποσοστό που αναμένεται να αυξηθεί τώρα που όλα αλλάζουν στην ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
Από θεσμικής πλευράς, το υπουργείο Υγείας εκσυγχρονίζει το πλαίσιο της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, διασφαλίζοντας τα δικαιώματα της γυναίκας. Η πρώτη σημαντική αλλαγή είναι πως το όριο ηλικίας αυξάνεται στα 54 έτη, από τα 52 που ήταν με συνέπεια να μπορούν να υποβληθούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση πολύ περισσότερες γυναίκες. Το ίδιο ηλικιακό όριο ισχύει για την παρένθετη μητρότητα, όταν δηλαδή η εγκυμοσύνη επιτυγχάνεται σε δανεική μήτρα μιας άλλης γυναίκας (και με δανεικά ωάρια) σε εκείνες τις περιπτώσεις που η μέλλουσα μητέρα γεννήθηκε χωρίς μήτρα ή αναγκάστηκε να την αφαιρέσει μετά από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ή καρκίνο του ενδομητρίου. Επίσης, με νόμο, επιτρέπεται η κρυοσυντήρηση των ωαρίων όχι μόνο για ιατρικούς λόγους αλλά και για κοινωνικούς λόγους. Έως τώρα η κρυοσυντήρηση (κατάψυξη) ωαρίων ή ωοθηκικού ιστού γινόταν σε περιπτώσεις που η γυναίκα έπασχε από κάποιο νόσημα (π.χ. καρκίνο) και έπρεπε να υποβληθεί σε θεραπείες που καταστρέφουν το αναπαραγωγικό υλικό.
Γι’ αυτό προτού ξεκινήσει την θεραπεία μπορούσε να κρατήσει αναπαραγωγικό υλικό στην κατάψυξη, ανταλλάσσοντας αναπαραγωγικά χρόνια με χρόνια θεραπείας ώστε όταν γινόταν καλά να αποκτούσε το δικό της παιδί. Πλέον η Πολιτεία αναγνωρίζει πως η δημιουργία οικογένειας δεν ξεκινά σε νεαρές ηλικίες, καθώς η ανάγκη για επαγγελματική αποκατάσταση και οικονομική ανεξαρτησία, η ανασφάλεια, ο παράγοντας τύχη (αργούν οι άνθρωποι καμιά φορά να βρουν τον ιδανικό σύντροφο) μπαίνουν εμπόδιο στην τεκνοποίηση.
Συνεπώς επιβάλλεται να δοθεί το πράσινο φως στο λεγόμενο social freezing (την κοινωνική κατάψυξη ωαρίων ή ωοθηκικού ιστού) ώστε όταν οι συγκυρίες το επιτρέψουν να μπορεί το ζευγάρι να αποκτήσει παιδί ευκολότερα, γιατί η ηλικία έχει αρνητικό αντίκτυπο και στον αριθμό των διαθέσιμων ωαρίων και στην ποιότητα τους. Αν λοιπόν μια γυναίκα βρει τον άνδρα της ζωής της στα 48 έτη, θα γίνει μητέρα πιο εύκολα αν έχει κρατήσει ωάρια στην κατάψυξη από τότε που ήταν για παράδειγμα 30 ετών. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι με το νέο θεσμικό πλαίσιο διορθώθηκε μια αδικία δεκαετιών, σύμφωνα με την οποία οι γυναίκες που κρυοσυντηρούσαν ωάρια δεν μπορούσαν μετά την λύση του γάμου ή της σχέσης να τα χρησιμοποιήσουν παρότι ήταν δικό τους αναπαραγωγικό υλικό, όπως επισημαίνει ο αναπληρωτής καθηγητής μαιευτικής γυναικολογίας Νίκος Βραχνής, πρόεδρος της Εθνικής Αρχής της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Πλέον όπως επισημαίνει η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα οι γυναίκες που κρυοσυντηρούν τα ωάρια τους μπορούν να κάνουν χρήση αυτών όποτε το επιθυμούν, καθώς καταργείται η απαιτούμενη συναίνεση του συζύγου για την κρυοσυντήρηση ωαρίων και επιτρέπεται στην διαζευγμένη γυναίκα να κάνει χρήση των κρυοσυντηρημένων ωαρίων της χωρίς τη συναίνεση του συζύγου ή του συντρόφου-και του πρώην και του νυν. Επίσης διασφαλίζεται η δυνατότητα των ατόμων που πάσχουν από HIV/ AIDS (οροθετικά άτομα) να υποβληθούν σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Τα ζευγάρια στα οποία υπάρχει οροθετικό άτομο ήταν για πολλά χρόνια περιθωριοποιημένα, ωστόσο με τις θεραπείες πλέον οι οροθετικοί μπορούν να έχουν μια απόλυτα φυσιολογική επιτυγχάνοντας βαθιά μοριακή ύφεση, κατά την οποία ο ιός HIV πλέον δεν είναι ανιχνεύσιμος.
Το μεγάλο ατού της Ελλάδας σε όλους τους επιστημονικούς τομείς -ειδικά στην ιατρική είναι το άριστα καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό της. Έχουμε εξαιρετικούς μαιευτήρες γυναικολόγους, κλινικούς εμβρυολόγους γενετιστές και το ιδανικό κλίμα το οποίο βοηθάει πολύ στην χαλάρωση του ζευγαριού, στην αποβολή του στρες κάτι που θεωρείται πολύ σημαντικό κατά τους επιστήμονες ώστε να μπορέσει να επιτευχθεί η εγκυμοσύνη. Γι αυτό λοιπόν ο ιατρικός τουρισμός της εξωσωματικής -όπως λέγεται η προσέλκυση υπογόνιμων ζευγαριών από το εξωτερικό-αποτελεί για την πατρίδα μας ένα εξαιρετικό επιστημονικό πεδίο και μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην αύξηση του ΑΕΠ της χώρας, σαν μια τονωτική ένεση στην Εθνική Οικονομία.
Τα success stories της εξωσωματικής γονιμοποίησης που έχουν γραφτεί σε κλινικές εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι η καλύτερη διαφήμιση για την Ελλάδα και το έσοδο από αυτήν την τουριστική-ιατρική κίνηση δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο. Για παράδειγμα στην Ισπανία ο ιατρικός τουρισμός αναπαραγωγής αποδίδει ετησίως 5 δισεκατομμύρια ευρώ στον κρατικό της κουμπαρά! Στην πατρίδα μας υπάρχουν περισσότερες από 56 Μονάδες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, με το Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών να είναι το πρώτο στρατιωτικό νοσοκομείο που απέκτησε τέτοια μονάδα και το 90% των κύκλων εξωσωματικής ετησίως να γίνονται στις κλινικές του ιδιωτικού τομέα.
