Κάθε χρόνο τέτοια εποχή και ενόψει της καλοκαιρινής άδειας και των διακοπών θυμόμαστε ότι η ανάπαυση δεν είναι απαγορευμένη πολυτέλεια -όπως άλλωστε και οι διακοπές – αλλά απόλυτη ανάγκη του ανθρώπινου οργανισμού για να αντεπεξέλθει στους τρελούς ρυθμούς ζωής. Κι όμως, συνηθισμένοι σε μια multitasking ζωή εξακολουθούμε να φεύγουμε για διακοπές με ενοχές που έχουμε αφήσει εκκρεμότητες στο γραφείο.
της Αλεξίας Σβώλου
Όχι πια όμως, γιατί μία νέα έρευνα έρχεται να καταδείξει όχι μόνο τον επιβεβλημένο ρόλο της ανάπαυσης στην υγεία αλλά και να αποδείξει ότι το πρώτο παυσίπονο και το πιο ισχυρό που χρειάζεται το σώμα μας είναι τελικά η ξεκούραση. Τα νέα δεδομένα έρχονται μάλιστα σε μία στιγμή που η πολυφαρμακία εξακολουθεί να αποτελεί ένα τεράστιο πρόβλημα για τη δημόσια υγεία -ειδικά στην Ελλάδα-όπου γίνεται πλέον μεγάλη κατάχρηση των μη συνταγογραφούμενων σκευασμάτων και ο κόσμος καταναλώνει ελαφρά αγχολυτικά, παυσίπονα και αναλγητικά σαν καραμέλες!
Έρευνα στον τομέα της φυσικοθεραπείας-που είναι και ο πρώτος αποδέκτης των καταπονημένων σωμάτων-αποκαλύπτει σε πλήρη έκταση τις θεραπευτικές ιδιότητες της ανάπαυσης και ταυτόχρονα καταδεικνύει πως ο γρηγορότερος δρόμος για να αρρωστήσουμε είναι να δουλεύουμε διαρκώς και να μετατρέψουμε το σπίτι μας από άδυτο προσωπικής ηρεμίας και ξεκούρασης σε non stop γραφείο, όπου ο υπολογιστής και το κινητό τηλέφωνο δεν κλείνουν ποτέ, όλοι και όλα είναι πάντα καλωδιωμένα και εμείς σαν σύγχρονοι σκλάβοι της δουλειάς… λαγοκοιμάστε για λίγη ώρα ανάμεσα σε zoom meetings και deadlines όπως κάνουν οι γιατροί στο πρόχειρο ράντζο, όταν εφημερεύουν.
Όπως εξηγεί ο Τάσος Τερζόπουλος, φυσικοθεραπευτής και εκπαιδευτής ολιστικών τεχνικών Αποκατάστασης των μυοσκελετικών βλαβών από την καταπόνηση και την κακή στάση του σώματος, όπως είναι το Bowtech, τα άτομα που αντιμετωπίζουν μυοσκελετικά προβλήματα και άλλα συμπτώματα όπως οι πονοκέφαλοι που συνδέονται με το στρες και την κακή στάση του σώματος, στην συντριπτική τους πλειοψηφία έχουν αναπτύξει μια νοοτροπία απαξίωσης της ανάπαυσης ή του ύπνου σε ότι αφορά την χρησιμότητά του για την αντιμετώπιση καθημερινών πόνων. Πέρα από την προσωπική απαξίωση του ύπνου, η πανδημία με την τηλεργασία δημιούργησε νέα δεδομένα, καταστρατηγώντας την έννοια του άδυτου στο σπίτι και μετατρέποντάς το σε παράρτημα του γραφείου με διαρκή λειτουργία, όχι πια από δική μας επιλογή, αλλά από υποχρέωση απέναντι στην εταιρεία που δουλεύουμε και στον εργοδότη μας.
Οι συνθήκες της νέας πραγματικότητας που δημιούργησε η covid πανδημία, έπεσαν βαριά πάνω στους εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο, με την πατρίδα μας να υστερεί στο ότι δεν υπάρχουν στην Ελλάδα (στον ιδιωτικό τομέα) δικλείδες ασφαλείας που να προστατεύουν τους εργαζόμενους. Έτσι όσοι εργάζονται σε εταιρείες του ιδιωτικού τομέα (κυρίως) βρέθηκαν να είναι σχεδόν όλο το 24ωρο «καλωδιωμένοι», Με το ωράριο να έχει πάει περίπατο, ενώ από τον δημόσιο τομέα, οι υγειονομικοί (γιατροί νοσηλευτές και λοιπό προσωπικό των νοσοκομείων) βρέθηκαν στα πρόθυρα του απόλυτου burn out, λόγω του ατελείωτου φόρτου εργασίας από τα αυξημένα κρούσματα κορονοϊού και τις αυξημένες νοσηλείες. Μάλιστα, όπως εξηγεί η αναπληρώτρια καθηγήτρια πνευμονολογίας Βίκυ Κατσαούνου από την πανεπιστημιακή Πνευμονολογική κλινική του «Ευαγγελισμού», οι υγειονομικοί βίωσαν επιπροσθέτως και μια μεταστροφή της κοινής γνώμης καθώς από «ήρωες» που υπήρξαν στα πρώτα κύματα της πανδημίας, πολλοί άνθρωποι άρχισαν να τους αμφισβητούν, να τους επιτίθονται ακόμα και μέσα στα νοσοκομεία και να τους παρουσιάζουν σαν τους «κακούς» με τις λευκές ρόμπες που διασωληνώνουν ασθενείς παρά τη θέλησή τους.
«Από ήρωες που αποθεωνόμασταν με τον κόσμο να μας χειροκροτεί στα lockdown από τα μπαλκόνια γίναμε οι κακούργοι της ιστορίας» λέει θλιμμένα η Βίκυ Κατσαούνου και αυτή η μεταστροφή έγινε ιδιαίτερα αισθητή στη βόρειο Ελλάδα αυξάνοντας κατακόρυφα το στρες που δέχονται εδώ και περισσότερο από δύο χρόνια οι υγειονομικοί-κυρίως των δημόσιων νοσοκομείων. Αυτή η φυσική κόπωση ήρθε να προστεθεί στην οργανική σωματική τους εξάντληση και να τους οδηγήσει πολλές φορές σε βαριά κατάθλιψη Και αυτήν την περίεργη κατάσταση η οποία ονομάζεται στην ψυχιατρική αποπροσωποποίηση, με την Βίκυ Κατσαούνου να λέει ότι στις πολύ δύσκολες συγκυρίες της πανδημίας οι γιατροί πήγαιναν και έρχονταν από το σπίτι τους στο νοσοκομείο χωρίς να βγάζουν τα ρούχα της δουλειάς. Έβγαζαν μόνο τις προστατευτικές στολές για την προστασία από τον κορονοϊό και έμεναν με τα ίδια ρούχα -σαν στρατιώτες που πήγαιναν από το πεδίο της μάχης στο χαράκωμα να ξεκουραστούν και πάλι πίσω.
Από τη δική του τη μεριά, ο φυσικοθεραπευτής Τάσος Τερζόπουλος εξηγεί ότι η ανάπαυση και ο ύπνος μπορεί να μας φαντάζουν σαν αυτονόητες διαδικασίες αλλά ελάχιστοι άνθρωποι έχουν καθίσει να σκεφτούν τι ακριβώς κάνει το σώμα σε αυτή τη διάρκεια του ύπνου και της ξεκούρασης
Κι επισημαίνει: «Όταν κοιμόμαστε μπαίνει στο off το συμπαθητικό νευρικό σύστημα και ενεργοποιείται το παρασυμπαθητικό, δηλαδή το κομμάτι του νευρικού συστήματος που λειτουργεί αυτόνομα και ανεξάρτητα από την βούληση μας για να κάνει τις επισκευές που χρειάζεται το σώμα μας για να έχει πλήρη απόδοση το πρωί. Και όταν αφαιρούμε ανάπαυση και ύπνο μακροχρόνια τι συμβαίνει στο σώμα μας; Συμβαίνει ότι θα συνέβαινε σε ένα αυτοκίνητο αν όσο παλιώνει και διανύει περισσότερα χιλιόμετρα εμείς μειώνουμε την συχνότητα τον επισκέψεων στο συνεργείο για την συντήρηση του. Σαν αποτέλεσμα, το αυτοκίνητο μας θα μας αφήσει κάποια στιγμή στο δρόμο από μηχανική βλάβη ή θα παθαίνει τέτοια ζημιά που θα χρειάζονταν να μένει περισσότερες μέρες στο συνεργείο και φυσικά να χρειάζεται πολύ περισσότερα χρήματα η επισκευή του. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με το σώμα το οποίο δεν είναι κάτι άλλο από μια τέλεια μηχανή. Έτσι όταν μακροχρόνια υπερβάλουμε σε εργασία, δραστηριότητες και είναι ανάγκη να μειώσουμε την ξεκούραση και τον ύπνο τι συμβαίνει; Αφαιρούμε χρόνο από την λειτουργία του “παρασυμπαθητικού” του επισκευαστή του σώματος δηλαδή. Μειώνοντας τον χρόνο αυτό δεν προλαβαίνει να ολοκληρώνει τις “εργασίες” του και η μηχανή βγαίνει από το “συνεργείο” χωρίς να ολοκληρωθεί η επισκευή. Τότε εμφανίζονται οι παθήσεις.
Ποια είναι η πρώτη σκέψη μόλις πονάμε; Να πάρουμε παυσίπονο δηλαδή να φτιάξουμε τη βλάβη χωρίς να σβήσουμε τη μηχανή. Φυσικά, δεν ακυρώνουμε την αξία όλων των φαρμάκων, αλλά απαιτείται συνετή χρήση».
Συμβουλές για τον περιορισμό των βλαβών
- Να εκμεταλλευόμαστε τον χρόνο που μας περισσεύει στην διάρκεια της ημέρα για μικρές στιγμές ανάπαυσης.
- Να μην σπαταλάμε τα μικρά διαλείμματα ανάπαυσης βλέποντας το κινητό ή τηλεόραση ή να χαζολογάμε σερφάροντας στο Ίντερνετ “συλλέγοντας” άχρηστες πληροφορίες.
- Να έχουμε καλές και σταθερές συνήθειες ύπνου.
- Να μειώσουμε την χρήση παυσίπονων.Πολλές φορές το σώμα χρειάζεται απλά λίγο παραπάνω χρόνο για να προλάβει να ολοκληρώσει την επισκευή και να φέρει πάλι την ισορροπία στο σώμα και να διώξει συμπτώματα όμως ο πονοκέφαλος ή ο πόνος στην πλάτη.
- Να θυμόμαστε ότι όταν χρειαζόμαστε πλέον προσπάθεια για να λειτουργήσει μια αυτόματη διαδικασία έχουμε ήδη “βλάβη”.
- Να δίνουμε χώρο και χρόνο στο σώμα να κάνει τις επισκευές του. Να μην προσπαθούμε να μειώσουμε τον χρόνο αυτό υπερβολικά γιατί τότε χαλάει η ισορροπία της λειτουργίας συμπαθητικού και παρασυμπαθητικού συστήματος.
- Όταν χρειαζόμαστε φάρμακα απευθυνόμαστε στον γιατρό και όχι στην γειτόνισσα που έχει το ίδιο σύμπτωμα.
- Όταν πλέον δεν βοηθάνε τα φάρμακα έστω και προσωρινά και το σώμα δεν μπορεί να αυτοιαθεί ακολουθούμε μια θεραπεία με ολιστική προσέγγιση όπως η μέθοδος Bowtech, που βοηθάει να επέλθει η ισορροπία μεταξύ συμπαθητικού-παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος και να ανακτήσει ξανά το σώμα την ικανότητα αυτοΐασης
