Πάρος, ένα κατάλευκο νησί

Η Πάρος είναι το τρίτο σε μέγεθος νησί των Κυκλάδων και βρίσκεται στο κέντρο του νησιωτικού συμπλέγματος. Στο κέντρο του νησιού υπάρχει το όρος Μάρπησσα με τις κορυφές των Αγίων Πάντων και του Στρούμπουλα (800 μ.). Το έδαφος του νησιού είναι πετρώδες και έχει από τον γρανίτη, τον περίφημο «λυχνίτη» που ήταν ένα περιζήτητο υλικό κατά την αρχαιότητα εξ αιτίας της ικανότητάς του να αιχμαλωτίζει το φως μέσα στο λευκό του χρώμα. Έχει γνευσίους, ενώ το νησί είναι γνωστό και για το παριανό μάρμαρο περίφημο από την αρχαιότητα ως το καλύτερο της Ελλάδας. Από παριανό μάρμαρο έχουν κατασκευαστεί ο Ερμής του Πραξιτέλη, η Αφροδίτη της Μήλου, η Νίκη της Σαμοθράκης, η Νίκη του Παιωνίου και οι περίφημες κόρες του Ερεχθείου της Ακρόπολης, οι  Καρυάτιδες και πολλά άλλα. Ως προς την ετυμολογία του ονόματος Πάρος μαθαίνουμε από τον Στέφανο τον Βυζάντιο, πως ο Καλλίμαχος ο γραμματικός υποστήριζε ότι οφείλεται στον Αρκάδα οικιστή του νησιού,  Πάρο τον Παρράσιο.

Έχει μια από τις πιο πλούσιες χλωρίδες της Ευρώπης, με υπέροχα αγριολούλουδα στα βουνά,  με ανθεκτικά ξηρόφυτα στους βράχους, με φυτοκοινωνίες στις ακρογιαλιές, και θεραπευτικά βότανα στους λόφους. Στην παραθαλάσσια ζώνη συναντάται ο κρίνος της θάλασσας, ο αμάραντος, διάφορα αγκάθια και κρίταμο. Στα πεδινά ευδοκιμούν φίδες, σχινάρια, κέδροι, ρείκια, αρμυρίκια, κυπαρίσσια, πεύκα, χαρουπιές,  αροκάριες,  αμπέλια, συκιές,  ελιές κ.α.  Στο νησί επίσης υπάρχει και μία μικρή ποικιλία άγριων μανιταριών. Το σπανιότερο αλλά και καλύτερο ποιοτικά είναι ο Αγκαθίτης, ο κοκκινοαμανίτης και ο γλυστρίτης. Τα αμπέλια παράγουν δύο τοπικές ποικιλίες κρασιού, τη μανδηλαριά (κόκκινο) και τη μονεμβασιά (λευκό), που είναι Π.Ο.Π.

Εξίσου πλούσια είναι και η πανίδα στο νησί και ιδιαίτερα η ορνιθοπανίδα. Έχουν καταγραφεί πάνω από 200 είδη πουλιών. Από αυτά ορισμένα είναι ενδημικά, ενώ τα περισσότερα είναι μεταναστευτικά και χρησιμοποιούν την Πάρο ως ενδιάμεσο σταθμό των ταξιδιών τους την άνοιξη και το φθινόπωρο. Στα πουλιά που συναντώνται στην Πάρο περιλαμβάνονται ο Αρτέμης, ο Κορμοράνος, ο Μικροτσικνιάς και το Βραχοκιρκίνεζο.  Επίσης κάποια σπάνια ή απειλούμενα με εξαφάνιση είδη, είναι ο Θαλασσοκόρακας, ο Πορφυροτσικνιάς, η Χαλκόκοτα, ο Λιβαδόκιρκος, η Αετογερακίνα, ο Σπιζαετός, ο Μαυροπετρίτης, η Πετροτριλίδα , ο Αιγαιόγλαρος κ.α.

Ιστορία

Τα πρώτα δείγματα ζωής της Πάρου εμφανίστηκαν την εποχή του λίθου, γύρω στη 5η – 4η χιλιετία π.Χ. με έναν από τους αρχαιότερους οικισμούς του προϊστορικού Αιγαίου. Εντοπίστηκαν λείψανα πρωτοκυκλαδικού οικισμού από την εποχή του Χαλκού το 3200-1100π.Χ. Επίσης υπάρχουν ευρήματα από τη Μινωική εποχή, τη Γεωμετρική εποχή (1100-700π.Χ.), την αρχαϊκή εποχή (700 – 480 π.χ.) και μεταγενέστερα.

Ήθη και έθιμα

Απόκριες- Αγέρανος.  Στο Καρναβάλι, χορεύουν έναν πανάρχαιο χορό, τον Αγέρανο. Η διασκέδαση συνεχίζεται με διάφορα παιχνίδια που παίζονται μόνον από ενήλικες, με τολμηρά πειράγματα, χειρονομίες και αθυρόστομα σχόλια.

Κυρά Σαρακοστή. Είναι μια πάνινη κούκλα με επτά πόδια, ένα για κάθε μία από τις εβδομάδες που διαρκεί η νηστεία.

Η Αναπαράσταση των Παθών του Χριστού πραγματοποιείται κάθε χρόνο με αναπαράσταση και της ζωής και των παθών του Χριστού μέχρι και την Ανάσταση.

Δευτέρα του Πάσχα.   Γίνεται αναπαράσταση του εθίμου της Κούνιας. Μια μεγάλη κούνια στήνεται σε κεντρικό σημείο και σ’ αυτήν κουνιούνται νέοι και νέες φορώντας παραδοσιακές στολές και ανταλλάσσουν μεταξύ τους επαινετικά δίστιχα. Όποιο ζευγάρι ανεβεί στην κούνια δεσμεύεται για τον γάμο του. Ακολουθεί κέρασμα με εδέσματα και ποτά και παραδοσιακοί χοροί.

Τα στεφάνια της Πρωτομαγιάς κρέμονται στις πόρτες των σπιτιών μέχρι και την παραμονή του Άι Γιάννη του Προδρόμου ή Κλήδωνα. Τότε οι άνθρωποι μαζεύονται σε κεντρικά σημεία των χωριών, τοποθετούν τα στεφάνια όλα μαζί, τους βάζουν φωτιά και πηδάνε πάνω από την φωτιά για καλή τύχη.

Η γιορτή του ψαριού στη Νάουσα. Οι ψαράδες τηγάνιζαν τα ψάρια και τα προσέφεραν στον κόσμο, μαζί με κρασί ή σούμα. με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια.

Δεκαπενταύγουστος. Το βράδυ, φωταγωγούνται όλα τα σκάφη που βρίσκονται στο λιμάνι και βεγγαλικά φωτίζουν τον ουρανό. Γίνεται μεγαλοπρεπής λιτανεία της θαυματουργής εικόνας.

Η γιορτή του Καράβολα. Το μεγάλο σαλιγκάρι.

Η γιορτή των Κουρσάρων, είναι αναπαράσταση της πειρατικής επιδρομής στο νησί. Ξεκινούν τις «συμπλοκές» με φωτοβολίδες, ρεσάλτο, λάφυρα και μονομαχίες.

Αϊ Γιώργης ο Μεθυστής (ή Σποριάς ή Σποριάρης) τότε ανοίγουν τα βαρέλια με τα νέα κρασιά.

Γιορτή της Σούμας ,τοπικό τσίπουρο με τη συνοδεία εδεσμάτων.

Τα πανηγύρια, επίσης είναι ένα σημαντικό έθιμο για το νησί.

Είδη τουρισμού

Αγροτουρισμός, οικοτουρισμός, επαγγελματικός τουρισμός, πολιτιστικός τουρισμός, θρησκευτικός τουρισμός, ιαματικός τουρισμός, τουρισμός υγιεινής διαβίωσης, κοινωνικός τουρισμός, θαλάσσιος τουρισμός, αθλητικός τουρισμός, περιπατητικός τουρισμός, εναλλακτικός τουρισμός.

Παραλίες

Αξιοθέατα

1. Τρεις Εκκλησιές: Είναι αρχαιολογικός χώρος στον οποίο αποκαλύφθηκε κιονόκρανο του 6ου αι. π.Χ. με επιγραφή του 4ου αι. π.Χ. Στην περιοχή αυτή υπήρχαν τρεις κεραμοσκέπαστες εκκλησίες του 17ου αιώνα, εξ’ ου και το όνομα της τοποθεσίας, οι οποίες χτίστηκαν στα ερείπια μιας παλαιοχριστιανικής εκκλησίας, τύπου βασιλικής, του 6ου-7ου αι. μ.Χ., για την ανοικοδόμηση της οποίας είχε χρησιμοποιηθεί υλικό από μνημεία της αρχαιότητας.
2. Η Μυκηναϊκή Ακρόπολη
3. Αντίπαρος  (αρχαία: Ωλίαρος)
4. Κάστρο Παροικιάς – Αρχαϊκός Ναός Αθηνάς
5. Φραγκομονάστηρο
6. Ασκληπιείο
7. Ιερό Δηλίου Απόλλωνα
8. Ιερό Πυθίου Απόλλωνα
9. Κάστρο Κεφάλου
10. Εκατονταπυλιανή ένα από τα σημαντικότερα παλαιοχριστιανικά μνημεία της ελληνικής επικράτειας.
11. Το Βενετσιάνικο Κάστρο
12. Το αρχαίο νεκροταφείο, χρονολογείται από τον 8ο αιώνα π.Χ. έως τον 2ο μ.Χ. αιώνα.
13. Τα ιερά στον Κούναδο
14. Το Ηρώο του ποιητή Αρχίλοχου
15. Τα αρχαία λατομεία μαρμάρου
16. Το Ενετικό Κάστρο
17. Παλαιόπυργος (κυλινδρικός πύργος ελληνιστικής εποχής),
18. Αγ. Ιωάννης Δέτης (ορατά ερείπια ορθογώνιων κτισμάτων, τέλη 8ου αι. π.Χ.)
19. Καργαδούρα (θεμέλια κτιρίων)
20. Νησί Οικονόμου (ερείπια κτισμάτων)
21. Νησί Φιλίζι (ερείπια αρχαίων κτισμάτων)
22. Λειβαδερά (ερείπια κτισμάτων)
23. Κουκουναριές (ερείπια Μυκηναϊκής ακρόπολης).
24. Στον Άγιο Μύρωνα, μετά την Αλυκή, είναι ορατά ερείπια κτισμάτων της 3ης π.Χ. χιλιετίας,
25. Στα Μάρμαρα, ανατολικά της Μάρπησσας, Δωρικός ναός (υπάρχουν σπόνδυλοι μαρμάρινων δωρικών κιόνων)
26. Ο ναός της Άρτεμης στο Άσπρο Χωριό, όπου αποκαλύφθηκε ενεπίγραφη βάση αγάλματος αφιερωμένου στη Θεά Άρτεμη.
27. Αρχαία Λατομεία
28. Λόφος του μεσαιωνικού Κάστρου Παροικιάς: Αποτελεί τον πυρήνα της πολιτείας από την εποχή της πρώτης εγκατάστασης (4η χιλιετία π.Χ.).
29. Αρχαίο Νεκροταφείο Παροικιάς χρονολογείται από το τέλος του 8ου π.Χ.
30. Κυκλικό Μνημείο – Υπαίθριο ιερό
31. Ψηφιδωτά δάπεδα ελληνιστικών οικιών
32. Ελληνιστικός Πύργος Αμπελά
33. Ενετικό Κάστρο Νάουσας
34. Αρχαίο τοίχος – Ανατολική Πύλη
35. Αψιδωτό οικοδόμημα
36. Μουσείο Γλυπτικής «Νίκος Περαντινός»
37. Αρχαιολογικό Μουσείο
38. Λαογραφικό μουσείο
39. Βυζαντινό Μουσείο
40. Ιστορικό και λαογραφικό μουσείο Πάρου – Συλλογή Όθωνα Κάπαρη
41. Μουσείο Κυκλαδικής Λαογραφίας Μπενέτου Σκιαδά
42. Άγιος Γιάννης ο Σπηλιώτης
43. Το φράγκικο κάστρο της Παροικιάς
44. Το ενετικό κάστρο της Νάουσας
45. Το Λαογραφικό Μουσείο Νάουσας
46. Το Μουσείο Κυκλαδικής Λαογραφίας Μπενέτου Σκιαδά
47. Το αρχαίο λατομείο μαρμάρου
48. Η μυκηναϊκή ακρόπολη στις Κουκουναριές

Φυσικά αξιοθέατα

1. Ο βιότοπος της κοιλάδας με τις πεταλούδες
2. Η Σπηλιά του Αρχίλοχου
3. Η σπηλιά του Καλαμπάκη
4. Το σπήλαιο στο Παντερονήσι
5. Το Σπήλαιο Αμφιτρίτης
6. Το σπήλαιο της Αντιπάρου
7. Σπήλαιο των Νυμφών Αρχαία Λατομεία

ΣΠΟΡ

Θαλάσσιο Scooter, Σανίδα (Surf Board), Stand Up Paddle (SUP), Κανό Kayak, SKI, Kitesurfing, windsurf, καταδύσεις, πεζοπορία, τρέξιμο, κ.α.

Τοπικές συνταγές και τοπικά προϊόντα

1. Ρεβυθάδα (ρεβύθια του φούρνου σε πήλινο σκεύος).
2. Σαλατούρι (ψαροσαλάτα με σαλάχι).
3. Χταπόδι με μυρμητζέλι (χειροποίητο πιλάφι της Πάρου).
4. Κολόπια ή χορτοφουσκωτές (πίτες στο φούρνο γεμιστές με χόρτα).
5. Λαγός στιφάδο.
6. Καράβολοι (σαλιγκάρια) σκορδαλιά.
7. Κακαβιά (ψαρόσουπα).
8. Μυζήθρα.
9. Μούστος.
10. Σαμωτά σύκα (ψητά σύκα με σουσάμι).
11. Ραφιόλια.
12. Κεφτέδες νησιωτικοί.
13. Ρεβυθοκεφτέδες.
14. Στραπατσάδα ή κοσκοσέλα.
15. Κάλφα σκορδαλιά.
16. Σούσι Παριανό.
17. Γόπες γεμιστές.
18. Σμαρίδες λιόκαφτες.