Άνδρος, το νησί των τρεχούμενων νερών

Η Άνδρος βρίσκεται σε απόσταση 2 ωρών από την Αθήνα, είναι το δεύτερο σε μέγεθος νησί των Κυκλάδων με έκταση 380 τ. χλμ. Απέχει περίπου 36 ναυτικά μίλια από τη Ραφήνα με την οποία συνδέεται ακτοπλοϊκώς. Διαθέτει ψηλά βουνά, πολλές χαράδρες, μικρά ποτάμια, κοιλάδες, πλούσια βλάστηση, άφθονα τρεχούμενα νερά, κυπαρίσσια, πλατάνια, ιτιές, λεύκες, κουμαριές, βελανιδιές, οπωροφόρα δέντρα, ελιές, αγριολούλουδα, κ.α. Η ακτογραμμή της Άνδρου είναι βραχώδης με συνολικό μήκος περίπου 176 χλμ. Λόγω της ιδιαίτερης μορφολογίας και της πλούσιας χλωρίδας, συγκεντρώνει πολλά είδη πουλιών και ζώων όπως κουκουβάγιες, αηδόνια, πέρδικες, μπεκάτσες, τρυγόνια, καρδερίνες, νεροχελώνες, σαμιαμίδια, βάτραχους, νυφίτσες, ασβούς, αγριοκούνελα, σκαντζόχοιρους, λαγούς,  φιδαετούς, πετρίτες και μαυροπετρίτες, οι οποίοι είναι από τα πλέον απειλούμενα είδη στην Ευρώπη με τον μισό πληθυσμό του να ζει στο Αιγαίο. Επίσης έχει φίδια, κυρίως μη δηλητηριώδη, εκτός της οχιάς.

Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Χώρα που περιβάλλεται από δύο αμμώδεις παραλίες, την κεντρική παραλία της πρωτεύουσας Νημποριό και το Παραπόρτι.

Το κύριο λιμάνι του νησιού είναι το Γαύριο, που έχει τακτική σύνδεση με τη Ραφήνα, ενώ τα λιμάνια στο Μπατσί, στη Χώρα και στο Κόρθι διαθέτουν υποδομή ελλιμενισμού και εξυπηρέτησης  αλιευτικών σκαφών και σκαφών αναψυχής.

Ιστορία

Tο όνομα του νησιού προέρχεται κατά πάσα πιθανότητα από το στρατηγό Άνδρο από την Κρήτη. Επίσης ονομαζόταν «Λασία» για την πυκνή της βλάστηση ή «Υδρούσα» για την αφθονία των υδάτων της. Συναντάμε, τέλος, και  το όνομα «Γαύρος» που έχει διατηρηθεί έως  σήμερα και είναι το όνομα του λιμανιού της Άνδρου.

Η Άνδρος, βρέθηκε διαδοχικά υπό την κατοχή των Ρωμαίων, των Φράγκων και των Οθωμανών. Σχετικά ευρήματα, μαζί με τον Ερμή της Άνδρου, φιλοξενούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο στη Χώρα Άνδρου. Οι  βυζαντινού ρυθμού εκκλησίες, όπως ο Ταξιάρχης στο Υψηλού, οι εκκλησίες στη Μελίδα και στη Μεσσαριά και η Κοίμηση της Θεοτόκου στο Μεσαθούρι, χρονολογούνται από τον 11ο αιώνα μ.Χ. Το 14ο αιώνα ιδρύθηκε το μοναστήρι της Αγίας  (Ζωοδόχος Πηγή) κοντά στο Μπατσί, ενώ η μονή Αγίου Νικολάου θεμελιώθηκε το 1560 και ανακατασκευάστηκε το 18ο αιώνα. Η Μονή Παναχράντου ιδρύθηκε στα μέσα του l7ου αιώνα. Στην Αγία Τριάδα στο Κόρθι, στεγαζόταν από το 1813 το πρώτο προεπαναστατικό σχολείο της Άνδρου.

Στους νεότερους χρόνους, το νησί αναπτύσσεται στον τομέα της εμπορικής ναυτιλίας με πολλούς πλοιοκτήτες να κατάγονται από την Άνδρο, ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα, ενώ το 1939 η Άνδρος ήταν το δεύτερο, μετά τον Πειραιά λιμάνι, σε αριθμό νηολόγησης πλοίων.

Ήθη-Έθιμα

Ανδριώτικος γάμος. Την ημέρα του γάμου, στα σπίτια των οικογενειών της νύφης και του γαμπρού, κερνάνε παραδοσιακά γλυκά και σουμάδα. Πριν από τη λειτουργία, ο γαμπρός, έφιππος και με τους συγγενείς του να τον ακολουθούν, υπό τους ήχους παραδοσιακής νησιώτικης μουσικής, πηγαίνει να παραλάβει τη νύφη. Οι συγγενείς της νύφης του προσφέρουν και ένα κριάρι στολισμένο με λουλούδια και μια κόκκινη κορδέλα για γούρι.

Τα Γαυριώτικα, είναι πενθήμερες εορταστικές εκδηλώσεις και σε αυτές διοργανώνονται αθλητικοί αγώνες, αγώνες σκακιού, «αυγοδρομίες», «τσουβαλοδρομίες» κ.α. Στο τέλος των εορταστικών εκδηλώσεων, γίνεται γλέντι με μουσική, κακαβιά και κρασί.

Κάλαντα με το Ανδριώτικο καραβάκι. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, φτιάχνουν καραβάκια και κρατώντας τα στα χέρια επισκέπτονται όσους περισσότερους χώρους μπορούν, έτσι ώστε να γεμίσει με χρήματα το εσωτερικό της κατασκευής.

Χαιρετισμός, είναι η επίσκεψη παρεών από σπίτι σε σπίτι, μετά την εορταστική λειτουργία του Αγίου της κάθε περιοχής, με τις οικοδέσποινες να προσφέρουν φαγητά, ρακί και γλυκά.

Παρέλαση του Αγίου Νικολάου. Ανήμερα της εορτής, πραγματοποιείται παρέλαση μαθητών με αναμμένες δάδες, υπό τους ήχους της φιλαρμονικής.

Πάσχα στην Άνδρο: Ο Λαμπριάτης & τα Τσούνια. Την Κυριακή του Πάσχα ψήνουν τον «Λαμπριάτη». Είναι αρνί ή κατσίκι γεμιστό με αυγά, τυρί και διάφορα μυρωδικά που ψήνεται σε παραδοσιακό φούρνο με ξύλα. Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, οι Ανδριώτες  επιδίδονται στα Τσούνια χωρισμένοι σε ομάδες. Τα Τσούνια αποτελούνται από οκτώ όμοιους ξύλινους μικρούς στύλους ύψους 50 εκ. ο κάθε ένας. Υπάρχει κι ένας μεγαλύτερος στύλος, περίπου 60εκατοστών. Τους στήνουν σε σχήμα τετραγώνου και με μία ξύλινη μπάλα προσπαθούν να τους ρίξουν.

Χοιροσφάγια, είναι οικογενειακή εορτή κατά την οποία συγκεντρώνονται τα μέλη μίας οικογένειας κατά τους φθινοπωρινούς μήνες, σε ένα σπίτι, για να σφάξουν το γουρούνι που εκτρέφουν και να το αποθηκεύσουν για το χειμώνα.

Τα πανηγύρια, επίσης είναι ένα σημαντικό έθιμο για το νησί.

Είδη τουρισμού

Αγροτουρισμός, οικοτουρισμός, επαγγελματικός τουρισμός, πολιτιστικός τουρισμός, θρησκευτικός τουρισμός, ιαματικός τουρισμός, τουρισμός υγιεινής διαβίωσης, κοινωνικός τουρισμός, θαλάσσιος τουρισμός, αθλητικός τουρισμός, περιπατητικός τουρισμός, εναλλακτικός τουρισμός.

Παραλίες

Αξιοθέατα

1. Πύργος Αγίου Πέτρου, ως πιθανή περίοδος κατασκευής, αναφέρονται ο 4ος και 3ος αι. π.Χ. ή η Μυκηναϊκή εποχή.
2. Πύργος του Μακροταντάλου ή Κάστρο της «Οστοδωσιάς», είναι χαρακτηριστικό δείγμα ενετικής αμυντικής αρχιτεκτονικής.
3. Βρυόκαστρο.
4. Καστελλάκι.
5. Φρυκτωρία.
6. Το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής ή μονή Αγίας που θεωρείται από τα πιο παλιά μοναστήρια των Κυκλάδων.
7. Βυζαντινή μονή Σωτήρος.
8. Αρχαιολογικός χώρος Παλαιόπολης στον οποίο το 1832 ανακαλύφθηκε ο Ερμής της Άνδρου και ένα ακέφαλο γυναικείο άγαλμα.
9. Αρχαιολογικό μουσείο Παλαιόπολης.
10. Η αρχαία Ζαγορά.
11. Αρχαιολογικός χώρος Υψηλής (Απροβάτου).
12. Τα Απατούρια με τα πέτρινα γεφύρια.
13. Οι Στενιές, με το μεγαλύτερο νερόμυλο των Βαλκανίων.
14. Η Μεσαριά, με την εκκλησία του Ταξιάρχη Μιχαήλ.
15. Το βυζαντινό μοναστήρι της Παναχράντου.
16. Το Κάστρο της Φανερωμένης το οποίο κατασκευάστηκε το Μεσαίωνα.
17. Οι Περιστεριώνες.
18. Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας.
19. Οι βυζαντινές εκκλησίες του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου,  του Αγ. Νικολάου και ο Άγιος  Γεώργιος.
20. Οι 40 νερόμυλοι.
21. Το Αρχαιολογικό Μουσείο.
22. Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
23. Το Ναυτικό Μουσείο.
24. Το Μουσείο Παραδοσιακών Τεχνών και Βυζαντινών Εικόνων.
25. Η  Καΐριος Βιβλιοθήκη
26. Το Ίδρυμα Κυδωνιέως.
27. Το Μουσείο Ελιάς.
28. Ο παλαιός αρχοντικός Πύργος Αγαδάκη.

Φυσικά Αξιοθέατα

1. Τα Αποίκια με πηγή νερού.
2. Τα Διποτάματα είναι κοιλάδα μήκους 7 χιλιομέτρων με πλούσια βλάστηση και τρεχούμενα νερά.
3. Το σπήλαιο Φόρος.
4. Τα Λάμυρα, με άφθονα τρεχούμενα νερά.
5. Όρος Άγιοι Σαράντα (715μ.)
6. Όρος Κουβάρα με την ψηλότερη κορυφή το Πέταλο (996 μ.)
7. Όρος  Γερακώνας (736 μ.)
8. Όρος Ράχη (681 μ.)
9. Ποταμός Άχλας
10. Ποταμός Αρνιπόταμος
11. Μεγάλος ποταμός
12. Ρέμα στα Διποτάματα
13. Πηγή στο Ζένιο
14. Πηγή Κρύα Βρύση
15. Πηγή Σπανού
16. Πηγή Κουμούλου
17. Iαματική πηγή είναι στη Σάριζα

Σπορ

Θαλάσσιο Scooter, Σανίδα (Surf Board), Stand Up Paddle (SUP), Κανό Kayak, SKI, Kitesurfing, windsurf, καταδύσεις, πεζοπορία, τρέξιμο, κ.α.

Τοπικές συνταγές και τοπικά προϊόντα

1. Μεγάλη ποικιλία τοπικών τυριών, με ιδιαίτερες γεύσεις, όπως το φρέσκο άσπρο τυρί, η κοπανιστή, η πετρωτή που φτιάχνεται από κατσικίσιο ή αγελαδινό γάλα, οι κρεμώδεις  μπαλίτσες που είναι τα βολάκια και ένα αλμυρό μαλακό τυρί που είναι το μανούσο.
2. Το Πόντζι που είναι το ντόπιο ρακόμελο και το λιαστό κρασί.
3. Καλιτσούνια, αμυγδαλωτά με ανθότυρο.
4.  Παστελιαρίες που είναι σύκα ξερά με τριμμένο καρύδι, κανέλλα και σουσάμι.
5. Πατατοκεφτέδες
6. Χορτοκεφτέδες
7. Την φρουταλία που είναι μια ομελέτα με πατάτες, ντόπιο λουκάνικο και παστό χοιρινό κρέας, κ.α.
8. Άνθος Νερατζιάς
9. Ρόδο Τριαντάφυλλο, γλυκό Κουταλιού
10. Αστακός πιλάφι