Στη γραφική κοινότητα του Σαν Κασάνο ντεϊ Μπάνι, στην Ιταλική επαρχία Σιένα, οι αρχαιολογικές ανασκαφές εξακολουθούν να ρίχνουν φως στην πλούσια ιστορία του Ετρουσκικού – Ρωμαϊκού ιερού του Μπάνιο Γκράντε.
Το 2002, στον χώρο αυτό αποκαλύφθηκε η μεγαλύτερη συλλογή χάλκινων αγαλμάτων από την περίοδο των Ετρούσκων και των Ρωμαίων που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ στην Ιταλία. Το 2023, ανακαλύφθηκε μια δίγλωσση επιγραφή στα Ετρουσκικά και τα Λατινικά, μαζί με ένα άγαλμα του Απόλλωνα.
Από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο φέτος, οι αρχαιολόγοι έχουν επεκτείνει σημαντικά τους υπό μελέτη χώρους, φέρνοντας στο φως το τέμενος, έναν τοίχο που οριοθετούσε τον ιερό χώρο. Μέσα σ’ αυτόν, έστεκε ένας κεντρικός ναός, χτισμένος γύρω από μία μεγάλη θερμική λεκάνη με νερό.
Ένας λατρευτικός χώρος από τον 3ο αιώνα
Αρχεία αναφέρουν ότι, ο χώρος λατρευόταν ήδη από τον 3ο αιώνα π.Χ. από τους Ετρούσκους, οι οποίοι κατασκεύασαν τις δομές από τραβερτίνη (Είδος ασβεστόλιθου) για να περικλείσουν τις ιερές πηγές.
Μεταγενέστερα, κατά τη διάρκεια της βασιλείας των αυτοκρατόρων Τιβέριου και Κλαύδιου, ο χώρος ανασκευάστηκε, πιθανώς ύστερα από κάποιο συγκλονιστικό γεγονός όπως, ένας κεραυνός, που επιβεβαίωσε τη θεϊκή του υπόσταση.
Οι ανασκαφές, έφεραν στο φως μία εξαιρετική συλλογή από αναθηματικές προσφορές, τόσο από το εσωτερικό, όσο και από το εξωτερικό του ναού.
Σ’ αυτή περιλαμβάνονται λυχνάρια, γυάλινα βάζα για αλοιφές, αναθήματα σε θεότητες με ανατομικές αναπαραστάσεις σε τερακότα, ακόμη και ελάσματα χρυσού, όλα αποδείξεις τελετουργικών αναζήτησης της θεϊκής παρέμβασης. Οι πιο συνταρακτικές ανακαλύψεις όμως, έρχονται μέσα από την ιερή λεκάνη: χάλκινα αγάλματα, μοναδικής ποιότητας και συμβολισμού τα οποία διατηρήθηκαν από το θερμό νερό και τη λάσπη.
Πλήθος αναθηματικών αντικειμένων
Ανάμεσα στα τεχνουργήματα που ανακτήθηκαν, περιλαμβάνονται τέσσερα νέα αγάλματα, αναθηματικές κεφαλές και ανθρώπινα μέλη με επιγραφές, αλλά και τελετουργικά αντικείμενα, όπως ένα λεπτοκομμένο λυχνάρι και ένας χάλκινος ταύρος σε μινιατούρα, τα οποία τονίζουν τη σημασία του αγρό – βοσκοτοπικού κόσμου στην κοσμολογία της αρχαιότητας.
Φέτος, ήρθαν στο φως πάνω από 10.000 νομίσματα από την εποχή της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας, μέχρι την Αυτοκρατορία. Σε ένα βαθύτερο επίπεδο, η ομάδα, ανακάλυψε ένα χρυσό στέμμα και ένα δαχτυλίδι, αποκαλύπτοντας ολοένα και περισσότερα ρωμαϊκά νομίσματα.
Ένα από τα πιο αινιγματικά κομμάτια που ανακαλύφθηκαν φέτος, είναι ο χάλκινος κορμός που αναπαριστά έναν άνδρα, κομμένος ακριβώς από τον λαιμό μέχρι τα γεννητικά όργανα, αφιερωμένο από κάποιον Gaio Rosciο στις «Θερμές Πηγές». Το γλυπτό αυτό, μπορεί να συμβόλιζε την ίαση του αναπαριστώμενου τμήματος στο μέταλλο.
Πλήθος ανακαλύψεων που παραπέμπουν σε τελετουργικά
Αξιοσημείωτη είναι επίσης, η μορφή ενός παιδιού που αναπαριστά έναν οιωνό, με μία επιγραφή στο Ετρουσκικά και μία πενταγωνική μπάλα, η οποία μπορεί να χρησιμοποιούταν σε μαντικά τελετουργικά.
Μία ακόμη σημαντική ανακάλυψη, είναι οι Ετρουσκικές και Λατινικές επιγραφές, οι οποίες προσφέρουν μοναδικά στοιχεία για τις αντιλήψεις και τις πεποιθήσεις της εποχής. Οι επιγραφές αυτές, περιλαμβάνουν αφιερώσεις στις Νύμφες και τη Flere Havens (θερμά λουτρά στην Ετρουσκική), καθώς και όρκους που συνδέονται με την Τύχη και τη Νόηση του Αυτοκράτορα.
Εκτός από τις αρχαιολογικές αποκαλύψεις, πλέον οι προσπάθειες εστιάζουν στη διάσωση και ενοποίηση της κληρονομιάς αυτής για το μέλλον.
Έχουν ανακοινωθεί σχέδια για την ίδρυση ενός Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στο Σαν Κασάνο ντεϊ Μπάνι, στον αρχαιολογικό χώρο των λουτρών γύρω από το Μπάνιο Γκράντε. Οι πρωτοβουλίες αυτές, δεν αποσκοπούν μόνο στη διατήρηση των τεχνουργημάτων, αλλά και στην αναζωογόνηση της τοπικής κοινότητας μέσα από τον πολιτιστικό τουρισμό και τη διεπιστημονική έρευνα.
Το πρόγραμμα, το οποίο διεξάγεται με 80 φοιτητές και 90 εμπειρογνώμονες από όλον τον κόσμο, είναι παράδειγμα συνεργασίας μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων.
Χρηματοδοτούμενη από ιδρύματα όπως είναι το πανεπιστήμιο για ξένους φοιτητές της Σιένα, την τοπική αρχαιολογική ένωση Eutyche Avidiena, και πολλούς ακόμη διεθνείς ευεργέτες, η προσπάθεια αντανακλά τη συλλογική δέσμευση για την προστασία της ιστορίας και της προσβασιμότητάς της στις επόμενες γενιές.
