Οι άνθρωποι μπορεί να αποφεύγουν την επαφή με τα μάτια από φόβο ή ανασφάλεια. Τα συναισθήματα που δημιουργεί η επαφή με τα μάτια, μπορεί να συνδέονται με συγκεκριμένες εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, την ανατροφή και τη συναισθηματική ανάπτυξη.
Από το βλέμμα και τη συχνότητα της επαφής με τα μάτια, καταλαβαίνουμε αν κάποιος είναι ντροπαλός ή αδιάφορος. Η αλήθεια όμως, είναι πως, η συνήθεια αυτή, ανάγεται στις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας που διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με τους άλλους.
Η αυτογνωσία, είναι το κλειδί για την προσωπική ανάπτυξη. Εξετάζοντας τις εμπειρίες μας, μπορεί να καταλάβουμε πως αυτές έχουν επηρεάσει τις σημερινές επικοινωνιακές μας συνήθειες.
Οι άνθρωποι που αποφεύγουν να κοιτούν τους άλλους στα μάτια, συνήθως είχαν αυτές τις 8 εμπειρίες στην παιδική ηλικία
- Μεγάλωσαν σε σπίτι με αυστηρή πειθαρχία
- Πρώιμα επεισόδια έντονης ντροπής ή κοινωνικού άγχους
- Ένιωθαν επισκιασμένοι από τα κυρίαρχα μέλη της οικογένειας
- Εμπειρίες εκφοβισμού στα πρώιμα, διαμορφωτικά χρόνια
- Μεγάλωσαν σε κοινότητα ή πολιτισμό όπου η επαφή με τα μάτια θεωρείται ασέβεια
- Απουσία συναισθηματικής αποδοχής από το σπίτι
- Συχνές μετακομίσεις ή αλλαγές με αποτέλεσμα κοινωνικές διαταραχές
- Ανεπίλυτες ανασφάλειες λόγω συγκρίσεων στην παιδική ηλικία
Μεγάλωσαν σε σπίτι με αυστηρή πειθαρχία
Υπάρχουν άνθρωποι που, έχουν μεγαλώσει σε περιβάλλον αυστηρής πειθαρχίας, όπου δεν υπήρχε ανοιχτός διάλογος.
Οι άνθρωποι αυτοί, έχουν μάθει να χαμηλώνουν το βλέμμα μπροστά σε μορφές εξουσίας, όπως ήταν στην παιδική τους ζωή, η μητέρα ή ο πατέρας τους.
Αργότερα, στην ενήλικη ζωή, η ασυνείδητη αυτή συμπεριφορά, εμφανίζεται ακόμη και στις απλές, καθημερινές συζητήσεις.
Αν ένας άνθρωπος έχει μεγαλώσει με αυστηρούς γονείς, έχουν αναπτύξει, ως μηχανισμό επιβίωσης, την συνήθεια να αποφεύγουν την επαφή με τα μάτια.
Πρώιμα επεισόδια έντονης ντροπής ή κοινωνικού άγχους
Η συστολή, από μόνη της, δεν είναι αρνητικό γνώρισμα. Αποτελεί ένα κοινό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας πολλών ανθρώπων. Αν όμως, ένα παιδί μεγαλώνει σε περιβάλλον όπου νιώθει ντροπή, ειδικά αν αυτή συνοδεύεται από κοινωνικό άγχος, είναι αρκετά ευάλωτοι όταν κοιτάνε τους άλλους στα μάτια.
Το άγχος συσσωρεύεται με το πέρασμα του χρόνου και, ο πιο εύκολος μηχανισμός αποφυγής, είναι ο περιορισμός της επαφής με το βλέμμα. Δεν είναι εύκολο να αλλάξει κάποιος αυτό το μοτίβο.
Το σημαντικότερο είναι να αναγνωρίσει πως, ο φόβος της κριτικής που κουβαλά, ανάγεται στα παιδικά του χρόνια και, όσο μεγαλώνει παγιώνεται με την μορφή συνήθειας.
Όταν ο άνθρωπος κατανοήσει τη ρίζα της συμπεριφοράς του, θα μπορέσει να κάνει μικρά και αποτελεσματικά βήματα ώστε να καλλιεργήσει την αυτοπεποίθησή του.
Ένιωθαν επισκιασμένοι από τα κυρίαρχα μέλη της οικογένειας
Σε ορισμένες οικογένειες, ένα από τα αδέλφια ή κάποιος γονιός, είναι το επικρατέστερο μέλος της οικογένειας. Τα παιδιά που, λόγω άνισων δυναμικών των σχέσεων, έχουν μεγαλώσει επισκιασμένα, φοβούνται να εκφράσουν ελεύθερα τον εαυτό τους.
Έχουν μάθει πως, η φωνή τους δεν έχει σημασία και προτιμούν να περνούν απαρατήρητοι σε διάφορα κοινωνικά δρώμενα. Βέβαια, αυτή η συνήθεια που αποτελούσε μηχανισμό προσαρμογής και επιβίωσης, μπορεί να αναχαιτίζει την εξέλιξη του ανθρώπου αργότερα.
Όταν ο άνθρωπος καταλαβαίνει σε τι οφείλεται η συμπεριφορά του, θα αρχίσει να καλλιεργεί υγιέστερες κοινωνικές συνήθειες και αυτοπεποίθηση.
Εμπειρίες εκφοβισμού στα πρώιμα, διαμορφωτικά χρόνια
Δεν είναι εύκολο να διατηρήσει επαφή με τα μάτια ένας άνθρωπος που έχει μάθει να δέχεται εκφοβισμό ή υποτίμηση. Ένα παιδί που έχει υποστεί πειράγματα στο σχολείο ή στο σπίτι, έχει μάθει πως, η επαφή με τα μάτια μπορεί να προκαλέσει επιθέσεις στην προσωπικότητά του.
Αποφεύγει έτσι να κοιτά τους άλλους απευθείας στα μάτια ώστε να μην προσελκύσει την προσοχή τους.
Οι εμπειρίες αυτές γράφουν τα μοτίβα της συμπεριφοράς μας στην ενήλικη ζωή και μας οδηγούν να αποφεύγουμε πάση θυσία τις συγκρούσεις ή τις απειλές.
Μεγάλωσαν σε κοινότητα ή πολιτισμό όπου η επαφή με τα μάτια θεωρείται ασέβεια
Διαφορετικοί πολιτισμοί, έχουν αποκλίνουσες αντιλήψεις για την επαφή με τα μάτια και γενικά για τη γλώσσα του σώματος. Ορισμένοι πολιτισμοί, θεωρούν προσβολή την παρατεταμένη και απευθείας επαφή με τα μάτια.
Οι κοινωνικές συμβάσεις εγγράφονται στο ασυνείδητο και εξακολουθούν να επηρεάζουν τις σχέσεις της ενήλικης ζωής μας.
Αυτό μπορείτε να το παρατηρήσετε αν στο περιβάλλον σας, υπάρχουν άνθρωποι από διαφορετικά πολιτιστικά περιβάλλοντα. Κάποιοι άνθρωποι, δεν κοιτούν τους άλλους στα μάτια, αλλά ασυναίσθητα σκύβουν το κεφάλι και χαμηλώνουν το βλέμμα.
Ενώ στον δυτικό πολιτισμό, η απευθείας επαφή με τα μάτια, θεωρείται ένδειξη θάρρους και δύναμης, σημάδι αυτοπεποίθησης, δεν ισχύει το ίδιο για όλους.
Απουσία συναισθηματικής αποδοχής από το σπίτι
Μερικοί γονείς ακυρώνουν τα συναισθήματα των παιδιών τους με φράσεις όπως, “δεν είναι τίποτα σημαντικό”, ή “μην είσαι ανόητος”.
Με την απαξίωση των συναισθημάτων τους, τα παιδιά μαθαίνουν πως, τα συναισθήματά τους δεν αναγνωρίζονται και γι’ αυτό, μαθαίνουν να τα καταπιέζουν.
Όταν ένα παιδί νιώθει πως, δεν το ακούν και δεν το προσέχουν, αποφεύγει την αλληλεπίδραση με τους άλλους.
Εσωτερικεύουν την πεποίθηση πως, δεν αξίζει να εκδηλώσουν τα συναισθήματά τους. Έτσι, η αποφυγή της επαφής με τα μάτια, αποτελεί για τα παιδιά αυτά, μια τακτική αυτοπροστασίας.
Η απελευθέρωση από το μαθημένο αυτό μοτίβο στην ενήλικη ζωή, προϋποθέτει συνειδητή προσπάθεια και κατανόηση της σημασίας των συναισθημάτων.
Συχνές μετακομίσεις ή αλλαγές με αποτέλεσμα κοινωνικές διαταραχές
Οι συχνές αλλαγές και οι μετακομίσεις στην παιδική ηλικία, μπορούν να διαταράξουν το αίσθημα της σταθερότητας στη συνείδηση ενός παιδιού. Είναι πάντα ο “καινούργιος μαθητής”, να μπαίνει σε άγνωστα περιβάλλοντα, να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της δημιουργίας νέων φίλων και να πρέπει να προσαρμόζεται σε ανοίκειες συνθήκες.
Η διαχείριση ενός νέου περιβάλλοντος, κάνει ένα παιδί πιο συνεσταλμένο, όπου η τακτική της αποφυγής της επαφής με τα μάτια, είναι μια ασφαλής επιλογή.
Έτσι, παιδιά που έχουν αντιμετωπίσει επανειλημμένα τέτοιου είδους καταστάσεις στην παιδική ηλικία, μπορεί να εξακολουθούν να αποφεύγουν να κοιτούν τους άλλους στα μάτια επειδή υπάρχει ο φόβος της απόρριψης ή της κριτικής.
Ανεπίλυτες ανασφάλειες λόγω συγκρίσεων στην παιδική ηλικία
Η σύγκριση με κάποιο από τα αδέλφια, ή τα σχόλια σχετικά με την εμφάνιση, είναι εμπειρίες που διαβρώνουν την αυτοεκτίμηση ενός παιδιού. Τα παιδιά που βιώνουν συχνά την εμπειρία της σύγκρισης, νιώθουν τον φόβο της ανεπάρκειας. Έτσι, μαθαίνουν να αποφεύγουν την επαφή με τα μάτια, ώστε να μην γίνουν στόχος ανάλυσης ή κριτικής.
Όταν νιώθουν πως, κάποιος τους κοιτάει, ανησυχούν για την ενδεχόμενη κριτική που θα προκαλέσουν.
Οι συγκρίσεις στην παιδική ηλικία, διαμορφώνουν τις επικοινωνιακές συνήθειες της ενήλικης ζωής. Η αναγνώριση αυτού του μοτίβου, είναι το πρώτο σημαντικό βήμα για την καλλιέργεια της αυτοπεποίθησης. Είναι πολύ ενθαρρυντικό να καταλαβαίνει κάποιος πως έχει τη δύναμη να απελευθερωθεί από τις συνήθειες του παρελθόντος.
Tip: Πάντα υπάρχει τρόπος να εγκαταλείψετε τα παλιά μοτίβα
Η αποφυγή της επαφής με τα μάτια, δεν είναι σημάδι αγένειας ή αδιαφορίας. Είναι μια βαθιά ριζωμένη απόκριση που έχει διαμορφωθεί από την παιδική ηλικία και επηρεάζει την αντίληψη σχετικά με τον εαυτό και τον κόσμο.
Η αυτογνωσία είναι που ανοίγει τον δρόμο στην εξέλιξη και την πρόοδο.
Αν έχετε αναγνωρίσει τα παραπάνω σημάδια και στη δική σας συμπεριφορά, να θυμάστε πως πάντα υπάρχει τρόπος να εγκαταλείψετε τα παλιά μοτίβα και να αναπτύξετε πιο υγιείς τρόπος διαμόρφωσης σχέσεων.
Μπορεί να ξεκινήσετε από τη σταδιακή προσπάθεια της βελτίωσης της επαφής με τα μάτια – κοιτώντας τους άλλους λίγο περισσότερο και εξερευνώντας τα συναισθήματα που σας δημιουργούνται. Σταδιακά, θα βρείτε το θάρρος να κοιτάζετε τους συνομιλητές σας στα μάτια και να βελτιώσετε τις κοινωνικές σας σχέσεις αλλά και να εμβαθύνετε τη σχέση σας με τον ίδιο σας τον εαυτό.
