Το αίσθημα της ψυχολογικής εξουθένωσης, είναι γνώριμο σε αρκετούς. Τα κυριότερα συμπτώματά της, είναι η διαρκής κόπωση, το έντονο άγχος, η ευερεθιστότητα και η αδυναμία σύνδεσης. Οι άνθρωποι που βιώνουν συναισθηματική εξάντληση, μπορεί ωστόσο να μην το έχουν συνειδητοποιήσει, αφού εξακολουθούν να είναι παραγωγικοί.
Στο άρθρο αυτό, αναλύονται 7 σημάδια της γλώσσας του σώματος που μαρτυρούν ότι κάποιος υποφέρει από συναισθηματική εξουθένωση:
Γλώσσα του σώματος: Τα 7 αθόρυβα σημάδια που προδίδουν συναισθηματική εξάντληση
- Κυρτοί ώμοι
- Αποφυγή της επαφής με τα μάτια
- Νευρικές κινήσεις
- Παραμέληση της προσωπικής φροντίδας
- Μειωμένες εκφράσεις του προσώπου
- Αποφυγή κοινωνικών αλληλεπιδράσεων
- Υπεραναπλήρωση – υπερβολικά καλή διάθεση
Κυρτοί ώμοι
Η στάση του σώματος, μαρτυρά πολλά για τη συναισθηματική μας κατάσταση. Όταν είμαστε συναισθηματικά εξαντλημένοι, το σώμα μας το δείχνει — και συχνά, η στάση μας γίνεται πιο σκυφτή. Είναι σαν το βάρος των συναισθημάτων μας να μας τραβάει προς τα κάτω.
Οι κυρτοί ώμοι, μπορεί να μην οφείλονται πάντα στην κακή στάση του σώματος, αλλά να είναι το αποτέλεσμα της συναισθηματικής πίεσης. Οι σκυφτοί ώμοι, είναι ένα ξεκάθαρο σημάδι συναισθηματικής εξάντλησης.
Αν νιώθετε συνεχώς κουρασμένοι και πιεσμένοι, κάντε μια μικρή παύση και αφουγκραστείτε το σώμα σας. Είναι οι ώμοι σας σφιγμένοι ή καμπουριασμένοι; Αν ναι, ίσως είναι η στιγμή να δείτε κατάματα το συναισθηματικό βάρος που κουβαλάτε.
Θυμηθείτε: η αναγνώριση του προβλήματος είναι το πρώτο βήμα προς τη λύση του.
Αποφυγή της επαφής με τα μάτια
Το δεύτερο σημάδι που επισημαίνει η ψυχολογία είναι η αποφυγή της επαφής με τα μάτια. Όταν είμαστε συναισθηματικά εξαντλημένοι, δυσκολευόμαστε να κοιτάξουμε τους άλλους στα μάτια. Είναι σαν να μην έχουμε την ενέργεια να συμμετάσχουμε πλήρως — ακόμη και στις πιο απλές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
Μπορεί, στη διάρκεια μιας παρουσίασης, αντί για τους συμμετέχοντες, να κοιτάτε τις σημειώσεις σας. Σωματικά να είστε παρόντες, αλλά συναισθηματικά, να είστε αποστασιοποιημένοι.
Ο Carl Rogers έχει γράψει πως: “Όταν κάποιος συνειδητοποιεί ότι τον έχουν ακούσει πραγματικά, τα μάτια του βουρκώνουν. Νομίζω ότι, με έναν πολύ πραγματικό τρόπο, κλαίει από χαρά. Είναι σαν να λέει: Ευχαριστώ τον Θεό, κάποιος με άκουσε. Κάποιος καταλαβαίνει πώς είναι να είμαι εγώ.”
Ίσως να μην έχετε την ενέργεια να συνδεθείτε – όχι επειδή δεν το θέλετε. Αν λοιπόν παρατηρήσετε ότι αποφεύγετε την επαφή με τα μάτια κατά τη διάρκεια των συζητήσεων, αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι κάτι μέσα σας χρειάζεται ξεκούραση, προσοχή και φροντίδα.
Νευρικές κινήσεις
Το τρίτο σημάδι της συναισθηματικής εξάντλησης που παρατηρείται, είναι οι πολλές νευρικές κινήσεις. Οι μικρές, συχνά ασυνείδητες κινήσεις που προκύπτουν όταν το άτομο βιώνει άγχος ή ανησυχία – όπως είναι το χτύπημα του ποδιού, το στριφογύρισμα ενός στιλό, η αλλαγή της θέσης.
Είναι κινήσεις μικρές, αλλά αντανακλούν τον εσωτερικό αναβρασμό που οφείλεται σε συναισθηματική κόπωση.
Αν παρατηρείτε ότι κάνετε πολλές νευρικές κινήσεις, μπορεί να είναι σημάδι ότι η συναισθηματική σας ισορροπία χρειάζεται φροντίδα. Είναι ο τρόπος του σώματός σας να σας πει ότι κάτι δεν πάει καλά.
Παραμέληση της προσωπικής φροντίδας
Το αθόρυβο τέταρτο σημάδι είναι η μείωση της προσωπικής φροντίδας. Όταν είμαστε συναισθηματικά εξαντλημένοι, συχνά παραμελούμε την εμφάνισή μας — όχι επειδή δεν μας νοιάζει, αλλά επειδή απλώς δεν έχουμε την ενέργεια.
Σε περιόδους έντονης συναισθηματικής κόπωσης, μπορεί να αδιαφορείτε για την εμφάνισή σας. Ίσως να αφήνετε τα μαλλιά σας ατημέλητα, να φοράτε τα ίδια ρούχα, να μην έχετε όρεξη για την προσωπική σας υγιεινή.
Μπορεί να το υποπτεύεστε, ή και να το αποδίδετε στην κούραση.
Μία μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Body Image, έδειξε ότι άτομα με καταθλιπτικά συμπτώματα —στα οποία συχνά περιλαμβάνεται και η συναισθηματική εξάντληση— τείνουν να παραμελούν την εμφάνισή τους και τη φροντίδα του εαυτού τους.
Αυτή η παραμέληση δεν είναι ένδειξη τεμπελιάς ή αδιαφορίας. Είναι έκφραση της έντονης κόπωσης και της έλλειψης κινήτρου που φέρνει μαζί της η συναισθηματική εξάντληση.
Αν λοιπόν παρατηρείτε πως η προσωπική σας φροντίδα έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα, μπορεί να είναι ένα σημαντικό σημάδι ότι χρειάζεστε ξεκούραση και φροντίδα — όχι μόνο σωματική, αλλά και συναισθηματική.
Μειωμένες εκφράσεις του προσώπου
Το πέμπτο σημάδι που επισημαίνει η ψυχολογία είναι η μείωση των εκφράσεων του προσώπου. Όταν είμαστε συναισθηματικά εξαντλημένοι, αυτό συχνά αποτυπώνεται στο πρόσωπό μας.
Όλοι έχουμε ακούσει τον όρο “ουδέτερη έκφραση”, αλλά στην περίπτωση της συναισθηματικής εξάντλησης, το πρόσωπό μας μπορεί να φαίνεται ακόμη πιο άδειο, πιο ανέκφραστο απ’ το συνηθισμένο. Δεν σημαίνει πως είστε ψυχροί ή αδιάφοροι – μάλλον δεν έχετε την ενέργεια να εκφραστείτε.
Σε περιόδους έντονης συναισθηματικής κόπωσης, μπορεί να μην βρίσκετε τη δύναμη ούτε να εξωτερικεύσετε όσα αισθάνεστε. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό σημάδι ψυχικής εξουθένωσης.
Το πρόσωπό μας είναι καθρέφτης των συναισθημάτων μας. Αν παρατηρείτε ότι η έκφρασή σας φαίνεται πιο “παγωμένη” ή ασυνήθιστα ανέκφραστη, ίσως το σώμα σας προσπαθεί να σας δείξει ότι κάτι μέσα σας χρειάζεται φροντίδα.
Θυμηθείτε: δεν χρειάζεται να “παίζετε θέατρο” για τους άλλους. Αρκεί να ακούσετε τι σας λέει το σώμα σας, για το καλό της ψυχικής σας υγείας.
Αποφυγή κοινωνικών αλληλεπιδράσεων
Το έκτο σημάδι της συναισθηματικής εξάντλησης είναι η τάση για απομάκρυνση από τις κοινωνικές επαφές. Όταν είμαστε συναισθηματικά κουρασμένοι, συχνά απομονωνόμαστε, αποφεύγοντας ακόμα και τα πιο αγαπημένα μας πρόσωπα.
Μπορεί να απορρίπτετε προσκλήσεις για εξόδους και να προτιμάτε να περνάτε μόνοι σας τα βράδια.
Οι συζητήσεις, μοιάζουν κουραστικές, ακόμη και με τους πιο κοντινούς και αγαπημένους σας ανθρώπους. Αυτό ακριβώς συμβαίνει – εκφράζεται η ανάγκη για απομόνωση, όχι επειδή δεν θέλουν την παρουσία των άλλων, αλλά επειδή είναι υπερβολικά εξαντλημένοι για ν’ αλληλεπιδράσουν.
Αν διαπιστώσετε ότι αποτραβιέστε από τις κοινωνικές σας επαφές περισσότερο απ’ ό,τι συνήθως, ίσως είναι σημάδι ότι βιώνετε συναισθηματική εξάντληση.
Δεν σημαίνει πως απομακρύνετε τους άλλους – σημαίνει πως αναγνωρίζετε την ανάγκη σας για ξεκούραση και ησυχία, ώστε να μπορέσετε να ανακτήσετε τις δυνάμεις σας
Υπεραναπλήρωση – υπερβολικά καλή διάθεση
Το έβδομο και τελευταίο σημάδι μπορεί να φαίνεται παράδοξο, όμως είναι εξίσου αποκαλυπτικό.
Κάποιες φορές, όταν είμαστε συναισθηματικά εξαντλημένοι, υπεραντισταθμίζουμε με το να γινόμαστε υπερβολικά εκφραστικοί ή ζωηροί. Πολλοί είναι εκείνοι που, αν και συναισθηματικά εξουθενωμένοι, προσπαθούν να δείχνουν χαρούμενοι, ευδιάθετοι, ομιλητικοί.
Μέσα τους, ξέρουν ότι προσπαθούν, ότι αυτός είναι ένας τρόπος να κρύψουν την εξάντληση που νιώθουν.
Δεν είναι ασυνήθιστο να προσπαθεί κανείς να καλύψει τη συναισθηματική του κόπωση με μια πρόσοψη υπερκινητικότητας. Όμως αυτή η προσπάθεια μπορεί να είναι εξίσου εξαντλητική όσο και η ίδια η κούραση.
Οπότε, ιδού μια πρακτική συμβουλή: αν παρατηρήσετε τον εαυτό σας να υπεραντιδρά ή να “δίνει παραστάσεις”, κάντε μια παύση και ρωτήστε τον εαυτό σας:
Νιώθετε πραγματικά ενεργητικοί, ή προσπαθείτε να καλύψετε τη συναισθηματική σας εξάντληση;
Θυμηθείτε: είναι απολύτως εντάξει να είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας. Η ειλικρίνεια είναι το πρώτο βήμα προς τη θεραπεία.
Tip: Δώστε στον εαυτό σας την άδεια να ξεκουραστεί
Αναγνωρίζοντας αυτά τα σημάδια της συναισθηματικής εξάντλησης, κάνετε ήδη το πρώτο βήμα προς την θεραπεία. Αν βιώνετε κάποια από αυτά τα συμπτώματα, θυμηθείτε: είναι απολύτως εντάξει να κάνετε ένα βήμα πίσω και να δώσετε προτεραιότητα στη φροντίδα του εαυτού σας.
Ασχοληθείτε με δραστηριότητες που σας ηρεμούν και σας βοηθούν να αποφορτιστείτε – ένας περίπατος στη φύση, λίγα λεπτά διαλογισμού, μια βαθιά ανάσα. Μιλήστε με ανθρώπους που εμπιστεύεστε ή απευθυνθείτε σε έναν ειδικό. Δεν χρειάζεται να τα περάσετε όλα μόνοι σας.
Το πιο σημαντικό; Δώστε στον εαυτό σας την άδεια να ξεκουραστεί. Η συναισθηματική εξάντληση είναι σημάδι πως έχετε σηκώσει πολύ βάρος για καιρό. Και αυτό το βάρος, έχετε κάθε δικαίωμα να το αφήσετε κάτω – έστω και για λίγο.
Η φροντίδα της ψυχικής σας υγείας δεν είναι πολυτέλεια. Είναι επιβίωση. Και εσείς την αξίζετε.
