Στους πρόποδες του λόφου Štiavnickévrchy της Σλοβακίας, ένας ξεχασμένος οικισμός στην κορυφή του, αποκαλύπτει τα μυστικά του. Με την αξιοποίηση της πιο σύγχρονης τεχνολογίας εναέριας σάρωσης, οι ερευνητές έχουν αποκαλύψει ευρήματα από πέτρινες δομές και απλωμένες σε διαφορετικά επίπεδα εκτάσεις, με κάθετη κατεύθυνση στις πλαγιές της κοιλάδας, αναδεικνύοντας το πλούσιο και περίπλοκο παρελθόν της περιοχής.
Η ακριβής ηλικία του χώρου, παραμένει ένα μυστήριο, αναφέρει η ιστοσελίδα My Levice.
Μία ομάδα ειδικών γεωπληροφορικής από το τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Σλοβακίας, στην Μπρατισλάβα, έχει χαρτογραφήσει περιοχή 140 τ.μ. με τη χρήση τεχνολογίας LIDAR, η οποία βασίζεται στην εκπομπή παλμικής ακτινοβολίας λέιζερ στην ατμόσφαιρα.
Η τεχνολογία LIDAR, εκτός από το ότι έχει φέρει στο φως μέχρι πρότινος άγνωστα σημεία, ρίχνει φως στους προϊστορικούς χώρους στην περιοχή Liptov, η οποία περιλαμβάνει έναν αχανή, οχυρωμένο οικισμό που χρονολογείται 7.000 χρόνια πριν.
Ένα ξεχασμένο οχυρό στο δάσος
Το Hrádok, ένας ιστορικός λόφος, πίσω από την εκκλησία του χωριού Bohunice, κατοικήθηκε για πρώτη φορά στις αρχές της Λίθινης Εποχής. Μετά την εισβολή των Τατάρων, τον Μεσαίωνα, χτίστηκε ένα οχυρό για να προστατεύει τις διαδρομές του εμπορίου που οδηγούσαν σε πόλεις όπου γινόταν εξορύξεις, όπως η πόλη Pukanec και η Banská Štiavnica.
Σύμφωνα με την μονογραφία του χωριού, το σημείο αργότερα, αποτέλεσε τμήμα ενός πρώιμου συστήματος προειδοποίησης ενάντια στις επιδρομές των Οθωμανών – προσφέροντας στοιχεία που μαρτυρούν ότι, οι απότομες πλαγιές κάποτε, χρησιμοποιούνταν στην αμπελουργία.
«Πλησιάζοντας από το Pukanec, μπορείς να δεις τις πέτρινες αναβαθμίδες», εξηγεί η Vladimíra Rišková, δήμαρχος του μικρού χωριού Bohunice των μόλις 155 κατοίκων.
Σήμερα, ενώ κάποιοι ντόπιοι εξακολουθούν να ασχολούνται με την αμπελουργία, μεγάλο μέρος της γης έχει… ανακαταληφθεί από το δάσος. Τα ερείπια του φρουρίου παραμένουν κρυμμένα κάτω από τα δέντρα, ενώ ένας παλιός πέτρινος τοίχος προεξέχει από τη γη.
Παρόμοια οχυρά, ήταν συνηθισμένα στην περιοχή που σήμερα είναι γνωστή ως νέα Σλοβακία, μεταξύ του 12ου και του 15ου αιώνα.
Ανιχνεύοντας χαμένα τοπία
Το Hrádok έχει έκταση 17 χιλιομέτρων, όμως οι αναβαθμίδες εκτείνονται ακόμη πιο πέρα, ακολουθώντας τις ακτές της κοιλάδας Sikenica.
«Φαίνονται οι πολλές αναβαθμίδες, καθώς και τα υπολείμματα των λίθινων στοιβών – οι οποίες οριοθετούν τα σύνορα των αρχαίων αμπελιών – και τα ίχνη των εξαφανισμένων κελιών και των κατοικιών», εξηγεί ο Tibor Lieskovský από το τμήμα Παγκόσμιας Γαιοδεσίας και Γεωπληροφορικής στο τεχνολογικό πανεπιστήμιο της Σλοβακίας.
Νότια του Bohunice, οι ερευνητές έχουν ταυτοποιήσει μεγαλύτερους ιστορικούς χώρους κοντά στο Jabloňovce.
Σε μικρή απόσταση, στο Pečenice, βρίσκονται τα «Τείχη των Γιγάντων» – ένα γιγαντιαίο ανάχωμα που εκτείνεται πολλά χιλιόμετρα στην επαρχία και ενδεχομένως, χρονολογείται στον πρώιμο Μεσαίωνα.
Αποκαλύπτοντας το αόρατο
Η τεχνολογία LIDAR, η οποία εκτιμά αποστάσεις με τη χρήση παλμικού λέιζερ, έχει φέρει επανάσταση στις αρχαιολογικές μελέτες.
«Προσομοιάζει στον τρόπο πλοήγησης των φαλαινών, αξιοποιώντας τη χρονική καθυστέρηση ανάμεσα στο εκπεμπόμενο και το αντανακλώμενο σήμα», εξηγεί ο Lieskovský.
Απογυμνώνοντας, ουσιαστικά την επιφάνεια του δάσους, οι σαρώσεις αποκάλυψαν έναν πλούτο στοιχείων που δεν είναι ορατά με το ανθρώπινο μάτι – μεταξύ των οποίων, ταφικούς τύμβους, αρχαίους δρόμους, χώρους εξόρυξης, κλιβάνους ξυλάνθρακα, πεδία μαχών και χαμένα αγροτικά συστήματα.
«Εντοπίσαμε προηγουμένως άγνωστα οχυρά σε λόφους, καθώς και ξεχασμένες δομές μέσα σε γνωστά κάστρα – προμαχώνες, τάφρους και οχυρωματικές γραμμές», σημειώνει.
Μόνο στην περιοχή Veľký Tribeč, οι εκπρόσωποι των Υπηρεσιών για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, έχουν ταυτοποιήσει περισσότερα από 11.500 αρχαιολογικά στοιχεία, σε μια περιοχή 260 τ.μ.
Στην ανατολική πεδιάδα της Σλοβακίας, οι σαρώσεις έχουν εμπλουτίσει τη γνώση για τους τύμβους της Εποχής του Χαλκού, εντοπίζοντάς τους σε μία έκταση 90 χιλιομέτρων.
Ακόμη και η πιο πρωτοποριακή τεχνολογία έχει τους περιορισμούς της.
«Μπορούμε να εντοπίσουμε εκατοντάδες δομές, όμως βλέπουμε μόνο επιφανειακά ευρήματα. Για να προσδιορίσουμε την ηλικία τους, πρέπει να κάνουμε ανασκαφές», σημειώνει ο Lieskovský.
Προς το παρόν, οι αρχαιολόγοι έχουν αναλάβει την αποστολή να συνθέσουν τα κομμάτια αυτής της πρόσφατα ανακαλυφθείσας ιστορίας.
