Η Γραμματεία Πολιτισμού του Μεξικό, σε συνεργασία με το Εθνικό Ινστιτούτο Ανθρωπολογίας και Ιστορίας (ΙΝΑΗ), ανακοίνωσαν την ανακάλυψη μίας μοναδικής επιγραφής, που περιέχει ένα μακροσκελές ιερογλυφικό κείμενο των Μάγια, η οποία βρέθηκε χαραγμένη σε έναν βράχο μιας κοντινής λιμνοθάλασσας στην επιβλητική πυραμίδα Nohoch Mul,στον εμβληματικό χώρο της αρχαιολογικής ζώνης Cobá, της πολιτείας Κουιντάνα Ρου.
Η αξία της επιγραφικής πλάκας
Το εύρημα, ρίχνει φως στην πλούσια και σύνθετη ιστορία μίας περιοχής, η οποία καταγράφει αδιάλειπτη παρουσία στην ιστορία για πάνω από 1.300 χρόνια, από το 100 π.Χ. έως το 1.200 μ.Χ.
Promeza: Το φιλόδοξο πρόγραμμα για την αναβάθμιση της κληρονομιάς των Μάγια
Ο Γενικός Γραμματέας του INAH, Diego Prieto Hernández, παρουσίασε την ανακάλυψη με την ευκαιρία της πρωινής συνεδρίασης του προέδρου του Μεξικού, Andrés Manuel López Obrador, στο πλαίσιο των εξελίξεων του φιλόδοξου προγράμματος για την αναβάθμιση των αρχαιολογικών ζωνών που είναι παρακείμενες στο τμήμα 5 της «Διαδρομής των Μάγια». Το πρόγραμμα έχει ονομαστεί Promeza.
Το πρόγραμμα Promeza αποσκοπεί στη συντήρηση και την μελέτη της αρχαιολογικής κληρονομιάς, καθώς και της ενσωμάτωσής της, με τρόπο προσεκτικό και βιώσιμο στην ανάπτυξη του τουρισμού και της οικονομίας στο πλαίσιο του έργου «Διαδρομή των Μάγια».

Ένα εύρημα εντυπωσιακό για την έκταση και την περιπλοκότητα
Η ανακάλυψη του ευρήματος, ως αποτέλεσμα σχολαστικής αρχαιολογικής εργασίας, αποκάλυψε μία επιγραφή που αποτελείται από 123 ιερογλυφικά πλαίσια τα οποία καλύπτουν μία εντυπωσιακά μεγάλη επιφάνεια, άνω των 11 τ.μ. και είναι απευθείας λαξευμένα στoν βράχο.
Η επιγραφή-πλάκα βρέθηκε σε απόσταση μόλις 160 μέτρων από την εντυπωσιακή πυραμίδα Nohoch Mul, την μεγαλύτερη κατασκευή της περιοχής.
Το μέγεθος και η περιπλοκότητα της επιγραφής, τονίζουν τη σημασία της Cobá ως πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο του αρχαίου κόσμου των Μάγια.
Η προκαταρκτική επιγραφική ανάλυση, οδήγησε στην αποκρυπτογράφηση κάποιων ουσιαστικών πληροφοριών, μεταξύ των οποίων, η ημερομηνία ίδρυσης του οικισμού με το όνομα Keh Witz Nal, ή «Όρος των Ελαφιών», ο οποίος ανάγεται στις 12 Μάϊου του 569 μ.Χ.
Το όνομα ενός μυστηριώδους βασιλιά των Μάγια
Επίσης, η επιγραφή αποκάλυψε την ταυτότητα ενός μέχρι σήμερα άγνωστου ηγεμόνα, του K’awiil Ch’ak Chéen, ο οποίος συμπληρώνει την αλληλουχία της δυναστείας της Cobá.
Αξίζει να αναφερθεί ότι, έως σήμερα έχουν αναγνωριστεί 14 βασιλείς της Cobá, μεταξύ των οποίων και τρεις γυναίκες. Μία από αυτές κυβέρνησε για τέσσερις δεκαετίες, υποδηλώνοντας μία δυναμική δομή εξουσίας και ίσως πιο ισότιμης απ’ ό,τι θεωρούνταν έως πρότινος.
Το ιερογλυφικό κείμενο αποκαλύπτει επίσης πως, πολλοί ηγεμόνες της Cobá, είχαν υιοθετήσει την ονομασία του θεού K’awil, μία πρακτική που αποσκοπούσε στην απόδοση θεϊκών ιδιοτήτων στον βασιλιά, ως προστάτη της περιοχής.

Ιστορική αλήθεια και μυθικό παρελθόν
Μία από τις πιο συναρπαστικές πτυχές της επιγραφής είναι ο τρόπος με τον οποίο συνδέει ιστορικά γεγονότα με το μυθικό παρελθόν.
Συγκεκριμένα, το κείμενο αναφέρει μία ομάδα θεών – προστατών που ίδρυσαν την Cobá, ανάμεσα στους οποίους είναι και ο Bolón Tz’akab Ajaw, που θεωρείται ότι ίδρυσε τις δυναστείες του καλαμποκιού και του κακάο.
Οι αρχαιολόγοι στο πλαίσιο του προγράμματος Promeza, εργάζονται και για την προστασία της πολύτιμης επιγραφής από περιβαλλοντικούς παράγοντες που την έχουν φθείρει στο πέρασμα των αιώνων.
Εφαρμόστηκε προσεκτική διαδικασία καθαρισμού του για την απομάκρυνση ρύπων, αλάτων και βλάστησης από την επιφάνειά του, την οποία ακολούθησε επιμελής αποκατάσταση με την έγχυση ασβεστοκονιάματος για την ενίσχυση του εσωτερικού της πέτρας.
Στόχος η ολοκληρωτική αποκρυπτογράφηση του κειμένου
Εκτός από τις εργασίες συντήρησης της επιγραφής, έχει ολοκληρωθεί μία υψηλής ακριβείας καταγραφή του κειμένου με τα ιερογλυφικά σύμβολα για τη δημιουργία τρισδιάστατων μοντέλων, τα οποία θα βοηθήσουν τις σε βάθος επιγραφικές μελέτες και θα διευκολύνουν την ολοκληρωτική αποκρυπτογράφηση του κειμένου, προάγοντας τη συνολική κατανόηση του περιεχομένου και του νοήματός του.