Γιγαντιαία αρχαία τείχη και υπολείμματα μιας θρυλικής πολιορκίας, όπως τμήματα από λόγχες και όπλα, ανακάλυψαν οι αρχαιολόγοι, επιβεβαιώνοντας την ιστορία των Καρχηδονιακών Πολέμων.
Στην πόλη Cupa της Κάτω Ιταλίας, στο Ουτζέντο που βρίσκεται στο νοτιοανατολικά άκρο της Ιταλίας, αρχαιολογικές ανασκαφές έφεραν στο φως ευρήματα αρχαίων τειχών της Μεσσαπίας, μιας αρχαίας πόλης της Ιταλίας, και πολλά υλικά που απέμειναν από τη βάναυση πολιορκία της πόλης, από τους Ρωμαίους. Η Μεσσαπία, κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Καρχηδονιακού Πολέμου, στα τέλη του 3ου αιώνα π.Χ., συμμάχησε με τον Αννίβα και η Ρώμη την έθεσε υπό πολιορκία.
Οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν από τις 7 Απριλίου μέχρι τις 6 Ιουνίου του 2025, με επικεφαλής τον Δρ. Giuseppe Scardozzi από το εργαστήριο αρχαιολογικής χαρτογραφίας CNR ISPC (Laboratory of Archaeological Cartography).
Η μελέτη οδήγησε στην καταγραφή δομών από αρχαία τείχη που ξεπερνούν τα 170 μέτρα, ανάμεσα στις οποίες και ένα καλά διατηρημένο ακριανό προπύργιο. Βρήκαν ακόμα περισσότερες από 450 μολύβδινες αιχμές και εννιά σιδερένιες κεφαλές βελών που ήταν, όλα, τμήματα των ρωμαϊκών όπλων.
Τα ευρήματα, επαλήθευσαν το γεγονός ότι, το τείχος είχε χτιστεί για πρώτη φορά περί τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. και δεκαετίες αργότερα, επεκτάθηκε, φτάνοντας σε πυκνότητα περίπου τα επτά μέτρα – στο πιο στιβαρό του σημείο.
Στην πρώτη φάση κατασκευής των τειχών, αυτά αποτελούνταν από έναν εσωτερικό πυρήνα, το έμπλεκτον, από ασβεστόλιθο και χώμα, πλαισιωμένο από δύο κομμάτια επιστρωμένα με αποξηραμένο ασβεστολιθικό ψαμμίτη. Σε δεύτερη φάση, η οποία χρονολογείται στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ., προστέθηκαν ένα εξωτερικό και ένα εσωτερικό στρώμα, ενισχύοντας τον αμυντικό του σκοπό, ως απόρροια της αυξανόμενης δύναμης της Ρώμης.
Ο καλύτερα διατηρημένος τομέας, βρίσκεται ανάμεσα στις οδούς S. Francesco και Bolzano και περιλαμβάνει ένα προπύργιο που εξακολουθεί να στέκει σε ύψος 1.80 μέτρου, ενώ σ’ έναν άλλον τομέα, κοντά στη συμβολή με την οδό Giannuzzi, εξακολουθούν να διασώζονται τρεις με τέσσερις πέτρινες διαδρομές.
“Μολύβδινα καλαμπόκια” και αρχαίοι καταπέλτες
Οι δομές αυτές ωστόσο, δεν άντεξαν τη Ρωμαϊκή σφαγή: κοντά στη γωνία του τείχους, οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως ένα στρώμα γεμάτο με «βλήματα» της εποχής εκείνης, γνωστά ως “ghiande missili”, που σημαίνει κυριολεκτικά: “καλαμπόκια από μόλυβδο”, τα οποία χρησιμοποιούσαν τα ρωμαϊκά στρατεύματα για να χτυπούν τους αντιπάλους, σε κοντινή απόσταση. Μαζί με αυτά τα ευρήματα, ανακαλύφθηκαν ακόμη αιχμές από όπλα “σκορπιούς”, μια αρχαία εκδοχή καταπέλτη, υποδηλώνοντας τον βαρύ βομβαρδισμό της περιοχής κατά τη διάρκεια της πολιορκίας.
Η αρχή της πτώσης του τείχους
H ήττα του αρχαίου λαού της Ιταλίας, των Μεσσαπίων που συμμάχησαν με τον Αννίβα, σηματοδότησε την αρχή της πτώσης του τείχους της πόλης και, από τον 2ο αιώνα π.Χ. τα τμήματά του αποσυναρμολογήθηκαν συστηματικά, με σκοπό την επαναχρησιμοποίησή τους για την ανέγερση άλλων κτιρίων, περιορίζοντας έτσι, το άλλοτε επιβλητικό αμυντικό σύστημα, σε ένα απλό λατομείο.
Πρόκειται για ένα μοτίβο που έχει παρατηρηθεί ήδη σε προηγούμενες εκστρατείες και έχει επαληθευτεί για ακόμη μια φορά στην Cupa, της Κάτω Ιταλίας, όπου εξακολουθούν να είναι ορατά τα σημάδια από τις αποσπάσεις κομματιών στις προσόψεις που έχουν καταρρεύσει.
Η εργασία συνδυάζει παραδοσιακές μεθοδολογίες με προηγμένη τεχνολογία, όπως οι γεωφυσικές μελέτες που διεξήχθησαν το 2024 από το εργαστήριο Γεωφυσικής του ινστιτούτου CNR-ISPC στην πόλη Λέτσε, με επικεφαλής τον Δρ. Giovanni Leucci, τα αποτελέσματα των οποίων οδήγησαν στο άνοιγμα των δοκιμαστικών τάφρων.
Τα υλικά που ανακαλύφθηκαν είναι υπό μελέτη και υπόσχονται να προσφέρουν νέα στοιχεία για ένα καθοριστικής σημασίας επεισόδιο του Δεύτερου Καρχηδονιακού πολέμου, στον οποίον η Ρώμη έπληξε ανελέητα τις επαναστατημένες πόλεις της νότιας Ιταλίας.
Όσο οι εμπειρογνώμονες αναλύουν τα δεδομένα, το συμβούλιο της πόλης Ουτζέντο, το οποίο τον Φεβρουάριο ανανέωσε τη συμφωνία με το ινστιτούτο CNR για την υποστήριξη των ερευνών, λαμβάνει μέτρα ώστε ο χώρος να μετατραπεί σε μουσείο και σε μέρος για την κατανόηση της σύρραξης που άλλαξε την μοίρα ολόκληρης της Μεσογείου.
