Αρχαία επιτραπέζια παιχνίδια μανκάλα, που είχαν λαξευτεί σε βράχο 400 εκατομμυρίων ετών ανακάλυψε στην Κένυα η αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου του Γέιλ, Veronica Waweru.
Το Μανκάλα (Mancala) προέρχεται από την αραβική λέξη Naqala που σημαίνει «να κινούμαι». Στο παιχνίδι μανκάλα, οι παίκτες «σπέρνουν» και «αιχμαλωτίζουν» σπόρους.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς, το μανκάλα μπορεί να χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο μαντείας, ως μέρος τελετουργικού συγκομιδής ή ως μέθοδος τήρησης αρχείων στις απαρχές του ανθρώπινου πολιτισμού.
Αυτά τα επιτραπέζια παιχνίδια χρονολογούνται τουλάχιστον από το 1.400 π.Χ.
Παραδείγματα αυτού του παιχνιδιού έχουν βρεθεί σε αιγυπτιακά ερείπια που χρονολογούνται από το 1.400 π.Χ. Τα παιχνίδια αυτά ήταν σκαλισμένα στις στέγες των ναών της Μέμφιδας, της Θήβας και του Λούξορ.
Παρόλο που το παιχνίδι μανκάλα χρονολογείται πριν από χιλιάδες χρόνια, εξακολουθεί να παίζεται ευρέως μέχρι σήμερα στη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Σύμφωνα με το Μουσείο Αφρικανικής Τέχνης της Σαβάνας, το παλαιότερο επιτραπέζιο παιχνίδι μανκάλα ανακαλύφθηκε στον νεολιθικό αρχαιολογικό χώρο Ain Ghazal στην Ιορδανία.
Η πρόσφατη ανακάλυψη έγινε όταν έφτασαν στις αρχές πληροφορίες ότι τουρίστες αφαιρούσαν προϊστορικά τσεκούρια από μια τοποθεσία σε μια ιδιωτική περιοχή διατήρησης της άγριας ζωής.
Μόλις έλαβε αυτή την πληροφορία η Waweru επικοινώνησε με την οργάνωση Lewa Wildlife Conservancy, η οποία διαχειρίζεται το φυσικό καταφύγιο, σχετικά με την επίμαχη τοποθεσία. Το σημείο αυτό ήταν ήδη γνωστό αλλά δεν είχε γίνει ποτέ κάποια ανασκαφή ούτε είχε χρονολογηθεί σε ποια περίοδο διέμειναν εκεί άνθρωποι. Έτσι η αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου του Γέιλ βρήκε την ευκαιρία για να επισκεφθεί την τοποθεσία.
Η Waweru έκανε έρευνα στο σημείο και ανακάλυψε αρχαία επιτραπέζια παιχνίδια μανκάλα λαξευμένα απευθείας σε μια προεξοχή βράχου. Παρατήρησε μία σειρά από ρηχούς λάκκους που βρίσκονταν στην προεξοχή του βράχου.
Κάποιοι από τους λάκκους είχαν διαβρωθεί ενώ άλλοι είχαν αρκετό βάθος για να χωρέσουν εύκολα αρκετές πέτρες. Οι διαφορετικοί βαθμοί διάβρωσης στους λάκκους υποδεικνύουν ότι δημιουργήθηκαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.
Έτσι η Waweru θεωρεί ότι αυτοί οι λάκκοι χρησιμοποιηθήκαν προκειμένου οι άνθρωποι της αρχαιότητας να παίξουν το παιχνίδια μανκάλα. «Είναι μια κοιλάδα γεμάτη με αυτά τα επιτραπέζια παιχνίδια που είναι σαν ένα αρχαίο ‘΄κατάστημα’ ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Δεδομένης της διάβρωσης ορισμένων παιχνιδιών πιστεύω ότι οι άνθρωποι έπαιζαν παιχνίδια εκεί πριν από πολύ καιρό», τόνισε η αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου του Γέιλ.
Ήταν σκαλισμένα σε βράχο 400 εκατομμυρίων ετών
Συνολικά η τοποθεσία αυτή στην Κένυα έχει περίπου 20 τέτοια επιτραπέζια παιχνίδια μανκάλα. Επίσης, η τοποθεσία περιέχει 19 ταφικές στήλες με πέτρες, που κατασκευάστηκαν από κοινότητες βοσκών. Οι βοσκοί αυτοί θεωρείται ότι κατοικούσαν στην περιοχή πριν από 5.000 χρόνια.
Η αρχαιολόγος πιστεύει ότι τα δύο μπορεί να συνδέονται με κάποιο τρόπο, αφού τα επιτραπέζια παιχνίδια βρίσκονται στο ίδιο σημείο με τις 19 ταφικές στήλες. Ωστόσο είναι δύσκολο να γίνει ακριβής χρονολόγησης των αρχαίων επιτραπέζιων παιχνιδιών καθώς έχουν σκαλιστεί σε βράχο που είναι ηλικίας 400 εκατομμυρίων ετών, σύμφωνα με την αρχαιολόγο.
Η ανάλυση γενετικού υλικού που βρέθηκε στις ταφικές στήλες θα μπορούσε να δώσει στοιχεία για το πώς αυτοί οι αρχαίοι άνθρωποι συνδέονται με τους σύγχρονους ανθρώπους, είπε η Waweru.
Ταυτόχρονα η Waweru και η ερευνητική της ομάδα έχουν κάνει αίτηση για χρηματοδότηση για να συνεχίσουν τη μελέτη στην τοποθεσία. Το σημείο βρίσκεται κοντά στην ζώνη του Ισημερινού στην ανατολική πλευρά της κοιλάδας Great Rift στην Κένυα.
