Αρχαιολόγοι στην αρχαία πόλη της Μητρόπολης κοντά στη Σμύρνη έφεραν στο φως ένα κεφάλι μαρμάρινου γλυπτού που πιστεύεται ότι χρονολογείται από την ελληνιστική περίοδο, εκτιμώντας ότι μπορεί να ανήκε σε ένα μνημειώδες άγαλμα της θεάς Εστίας και μπορεί να επαναπροσδιορίσει τον τρόπο με τον οποίο οι ειδικοί βλέπουν την τοπική τεχνοτροπία της εποχής.
Κεφάλι θεάς αναδύεται από την εμπορική συνοικία της «Πόλης της Μητέρας Θεάς»
Σύμφωνα με την Εφορεία Ανασκαφών, οι εργασίες στη Μητρόπολη, γνωστή ως η «Πόλη της Μητέρας Θεάς», ξεκίνησαν για πρώτη φορά το 1989 και διεξάγονται από το 2007 υπό τη διεύθυνση του Serdar Aybek από το Τμήμα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Dokuz Eylul. Κατά τη διάρκεια της φετινής ανασκαφικής αποστολής, η ομάδα ανακάλυψε το κεφάλι ενός μαρμάρινου αγάλματος θεάς σε μια περιοχή που ταυτοποιήθηκε ως εμπορικό κτίριο, προσθέτοντας ένα νέο κομμάτι στο πολύπλοκο παζλ της δημόσιας και οικονομικής ζωής της Μητρόπολης.
Ο Aybek σημείωσε ότι η πόλη, όπου τα παλαιότερα ίχνη οικισμού εκτείνονται πίσω στο παρελθόν, μέχρι τη Νεολιθική εποχή, προσφέρει εδώ και καιρό στους αρχαιολόγους μια πολυεπίπεδη εικόνα του παρελθόντος της δυτικής Ανατολίας και ότι το νέο εύρημα εμβαθύνει αυτή την εικόνα με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο.
Μαλλιά, χαρακτηριστικά του προσώπου και ένθετα μάτια που μαρτυρούν την περίοδο που δημιουργήθηκε
Ο Aybek αποκάλυψε ότι, οι λεπτομέρειες των μαλλιών, τα χαρακτηριστικά του πορτρέτου και ο τρόπος με τον οποίο δύο ξεχωριστά σκαλισμένα κομμάτια ενώνονται χωρίς διακοπή, όλα παραπέμπουν στην ελληνιστική περίοδο. Αυτή η εποχή, υπογράμμισε, αναφέρεται σε μια ιστορική φάση στα ελληνικά, ανατολικομεσογειακά και μεσανατολικά εδάφη που ακολούθησε την Κλασική Ελλάδα, εκτεινόμενη από τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου το 323 π.Χ. έως τον θάνατο της Κλεοπάτρας Ζ΄ το 30 π.Χ.
Εξήγησε ότι, αφού το κεφάλι καθαρίστηκε προσεκτικά, η ομάδα παρατήρησε μια σκόπιμα σκαλισμένη κοιλότητα στην περιοχή της κόρης του ματιού. Αυτό το χαρακτηριστικό, είπε, μοιάζει με ελληνικά παραδείγματα στα οποία οι τεχνίτες αργότερα τοποθετούσαν χρωματιστές πέτρες για να δημιουργήσουν πιο ζωντανά μάτια, και υποστηρίζει τη χρονολόγηση της ελληνιστικής περιόδου που υποδηλώνει το στυλ του έργου.
Σύμφωνα με τον Aybek, οι διαστάσεις του κεφαλιού παρέχουν επίσης σημαντικές πληροφορίες για το πώς εργάζονταν οι γλύπτες στη Μητρόπολη κατά τη διάρκεια αυτής της εποχής, καθώς η κλίμακά του προσφέρει ενδείξεις για το μέγεθος και τη φιλοδοξία των αγαλμάτων που παρήγαγαν.
Μπροστινή όψη του μαρμάρινου κεφαλιού της θεάς, που πιστεύεται ότι ανήκει στην ελληνιστική περίοδο, το οποίο ανακαλύφθηκε στην αρχαία πόλη της Μητρόπολης κοντά στη Σμύρνη, στη δυτική Τουρκία, στις 11 Δεκεμβρίου 2025. Φωτογραφία: ΑΑ
Πιθανή αντιστοίχιση με παλαιότερο κορμό της Εστίας από το Βουλευτήριο
Ο Aybek είπε ότι το νέο εύρημα πιστεύεται ότι ταιριάζει, ως προς τις διαστάσεις, με έναν κορμό της Εστίας που είχε ανακαλυφθεί προηγουμένως από ένα κτίριο γνωστό ως Βουλευτήριο στη Μητρόπολη. Υπογράμμισε ότι αυτή η ομοιότητα στην κλίμακα υποδηλώνει ότι το μαρμάρινο κεφάλι μπορεί αρχικά να ανήκε σε αυτόν τον κορμό και ότι τα δύο κομμάτια μαζί μπορεί κάποτε να αποτελούσαν ένα μνημειώδες άγαλμα της θεάς.
Αν και θα χρειαστούν περαιτέρω μελέτες για να επιβεβαιωθεί η σύνδεση, η πιθανή επανένωση του κεφαλιού με τον κορμό, όπως πρότεινε, θα βοηθούσε τους ερευνητές να κατανοήσουν καλύτερα πώς η θρησκευτική εικονογραφία και η αστική αρχιτεκτονική συνδυάζονταν στην πόλη κατά την Ελληνιστική περίοδο.
Η Διεύθυνση Ανασκαφών υπογράμμισε ότι οι εργασίες στη Μητρόπολη συνεχίζονται με την υποστήριξη του Ιδρύματος Sabanci, στο πλαίσιο του έργου «Κληρονομιά για το Μέλλον» του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.
Οι αρχαιολόγοι δήλωσαν ότι η αρχαία πόλη, της οποίας η ιστορία φτάνει πίσω στη Νεολιθική εποχή, αλλά άκμασε κατά την ελληνιστική και τις μεταγενέστερες περιόδους, συνεχίζει να αποκαλύπτει νέα ευρήματα που επιτρέπουν στους ειδικούς να ανιχνεύσουν πώς οι τοπικές κοινωνίες εξέφραζαν τις πεποιθήσεις και τις ταυτότητές τους μέσω της γλυπτικής και της μνημειακής αρχιτεκτονικής.
Πρόσθεσαν ότι η ανακάλυψη του μαρμάρινου κεφαλιού της θεάς, που πιθανόν συνδέεται με την Εστία, ξεχωρίζει ως θεμελιακό παράδειγμα του πώς οι αδιάλειπτες ανασκαφές στην Μητρόπολη συνεχίζουν να φέρνουν στο φως νέες διαστάσεις της καλλιτεχνικής κληρονομιάς της πόλης.