- Στην Αυστρία, αρχαιολόγοι αποκάλυψαν μία σπάνια πυξίδα (στρογγυλό αγγείο) από ελεφαντόδοντο, και ένα μαρμάρινο ιερό εγκαταλελειμμένης εκκλησίας του 6ου αιώνα.
- Η πυξίδα φέρει μοναδικές βιβλικές παραστάσεις, μεταξύ των οποίων ο Μωυσής στο Όρος Σινά και μια σπάνια απεικόνιση της Ανάληψης του Χριστού σε άρμα με δύο άλογα.
- Οι αδιάλειπτες αναλύσεις, αποσκοπούν στον καθορισμό της προέλευσης του ελεφαντόδοντου, του μάρμαρου και του ξύλου που μπορεί να είναι ακόμη και ευρήματα που συνδέονται με τον αυθεντικό Τίμιο Σταυρό.
Αρχαιολόγοι κατά τη διάρκεια ανασκαφών στην Αυστρία, έφεραν στο φως μια αρχαία λειψανοθήκη και ίσως σύντομα να γνωρίζουμε τα μυστικά της προέλευσης της και τα ιερά κειμήλια που περιείχε κάποτε.
Από το 2016, οι αρχαιολόγοι πραγματοποιούν ανασκαφές στην κορυφή ενός λόφου στο Ίρσχεν, σύμφωνα με ανακοίνωση του πανεπιστημίου του Ίνσμπρουκ.
Πριν από τρία χρόνια, προχώρησαν σε μια εντυπωσιακή ανακάλυψη: Έφεραν στο φως ένα μαρμάρινο προσκυνητάρι, “περίπου 20 επί 30 εκατοστά”, θαμμένο κάτω από την Αγία Τράπεζα μιας εδώ και καιρό εγκαταλελειμμένης εκκλησίας.
Η πυξίδα από ελεφαντοστό
Μέσα σε αυτό, βρέθηκαν θραύσματα ενός πολύ συγκεκριμένου τύπου κιβωτίου από ελεφαντοστό, ένα κυκλικό αγγείο που ονομάζεται πυξίδα, και συνήθως είναι διακοσμημένο με χριστιανικές παραστάσεις και χρησιμοποιούνταν για τη φύλαξη λειψάνου που συνδεόταν με κάποιον σημαντικό τόπο ή μορφή της πίστης.
Οι κληρικοί ή οι πιστοί συνήθιζαν να παίρνουν μαζί τους τις πυξίδες κατά την εγκατάλειψη μίας εκκλησίας, γι’ αυτό και οι αρχαιολόγοι εξεπλάγησαν που η συγκεκριμένη πυξίδα παρέμεινε μέσα στα ερείπια.
Είναι το πραγματικό πρόσωπο του Ιησού;
«Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν περίπου 40 δοχεία από ελεφαντόδοντο σ’ ολόκληρο τον κόσμο», ανέφερε ο επικεφαλής της αρχαιολογικής ομάδας Gerald Grabherr στο δελτίο Τύπου, «Απ’ όσο γνωρίζω, η τελευταία φορά που ανακαλύφθηκε κάτι τέτοιο στη διάρκεια ανασκαφών, ήταν πριν από 100 χρόνια – οι ελάχιστες πυξίδες που υπάρχουν, είτε φυλάσσονται σε θησαυροφυλάκια καθεδρικών ναών ή εκτίθενται σε μουσεία».
«Το ελεφαντοστό, ειδικά όταν φυλάσσεται στο έδαφος όπως συνέβη με το μαρμάρινο κιβώτιο, απορροφά υγρασία από το περιβάλλον του και σε αυτή την κατάσταση γίνεται πολύ μαλακό και εύθραυστο», εξήγησε η Ulrike Töchterle, υπεύθυνη του εργαστηρίου συντήρησης στο Ίνσμπρουκ. Με την πάροδο των αιώνων, τα μεγαλύτερα κομμάτια παραμορφώθηκαν, καθιστώντας αδύνατη την πλήρη φυσική ανακατασκευή της πυξίδας. Ωστόσο, η ομάδα εργάζεται σε μια τρισδιάστατη (3D) ανακατασκευή.
Μετά από μια παρατεταμένη διαδικασία αποξήρανσης, οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν τι βρήκαν για την πυξίδα και τι ελπίζουν να βρουν στο μέλλον. Η διακόσμησή της, σύμφωνα με την ομάδα, δημιουργεί έναν συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε βιβλικές μορφές της Παλαιάς Διαθήκης έως αυτό που πιστεύουν ότι είναι μια απεικόνιση της Ανάληψης του Ιησού.
Η εικονογραφία ξεκινά από τη μία πλευρά με την απεικόνιση μιας μορφής στα πόδια ενός βουνού, «που στρέφει αλλού το βλέμμα της ενώ ένα χέρι κατεβαίνει από τον ουρανό επάνω του, τοποθετώντας κάτι ανάμεσα στα χέρια της». Ο Grabherr σημειώνει ότι μια τέτοια απεικόνιση είναι «η τυπική παράσταση της παράδοσης των Νόμων στον Μωυσή στο Όρος Σινά, της απαρχής της διαθήκης ανάμεσα στον Θεό και τον άνθρωπο στην Παλαιά Διαθήκη».
Η μυστηριώδη εικόνα με τον άνδρα σε ένα άρμα με 2 άλογα
Στη συνέχεια, η πυξίδα απεικονίζει μια σειρά ακόμη βιβλικών μορφών, προτού καταλήξει σε μια εικόνα που ίσως να είναι άγνωστη σε όσους είναι εξοικειωμένοι μόνο με τις πιο σύγχρονες εικονογραφικές αποδόσεις της Καινής Διαθήκης. Εικονίζεται ένας άνδρας να οδηγεί ένα άρμα με δύο άλογα, ενώ από τα σύννεφα προβάλλει ένα χέρι που τραβά το άρμα προς τον ουρανό. Η ομάδα πιστεύει ότι η παράσταση αυτή αποδίδει την Ανάληψη του Ιησού, αν και με τρόπο που δεν απαντάται συνήθως στην εικονογραφία.
«Η απεικόνιση σκηνών από την Παλαιά Διαθήκη και η σύνδεσή τους με σκηνές της Καινής Διαθήκης είναι τυπική της ύστερης αρχαιότητας και επομένως ταιριάζει με την πυξίδα μας», δήλωσε ο Grabherr αναφερόμενος στην εικονογραφία. «Ωστόσο, η απεικόνιση της Ανάληψης του Χριστού με το λεγόμενο biga, ένα άρμα με δύο άλογα, είναι πολύ ιδιαίτερη και προηγουμένως άγνωστη»
Ακόμη, υπάρχει πολύς δρόμος για να μάθουμε περισσότερα για την πυξίδα. Για παράδειγμα, από πού προήλθε το ελεφαντοστό που χρησιμοποιήθηκε ή το μάρμαρο του προσκυνηταρίου/κιβωτίου που το περιείχε; «Από τη μία πλευρά, πρέπει ακόμα να προσδιορίσουμε την ακριβή προέλευση του μαρμάρου», δήλωσε η Töchterle σχετικά με τον στόχο της ανάλυσης που βρίσκεται σε εξέλιξη, «και θέλουμε επίσης να προσδιορίσουμε την προέλευση του ελεφαντοστού και του ελέφαντα μέσω ανάλυσης σταθερών ισοτόπων. Τα μεταλλικά στοιχεία – οι μεντεσέδες της πυξίδας ήταν κατασκευασμένοι από μέταλλο – εξετάζονται επίσης, όπως και η κόλλα που χρησιμοποιήθηκε για το ελεφαντοστό.»
Τα θραύσματα ξύλου
Εκτός από το μέταλλο που βρέθηκε με την πυξίδα – τους μεντεσέδες της λειψανοθήκης – οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν επίσης θραύσματα ξύλου. «Μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα ο τύπος του ξύλου και η προέλευσή του, και επίσης η ηλικία του», είπε η Töchterle. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, ενώ η ομάδα αναφέρει ότι το ξύλο πιθανότατα αποτελούσε μέρος του αρχικού κλεισίματος της πυξίδας, «δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς» ότι το ξύλο είναι στην πραγματικότητα το λείψανο που προοριζόταν να προστατεύσει την πυξίδα.
Στο κάτω‑κάτω, ξύλα που υποστηρίζεται ότι προέρχονται από τον Σταυρό όπου σταυρώθηκε ο Ιησούς εξακολουθούν να κυκλοφορούν σε θρησκευτικούς κύκλους. Μόλις πέρυσι, ένα τέτοιο κομμάτι του «Τιμίου Σταυρού» παρουσιάστηκε ως δώρο από τον Πάπα Φραγκίσκο στον Βασιλιά Κάρολο Γ’ για την ενθρόνισή του.
Είναι επίσης εντελώς πιθανό οι κάτοικοι να αφαίρεσαν όποιο λείψανο βρισκόταν μέσα στην πυξίδα και να το πήραν μαζί τους όταν εγκατέλειψαν τον οικισμό στον λόφο, κάτι που οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι συνέβη περίπου γύρω στο 610 μ.Χ. Είναι επίσης πιθανό η ίδια στρατιωτική δύναμη που ενδέχεται να προκάλεσε την εγκατάλειψη του οικισμού και τελικά την αποστασιοποίηση ολόκληρης της περιοχής από τον Χριστιανισμό, να λεηλάτησε το λείψανο.
«Το έτος 610 σηματοδοτεί μια στροφή», αναφέρει το δελτίο Τύπου για την περίοδο κατά την οποία πιθανότατα εγκαταλείφθηκε η πυξίδα. «Αυτό το έτος διεξάγεται η Μάχη του Αγκούντουμ, όχι μακριά από τον οικισμό του Ίρσχεν, όπου όπου ο στρατός των Σλάβων συγκρούεται με στρατούς των Βαϊουβάρων και τους κατοίκους του οικισμού.» Η νίκη του Σλαβικού στρατού «σηματοδοτεί το τέλος της σύνδεσης της περιοχής με τον αρχαίο Μεσογειακό κόσμο και επίσης με τον Χριστιανισμό, καθώς οι Σλάβοι άποικοι φέρνουν μαζί τους τον δικό τους κόσμο θεών.»
