Μπίζνες εκατομμυρίων με πλαστούς πίνακες ζωγραφικής είχε στήσει ένα κύκλωμα, που εξάρθρωσαν οι αστυνομικές αρχές της Κρήτης. Η αρχή του τέλους για το κύκλωμα σήμανε όταν μέλη του επιχείρησαν να πουλήσουν στη Σόφια της Βουλγαρίας έναν πίνακα, που φέρεται να είχε φιλοτεχνήσει ο Αμερικανός ζωγράφος Τζάκσον Πόλοκ, ωστόσο, έγιναν αντιληπτοί από τους αστυνομικούς.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με πληροφορίες του enikos.gr, οι δράστες δήλωναν ότι ο εν λόγω πίνακας προέρχονταν από την εποχή του καθεστώτος Νικολάε Τσαουσέσκου και εξέφραζαν φόβους για τυχόν έκθεσή του και διεκδίκησή του από τις ρουμανικές ή τις αμερικανικές αρχές. Τα μέλη του κυκλώματος διαπραγματεύονταν την πώλησή του έναντι του ποσού των 12 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, οι ελληνικές αστυνομικές αρχές σε συνεργασία με τις βουλγαρικές αρχές, πραγματοποίησαν επιχείρηση σε σπίτι στη Σόφια της Βουλγαρίας, όπου εντόπισαν τον πίνακα και τον κατέσχεσαν το απόγευμα της 18ης Φεβρουαρίου 2023.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι πραγματικός κάτοχος του εν λόγω πίνακα εμφανίζεται ο 35χρονος φερόμενος ως αρχηγός του κυκλώματος, ο οποίος φέρεται να απέκτησε τον πίνακα μέσω της μητέρα του, από τον παππού του, όταν αυτός πέθανε. Ο παππούς του 35χρονου ήταν στρατηγός, υπήκοος Ρουμανίας. Το νόμιμο της κατοχής του πίνακα, ερευνάται από τις αρμόδιες αρχές. Πάντως, ο 35χρονος από κοινού με τους γονείς του, φέρεται να έδωσαν τον πίνακα σε άλλο μέλος του κυκλώματος, μέσω πλαστού εγγράφου, και του ανέθεσαν να βρει αγοραστές στο εξωτερικό. Για τον λόγο αυτό, το τελευταίο έτος είχε πραγματοποιήσει πολλές επισκέψεις στη Βουλγαρία, συναντώντας υποψήφιους αγοραστές του έργου, καταλήγοντας στην επιλογή ενός Ελβετού αγοραστή, πιθανόν ιδιοκτήτη τράπεζας, με υποκατάστημα αυτής στη χώρα της Βουλγαρίας, σύμφωνα με πληροφορίες.
Όπως αναφέρθηκε ήδη, οι αστυνομικές αρχές πραγματοποίησαν επιχείρηση στο συγκεκριμένο σπίτι και εντόπισαν τον πίνακα, ενώ προχώρησαν σε πέντε προσαγωγές. Ο αρμόδιος εισαγγελέας κίνησε δικαστική διαδικασία για κακουργηματική πράξη, διατάσσοντας παράλληλα πραγματογνωμοσύνη, το αποτέλεσμα της οποίας δεν έχει γίνει ακόμη γνωστό. Δηλαδή, μέχρι στιγμής, δεν έχει εξακριβωθεί εάν ο συγκεκριμένος πίνακας αποτελεί προϊόν κλοπής ή πλαστό έργο τέχνης, που δημιουργήθηκε με σκοπό την εξαπάτηση των υποψηφίων αγοραστών.
Η αποκάλυψη της δράσης του κυκλώματος – Ο ρόλος του 35χρονου και των γονιών του
Ακολούθησε μεγάλη αστυνομική έρευνα, από την οποία διαπιστώθηκε η ευρύτερη δράση της εγκληματικής οργάνωσης, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, από το 2014. Τα μέλη του κυκλώματος κατηγορούνται ότι έφτιαχναν και διακινούσαν πλαστούς πίνακες ζωγραφικής διαφόρων διασήμων Ελλήνων και ξένων ζωγράφων, τους οποίους εμφάνιζαν ως γνήσιους συνοδευόμενους από πλαστά πιστοποιητικά γνησιότητας, με σκοπό την πώλησή τους σε ιδιώτες, συλλέκτες και εμπόρους έργων τέχνης ή οίκους δημοπρασιών σε χώρες του εξωτερικού.
Οι πληροφορίες αναφέρουν, μάλιστα, ότι τα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης συνέχισαν να πουλούν έργα τέχνης μέσω οίκων δημοπρασιών ακόμη και μετά την κατάσχεση του πίνακα ζωγραφικής που φέρεται να φιλοτέχνησε ο Αμερικανός ζωγράφος Τζάκσον Πόλοκ. Το συνολικό οικονομικό όφελος που αποκόμισαν τα μέλη του κυκλώματος εκτιμάται σε 6-7 εκατ. ευρώ.
Αρχηγικό ρόλο φέρεται να είχε ο 35χρονος, ο οποίος έπειθε τον 61χρονο πατέρα του, ο οποίος δραστηριοποιείται ως δημιουργός έργων τέχνης πινάκων, να φτιάχνει τους πλαστούς πίνακες ζωγραφικής. Μάλιστα, ο 35χρονος γνωρίζοντας τις προτιμήσεις του αγοραστικού κοινού και τη διαθεσιμότητα των έργων στην αγορά, κατεύθυνε τον πατέρα του ώστε να δημιουργεί συγκεκριμένα έργα ζωγράφων που είχαν μεγαλύτερη ζήτηση. Αυτός φέρεται να ερχόταν σε επαφή με οίκους δημοπρασιών του εξωτερικού, διαπραγματευόταν τα προς πώληση έργα και τα διακινούσε με χρήση μεταφορικών εταιριών, ενώ παράλληλα ήταν ο διαχειριστής των χρημάτων που αποκόμιζαν από την παράνομη δράση τους, κυρίως μέσω των οίκων δημοπρασιών του εξωτερικού, τα οποία φέρεται να κατένειμε και στους γονείς του.
Ο 61χρονος πατέρας του δημιουργούσε τους πίνακες που φέρονταν να έχουν δημιουργηθεί από γνωστούς ζωγράφους, διαθέτοντας – πέραν της δεξιότητας να ζωγραφίζει – ειδικές γνώσεις για την ιστορική και καλλιτεχνική φύση των δημιουργών τους, της εικαστικής σχολής ή καλλιτεχνικού κινήματος που ανήκαν, αλλά και της τεχνοτροπίας που είχε ο κάθε δημιουργός. Επιπλέον, για να πείσει για την αυθεντικότητα των έργων, πέραν της πλαστογραφημένης υπογραφής του γνωστού ζωγράφου, αποτύπωνε στο πίσω μέρος του καμβά δήθεν χειρόγραφες σημειώσεις αφιέρωσής του σε σημαίνοντα πρόσωπα της εποχής, καθώς και πλαστές σφραγίδες μεταβίβασης.
Η μητέρα του 35χρονου και σύζυγος του 61χρονου, υπήκοος Ρουμανίας, φέρεται να παρείχε το γνωστικό πλαίσιο και τα οικογενειακά δεδομένα προγόνων της από την εποχή του Τσαουσέσκου, βάσει του οποίου οργάνωναν τη διαδρομή μεταβίβασης των έργων από τους αρχικούς δημιουργούς των έργων σε πολιτικά πρόσωπα της εποχής, σε γνωστούς συλλέκτες, καταλήγοντας στην ίδια μέσω του πατέρα της. Παράλληλα, παρουσιάζονταν η ίδια στους υποψήφιους αγοραστές ως συλλέκτρια έργων τέχνης, ισχυριζόμενη ότι τα είχε κληροδοτήσει από τον πατέρα της, στρατηγό επί προεδρίας Τσαουσέσκου.
Σύμφωνα με την αστυνομική έρευνα, τα μέλη του κυκλώματος φέρονται να έκαναν μεγάλη έρευνα του ιστορικού πλαισίου στο οποίο ζούσε ο κάθε καλλιτέχνης, της διαδρομής του και των τεχνικών που ακολουθούσε, με σκοπό οι πίνακες να είναι αντιπροσωπευτικοί της εποχής που έζησε ο ζωγράφος και του καλλιτεχνικού κινήματος που υπηρέτησε. Αφού δημιουργούσαν τους πλαστούς πίνακες, στη συνέχεια χρησιμοποιούσαν ειδικά μηχανήματα (φούρνους) για την παλαίωση των έργων μέσω της τεχνικής του «ψησίματος» των υλικών, από τα οποία είχε κατασκευαστεί.
Κατηγορούνται, δε, ότι είχαν αναπτύξει ένα διεθνές δίκτυο προώθησης των έργων σε εμπόρους έργων τέχνης και οίκους δημοπρασιών σε Αμερική, Ιταλία, Αγγλία, Γαλλία, οι οποίοι αναρτούσαν τα έργα σε ηλεκτρονικές δημοπρασίες και καταλόγους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, δημιουργούνταν μία ιχνηλασιμότητα για τη φαινομενικά νόμιμη προέλευση κτήσης των έργων που δημοπρατούνταν, ως βασικό χαρακτηριστικό για την πώλησή τους.
Από το σύνολο της έρευνας, προέκυψε ότι τουλάχιστον από τον Αύγουστο του 2022, ο 35χρονος διαπραγματεύθηκε συνολικά με 17 οίκους δημοπρασιών και γκαλερί την πώληση πινάκων και σχεδίων φερόμενων Ελλήνων και ξένων ζωγράφων. Όπως προέκυψε, κάποιοι από τους οίκους δημοπρασιών αντιλήφθηκαν ότι οι πίνακες δεν ήταν αυθεντικοί, έπειτα από σχετική εξέταση γνησιότητας από δικούς τους εμπειρογνώμονες και αποσύρθηκαν ή τους επέστρεψαν στον αποστολέα τους, ωστόσο κάποιοι εξ αυτών πωλήθηκαν στην Αμερική και στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο 35χρονος είχε συλληφθεί τον Μάιο του 2020 από το Τμήμα Ασφαλείας Σαρωνικού για παράβαση του άρθρου 217 περί «πλαστογραφίας πιστοποιητικών».
Η ανακοίνωση της ΕΛ.ΑΣ.
Αναλυτικά, η ΕΛ.ΑΣ. ανακοίνωσε σήμερα τα εξής:
Από το Τμήμα Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος της Γενικής Περιφερειακής Αστυνομικής Διεύθυνσης Κρήτης διακριβώθηκε η δράση εγκληματικής οργάνωσης που δραστηριοποιούνταν στην κατάρτιση και πώληση σε ιδιώτες, συλλέκτες, εμπόρους και οίκους δημοπρασιών σε χώρες του εξωτερικού, πλαστών έργων τέχνης και συγκεκριμένα πινάκων ζωγραφικής, δήθεν φιλοτεχνημένων από διάσημους καλλιτέχνες.
Για την υπόθεση ταυτοποιήθηκαν -5- άτομα, σε βάρος των οποίων σχηματίσθηκε δικογραφία για σύσταση και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, πλαστογραφία, απάτη, νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα και παράβαση του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Προηγήθηκε έρευνα, στο πλαίσιο της οποίας τον Φεβρουάριο του 2023 στη Σόφια Βουλγαρίας, σε στενή συνεργασία με εκπροσώπους της Europol και του Τμήματος Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς των βουλγαρικών Αρχών, διακόπηκε αγοραπωλησία πίνακα, ο οποίος θα πωλούνταν έναντι 12.000.000 ευρώ.
Ακολούθησαν έρευνες σε οικίες και αποθήκη στην Αττική, όπου βρέθηκαν και κατασχέθηκαν 10 πίνακες ζωγραφικής, σφραγίδες, έγγραφα, πιστοποιητικά γνησιότητας και μεταλλικός φούρνος για την παλαίωση έργων τέχνης.
Για τους πίνακες που βρέθηκαν στην Αττική παραγγέλθηκε πραγματογνωμοσύνη και προέκυψε ότι ήταν εξ’ ολοκλήρου πλαστοί, κατ’ απομίμηση του καλλιτεχνικού ιδιώματος των ζωγράφων στους οποίους αποδίδονται ενώ και οι υπογραφές που έφεραν ήταν πλαστές, ομοίως κατ’ απομίμηση των υπογραφών των ζωγράφων που φέρονται ότι τους δημιούργησαν.
Το modus operandi του κυκλώματος
Από την περαιτέρω διερεύνηση προέκυψε ότι, τα μέλη της οργάνωσης είχαν συστήσει και ενταχθεί σε αυτή, τουλάχιστον από το 2014, με επαγγελματική δομή, διακριτούς ρόλους και διαρκή δράση, με σκοπό την αποκόμιση μεγάλου παράνομου περιουσιακού οφέλους, μέσω της κατάρτισης και διακίνησης πινάκων, που παρουσιάζονταν ως αυθεντικοί με πλαστά πιστοποιητικά γνησιότητας.
Ως προς τον τρόπο δράσης (modus operandi) χρησιμοποιούσαν συγκεκριμένη μεθοδολογία και συγκεκριμένα:
-προμηθεύονταν τα απαραίτητα υλικά (χαρτί παλαιού τύπου, μηχανήματα παλαίωσης των έργων, σφραγίδες) για τη δημιουργία πλαστών πινάκων,
-για την πιστοποίηση της αυθεντικότητας των έργων, πλαστογραφούσαν την υπογραφή του εκάστοτε δημιουργού, αποτύπωναν πλαστές χειρόγραφες αφιερώσεις ενώ χρησιμοποιούσαν πλαστές σφραγίδες μεταβίβασης και ψευδείς τίτλους δήθεν υπογεγραμμένους από επιφανείς ιστορικούς τέχνης της εποχής,
-έρχονταν σε επαφή με οίκους δημοπρασιών του εξωτερικού, παραπλανώντας τους για την αυθεντικότητα των πινάκων ισχυριζόμενοι ότι προέρχονται από συλλέκτες του προηγούμενου αιώνα ή από πολιτικά πρόσωπα,
-μέσω διεθνούς δικτύου που είχαν αναπτύξει για την προώθηση των έργων τους, αναρτούσαν τους πίνακες σε ηλεκτρονικές δημοπρασίες και καταλόγους,
συσκεύαζαν τα έργα σε ξυλοκιβώτια και τα απέστελλαν στο εξωτερικό μέσω μεταφορικής εταιρίας (αερομεταφορά) για την ολοκλήρωση της αγοραπωλησίας.
Για την επίτευξη του σκοπού της παράνομης δραστηριότητάς τους, είχαν αναπτύξει διακριτούς ρόλους, και συγκεκριμένα:
–35χρονος, ως αρχηγός της εγκληματικής οργάνωσης, είχε αναλάβει το συντονισμό των υπόλοιπων μελών, ερχόταν σε επαφή με οίκους δημοπρασιών, διαπραγματεύονταν τις αγοραπωλησίες και διαχειρίζονταν τα χρήματα που αποκόμιζαν,
–61χρονος, έχοντας ζωγραφικές δεξιότητες και ειδικές γνώσεις σχετικά με τη φύση και την τεχνοτροπία των ζωγράφων, κατάρτιζε τους πλαστούς πίνακες,
–69χρονη, εκμεταλλευόμενη την αλλοδαπή καταγωγή της, παρείχε πληροφορίες για την οργάνωση της ψευδούς διαδρομής των έργων, από τους αρχικούς δημιουργούς στα μέλη της οργάνωσης, ενώ παρουσιαζόταν ως συλλέκτρια έργων τέχνης στους υποψήφιους αγοραστές,
–56χρονος, είχε αναλάβει τη συσκευασία των πινάκων και την παράδοσή τους στις μεταφορικές εταιρίες, την είσπραξη των χρημάτων από τις αγοραπωλησίες, την παραλαβή των πλαστών εγγράφων και σφραγίδων, ενώ εκτελούσε χρέη οδηγού της οργάνωσης και
–48χρονη, ιδιοκτήτρια καταστήματος κατασκευής σφραγίδων, προμήθευε την οργάνωση με τις πλαστές σφραγίδες.
Τι βρέθηκε στην κατοχή τους
Συνολικά από τις έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί από τον Φεβρουάριο μέχρι και την 1η Νοεμβρίου 2023, βρέθηκαν και κατασχέθηκαν:
-18 πίνακες ζωγραφικής (-10- εκ των οποίων οι πλαστοί κατόπιν πραγματογνωμοσύνης),
-πλήθος σφραγίδων διαφόρων φορέων,
-πλήθος εγγράφων (εξουσιοδοτήσεις, ιδιόχειρες επιστολές, πιστοποιητικά, υπεύθυνες δηλώσεις)
-2 λάπτοπ,
-2 μεταλλικοί φούρνοι που χρησιμοποιούνται για την παλαίωση έργων τέχνης και
-σωληνάρια, πινέλα και σπάτουλες ζωγραφικής.
Χαρακτηριστικό είναι ότι, τα τρία βασικά μέλη της οργάνωσης (35χρονος, 61χρονος και 69χρονη), σε σχετικό οικονομικό έλεγχο που πραγματοποιήθηκε από το Σ.Δ.Ο.Ε. προέκυψε να κατέχουν σημαντικά χρηματικά ποσά σε τραπεζικούς λογαριασμούς, παρότι δεν παρουσιάζουν επαγγελματική και επιχειρηματική δραστηριότητα.
Το παράνομο οικονομικό όφελος που αποκόμισε η εγκληματική οργάνωση υπολογίζεται σε ποσό άνω των 6.000.000 ευρώ.
Οι κατασχεθέντες πίνακες ζωγραφικής θα εξεταστούν ως προς τη γνησιότητά τους, ενώ έχουν ενημερωθεί ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Ο.Π.Ι.), ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Εικαστικών Έργων και Εφαρμογών (Ο.Σ.Δ.Ε.Ε.Τ.Ε.) και το Υπουργείο Πολιτισμού.
Η σχηματισθείσα δικογραφία υποβλήθηκε στην αρμόδια εισαγγελική Αρχή και η υπόθεση παραπέμφθηκε σε Ανακριτή.
