«Θα ήθελα να εκφράσω την θλίψη μου και τη συγγνώμη μου για τον κρατικό μηχανισμό διαχρονικά που δεν μπόρεσε να σταματήσει αυτή την τραγωδία. Υπήρχαν εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες, και καιρικά και δημοσιονομικά, υπήρχε έλλειψη μέσων, υπήρχαν πολεοδομικά ζητήματα». Έτσι ξεκίνησε την κατάθεσή του ο πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Νίκος Τόσκας στη δίκη για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι, σημειώνοντας ότι «παραλάβαμε το 2015 μια πολύ δύσκολη κατάσταση δημοσιονομικά και από πλευρά μέσων. Από τις πρώτες μου ενέργειες όταν ανέλαβα το 2015 ήταν να ενεργοποιηθούν τα ελικόπτερα Chinook και να χρησιμοποιούνται στην πυρόσβεση, που είχαν να χρησιμοποιηθούν 10 χρόνια. Δεν είχαν σωλήνες οι πυροσβέστες. Δεν μπορούσαμε να νοικιάσουμε μέσα πυρόσβεσης».
Της Άννας Κανδύλη
Αναφερόμενος στην ημέρα της πυρκαγιάς είπε πως το πρωί είχε κάνει μια επέμβαση με τον γιατρό να συνιστά την παραμονή του στο σπίτι. Στο συντονιστικό πήγε γύρω στις 12 το μεσημέρι όταν ξέσπασε η φωτιά στην Κινέττα για να ενημερώνεται. «Ο καιρός ήταν αρχικά γύρω στα 5-6 μποφόρ όπως προέβλεπε το μετεωρολογικό δελτίο και ξαφνικά δεν μπορούσαν να πετάξουν αεροπλάνα. Είχαμε δυο φωτιές μέσα στην Αττική, σε δυο άκρες της. Είχαμε ισχυρούς δυτικούς ανέμους και υπήρχε τεράστια δυσκολία για τα εναέρια μέσα. Στις 16.41 ενημερώθηκε η πυροσβεστική και στη συνέχεια με ενημέρωσαν για την πυρκαγιά. Εγώ δεν έδωσα επιχειρησιακές εντολές, παρά μόνο κάποιες προτροπές όπως “μεταφέρετε τα μέσα εκεί που υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη”».
Πρόεδρος: Λέγατε εσείς που πρέπει να πάνε τα μέσα;
Μάρτυρας: Όχι. Έμπαιναν προτεραιότητες.
Πρόεδρος: Ποιος καθόριζε την προτεραιότητα;
Μάρτυρας: Την επιχειρησιακή ο διοικητής του ΕΣΚΕ, αλλά κάποιες προτεραιότητες βάζει η πολιτική ηγεσία. Ήμουν εκεί για αν χρειαζόταν να επικοινωνήσω με αλλά υπουργεία, να τους δώσω θάρρος. Δεν έκανα και δεν μπορούσα να κάνω υποδείξεις στο ποιο μέσο θα πάει που. Ο κ. Φωστιέρης (σ.σ. τότε διοικητής του ΕΣΚΕ) με ενημέρωνε για ό,τι ήταν διαθέσιμο εκείνη την ώρα και που θα πάει. Εγώ δεν γνώριζα.
Πρόεδρος: Η αναφορά του κ. Φωστιερη για ενημέρωση σας τι ήταν;
Μάρτυρας: Δεν είναι ολόκληρο αυτό που λέτε. Εγώ είχα πει ότι «δεν θα δέχεστε από κανέναν εντολές κι αν δεχτείτε από κάποιο παράγοντα που ας πούμε βουλευτή, δημοσιογράφο θα τον παραπέμπεται σε εμένα. Αν κάποιος τους έλεγε «στείλε ένα μέσο εδώ» και δεν μπορούσαν να τον διαχειριστούν τους είχα πει να παραπέμπουν σε εμένα για να χειρίζομαι την κατάσταση.
Ο κ. Τόσκας αρνήθηκε ότι έδινε εντολές και επέμεινε ότι ενημερωνόταν από τον διοικητή του ΕΣΚΕ Ιωάννη Φωστιέρη. «Οι Ματθαιοπουλος (σ.σ. τότε αρχηγός της Πυροσβεστικής) και Φωστιέρης έλεγαν που θα πάνε τα μέσα».
Απαντώντας για την εκτροπή του ελικοπτέρου προς τη Motor Oil είπε πως το έμαθε την επόμενη ημέρα: «Θύμωσα γιατί είχα δώσει εντολή όπως είπα για να παραπέμπουν σε εμένα αν δεχτούν επιχειρηματικές πιέσεις. Βέβαια αν με ρωτήσετε αν έκαναν καλά με την εκτροπή, δεν το ξέρω γιατί είναι επιχειρησιακό θέμα».
Πρόεδρος: Την έγκριση για αυτά τα πράγματα ποιος την έδινε;
Μάρτυρας: Δεν ήμουν στο γραφείο του συντονιστή, ήμουν σε διπλανό. Μπήκα κάποιες φορές να δω πως πάει η κατάσταση.
Πρόεδρος: Από ποιον μάθατε για τη motor oil;
Μάρτυρας: Την επόμενη ημέρα αλλά δεν θυμάμαι από ποιόν.
Πρόεδρος: Το θεωρήσατε παρέμβαση;
Μάρτυρας: Δεν γνωρίζω αν ήταν σωστά τα επιχειρησιακά κριτήρια. Δεν νομίζω ότι πιέστηκαν. Βρέθηκαν μπροστά σε μια κατάσταση.
Πρόεδρος: Θα το έκαναν έτσι κι αλλιώς ή πιέστηκαν από επιχειρηματία της χώρας; Αφού τους είχατε πει αυτό, γιατί δεν σας το είπαν; Υπάρχει ένα ερώτημα αν έγινε μια άδικη κατάχρηση. Αν ζήτησε κάτι ένας επιχειρηματίας και αυτό ήταν σε βάρος πολιτών.
Μάρτυρας: Δεν ξέρω γιατί δεν μου το είπαν. Δεν ξέρω αν ήταν για λόγους βιασύνης. Ο υπουργός δεν ενημερώνεται για όλα τα θέματα, μόνο για τα σημαντικά.
Πρόεδρος: Δεν ήταν σημαντικό;
Μάρτυρας: Αν βάλουμε το ενδεχόμενο πυρκαγιάς ενός διυλιστηρίου με μια φωτιά που ακόμα δεν είχε εξελιχθεί έτσι, δεν ξέρω ποιο ήταν το κριτήριο τους. Ρωτήστε τους…
Πρόεδρος: Εσείς δεν τους ρωτήσατε;
Μάρτυρας: Την επόμενη ημέρα τους έψαχνα και καλούνταν στα δικαστήρια. Δεν μπορώ να μπω στο μυαλό τους.
Απαντώντας σε ερωτήσεις του εισαγγελέα της έδρας ο οποίος εστίασε στην εκτροπή του ελικοπτέρου χαρακτηρίζοντας «ανυπακοή» τη μη ενημέρωση του υπουργού, είπε πως την επόμενη ημέρα της φωτιάς παραιτήθηκε και πως έπρεπε να λυθούν πολλά θέματα, με βασικότερο αυτό της αναγνώρισης των πτωμάτων. «…Όχι ότι είναι να καμαρώνουμε αλλά λύθηκε γρήγορα. Δείτε στη Χαβάη τι γίνεται…» είπε ο κ. Τόσκας με κάποιον από το ακροατήριο να φωνάζει «Δέκα μέρες κάνατε!!!».
Εισαγγελέας: Στις 27/7/2018 είχατε πει σε συνέντευξη τύπου «δεν βλέπω σοβαρά επιχειρησιακά λάθη»…
Μάρτυρας: Ο τίτλος είναι αυτός που λέτε, αλλά αν διαβάσετε πιο κάτω είπα αλλά πράγματα. Προσπαθείτε εσείς έπειτα από 5 χρόνια να βρείτε τα λάθη και θα τα έβλεπα εγώ την επόμενη ημέρα. Υπάρχουν στρατηγικά λάθη, επιχειρησιακά και τακτικά λάθη. Δεν χρησιμοποίησα τη λέξη επιχειρησιακά.
Εισαγγελέας: Λέτε δεν δώσατε επιχειρησιακά εντολές, αλλά υπάρχουν καταγεγραμμένες συνομιλίες που λένε «να ζητηθεί άδεια υπουργού».
Μάρτυρας: Για άλλες πυρκαγιές, για τον Κάλαμο. Προτεραιότητες τους είχα πει να βάλουν. Να μη σκορπίσουν παντού τα μέσα.
Εισαγγελέας: Ο κ. Τερζούδης λέει ότι δίνατε εντολές στο Φωστιέρη, λέει ψέματα;
Μάρτυρας: Λέει ανακρίβειες. Ο Φωστιέρης, αλλά και ο Τερζούδης με ενημέρωναν.
Ο μάρτυρας επανέλαβε ότι δεν γνώριζε για το τηλεφώνημα του επιχειρηματία Βαρδινογιάννη: «Δεν ήξερα για τη συνομιλία με τον κ. Βαρδινογιάννη. Ρωτήστε τους ίδιους. Είναι επιχειρησιακό το θέμα. Δεν είναι πολιτικό».
Υποστήριξη Κατηγορίας: Με βάση την πολιτική ευθύνη, τι σημαίνει πολιτικός υπεύθυνος;
Μάρτυρας: Εγώ είχα την πολιτική ευθύνη αλλά δεν είμαι κατηγορούμενος και αυτό έχει κριθεί.
Υποστήριξη Κατηγορίας: Γιατί δεν ζητήσατε από τη Βουλή να κριθείτε από τη Δικαιοσύνη;
Μάρτυρας: Νομίζω ότι το θέμα πολιτικοποιείται. Είμαι και ήμουν στη διάθεση της δικαιοσύνης κι από εκεί και πέρα δεν έχω να πω τίποτα.
Υποστήριξη Κατηγορίας: Επαναλαμβάνετε και σήμερα ότι δεν θα κάνατε τίποτα διαφορετικό;
Μάρτυρας: Παραιτήθηκα γιατί έχω μάθει από τον στρατό και η συνείδηση μου επιβάλει ότι φταις δεν φταις, αν γίνει κάτι παραιτείσαι.
Υποστήριξη Κατηγορίας: Σας έπεφτε πολύ να πάρετε τηλέφωνο το υπουργείο Άμυνας να σηκώσουν Chinook γιατί καίγεται ο κόσμος στο Μάτι;
Μάρτυρας: Τα αεροδρόμια ήταν όλα κλειστά. Επίσης το Chinook με αυτές τις καιρικές συνθήκες και κουβαλώντας νερό είναι πολύ δύσκολο να πετάξει.
Η κατάθεση του κ.Τόσκα θα συνεχιστεί αύριο.
