Με τις τοποθετήσεις των εισηγητών και ειδικών αγορητών των κομμάτων ξεκίνησε στη Βουλή η συζήτηση και ψήφιση του νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου, ενώ αίτημα αντισυνταγματικότητας κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ.
Η συζήτηση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εργασίας για την «Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση για τη Νέα Γενιά: εισαγωγή κεφαλαιοποιητικού συστήματος προκαθορισμένων εισφορών στην επικουρική ασφάλιση, ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης και συναφείς διατάξεις», θα διεξαχθεί σε δύο συνεδριάσεις, προκειμένου να μπορέσουν να τοποθετηθούν όσο περισσότεροι βουλευτές, ενώ αύριο αναμένεται να τοποθετηθούν και πολιτικοί αρχηγοί.
Η ονομαστική ψηφοφορία του νομοσχεδίου έχει προγραμματιστεί να διεξαχθεί το βράδυ της Πέμπτης.
Υπέρ του σχεδίου νόμου στην αρμόδια Επιτροπή τάχθηκε η ΝΔ, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης το καταψήφισαν.
Αίτημα αντισυνταγματικότητας για το νέο ασφαλιστικό
Ο ΣΥΡΙΖΑ, με την έναρξη της συζήτησης του νομοσχεδίου στην Ολομέλεια κατέθεσε αίτημα αντισυνταγματικότητας και η συζήτησή του θα διεξαχθεί μετά την ολοκλήρωση των τοποθετήσεων των εισηγητών και ειδικών αγορητών των κομμάτων.
Στο κείμενο του αιτήματος υποστηρίζεται ότι το νομοσχέδιο είναι σε αντίθεση του συνταγματικού δικαιώματος της κοινωνικής ασφάλισης όπου ορίζει πως το κράτος οφείλει «να μεριμνά για την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων, όπως ορίζει ο νόμος» (αρ. 22παρ.5), καθώς και σε αντίθεση με τις υπ’αριθ. 2287/2015 και 1889/2019 αποφάσεις της Ολομέλειάς του ΣτΕ που έχει αποκλείσει κάθε ενδεχόμενο κεφαλαιοποίησης της Επικουρικής Ασφάλισης.
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ το αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ
Οι τροπολογίες στο νέο ασφαλιστικό
Στο νομοσχέδιο, επίσης, έχουν κατατεθεί, έως αυτή τη στιγμή, για συζήτηση και ψήφιση δύο υπουργικές τροπολογίες και πέντε βουλευτικές τροπολογίες από το Κίνημα Αλλαγής.
Η μία υπουργική τροπολογία έχει κατατεθεί από το υπουργείο Οικονομικών για την απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ του 2021 για τα ακίνητα πληγέντων από τις πυρκαγιές της 23η και 24ης Ιουλίου 2018 – τροποποίηση της παρ.7 του άρθρου 3 του ν. 4223/2013, καθώς και για την παράταση της προθεσμίας υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων φορολογικού έτους 2020- τροποποίηση της παρ.64 και αντικατάσταση της παρ.65 του άρθρου 72 του ν.4172/2013.
Η δεύτερη υπουργική τροπολογία αφορά «Ρυθμίσεις θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων», μεταξύ των οποίων και η παράταση της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών -για εργοδότες και εργαζομένους- κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες (από το ύψος που είχαν διαμορφωθεί την 1η Ιουνίου 2020) έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2022, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι περιορίζεται το μισθολογικό κόστος από την διατήρηση των μειωμένων εισφορών έως το τέλος του επόμενου έτους.
Η μείωση επιμερίζεται σε -1,79 ποσοστιαίες μονάδες για τον εργοδότη και -1,21 ποσοστιαίες μονάδες για τους εργαζομένους.
Οι βουλευτές του ΚΙΝΑΛ, παράλληλα, έχουν καταθέσει πέντε τροπολογίες στο νομοσχέδιο.
Η πρώτη αφορά τη «θεμελίωση δικαιώματος πλήρους και μειωμένης σύνταξης γήρατος ασφαλισμένων γυναικών του πρώην ΙΚΑ- ΕΤΑΜ», η δεύτερη την «κατάργηση μείωσης της Εθνικής Σύνταξης των μελών της ελληνικής μειονότητας της Αλβανίας και των ομογενών από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης», η τρίτη την «κατάργηση του αυτόματου μηχανισμού αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με βάση το προσδόκιμο ζωής», η τέταρτη «τη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος άνευ ορίων ηλικίας μετά από 40 έτη υποχρεωτικής πραγματικής απασχόλησης» και η πέμπτη, για « την τροποποίηση του άρθρου 1 του ΠΔ 35/1988 (ΦΕΚ Α’ 14/27.01.1988)»
Τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου
Πρόκειται για το νομοσχέδιο το οποίο φέρει τον τίτλο «Ασφαλιστική μεταρρύθμιση για τη νέα γενιά» και η κυριότερη αλλαγή που φέρνει είναι η εισαγωγή του συστήματος του «ατομικού κουμπαρά», που εφαρμόζεται με επιτυχία σε ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες εδώ και αρκετές δεκαετίες.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, θα επιτρέψει στους νέους ασφαλισμένους να αποκτήσουν μεγαλύτερο έλεγχο της επικουρικής τους σύνταξης και εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε σημαντικά υψηλότερες συντάξεις για τους νέους ασφαλισμένους, χωρίς να επηρεάζονται οι παλιοί ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι.
Πώς θα λειτουργεί το νέο σύστημα
Όπως αναφέρει το υπουργείο Εργασίας, αντί ενός γενικού «κορβανά» για τις επικουρικές, στον οποίο σήμερα τοποθετούνται οι εισφορές των σημερινών εργαζομένων και κατευθύνονται στην πληρωμή των επικουρικών συντάξεων των σημερινών συνταξιούχων, υιοθετείται –όπως προαναφέρθηκε- η λογική του «ατομικού κουμπαρά» για τον κάθε νέο που θα συμμετάσχει στο νέο σύστημα.
“Ειδικότερα, οι εισφορές των νέων θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται, δημιουργώντας ένα αποθεματικό, από το οποίο θα πληρωθούν οι μελλοντικές τους συντάξεις. Οι εισφορές που πληρώνει ο κάθε νέος εργαζόμενος θα πηγαίνουν στη δική του σύνταξη, η οποία θα υπολογίζεται στη βάση του σωρευμένου ποσού εισφορών και αποδόσεων.
Το ύψος των εισφορών για το νέο επικουρικό σύστημα παραμένει ως έχει.
Δηλαδή 6,5% μέχρι τα μέσα του 2022 και 6% από εκεί και πέρα για τους μισθωτούς και βάσει ασφαλιστικής κλάσης για τους αυτοαπασχολούμενους.
Το αποθεματικό αυτό το διαχειρίζεται ένα νέο δημόσιο ταμείο, το ΤΕΚΑ, που θα επενδύει τις αποταμιεύσεις. Θα υπάρχουν και τρία επενδυτικά προφίλ, μεταξύ των οποίων θα διαλέγει ο ασφαλισμένος: το «συντηρητικό, το «ισορροπημένο» και το «επιθετικό», με δυνατότητα αλλαγής ανά πενταετία.
Το σύστημα αυτό ισχύει σε προηγμένες χώρες όπως η Σουηδία, η Δανία, η Ολλανδία και έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να οδηγήσει σε επικουρικές συντάξεις μεγαλύτερες από 43% μέχρι 68%.
Συμπερασματικά, με το νομοσχέδιο εισάγονται στοιχεία κεφαλαιοποιητικού συστήματος στις επικουρικές συντάξεις για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας (από 1η Ιανουαρίου 2022) που είναι υπόχρεοι επικουρικής ασφάλισης και εθελοντικά για εργαζόμενους και αυτοαπασχολούμενους έως 35 ετών.
Η Ελλάδα προχωρά έτσι με καθυστέρηση στον δρόμο που έχουν ακολουθήσει ήδη πολλές ανεπτυγμένες χώρες. Είναι ενδεικτικό ότι στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ πάνω από το 50% του εργατικού δυναμικού καλύπτεται συμπληρωματικά από κάποιο κεφαλαιοποιητικό πρόγραμμα ασφάλισης.
Σε χώρες όπως η Σουηδία, η Φινλανδία, η Ολλανδία, η Δανία, το ποσοστό των εργαζομένων που καλύπτονται από κεφαλαιοποιητικά συνταξιοδοτικά προγράμματα υπερβαίνει το 80%” τονίζει το υπουργείο Εργασίας.
Τι κερδίζουν οι νέοι
Για παράδειγμα, σύμφωνα με τις μελέτες και τις προβολές που έχουν γίνει, η μηνιαία επικουρική σύνταξη εργαζόμενου που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό (650 ευρώ) και διαθέτει 40 χρόνια ασφάλισης διαμορφώνεται με το υφιστάμενο σύστημα στα 153 ευρώ.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, με το νέο κεφαλαιοποητικό σύστημα η σύνταξη μπορεί να ανέλθει στα 219 ευρώ, να αυξηθεί δηλαδή κατά 43%, με αποδόσεις ίσες με τον μέσο όρο των κεφαλαιοποιητικών συνταξιοδοτικών συστημάτων των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ. Μπορεί δε να αυξηθεί ακόμα περισσότερο, στα 257 ευρώ (+68% σε σχέση με το υφιστάμενο σύστημα) εάν επιτευχθούν αποδόσεις ίσες με τη μέση ετήσια απόδοση των αποθεματικών του ΕΦΚΑ που διαχειρίζεται το Μικτό Αμοιβαίο Κεφαλαίο της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών.
“Με τη μεταρρύθμιση αυτή ευθυγραμμιζόμαστε με αυτά που ισχύουν εδώ και χρόνια σε όλη την Ευρώπη, για πολύ συγκεκριμένους λόγους:
-Πρώτον, γιατί το υφιστάμενο εξολοκλήρου διανεμητικό σύστημα λειτουργεί αποτελεσματικά όταν πολλοί εργαζόμενοι χρηματοδοτούν με τις εισφορές τους τις συντάξεις λίγων συνταξιούχων. Αυτό ίσχυε στο παρελθόν, αλλά όχι πια.
-Δεύτερον, γιατί οι νέοι ασφαλισμένοι θα έχουν έλεγχο πάνω στη σύνταξή τους και το ύψος της.
-Τρίτον, γιατί θα αναπτυχθεί με το νέο σύστημα του ατομικού κουμπαρά η ιδέα της αποταμίευσης και με αυτό τον τρόπο θα γίνουν παραπάνω επενδύσεις και θα ενισχυθεί τελικά η ανάπτυξη.
-Τέταρτον, γιατί όπως έχουν δείξει παρόμοια εγχειρήματα στις άλλες χώρες της Ευρώπης, τελικά, μέσω της καλύτερης επένδυσης των αποταμιεύσεων του νέου ασφαλισμένου, οι συντάξεις που θα δοθούν θα είναι μεγαλύτερες”, αναφέρει.
Δημόσια επικουρική σύνταξη με διπλή δικλείδα ασφαλείας
“Η αντιπολίτευση μιλά για «ιδιωτικοποίηση της κοινωνικής ασφάλισης», πράγμα απολύτως ψευδές. Η νέα επικουρική παραμένει δημόσια.
Μιλά για «τζόγο» με τα χρήματα των ασφαλισμένων. Τζόγος θα υπήρχε αν κινδύνευαν οι αποταμιεύσεις των ασφαλισμένων.
Όμως, το νέο σύστημα συνοδεύεται από διπλή δικλείδα ασφαλείας:
-Η πρώτη, που αφορά στους νέους ασφαλισμένους, είναι η εγγύηση του Δημοσίου περί μη αρνητικής απόδοσης. Κάτι που σημαίνει ότι ακόμα και στην απίθανη περίπτωση που κάτι πάει στραβά στις διεθνείς αγορές και δεν πάνε καλά οι επενδύσεις, κανείς δεν θα πάρει επικουρική σύνταξη χαμηλότερη από αυτή που αντιστοιχεί στις εισφορές που κατέβαλε, συν τον πληθωρισμό.
Πάντως, το πιθανότερο είναι ότι η εγγύηση αυτή να μην χρειαστεί να ενεργοποιηθεί, αν ληφθεί υπόψη η θετική εμπειρία χωρών όπως η Σουηδία, όπου κεφαλαιοποιητικά ασφαλιστικά συστήματα λειτουργούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
-Και η δεύτερη που αφορά στους σημερινούς ασφαλισμένους και συνταξιούχους, έγκειται στην δέσμευση ότι από τη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση δεν θα επηρεαστεί ούτε η καταβολή ούτε το ύψος των επικουρικών συντάξεων του υφιστάμενου συστήματος, θα υπάρχει μάλιστα ρητή εγγύηση στο νόμο επ’ αυτού. Και τούτο διότι όποιο χρηματοδοτικό κενό υπάρχει θα καλυφθεί χωρίς προβλήματα από τον προϋπολογισμό.
Τέλος, όσον αφορά το πολυσυζητημένο «κόστος μετάβασης», οι μελέτες δείχνουν ότι το καθαρό κόστος για τα επόμενα 50 χρόνια είναι 120 εκατ. ευρώ τον χρόνο, ενώ σήμερα δίνουμε 15 δισ. το χρόνο για τη στήριξη του συνταξιοδοτικού συστήματος.
Είναι λοιπόν πλήρως αστήρικτη η κριτική για τα 120 εκατ. ευρώ επιπλέον, τα οποία θα διασφαλίσουν υψηλότερες συντάξεις για τους νέους. Και πολύ περισσότερο επειδή η κριτική αυτή παραβλέπει τελείως το λεγόμενο «μέρισμα ανάπτυξης», δηλαδή τις επενδύσεις που θα προκύψουν από τις αποταμιεύσεις και τα έσοδα που θα δημιουργηθούν” καταλήγει το υπουργείο Εργασίας.
