Μετά το “colpo grosso” της ΓΔΑΕΕ να διεκδικήσει 3 δισ. από το SAFE, ήρθε η Task Force της Κομισιόν ζητώντας να ξαναστείλει η Ελλάδα φάκελο, στον οποίο θα έπρεπε ουσιαστικά να συμπεριλάβει όσα προγράμματα επιθυμεί, αλλά μόνο μέχρι το ποσό των 787 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, η Task Force θα αξιολογήσει τον νέο φάκελο, από τον οποίο ενδεχομένως να κόψει προτάσεις κι άρα η Ελλάδα να μην φτάσει ποτέ ούτε καν αυτό το ποσό.
Εν τω μεταξύ, τα ελληνικά ναυπηγεία και οι ελληνικές εταιρείες βρίσκονται σε αναβρασμό μετά την απόρριψη από τη ΓΔΑΕΕ του σχεδίου για ναυπήγηση πολεμικών πλοίων στην Ελλάδα.
Του Χρήστου Μαζανίτη
Νέα λίστα με αμυντικά προγράμματα προς την Κομισιόν υπέβαλε την Παρασκευή η Ελλάδα, μετά την επιστολή της Task Force να αναθεωρήσει το ύψος των διεκδικήσεων αλλά και των προμηθειών που εισηγείται.
Σε αυτή περιλαμβάνονται προγράμματα που επικεντρώνονται σε τρεις τομείς: την προμήθεια φορτηγών γενικής χρήσης – ύψους 300 εκατ. ευρώ, σε drones επιφανείας και υποβρύχια, καθώς και την ενίσχυση του αντιαεροπορικού – antidrone θόλου, που το υπουργείο Εθνικής Άμυνας αποκαλεί «Ασπίδα του Αχιλλέα».
Η Ελλάδα προσπάθησε να κάνει την υπέρβαση με το πρόγραμμα ευρωπαϊκής αμυντικής χρηματοδότησης SAFE (Security Action for Europe), διεκδικώντας 3 δισ. από το πρόγραμμα, καθ’ υπέρβαση των αρχικών εξαγγελιών για 1,2 δισ.
Ωστόσο, από τον περασμένο Αύγουστο η Κομισιόν απάντησε ότι η χώρα μας θα πρέπει να αρκεστεί τελικά στα 787 εκατ. ευρώ, αναφέροντας ότι από τη ζήτηση των υπολοίπων χωρών, που είχαν προηγηθεί, υπερκαλύφθηκε το ποσό των συνολικά 150 δισ. που είχαν προϋπολογιστεί.
Όπως είχε δημοσιεύσει αναλυτικά η Realnews της Κυριακής, η Ελλάδα είχε συμπεριλάβει στην πρώτη λίστα 22 προγράμματα, με προτεραιότητα σε κάθε μορφής μη επανδρωμένα συστήματα, πυρομαχικά και φορτηγά γενικής χρήσης, ενώ είχε και μέρος των συστημάτων της φρεγάτας FDI Belharra.
Αρχικά, όπως είχε δηλώσει ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας σε ομιλία του στη Βουλή, η Ελλάδα είχε αποφασίσει να απέχει από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα SAFE.
Ωστόσο, τη Δευτέρα, 28 Ιουλίου 2025, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μέσω ανάρτησής του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ανακοίνωσε ότι η Ελλάδα τελικά θα διεκδικούσε μέρος της πίτας.
Την αμέσως επομένη, την Τρίτη, 29 Ιουλίου 2025, κατατέθηκε επισήμως η πρόταση της χώρας για ένταξη στον μηχανισμό, διεκδικώντας χαμηλότοκα δάνεια ύψους τουλάχιστον 1,2 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της εθνικής άμυνας και της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας.
Η Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ), σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) και τα Γενικά Επιτελεία, κατάρτισε τη σχετική λίστα σε χρόνο-ρεκόρ και τελικά την κατέθεσε προς έγκριση στην Task Force του SAFE. Λίγες ημέρες μετά ήρθε η απάντηση, με την οποία η χώρα μας – κυρίως λόγω παραλείψεων στους φακέλους – έπρεπε να περιοριστεί στα 787 εκατ.
Αντίστοιχα, άλλες χώρες-μέλη της ΕΕ, που είχαν μήνες νωρίτερα πάρει την απόφαση συμμετοχής, κατέθεσαν φακέλους με τους οποίους κατάφεραν να εξασφαλίσουν πολύ μεγαλύτερη χρηματοδότηση, όπως η Κύπρος με 1,18 δισ., η Βουλγαρία με 3,2 δισ., η Ουγγαρία με 16,2 δισ., η όμοια πληθυσμιακά – και χωρίς να απειλείται από κάποιον – Πορτογαλία με 5,8 δισ. και την Πολωνία να εκτοξεύεται στα 43,7 δισ.
Ο λόγος που οι χώρες-μέλη της ΕΕ έσπευσαν να διεκδικήσουν εγκαίρως την ένταξη στον μηχανισμό ήταν οι ευνοϊκοί όροι αποπληρωμής, που προβλέπουν 10ετή περίοδο χάριτος και έως 40 έτη χαμηλότοκο δάνειο, το οποίο εντάσσεται στη ρήτρα διαφυγής, ώστε να μην επιβαρύνονται τα δημοσιονομικά των χωρών.
Στην αρνητική απάντηση της Κομισιόν, μετά την κατάθεση του δεύτερου φακέλου, με τον οποίο η ΓΔΑΕΕ διεκδικούσε 3 δισ., τονίζεται ότι τα προγράμματα που θα κατατεθούν (σ.σ. στις 12 Δεκεμβρίου) δεν σημαίνει ότι θα εγκριθούν κιόλας, αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις. Κάτι που σημαίνει ότι η Ελλάδα κινδυνεύει να πάρει – αν έχει ελλιπείς φακέλους – μικρότερη χρηματοδότηση από τα 787 που έχουν εγκριθεί.
Το βλέμμα στο “SAFE 2”
Σύμφωνα με πληροφορίες του enikos.gr, η επιστολή της Task Force της Κομισιόν προς τη ΓΔΑΕΕ, με την οποία ακύρωνε τον νέο φάκελο της 30ής Νοεμβρίου, προκάλεσε παγωμάρα στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας, αφού η ενημέρωση που λάμβανε από τους επικεφαλής σε ΓΔΑΕΕ και ΕΛΚΑΚ ήταν ότι θα υπήρχε νέα ανακατανομή των ποσών.
Μάλιστα, η ΓΔΑΕΕ οργάνωσε συναντήσεις με τις εταιρείες του αμυντικού οικοσυστήματος, καλώντας τις να υποβάλουν νέες προτάσεις και εξηγώντας τις προϋποθέσεις και τους όρους συμμετοχής στον νέο γύρο. Είχε επικοινωνηθεί τόσο πολύ το γεγονός ότι θα κατέθετε νέες προτάσεις, που άφηναν να εννοηθεί ότι «υπήρχε χώρος για όλους».
Η γνωστοποίηση της λίστας, που εστάλη στις 30 Νοεμβρίου, έφερε την αντίδραση της Ένωσης Ελληνικών Ναυπηγείων, η οποία με δελτίο Τύπου γνωστοποιούσε ότι ζητούσε εξηγήσεις από ΓΔΑΕΕ και ΓΕΝ για τους λόγους για τους οποίους άφησε εκτός προγράμματος τον φάκελο ναυπήγησης πλοίων OPV, πυραυλακάτων, κανονιοφόρων και κορβετών στα ναυπηγεία της ΟΝΕΧ, με τη συμμετοχή των περισσότερων ελληνικών εταιρειών, των κρατικών ΕΑΣ και σύμπραξη ιταλικού και γερμανικού κολοσσού.
Παρόμοιες αντιδράσεις υπάρχουν και από ελληνικές εταιρείες, που είχαν ως αποτέλεσμα την αναβολή της ειδικής εκδήλωσης του ΕΛΚΑΚ στις 18 Δεκεμβρίου, με τους εκπροσώπους όλων των ελληνικών εταιρειών που συμμετέχουν στις τρεις ενώσεις, με στόχο να επικοινωνήσει τα προγράμματα που τρέχει και να υπάρξει καλύτερη γνωριμία με το αμυντικό οικοσύστημα.
Παρόλα αυτά, σύμφωνα με πληροφορίες του enikos.gr, από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας ποντάρουν ότι περί τον Μάρτιο θα υπάρξει εξαγγελία για “SAFE 2” από την ΕΕ, καθότι διαπιστώνει ότι, εκτός από την Ελλάδα, υπάρχουν και άλλες χώρες της ΕΕ που επιθυμούν μεγαλύτερη χρηματοδότηση και συμμετοχή σε περισσότερα προγράμματα.
Με δήλωσή του προς το enikos.gr, ο τομεάρχης Άμυνας και βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Μιχάλης Κατρίνης, ασκεί δριμεία κριτική για τους χειρισμούς που έχουν γίνει από το καλοκαίρι, ζητώντας εξηγήσεις επί των διαδικασιών που ακολουθήθηκαν.
«Η προχειρότητα και η αναποτελεσματικότητα του κ. Δένδια αποκαλύφθηκε με το SAFE. Με τη δήλωση συμμετοχής της χώρας την παραμονή της προθεσμίας, χωρίς να κατατεθούν προτάσεις ελληνικών εταιρειών», αναφέρει στη δήλωσή του προς το enikos.gr, και προσθέτει: «Με τη μη αποδοχή από την Ε.Ε. του επενδυτικού πλάνου 2,9 δισ. ευρώ, τόσο για το κόστος όσο και για το περιεχόμενο του προτεινόμενου πλαισίου. Το ΠΑΣΟΚ ζήτησε από τον Ιούνιο να γίνει ενημέρωση για το SAFE, κάτι που η κυβέρνηση αρνήθηκε. Ζήτησε ενημέρωση για το επενδυτικό πλάνο της χώρας, κάτι που ο υπουργός Εθνικής Άμυνας δεν έκανε ποτέ. Την ώρα που η Ελλάδα εκτίθεται στα μάτια των Ευρωπαίων εταίρων, τα εξοπλιστικά προγράμματα χαρακτηρίζονται από “fast track” διαδικασίες, έλλειψη κοινοβουλευτικής ενημέρωσης, συγκεντρωτικές και αδιαφανείς πρακτικές. Το ΠΑΣΟΚ δεν θα επιτρέψει τέτοιες πρακτικές, ούτε συμβιβάζεται με τον διασυρμό της χώρας».
