Οι πολεμικές ιαχές σε Ισραήλ και Ιράν και τα σενάρια τρόμου για την επόμενη ημέρα. Πόσο κοντά βρισκόμαστε σε μια γενικευμένη σύρραξη στην περιοχή. Γράφουν στην «R» οι Αθ. Δρούγος, Μ. Ευθυμιόπουλος, Σ. Καλεντερίδης, Κ. Υφαντής. Οικονομολόγοι και φορείς της αγοράς αναλύουν τους κινδύνους για την παγκόσμια και για την ελληνική οικονομία.
Των Α. ΚΟΣΩΝΑ, Θ. ΜΩΡΙΑΤΗ, Δ. ΧΡΙΣΤΟΥΛΙΑ
Ως γνωστόν οι επιθέσεις δεν προαναγγέλλονται. Οτι το Ιράν λέει «θα απαντήσουμε στην πρόκληση του Ισραήλ», με αφορμή τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια (στο έδαφός του μάλιστα), δεν σημαίνει ότι περιγράφει και τον χρόνο που «θα απαντήσει». Μπορεί να απαντήσει αύριο ή σε μία εβδομάδα, θα μπορούσε να έχει απαντήσει και προχθές. Το ίδιο και η Χεζμπολάχ. Το ίδιο και οι Χούθι, που ελέγχουν το βορειοδυτικό τμήμα (ίσως και λίγο περισσότερο) της Υεμένης. Οι φυσικοί σύμμαχοι του Ιράν, που έχουν ως κύριο ενοποιητικό στοιχείο μαζί του το θρησκευτικό δόγμα (σιίτες), θα δράσουν ως συμπληρωματικές δυνάμεις, χτυπώντας περιοχές που έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν λόγω κοντινής απόστασης από το Ισραήλ. Αν θεωρηθεί βέβαιο πως οι υποστηρικτές της παλαιστινιακής Χαμάς θα απαντήσουν στη δολοφονία Χανίγια, αλλά και στις άλλες υψηλόβαθμων στελεχών της, όπως ο Ντεΐφ και ο Σουκρ, πρέπει να αναζητηθεί ο τρόπος.
Κατ’ αρχάς πρέπει να αποκλειστεί η χερσαία επίθεση αυτών των δυνάμεων κατά του Ισραήλ. Οχι μόνο λόγω απόστασης (1.400 χλμ. απέχει το Ιράν), αλλά επειδή οι δυνάμεις της Χεζμπολάχ και των Χούθι είναι ανεπαρκείς αριθμητικά και -σύμφωνα με τις αναλύσεις ειδικών- μάλλον υποδεέστερες επιχειρησιακά έναντι των ισραηλινών.
Επίσης, πρέπει να αποκλειστεί μια αεροπορική επιδρομή, αφού κανείς δεν έχει αεροσκάφη ικανά να πλήξουν το Ισραήλ. Η μοναδική μη αραβική χώρα της περιοχής που εκλαμβάνει κάθε απειλή ως κίνδυνο για την ύπαρξή της έχει εδώ και πολλά χρόνια τον τελειότερο εξοπλισμό στον κόσμο. Και εδώ έρχεται η σειρά του «σιδερένιου» ή «ατσάλινου θόλου». Το αμυντικό αυτό σύστημα των Ισραηλινών φαίνεται ικανό να αποτρέψει την πλειονότητα των πυραυλικών και άλλων εναέριων επιθέσεων (drones κάθε είδους) που ίσως εξαπολυθούν.
Είναι άγνωστη -και γι’ αυτό επικίνδυνη για το Ισραήλ και τους συμμάχους του- η δυνατότητα συγκεκριμένων πυραύλων του Ιράν αφενός να διαπερνούν τον «σιδερένιο θόλο» και αφετέρου να πλήττουν με ακρίβεια στόχους. Οι Ισραηλινοί επαίρονται ότι μπορούν με τα συστήματά τους να αποπροσανατολίζουν τα GPS των εχθρικών πυραυλικών συστημάτων, με αποτέλεσμα αυτά να χάνουν τον προεπιλεγέντα στόχο. Οι ιρανικοί πύραυλοι είναι συνήθως μεγάλου βεληνεκούς και «διαφημίστηκαν» προ ημερών όταν αναρτήθηκε φωτογραφία τους από τους Φρουρούς της Επανάστασης. Πρόκειται για τους:
– Ghadr-110, μεταφοράς ωφέλιμου φορτίου 800 κιλών και βεληνεκούς έως 2.000 χλμ.
– Fattah-2 (γνωστός μόλις τον Νοέμβριο του 2023), με βεληνεκές 1.500 χλμ., με δυνατότητα να ακυρώνει ή να «μπερδεύει» τα εχθρικά αμυντικά συστήματα.
– Kheiber, που είναι η τέταρτη γενιά του βαλλιστικού πυραύλου Khorramshahr. Βεληνεκές 2.000 χλμ., μπορεί να μεταφέρει κεφαλή περίπου 1.500 κιλών.
– Sejjil, βαλλιστικός πύραυλος με βεληνεκές περίπου 4.000 χλμ. Και μεταφορά ωφέλιμου φορτίου 700 κιλών.
Ολοι οι πύραυλοι μπορούν να φέρουν πυρηνική κεφαλή. Ισως γι’ αυτό οι φωτογραφίες που (επικοινωνιακά) ανήρτησαν οι Φρουροί της Επανάστασης έδειχναν τα συστήματα με λήψη από κάτω προς τα πάνω.
Οι σύμμαχοι
Η ίδια η Χαμάς δεν έχει τη δυνατότητα να πλήξει το Ισραήλ. Απλώς αμύνεται στις επιθέσεις στη Λωρίδα της Γάζας προσπαθώντας να διατηρήσει «ζωντανά» κάποια από τα αμυντικά στρατηγικά της συστήματα, όπως τα δαιδαλώδη, εξοπλισμένα και εφοδιασμένα με τα απαραίτητα για μακρά διαβίωση τούνελ, μήκους αρκετών χιλιομέτρων.
Η Χεζμπολάχ, που ελέγχει τον νότιο Λίβανο, με αποτέλεσμα να έχει σύνορα με το βόρειο Ισραήλ, κάνει συστηματική ζημιά με τους πυραύλους «Κατιούσα» (και άλλους, πιο σύγχρονους) που εξαπολύει εδώ και πολλά χρόνια σε σχεδόν εβδομαδιαία βάση. Εχει πετύχει με αυτόν τον τρόπο ένα μέρος του βόρειου Ισραήλ να μην κατοικείται και ολόκληρα χωριά να έχουν «μετακομίσει» νοτιότερα.
Μπορεί, αν το αποφασίσει, να πραγματοποιήσει και πιο ολοκληρωμένες επιθέσεις. Αν όμως αυτό εμπλέξει τον Λίβανο σε πόλεμο με το Ισραήλ, είναι μάλλον δύσκολο να το πράξει. Σε επίπεδο οπλισμού, είναι άριστα οργανωμένη, διαθέτοντας χιλιάδες ρουκέτες, εκατοντάδες πυραύλους Fattah 110, drones, αντιαρματικούς πυραύλους Kornet και αντιαεροπορικούς πυραύλους SA-17 και SA-22.
Οι Χούθι από την Υεμένη μπορούν να δράσουν αυτόνομα κατά του Ισραήλ. Διαθέτουν -αμφίβολης πάντως αποτελεσματικότητας- τροποποιημένους βαλλιστικούς πυραύλους Cruise και Typhoon με βάση τους παλαιούς ιρανικούς Gadr και Quds. Εχουν όμως πολύ σημαντικό σύστημα drones. Διαθέτουν τα επιθετικά drones Shahid 136 με βεληνεκές 2.000 χιλιομέτρων αλλά και τα Samad-3, με βεληνεκές περίπου 1.600 χιλιόμετρα. Τα drones αυτά οδηγούνται από GPS και πετούν αυτόνομα στην προκαθορισμένη διαδρομή.
Αμυνα και επιφυλακή
Ως απάντηση, οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει σημαντικές ναυτικές δυνάμεις αποτροπής στην περιοχή και το Ισραήλ φυσικά έχει ενισχύσει τον «σιδερένιο θόλο» του. Το σκηνικό θέτει σε κατάσταση επιφυλακής όλες τις γύρω χώρες, ακόμα και τις μη άμεσα γεωγραφικώς εμπλεκόμενες στην κρίση.
Ο εφιάλτης της ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή
Οι ιαχές του πολέμου σε Ισραήλ και Ιράν πυροδοτούν σενάρια τρόμου για μια γενικευμένη σύρραξη, η οποία θα έχει πολυδιάστατες συνέπειες στην ασφάλεια της περιοχής και του υπόλοιπου κόσμου.
Δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις όσον αφορά την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη Μέση Ανατολή, με το Ισραήλ και το Ιράν να βρίσκονται «με το δάχτυλο στη σκανδάλη», απειλώντας την ευρύτερη περιοχή με μια γενικευμένη ανάφλεξη. Πρόκειται για μια νέα γεωπολιτική συνθήκη που έχει διαμορφωθεί, με τις δύο πλευρές να αψηφούν πλήρως το Διεθνές Δίκαιο και να προχωρούν διαρκώς σε νέες προκλήσεις οι οποίες οδηγούν σε κλιμάκωση των επιθετικών ενεργειών. Εγκριτοι καθηγητές και αναλυτές καταγράφουν στη Realnews τα σενάρια για την έκβαση της διαμάχης, εστιάζουν στον ρόλο που επιχειρεί να διαδραματίσει η Τουρκία και εξηγούν τις προκλήσεις που αναδύονται για την Ελλάδα και την Κύπρο.
Ανοιξε το «κουτί της Πανδώρας»
Τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου του 2023 αποτελούν για το Ισραήλ την αντίστοιχη 11η Σεπτεμβρίου του 2001 για τις ΗΠΑ. Το γεγονός αυτό έμελλε να αλλάξει τον χάρτη ασφαλείας της Μέσης Ανατολής, αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Υπάρχουν πλέον νέα δεδομένα και ένα νέο «οικοσύστημα στρατηγικής» απέναντι στην ασφάλεια, στην άμυνα και γενικότερα στη γεωστρατηγική. Οι πολεμικές συρράξεις, συμμετρικές ή ασύμμετρες, καλά κρατούν. Και, δυστυχώς, πολλαπλασιάζονται. Το Διεθνές Δίκαιο έχει παραβιαστεί πολλαπλές φορές. Διαμορφώνεται μια νέα τάξη πραγμάτων, που χαρακτηρίζεται από πολυδιάστατες προκλήσεις. Βρισκόμαστε στη μέση μιας μεγάλης «εργοστασιακής επαναφοράς» στον τομέα της ασφάλειας της ειρήνης και της ανάπτυξης.
Οι απειλές πηγάζουν από διάφορα ιστορικά γεγονότα, όπως τα διαμορφώνει κανείς βάσει συμφερόντων, αλλά και από «πολιτικές ευκαιρίες». Οι απειλές δεν σταμάτησαν ποτέ. Αντιθέτως, πολλαπλασιάστηκαν. Δεν υπήρξε ουσιαστικός έλεγχος της αναρρίχησης νέων εξτρεμιστικών ιδεολογιών που έρχονταν. Δεν υπήρχαν έστω πολιτική προληπτική προστασία και πραγματική αποτροπή, όπως δεν υπήρχε ούτε δόθηκε δικαίωμα μόρφωσης, παιδείας και ίσων ευκαιριών ανάπτυξης με το τέλος της Σοβιετικής Ενωσης σε πολλά κράτη που ήταν είτε μέρος της επιρροής της, είτε μέρος της επιρροής της Δύσης, είτε μέρος συγκρούσεων μεταξύ ιδεολογιών Δύσης και Ανατολής.
Εκτοτε, πολλές περιοχές απλά άλλαξαν και αλλάζουν προς το χειρότερο. Το εξτρεμιστικό στοιχείο είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα ορισμένων χωρών της Μέσης Ανατολής, όπου η Ιστορία γράφεται και ξαναγράφεται και καταστρέφεται. Ωστόσο, είναι κάτι που ερχόταν. Ξεχάσαμε το ISIS το 2012; Τη Μουσουλμανική Αδελφότητα που κρατά από το 1923 αλλά τη γνωρίσαμε καλά το 2010; Εξίσου, η Χαμάς δεν ήταν κάτι το νέο. Την πολεμούσε και η Αίγυπτος πριν από χρόνια.
Η Χεζμπολάχ, το μακρύ χέρι του θεοκρατικού εξτρεμιστικού σιιτικού Ιράν στη Μεσόγειο, με τις ευλογίες της ολιγαρχικής Ρωσίας και της ευκαιριακής αναθεωρητικής με φρούδες ελπίδες ψευδο-ηγεμονικής Τουρκίας. Τείνει ειδικών χρηματοδοτών, επίσης, από κράτη των ολίγων και των οικονομικά πλουσίων, που απλά επιθυμούν την καταστροφή για να χτίσουν μια δική τους νέα τάξη πραγμάτων.
Ολα ενορχηστρωμένα. Βρήκαν «λιμάνι» πολλών δεκαετιών και ιδεολογιών οι Ιρανοί, που ορκίστηκαν για μια πληθώρα αλλαγών από το 1974 μέχρι σήμερα, κατηγορώντας για τα πάντα τις ΗΠΑ. Να που τώρα βλέπουμε και αποτελέσματα. Ετσι, ας μην αφαιρούμαστε από τα δεδομένα αυτά τα οποία προσδιορίζουν ένα πλαίσιο προκλήσεων. Ωστόσο, πρέπει να προσέξουμε και τις δικές μας δυτικές ηγεσίες. Ας είναι πιο ουσιαστικές και κάθετες απέναντι στον εξτρεμισμό. Γιατί απλά σήμερα δεν υπάρχει πλαίσιο ηθικής, σταθερότητας και σεβασμού, άρα και ασφάλειας. Εγχώριας αλλά και περιφερειακής/διεθνούς.
Οι πραγματικές εμπόλεμες ζώνες δεν σταμάτησαν ποτέ, απλά αναδιαμορφώθηκαν και τώρα πολλαπλασιάζονται. Το Ισραήλ προ της 7ης Οκτωβρίου είχε βρει μια πιθανή λύση, με τις ευλογίες των δυτικών κρατών, πιο ισχυρή από ποτέ: μέσω του Συμφώνου του Αβραάμ, είχε εντάξει στην πορεία μια πιθανή αναγνώρισή του και από τη Σαουδική Αραβία. Θα ερχόταν ωστόσο εντός του Οκτωβρίου 2023. Και θα εμπεριείχε σοβαρές κινήσεις επίλυσης του παλαιστινιακού ζητήματος. Κάτι το οποίο δεν θα γινόταν αποδεκτό από τη Χαμάς αλλά και από τις άλλες ομάδες που ζουν μέσα στην ακαταστασία, στις απειλές, στον πανικό και κυριότερα μέσα στο κατηγορητήριο ότι άλλοι φταίνε.
Η 7η Οκτωβρίου τα άλλαξε όλα. Και άνοιξε το «κουτί της Πανδώρας». Αφενός γιατί το Ισραήλ δεν θα σταματήσει ποτέ πλέον, φανερά ή μη. Και θα κατηγορηθεί για πολλές πράξεις. Αφετέρου, γιατί οι δυνάμεις αυτές εγκληματικές ή ενορχηστρωμένες ή κράτη που χρηματοδοτούν και βάζουν το χέρι τους φέρνουν στην επιφάνεια «συμμαχίες», αλλά και το «τοπογραφικό τοπίο του εξτρεμισμού», το οποίο φαίνεται πως θρέφουν πολλές δεκαετίες και για αυτό και θεωρούνται και είναι τρομοκρατικές ομάδες και περιοχές μεγάλου ρίσκου.
Ηδη βρισκόμαστε εν μέσω ενός νέου ψυχρού τείχους που εντέλει ίσως δημιουργηθεί. Στη Μέση Aνατολή απλά βρισκόμαστε στον «μαραθώνιο της γεωπολιτικής στρατηγικής εξουσίας περιοχών και ιδεολογιών».
Τι πρέπει να προσέξει η Ελλάδα
Δραματική και ανεξέλεγκτη είναι η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, με επικίνδυνες προεκτάσεις και επιπτώσεις για την περιφερειακή αλλά και για την παγκόσμια ασφάλεια. Εχουν συμπληρωθεί δέκα μήνες πολέμου στη Γάζα, ενώ το σκηνικό χειροτερεύει καθημερινά. Στο όλο πλαίσιο εμπλέκονται κράτη, μη κρατικές πανίσχυρες οντότητες (π.χ. Χεζμπολάχ), ανταρτικές δυνάμεις (Χούθι στην Υεμένη και σκληροπυρηνικές καλά εξοπλισμένες από την Τεχεράνη λαϊκές σιιτικές πολιτοφυλακές στη Μεσοποταμία), ενώ, παρά τις συνεχείς διπλωματικές προσπάθειες των Αμερικανών, Καταριανών και Αιγυπτίων, δεν έχει επιτευχθεί κάποιο αποτέλεσμα στην κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, αλλά και στη διευθέτηση του μείζονος ανθρωπιστικού θέματος της απελευθέρωσης των εναπομεινάντων Ισραηλινών ομήρων στη Λωρίδα της Γάζας.
Οι στοχευμένες δολοφονίες υψηλόβαθμων παραγόντων της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, οι καθημερινοί ισραηλινοί αεροπορικοί βομβαρδισμοί στον Λίβανο, οι επιθέσεις των πολιτοφυλακών σε αμερικανικές βάσεις στη Μεσοποταμία, η αντι-ναυτιλιακή στάση των Χούθι στη διαλυμένη Υεμένη, ο ύπουλος και εκ του πονηρού ρόλος της Τουρκίας, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του ανθρωπιστικού δικαίου, οι κυβερνοεπιθέσεις, η διασπορά επικίνδυνων μη συμβατικών όπλων και υλικών συμβάλλουν εκθετικά και καθημερινά στην υποτροπή της κατάστασης, ενώ ο περιφερειακός πόλεμος είναι προ των πυλών, με επιπτώσεις σε πολλά επίπεδα (στρατιωτικο-τεχνολογικό, πολιτικό, κοινωνικό, ενεργειακό, κλιματικό, ανθρωπιστικό κ.ά.).
Σε συνδυασμό με τις σχεδόν 860 ημέρες του ουκρανορωσικού πολέμου, την αστάθεια στη νότια Σινική Θάλασσα (προκλητική στάση του Πεκίνου), την απαράδεκτη και αντιδημοκρατική θέση του μαδουρο-τσαβικού εκτρωματικού καθεστώτος στη Βενεζουέλα κ.ά., οι εξελίξεις καθίστανται ακόμα πιο τραγικές, ενώ οι διεθνείς οργανισμοί εμφανίζονται αρκετά αδύναμοι και διασπασμένοι στο να επιβάλουν έστω ορισμένες λύσεις αποκλιμάκωσης.
Οι μεταστάσεις του πολέμου στη Μέση Ανατολή, ειδικά στο επίπεδο της σκληρής αντιπαράθεσης και της ανελέητης σύγκρουσης Τεχεράνης-Τελ Αβίβ, θα έχουν καταλυτικές συνέπειες, αφού το ιδιόρρυθμο και εκκεντρικό καθεστώς των αγιατολάχ στη Τεχεράνη, η εξωφρενική και αδιάλλακτη στάση του Νετανιάχου και ορισμένων ακροδεξιών συνεργατών του στο Ισραήλ, καθώς και η επιλογή του Γιάχια Σινουάρ ως νέου (και πολιτικού πέραν του στρατιωτικού) αρχηγού της Χαμάς προμηνύουν περαιτέρω αντιπαραθέσεις και ακόμα μεγαλύτερη διολίσθηση στα χειρότερα από τον κόλπο των πετρελαίων έως την ανατολική Μεσόγειο και από τα τουρκοσυριακά σύνορα μέχρι τον Κόλπο του Αντεν.
Οι επιπτώσεις για την Ελλάδα και την Κύπρο είναι και θα είναι πολυδιάστατες και κρίνονται από πολλές παραμέτρους λόγω εγγύτητας με εύφλεκτες περιοχές και υποπεριοχές. Ειδικά για την ανατολική Μεσόγειο και την Κύπρο, λόγω χαοτικού Λιβάνου, εκτεταμένων στρατιωτικών/πυραυλικών δυνατοτήτων της Χεζμπολάχ, εμπλοκής και παρουσίας τρομοκρατικών οργανώσεων και δικτύων, μετακινήσεων πληθυσμών (κυρίως από την υποσαχάρια Αφρική), προκαλούνται εύλογες ανησυχίες, ενώ οι λεκτικές εξάρσεις Ερντογάν και η εμπλοκή της Αγκυρας σε περιφερειακά ζητήματα προβληματίζουν. Η Αθήνα θα πρέπει να επικεντρωθεί σε μείζονα ζητήματα, όπως η ναυτική ασφάλεια, η κυβερνοασφάλεια, η διείσδυση σε παρακρατικά εξτρεμιστικά ισλαμιστικά δίκτυα (πληροφορείς), η διατήρηση της υποστήριξης προς την Ουκρανία και η ενίσχυση των θέσεων των ΝΑΤΟ-Ε.Ε. Επιπλέον, προέχουν οι λειτουργικές και πρακτικές συνεργασιακές σχέσεις με το Κάιρο, το Αμάν, την Ντόχα, το Αμπου Ντάμπι και η συνεχής παρακολούθηση των ενδολιβυκών εξελίξεων. Ερχονται άσχημοι καιροί…
Τεχεράνη και Τελ Αβίβ σταθμίζουν απάντηση και ανταπάντηση
Σε παιχνίδι για γερά νεύρα εξελίσσεται η νέα κρίση που ξέσπασε στη Μέση Ανατολή μετά τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, στην πρωτεύουσα του Ιράν, Τεχεράνη, κι ενώ ο Παλαιστίνιος ηγέτης ήταν επίσημος προσκεκλημένος του Προέδρου της χώρας.
Η κρίση λαμβάνει σοβαρότερες διαστάσεις από εκείνη που ξέσπασε μετά τον βομβαρδισμό του προξενείου του Ιράν στη Δαμασκό και την εξόντωση υψηλόβαθμου στελέχους των δυνάμεων ανορθόδοξου πολέμου Κουντς, του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (1/4/24) και κατέληξε στην επίθεση της 13ης και της 14ης Απριλίου. Τώρα στη σοβούσα κρίση εμπλέκεται και η Χεζμπολάχ, αφού λίγες ώρες πριν από τη δολοφονία του Χανίγια, εξοντώθηκε με αεροπορικό βομβαρδισμό ο στρατιωτικός ηγέτης της Φουάντ Σουκρ.
Η απάντηση του Ιράν αυτή τη φορά λογικά θα πρέπει να είναι πιο ισχυρή. Η δολοφονία ενός επίσημου προσκεκλημένου του Προέδρου της Δημοκρατίας στην πρωτεύουσα της χώρας πλήττει ευθέως το κύρος του Ιράν όχι μόνο διεθνώς, αλλά και ανάμεσα στους παράγοντες που αποτελούν τον λεγόμενο «Αξονα της Αντίστασης».
Το θέμα είναι ότι αυτή τη φορά υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά σε σχέση με την επίθεση της 13ης και της 14ης Απριλίου. Τότε είχαν γίνει συνεννοήσεις για την απάντηση του Ιράν και την ανταπάντηση του Ισραήλ, οι οποίες απέκλειαν κάθε ενδεχόμενο να ανοίξει ένας κύκλος «αντιποίνων», που νομοτελειακά οδηγεί σε πόλεμο Ιράν – Ισραήλ και στον οποίο σε κάθε περίπτωση θα εμπλακούν και οι ΗΠΑ. Γι’ αυτό τότε οι ΗΠΑ δεν είχαν αναπτύξει νέες δυνάμεις στην περιοχή και είχαν βοηθήσει το Ισραήλ να αντιμετωπίσει την επίθεση του Ιράν με δυνάμεις που ήδη στάθμευαν στην περιοχή, ενώ είχαν συγκροτήσει και έναν συνασπισμό με Βρετανία, Γαλλία, Ιορδανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία και Μπαχρέιν.
Αυτή τη φορά οι ΗΠΑ αναγκάζονται να αναπτύξουν νέες δυνάμεις και μάλιστα επιθετικές, για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι τώρα δεν υπάρχει συνεννόηση με το Ιράν και το Ισραήλ για την απάντηση και την ανταπάντηση. Ο δεύτερος είναι ότι τώρα οι αραβικές χώρες, που συμμετείχαν στον συνασπισμό της 13ης και της 14ης Απριλίου, δεν είναι διατεθειμένες να συμμετάσχουν στην επιχείρηση αντιμετώπισης της ιρανικής επίθεσης, επ’ ωφελεία του Ισραήλ.
Το ζήτημα της ανάπτυξης επιθετικών δυνάμεων των ΗΠΑ στην περιοχή προβληματίζει τον Πρόεδρο του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, τη Μόσχα και το Πεκίνο. Και οι τρεις φοβούνται ότι το όλο σκηνικό μπορεί να είναι μια παγίδα για να υποχρεώσει το Ιράν να απαντήσει με μια μεγάλη επίθεση, που θα ωθήσει το Ισραήλ να ανταπαντήσει με μια επίσης μεγάλη επίθεση και να ανοίξει έτσι ο κύκλος των «αντιποίνων», που σημαίνει πόλεμος. Και ένας πόλεμος με την ενεργό συμμετοχή των ΗΠΑ μπορεί να οδηγήσει στην κατάρρευση του Ιράν και αυτό είναι που φοβίζει τον Πεζεσκιάν, τη Μόσχα και το Πεκίνο. Και οι τρεις έχουν κάθε λόγο να μείνει το Ιράν όρθιο, αφού εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους. Αστάθμητος παράγων είναι το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, που ζητά εδώ και τώρα τη σκληρή τιμωρία του Ισραήλ. Να δούμε ποιος και τι θα επικρατήσει.
Ανοιχτή πληγή για την οικονομία
Ποιες είναι οι επιπτώσεις που προκαλούν σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις οι εχθροπραξίες στη Μέση Ανατολή. Τι δηλώνουν στην «R» εκπρόσωποι επιχειρήσεων και οικονομολόγοι.
Εντονη ανησυχία και προβληματισμό προκαλεί σε εκπροσώπους των επιχειρηματικών φορέων και σε οικονομολόγους η κλιμάκωση της εμπόλεμης κατάστασης στη Μέση Ανατολή. Η ένταση και η διάρκεια των εχθροπραξιών ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν αναμένεται να δημιουργήσουν κλυδωνισμούς στην παγκόσμια οικονομία, με σημαντικές επιπτώσεις και στην ελληνική, που έτσι κι αλλιώς επηρεάζεται σημαντικά από εξωγενείς παράγοντες. Το ενδεχόμενο κλιμάκωσης της εμπόλεμης κατάστασης στη Μέση Ανατολή αναμένεται να αυξήσει τις τιμές του πετρελαίου μπρεντ και του φυσικού αερίου, καθώς το Ιράν είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός χώρα στον κόσμο. Αυξήσεις θα υπάρξουν και στην ενέργεια, ανάλογα με το μέγεθος και τη διάρκεια του πολέμου, οι οποίες θα προκαλέσουν νέες πληθωριστικές πιέσεις σε βασικά αγαθά, όπως είναι τα τρόφιμα. Και όλα αυτά έρχονται να προστεθούν στις επιθέσεις των Χούθι σε διερχόμενα πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνονται σημαντικά τα ναύλα για τη μεταφορά των προϊόντων.
Μιλώντας στη Realnews, η πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών Σοφία Κουνενάκη-Εφραίμογλου τονίζει ότι «μια νέα γενικευμένη κρίση στην ευρύτερη περιοχή ασφαλώς και προκαλεί ανησυχία για νέες αρνητικές επιπτώσεις στον ενεργειακό τομέα και στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Ο κίνδυνος είναι να έχουμε μια νέα έκρηξη τιμών, η οποία θα προκαλέσει δυσμενείς αναταράξεις στο σύνολο της οικονομίας. Εγρήγορση όμως πρέπει να υπάρχει και για θέματα όπως το μεταναστευτικό-προσφυγικό. Ελπίδα όλων μας είναι ότι η κρίση θα αποκλιμακωθεί το συντομότερο δυνατόν».
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς, Βασίλης Κορκίδης, επισημαίνει ότι «η κλιμάκωση των εχθροπραξιών στη Μέση Ανατολή αποτελεί ανοιχτή πληγή για την ελληνική οικονομία. Οι ανησυχίες αφορούν τον πληθωρισμό, την εφοδιαστική αλυσίδα, τα δημόσια οικονομικά και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. H προσοχή του οικονομικού επιτελείου εστιάζεται κυρίως στις διεθνείς τιμές του αργού πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Ενδεικτικά, η διεξαγωγή πολεμικών επιχειρήσεων στην Ερυθρά Θάλασσα και η αποφυγή του Σουέζ κοστίζουν εβδομαδιαίως 6 δισ. ευρώ στην Ε.Ε. των 27».
Ηδη, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΒΕΠ, «το λιμάνι του Πειραιά μετρά απώλειες 150.000 TEUs το πρώτο εξάμηνο του έτους και καταγράφει μείωση 12,9% στον όγκο των εμπορευμάτων από και προς την Ασία, ενώ τα ναύλα των κοντέινερ επιμένουν να είναι κοντά στα 8.000 ευρώ από 1.850 ευρώ τον περασμένο Νοέμβριο, επιβαρύνοντας εισαγωγές και εξαγωγές».
Εξαγωγές
Διάχυτη είναι η ανησυχία και στους εξαγωγείς, σε μια περίοδο κατά την οποία το εξαγωγικό εμπόριο βρίσκεται σε πτώση. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Αλκιβιάδη Καλαμπόκη, «τα προβλήματα εντείνονται συνεχώς. Πέρα από την επιδείνωση του εμπορικού ελλείμματος το πρώτο εξάμηνο, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται τα πετρελαιοειδή, αρνητικά επηρεάζονται οι εξαγωγές από τη συνεχιζόμενη και κλιμακούμενη ένταση στη Μέση Ανατολή. Είναι πλέον αντιληπτό ότι η περαιτέρω θωράκιση των εξαγωγών μας θα μπορέσει να αποτελέσει ανάχωμα σε όλους αυτούς τους εξωγενείς παράγοντες. Οι εξαγωγείς επιχειρούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αλλά επιτακτικά διαφαίνεται η ανάγκη της ενίσχυσης των δράσεων και των ενεργειών που καλείται να κάνει η πολιτεία».
Η αβεβαιότητα ήρθε για να μείνει
«Οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή συμβάλλουν στη μεταβλητότητα των αγορών και των οικονομιών της Δύσης», τονίζει ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ, Παναγιώτης Πετράκης.
Στις οικονομικές επιπτώσεις από τις δραματικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή αναφέρεται με δηλώσεις του στη Realnews ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) Παναγιώτης Πετράκης.
«Εχουμε την αίσθηση πλέον ότι η προσπάθεια της Χαμάς να ανατρέψει τη λογική των Συμφωνιών του Αβραάμ, που θα έφερνε πιο κοντά το Ισραήλ στις αραβικές χώρες, την οδήγησε στην 7η Οκτωβρίου και προκάλεσε την ασύμμετρη απάντηση των Ισραηλινών. Αυτό οδήγησε σε αποδυνάμωση της Χαμάς και τη δημιουργία ενός νέου γεωστρατηγικού σκηνικού στην περιοχή, όπου σοβαρό λόγο έχουν οι σκληροπυρηνικοί της κυβέρνησης Νετανιάχου. Ετσι οδηγηθήκαμε στις επιθέσεις στις άλλες χώρες, όπως στον Λίβανο και στο Ιράν, με στόχο τη δολοφονία στελεχών της Χεζμπολάχ και της ηγεσίας της Χαμάς. Εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι το Ιράν και η Χεζμπολάχ αισθάνονται την υποχρέωση να απαντήσουν». «Το ερώτημα για εμάς», σύμφωνα με τον Π. Πετράκη, «και για την παγκόσμια οικονομία αφορά τα όρια της απάντησης αυτής, άρα και την ανταπάντηση του Ισραήλ. Στην ανάλυση θα πρέπει να μπει και ένας ευρύτερος παράγοντας που έχει να κάνει με τη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Οι Ρώσοι αποχωρούν από την περιοχή αλλά αυξάνουν την τροφοδότηση με όπλα του Ιράν και των συμμάχων του ελπίζοντας στην αιμορραγία των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ είχαν σκοπό να αποχωρήσουν από την περιοχή, αλλά δεν το κάνουν γιατί υπάρχει το πρόβλημα της ασφάλειας του Ισραήλ. Η οικονομία του Ιράν και η κοινωνική αποδοχή του καθεστώτος δεν βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο και αυτό φάνηκε και στις εκλογές που είχαν, όπου κέρδισαν κατά κάποιο τρόπο οι μετριοπαθείς ομάδες».
«Συνεπώς», καταλήγει ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ, «διαμορφώνονται προϋποθέσεις μιας στρατηγικής αναβάθμισης του ρόλου του Ιράν στον κόσμο, που θα του επιτρέψει βελτίωση των δεικτών αποδοχής του στο εσωτερικό. Το σκηνικό αυτό φαίνεται ότι έχει μεσομακροχρόνια ισχύ, άρα θα διατηρηθεί η ένταση για πολύ μακρύτερο διάστημα. Συμπερασματικά, είναι πλέον αρκετά πιθανόν ότι το Ιράν, θέλοντας να διατηρήσει την ισχύ της παρουσίας του στην περιοχή, δεν θα επεκτείνει τα αντίμετρα σε βαθμό που θα οδηγήσει σε κλείσιμο των στενών του Ορμούζ, άρα και σε μια νέα πετρελαϊκή κρίση.
Η αβεβαιότητα ήρθε για να μείνει και για να συμβάλει στη μεταβλητότητα των αγορών και των οικονομιών της Δύσης. Ωστόσο, διαγράφονται όρια στην κρίση αυτή. Η παραπάνω ανάλυση βεβαίως έχει μια λογική συνέχεια. Ομως πρέπει να γνωρίζουμε ότι η ζωή εξελίσσεται με τυχαιότητα και μπορεί να συμβούν πράγματα που δεν μπορεί κανείς να προβλέψει εύκολα, ιδίως στο σημερινό περιβάλλον παγκόσμιας χαμηλής οικονομικής δραστηριότητας και υψηλότερης αβεβαιότητας λόγω της γεωστρατηγικής αναταραχής».
Διαβάστε το δημοσίευμα της Realnews
Διαβάστε το δημοσίευμα της Realnews
Διαβάστε το δημοσίευμα της Realnews
Διαβάστε το δημοσίευμα της Realnews
