Ο σταθμός της Λάρισας διαθέτει τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης, το οποίο χρησιμοποιήθηκε έως και τις 22.12 το μοιραίο βράδυ της μετωπικής σύγκρουσης των δύο τρένων στα Τέμπη, δήλωσε ο Κώστας Καραμανλής, μιλώντας στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, που συνεδριάζει σχετικά με την πορεία και την εξέλιξη των έργων της σύμβασης 717 για την τηλεδιοίκηση – σηματοδότηση των σιδηροδρόμων.
«Είναι εγκατεστημένο από τον Νοέμβριο του 2022 και χρησιμοποιήθηκε έως και τις 22:12 τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου, δηλαδή έως μία ώρα και κάτι πριν την ώρα του δυστυχήματος» είπε ο παραιτηθείς Υπουργός Μεταφορών, εξηγώντας ότι την επομένη ημέρα επαναχρησιμοποιήθηκε το τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης και φάνηκε ότι λειτουργούσε σωστά. «Αυτό φανερώθηκε από το ‘μαύρο κουτί’ του συστήματος. Επαναχρησιμοποιήθηκε δοκιμαστικά τις πρώτες πρωινές ώρες της 1ης Μαρτίου, μετά το δυστύχημα, και λειτούργησε κανονικά, αποκλείοντας την περίπτωση τεχνικής βλάβης. Συνεπώς ο σταθμάρχης, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν προκύψει μέχρι τώρα και μπορούσε και έπρεπε να χαράξει τη διαδρομή ηλεκτρονικά, ώστε να μην γίνει λάθος. Όπως ακριβώς έκαναν οι σταθμάρχες που κάθονταν στην ίδια θέση, στον ίδιο σταθμό, νωρίτερα την ίδια μέρα. Δυστυχώς δεν το έκανε. Την χάραξε χειροκίνητα και επιπλέον ξέχασε σε λάθος θέση ένα από τα κλειδιά, με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα. Ακριβώς επειδή είχε τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης που λειτουργούσε, μπορούσε επί 12 λεπτά, να δει ότι το τρένο βρισκόταν σε λάθος πορεία. Αλλά ούτε αυτό το είδε. Ενώ η αναγκαία τεχνολογία υπήρχε. Αυτή είναι η αλήθεια», τόνισε ο κ. Καραμανλής.
Σχετικά με τις αναφορές ότι αν είχε ολοκληρωθεί το ETCS θα είχε αποτραπεί το δυστύχημα, ο κ. Καραμανλής ανέφερε πως ούτε αυτό ισχύει. «Ούτε αυτό είναι βέβαιο, καθώς και το συγκεκριμένο ηλεκτρονικό σύστημα ασφαλείας, θα προέβλεπε την εναλλακτική της χειροκίνητης λειτουργίας. Όπως έγινε στην προκείμενη περίπτωση, όπου ενώ ήταν διαθέσιμο το τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης, ο σταθμάρχης το παρέκαμψε και έκανε τη χάραξη της διαδρομής χειροκίνητα. Από τη στιγμή, λοιπόν, που ο σταθμάρχης εγκατέλειψε την τηλεδιοίκηση και έδωσε εντολή παράκαμψης του κόκκινου σηματοδότη, όποιο σύστημα και αν υπήρχε δεν θα λειτουργούσε. Και το ETCS και τη σηματοδότηση, θα τα απενεργοποιούσε η ίδια η εντολή του σταθμάρχη. Θα υπήρχαν περισσότερες δυνατότητες να αποτραπεί το δυστύχημα; Ναι. Θα είχε αποτραπεί; Δυστυχώς αυτό δεν το γνωρίζουμε», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο παραιτηθείς υπουργός.
Απαντώντας στο ότι αν υπήρχε ραδιοκάλυψη GSMR, θα μπορούσαν να αποτραπεί η τραγωδία, και στους ισχυρισμούς στελεχών της αντιπολίτευσης ότι το σύστημα είχε παραδοθεί και η κυβέρνηση της ΝΔ αμελούσε να το χρησιμοποιήσει, ο κ. Καραμανλής είπε πως «παραλείπουν βεβαίως να διευκρινίσουν ότι από το εν λόγω σύστημα έλειπε η απαραίτητη πριν τη χρήση του αξιολόγηση και πιστοποίηση. Αυτά τα στάδια προχώρησαν την τελευταία 3ετία, με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και την έκδοση πιστοποιητικού συμμόρφωσης του συστήματος ραδιοκάλυψης. Το GSMR, που υποτίθεται ότι δεν χρησιμοποιείται, είναι αυτό μέσω του οποίου έγιναν οι διάλογοι μεταξύ διαφόρων σταθμών που ακούσαμε επανειλημμένως τις τελευταίες ημέρες στα δελτία ειδήσεων», σημείωσε.
Αναφορικά με τον Πύργο Ελέγχου, ο Κώστας Καραμανλής τόνισε πως «ισχυρίζονται πως έως το 2019 υπήρχε ένας ‘Πύργος Ελέγχου που θα απέτρεπε το δυστύχημα’. Υποθέτω εννοούν το άτυπο κέντρο της οδού Καρόλου, αφού κανένας Πύργος Ελέγχου, ούτε υπάρχει, ούτε υπήρχε ποτέ φυσικά στο σιδηρόδρομο. Αυτό το άτυπο κέντρο που υπήρχε, λειτουργεί και σήμερα αλλά χωρίς εκπροσώπους της Hellenic Train, η οποία πλέον είναι ιδιωτική εταιρεία. Σκοπός του κέντρου αυτού είναι κυρίως η παρακολούθηση των δρομολογίων για να καταγράφουν για παράδειγμα ενδεχόμενες καθυστερήσεις τους. Αυτό το οποίο ονομάζουν ‘δευτεροβάθμιο κέντρο ελέγχου’, ή ακόμα και ‘Πύργο Ελέγχου’, στην ουσία δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα κέντρο τηλεφωνικής παρακολούθησης των διαφόρων δρομολογίων και όχι κάτι περισσότερο».
Απαντώντας στους ισχυρισμούς ότι υπήρχε και δεύτερος σταθμάρχης έως το 2019, αλλά το κατάργησε η ΝΔ, ο Κώστας Καραμανλής ανέφερε ότι «ουδέν αναληθέστερον» και κατέθεσε βάρδιες με έναν σταθμάρχη από το 2017, το 2018 και το 2019. Την κρίσιμη ώρα του δυστυχήματος, σημείωσε, έπρεπε να βρίσκονται τρεις σταθμάρχες στη Λάρισα, αλλά οι δύο αδικαιολόγητα έφυγαν νωρίτερα, συμπλήρωσε.
Οι δικλείδες ασφαλείας
Διαβεβαίωσε στη συνέχεια ότι υπήρχαν δικλείδες ασφαλείας, αλλά, δυστυχώς, αποδείχτηκαν ανεπαρκείς: τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης, οι τρεις σταθμάρχες, ο γενικός κανονισμός κινήσεως του ΟΣΕ που αγνοήθηκε, τα πρωτόκολλα για το πώς έπρεπε να γίνουν οι αναγγελίες για τα δρομολόγια. Δικλείδα ασφαλείας ήταν ότι επί 12 λεπτά περίπου, υπήρχε η δυνατότητα να δει κανείς στον πίνακα ότι το τραίνο βρίσκεται σε λανθασμένη πορεία. Δυστυχώς, όμως, αυτοί που έπρεπε, δεν το είδαν, σημείωσε ο κ. Καραμανλής.
Σχετικά με τα περί δήθεν υποχρηματοδότησης του ΟΣΕ, τόνισε ότι για μία ολόκληρη 10ετία λάμβανε 45 εκατ. ευρώ ανά έτος και πρόσφατα το ποσό έφτασε τα 75 εκατ. ευρώ, ενώ προβλέφθηκαν 270 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης για την αναβάθμιση των υποδομών του σιδηροδρόμου, υπογράμμισε.
Από το 2009 και μετά, ο αριθμός των εργαζομένων στον ΟΣΕ και ειδικότερα των σταθμαρχών έβαινε συνεχώς μειούμενος, τόνισε στη συνέχεια και πρόσθεσε ότι η πορεία αυτή ανακόπηκε το 2022. Σημείωσε ότι έγιναν δύο διαγωνισμοί ΑΣΕΠ το 2022 και το 2023. Με έναν διαγωνισμό που καλύπτει 117 θέσεις υπαλλήλων εκ των οποίων οι 36 σταθμάρχες και με έναν δεύτερο που καλύπτει 100 θέσεις υπαλλήλων εκ των οποίων οι 22 σταθμάρχες, ανέφερε. Επι ΣΥΡΙΖΑ, έγιναν μόλις 24 προσλήψεις εκ των οποίων οι 13 ήταν σταθμάρχες, τόνισε ο κ. Καραμανλής.
Στο μεταξύ, έγινε πρόσληψη 200 εργαζομένων με δελτίο παροχής υπηρεσιών, εκ των οποίων οι 73 ήταν σταθμάρχες. Έτσι, μετά από 13 χρόνια που ο αριθμός των υπαλλήλων συνεχώς μειωνόταν, από το 2022 άρχισε ξανά να αυξάνεται: 200 υπάλληλοι με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και πρόβλεψη 227 θέσεων μέσω ΑΣΕΠ. Σύνολο 427 νέες θέσεις εργασίας, είπε ο παραιτηθείς υπουργός. «Ας κάνουμε μία προσπάθεια να συμφωνήσουμε στα πραγματικά γεγονότα», είπε.
Σχετικά με την σύμβαση με την Hellenic Train, ανέφερε ότι «το 2017 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να διαγράψει από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ 692 εκατομμύρια χρέη προς το Δημόσιο και στη συνέχεια να την πουλήσει έναντι του πολύ χαμηλού τιμήματος των 45 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή λιγότερο από την ετήσια επιδότηση του ελληνικού Δημοσίου για την εκτέλεση μεταφορικού έργου μέσω σιδηροδρόμων. Εμείς το 2022 υποχρεώσαμε την ΤΡΑΙΝΟΣΕ- πλέον Hellenic Train- για πρώτη φορά να επιβεβαιώνει τα δρομολόγια που πραγματικά εκτελεί, να πληρώνει για τη μίσθωση της σιδηροδρομικής υποδομής και να πραγματοποιήσει επενδύσεις, με συνολικό όφελος για το ελληνικό δημόσιο που φθάνει τα 600 εκατομμύρια ευρώ εκτός από τη συμμετοχή στα κέρδη, αφού συμφωνήσαμε το ελληνικό Δημόσιο να λαμβάνει το 20% των κερδών της εταιρείας ετησίως».
Καταλήγοντας, ο Κώστας Καραμανλής τόνισε ότι «ποτέ στη ζωή μου δεν κρύφτηκα, ποτέ δεν δίστασα να αναλάβω τις ευθύνες μου. Συζητάμε σήμερα για μια κρίσιμη σύμβαση, την οποία παραλάβαμε κολλημένη και στο 18%. Την ξεκολλήσαμε και την πήγαμε στο 70%, αλλά δυστυχώς όχι ακόμα στο 100%». Εξήγησε ότι στον τομέα των σιδηροδρόμων έγινε προσπάθεια να αντιμετωπιστούν με την αναδιοργάνωση που πρόσφατα νομοθετήθηκε.
«Η πραγματικότητα όμως είναι ότι οι παθογένειες δεκαετιών χρειάζονται χρόνο για να εξαλειφθούν. Δεν θα ήμουν ειλικρινής και συνεπής με τα ‘πιστεύω’ μου, εάν υποστήριζα ότι γι’ αυτά δεν φέρω κι εγώ μερίδιο πολιτικής ευθύνης. Δεν συμφωνώ με όσους λένε ότι τα έκαναν όλα τέλεια και δεν μπορούν να βρουν πουθενά λάθος. Είναι λογικές του χθες. Αν πραγματικά θέλουμε να συμβάλλουμε, ο καθένας από την σκοπιά του, στην αντιμετώπιση των χρόνιων παθογενειών, πρέπει να συμφωνήσουμε στα στοιχειώδη και τα αυτονόητα. Μόνο έτσι θα δείξουμε έμπρακτα ότι απαντάμε στα μεγάλα ‘γιατί’ που δικαιολογημένα βάζουν οι συμπολίτες μας. Το τελευταίο που πιστεύω ότι προσδοκούν από εμάς, είναι να μετατρέψουμε μια τέτοια τραγωδία σε πεδίο κομματικής αντιπαράθεσης», τόνισε ο κ. Καραμανλής.
