«Δεν είμαστε αφελείς ούτε αιθεροβάμονες να πιστεύουμε πως από τη μία μέρα στην άλλη θα λύσουμε τα προβλήματα που έχουμε με την Τουρκία, που ανατρέχουν δεκαετίες» ανέφερε ο Γιώργος Γεραπετρίτης, λίγες ώρες μετά το νέο μπαράζ προκλήσεων από την Άγκυρα, αυτή τη φορά με αφορμή την ανακήρυξη δύο θαλάσσιων πάρκων σε Ιόνιο και Αιγαίο.
Του Χρήστου Μαζανίτη
«Παλαιότερα η εξωτερική πολιτική είχε ένα στοιχείο που είχε να κάνει με τη προβλεψιμότητα των εξελίξεων, Σήμερα, επειδή υπάρχει μια ασυμμετρία, αλλά και υπερεδαφικότητα των γεγονότων, νομίζω η σκέψη μας εδράζεται όχι τόσο στην πρόβλεψη, αλλά στη διαχείριση όλων των πιθανών σεναρίων. Η ετοιμότητα είναι πλέον το μεγάλο ζητούμενο» τόνισε ο κ Γεραπετρίτης ξεκινώντας την εισήγησή του μιλώντας στο φόρουμ των Δελφών.
«Νομίζω ότι η πραγματικότητα ξεπερνάει πια τη φαντασία σε ό,τι αφορά τα γεγονότα. Η πυκνότητα του πολιτικού χρόνου, η πυκνότητα του διπλωματικού χρόνου, η πυκνότητα των γεγονότων είναι τέτοια που νομίζω ότι έχει ξεπεράσει κάθε προβλεψιμότητα, κάθε φαντασία και νομίζω εν τέλει, κυρία Λυμπεράκη, το κρίσιμο είναι ότι αυτή τη στιγμή είναι πάρα πολύ δύσκολο για τον οποιονδήποτε να προβλέψει τα γεγονότα. Ξέρετε, παλαιότερα η εξωτερική πολιτική, οποιαδήποτε πολιτική, είχε ένα βασικό στοιχείο, το οποίο είχε να κάνει με την προβλεψιμότητα των γεγονότων. Όποιος είχε καλύτερη κατανόηση των μελλούμενων ήταν εκείνος ο οποίος ήταν καλύτερα προετοιμασμένος και γι’ αυτό το λόγο σε προνομιακή θέση. Σήμερα, νομίζω, επειδή ακριβώς υπάρχει μία ασυμμετρία στα γεγονότα, υπάρχει μία έλλειψη προβλεψιμότητας και από την άλλη πλευρά υπάρχει μία υπερεδαφικότητα των γεγονότων, μπορεί μία μικρή σύρραξη, ένα μικρό φυσικό γεγονός, το οποίο συμβαίνει στην άλλη άκρη του κόσμου, να μας επηρεάσει άμεσα. Νομίζω η σκέψη μας εδράζεται όχι πια στην πρόβλεψη των γεγονότων, αλλά απλώς στη διαχείριση όλων των υποθετικών σεναρίων» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Αναφορικά με τις σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία, ο Υπουργός διεμήνυσε πως «δεν είμαστε αφελείς ούτε αιθεροβάμονες να πιστεύουμε πως από τη μία μέρα στην άλλη θα λύσουμε τα προβλήματα που έχουμε με την Τουρκία, που ανατρέχουν δεκαετίες. Από την άλλη, ένα στοιχειώδες στοιχείο της καλής σχέσης που προσπαθούμε να αναπτύξουμε με την Τουρκία είναι η κατανόηση πως οι βασικές θέσεις των δύο μερών δεν πρόκειται να αλλάξουν».
Ο ίδιος έκανε ειδική μνεία στην ανάγκη αποσυμπίεσης των εντάσεων: «Καταλαβαίνουμε το πόσο σημαντικό είναι να μπορούμε να καταλαγιάζουμε τις εντάσεις. Το πρώτο πράγμα που είπα όταν ανέλαβα το υπουργείο είναι πως τις εντάσεις δεν τις αποφεύγεις, αλλά το βασικό είναι αυτές οι εντάσεις να μην προκαλούν κρίσεις. Ευκαιρίες για εντάσεις υπήρξαν πολλές το τελευταίο δεκάμηνο. Όμως, η διαφορά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια ήταν πως αυτές οι εντάσεις αποσυμπιέστηκαν λόγω της γρήγορης διαχείρισης στο υψηλότερο επίπεδο. Αντί να έχουμε μια διαχείριση να κλιμακώνει την ένταση ώστε αυτή να φτάσει στο σημείο να μην αποσυμπιέζεται, γίνεται η διαχείριση από πάνω προς τα κάτω έτσι ώστε να υπάρχει πιο γρήγορη αποσυμπίεση. Είναι σημαντικό να έχουμε έναν άμεσο δίαυλο επικοινωνίας» τόνισε.
«Καταλαβαίνω όσους λένε πως η Τουρκία δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ, πως θα παραμείνει ένας σύμμαχος απρόβλεπτος. Όμως, πρέπει να κατανοήσουμε πως πρέπει να έχουμε μια ηρεμία στην περιοχή μας. Αν αποδεχτούμε πως υπάρχουν θέσεις αντίρροπες στα δύο μέρη, τότε μπορούμε να έχουμε αυτήν την κατανόηση» πρόσθεσε.
Ο ίδιος σημείωσε πως τους «τελευταίους 10 μήνες έχουμε καταφέρει να έχουμε μηδενική δράση στο πεδίο και να έχουμε μια ρητορική που απέχει από εκείνα που έχουμε δει στο παρελθόν». «Θέλω οι Έλληνες πολίτες να νιώθουν αυτοπεποίθηση και ηρεμία, θέλω τα παιδιά μου να ζήσουν σε μια περιοχή χωρίς να είναι με το δάχτυλο στη σκανδάλη».
«Εγώ δεν θα χρησιμοποιήσω ποτέ ρητορική που να είναι δυσανάλογη με τα γεγονοτα. Θα μου ήταν πολύ εύκολο να χρησιμοποιήσω το χαρτοφυλάκιο του ΥΠΕΞ μου προς ίδιον όφελος. Το ευκολότερο είναι να γίνεις δημοφιλής πάνω στα εθνικά θέματα. Εγώ δεν θα το πράξω. Εγώ θέλω να την πατρίδα μου να είναι επωφελής και όχι δημοφιλής.» διεμήνυσε.
Ερωτηθείς από τη δημοσιογράφο Νίκη Λυμπεράκη που συντόνισε τον διάλογο, για τις προσδοκίες της επικείμενης συνάντησης των ηγετων Ελλάδας και Τουρκίας, ο κ. Γεραπετρίτης υπογράμμισε πως «το γεγονός πως γίνεται η συνάντηση μεταξύ δύο ηγετών, δεν θα πρέπει άνευ ετέρου να παραγάγει αποτέλεσμα απτό. Πάντα θα πρέπει να έχουμε έναν πήχη επιτυχίας; Όχι. Η απάντηση είναι πως θα πρέπει σε κάποιο επίπεδο να αποδραματοποιούμε τις συναντήσεις μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Είναι ηγέτες δύο χωρών, οφείλουν να συζητούν και να βρίσκονται σε έναν ειλικρινή διάλογο», συμπληρώνοντας:
«Είναι ηγέτες δύο γειτονικών χωρών, οφείλουν, κατά την άποψή μου, να συζητούν για τα θέματα, τα οποία ανακύπτουν, και οφείλουν να βρίσκονται σε έναν ανοικτό και ειλικρινή διάλογο. Βεβαίως, θα παραχθούν συμπεράσματα στο τέλος της ημέρας, γιατί, όπως ξέρετε, έχουμε μια μεγάλη, ανοιχτή, θετική ατζέντα. Έχουμε μέτρα αμοιβαίως επωφελή, τα οποία έχουν να κάνουν με το μεταναστευτικό, με την πολιτική προστασία, με το εμπόριο, την οικονομία. Έχουμε μία ευρεία γκάμα ανταλλαγών και συμφωνιών. Από την άλλη πλευρά, επαναλαμβάνω, είναι πολύ σημαντικό να μιλάμε. Εγώ είμαι ένας οπαδός της διαβουλευτικής δημοκρατίας. Θέλω να καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι και να συζητάμε. Όταν δεν συζητάμε είναι αναπόφευκτο ότι θα επιδεινώνουμε τη θέση μας».
Ο κ. Γεραπετρίτης αναφέρθηκε σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα ως «τη μόνη διαφορά μας με την Τουρκία η οποία θα μπορούσε να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας -και αυτό είναι το τέλος της διαδρομής».
«Θέλω να αφήσω μια παρακαταθήκη ήσυχης γειτονιάς. Όσο δε λύνεται το υποκείμενο πρόβλημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών πάντα θα υπάρχουν εντάσεις. Και κάποια πρέπει να δούμε και τα πράγματα με γενναιότητα. Είναι μια δύσκολη συζήτηση – που θα μπορούσε να έχει αρνητικές συνέπειες και για εκείνον που τη διευθύνει, εν προκειμένω εμένα. Γενναιότητα σημαίνει να καθίσουμε να δούμε με την Τουρκία πώς μπορούμε να έχουμε μια ισόρροπη στάση η οποία επί τη βάσει και μόνο του διεθνούς δικαίου θα μας οδηγήσει σε μία λύση αυτού του προβλήματος στη νομική του υφή, και ενδεχομένως να παραπέμψουμε στη Χάγη ή το Αμβούργο, σε μία διεθνή δικαιοδοσία, που θα μπορέσει να κλείσει το θέμα της οριοθέτησης».
Όταν ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών, ο κ. Γεραπετρίτης απάντησε «τότε Τραμπ it is! Η δημοκρατία είναι ένα πολίτευμα εγγενώς ατελές, αλλά τελειότερο των υπαρχόντων».
«Αυτή τη στιγμή οι σχέσεις που υπάρχουν με τις ΗΠΑ δεν είναι συγκυριακές ούτε προσωποποιημένες. Είναι βαθιές και διέπονται από κανόνες και αρχές και θέλω να πιστεύω πως θα συνεχιστούν» πρόσθεσε.
Αναφερόμενος στη σύρραξη στη Γάζα, επανέλαβε πως «η Ελλάδα σήμερα, 12 Απριλίου, στέκεται εκεί που στεκόταν στις 7 Οκτωβρίου 2023 και γι’ αυτό μπορεί να συνομιλεί με όρους ευθυκρισίας και ειλικρίνειας με όλους. Η ελλάδα στέκεται εκεί που στέκεται το διεθνές δίκαιο. Ποιο είναι αυτό; Το Ισραήλ έχει το δικαίωμα της αυτοάμυνας εντός των ορίων που θέτει το διεθνές δίκαιο. Θα πρέπει να διαφοροποιούμε τον παλαιστινιακό λαό από τη Χαμας. Θα πρέπει να δοθεί ένα όραμα στους Παλαιστίνιους και αυτό είναι το παλαιστινιακό κράτος στα σύνορα προ του 1967 και με πρωτεύουσα την ανατολική Ιερουσαλήμ.
Μιλώντας για τις σχέσεις με την Αλβανία, με αφορμή την υπόθεση Μπελέρη, ο υπουργός υπογράμμισε πως «οι σχέσεις με την Αλβανία πρέπει να παραμένουν σχέσεις καλής γειτονίας. Το θέμα με τον Μπελέρη δεν ήταν διμερές. Το έχω μεταφέρει στους διεθνείς οργανισμούς. Ο τρόπος με τον οποίο έγινε η διαχείριση της υπόθεσης δεν προσιδιάζει σε ένα προηγμένο κράτος δικαίου και γι’ αυτό δεν είναι διμερές, αλλά ευρωπαϊκό».
Επανέλαβε πως παρά το συγκεκριμένο ζήτημα, δεν αναιρείται η βασική θέση της Ελλάδας στο θέμα της ευρωπαϊκής πορείας Αλβανίας και δυτικών Βαλκανίων. «Θέλουμε να δούμε την Αλβανία όπως και τα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων να εντάσσονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως, ο σεβασμός στα θεμελιώδη, δηλαδή στο κράτος δικαίου, τη δημοκρατία, τα δικαιώματα των μειονοτήτων, είναι μία συνθηκη στην οποία δεν μπορεί να γίνει παραχώρηση».
Ο Γ. Γεραπετρίτης υπενθύμισε πως η υποστήριξη της Ουκρανίας είναι πολύ σημαντική. «Στην περίπτωση της Ουκρανίας, έχουμε καθαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου, βίαιη, ωμή, κυνική. Είναι προς το συμφέρον της Δύσης να μην επιβραβεύσει τη στάση της Ρωσίας. Η Ουκρανία βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή. Αυτό που χρειάζεται η Ουκρανία είναι ομόθυμη στήριξη της Δύσης» τόνισε, σημειώνοντας πως αντιλαμβάνεται την κόπωση λόγω της παρατεταμένης επιχείρησης. «Όμως, είναι εξαιρετικά συνδεδεμένα τα όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία με την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια. Πρέπει να συνεχίσουμε να στηρίζουμε την Ουκρανία» κατεληξε.
