Του Χρήστου Μαζανίτη
Οι αμερικανικές κυρώσεις, βάσει του νόμου CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act), προς την Τουρκία απέκτησαν σάρκα και οστά και οδηγούν στον στραγγαλισμό των ενόπλων δυνάμεών της και δη της πολεμικής της αεροπορίας.
Συγκεκριμένα, όπως έγινε γνωστό oi κυρώσεις στοχεύουν την Τουρκική Αμυντική Βιομηχανία (SSB) αλλά και τέσσερα ανώτερα στελέχη, στα οποία συμπεριλαμβάνεται ο πρόεδρος της SSB Ισμαήλ Ντεμίρ. Η απόφαση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την περαιτέρω εξειδίκευση των κυρώσεων είναι προγραμματισμένη να δημοσιευτεί στην εφημερίδα της κυβερνήσεως (Federal Register) σήμερα, Τετάρτη 7 Απριλίου.
Οι κυρώσεις εναντίον της SSB περιλαμβάνουν:
• Οποιαδήποτε υπηρεσία της αμερικανικής κυβέρνησης δεν θα εκδώσει ή χορηγήσει οποιαδήποτε ειδική άδεια ή εξουσιοδότηση σε κάθε περίπτωση που η σχετική νομοθεσία απαιτεί εξέταση ή έγκριση από την κυβέρνηση των ΗΠΑ για την εξαγωγή ή την επανεξαγωγή αγαθών ή τεχνολογίας στην SSB.
• Απαγορεύεται στα αμερικανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να χορηγούν δάνεια ή να παρέχουν πιστώσεις στην SSB που θα υπερβαίνουν το ποσό των 10.000.000 δολαρίων. Η συγκεκριμένη απαγόρευση θα έχει ισχύ για ένα χρόνο και προβλέπει ως μοναδική εξαίρεση τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων της SSB που έχουν ανθρωπιστικό χαρακτήρα.
• Η Τράπεζα Εξαγωγών-Εισαγωγών των Ηνωμένων Πολιτειών δεν θα εγκρίνει την έκδοση οποιασδήποτε εγγύησης, ασφάλισης, και επέκτασης πίστωσης σε σχέση με την εξαγωγή οποιωνδήποτε αγαθών ή υπηρεσιών στην SSB.
• Οι ΗΠΑ θα ασκήσουν την επιρροή τους σε όλα τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για να αντιταχθούν σε οποιοδήποτε δάνειο προς την SSB.
Το Ιράν
Μέχρι το 1979, οπότε και έγινε η «Επανάσταση», με τον Χομεϊνί να ανατρέπει τον Σάχη, το Ιράν ήταν ο μεγαλύτερος δορυφόρος των ΗΠΑ στον Αραβικό Κόσμο και την Μέση Ανατολή. Οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας ήταν δομημένες στα αμερικανικά πρότυπα και η Πολεμική Αεροπορία του Ιράν ήταν ο μεγαλύτερος πελάτης των ΗΠΑ, μαζί με το Ισραήλ.
Ο Σάχης είχε την δεκαετία του ’70 μετατρέψει την Πολεμική Αεροπορία του Ιράν στο «διαμάντι της Ανατολής». Η ποιοτική υπεροπλία αλλά και τα νούμερα τρομάζουν. Διέθετε F-14 Tomcats 4ης γενιάς, που ήταν το F-22 της εποχής! Για όσους δεν τους λέει κάτι, είναι το διάσημο αεροπλάνο στην πρώτη ταινία Top Gun.
Δεν, όμως, μόνο αυτά. Είχε τα κορυφαία εκείνης της εποχής F-4 Phantom καθώς και τα F-5 Tiger II. Μιλάμε για το όνειρο κάθε αρχηγού αεροπορίας. Και δεν ήταν μόνο αυτά. Ο Σάχης είχε ήδη προχωρήσει στην παραγγελία 160 αεροσκαφών ενός νέου τύπου μαχητικού, που ήταν πρωτοποριακός. Ήταν το F-16 και μάλιστα εξέφρασε την επιθυμία του να προμηθευτεί η χώρα του επιπλέον 140. Με αυτά τα νούμερα θα γινόταν η δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη αμερικανικών μαχητικών στον κόσμο! Μέχρι που ήρθαν οι «Φρουροί της Επανάστασης» και ο Χομεϊνί, που επέβαλε τον νόμο της Σαρίας, και την ισλαμοποίηση κάθε κοσμικής δραστηριότητας της χώρας.
Το αμερικανικό εμπάργκο όπλων καθήλωσε τα περισσότερα αεροσκάφη, δεδομένου ότι η νεόκοπη «ισλαμική δημοκρατία» δεν είχε κάποια βιομηχανική προίκα παραγωγής
Έκτοτε το Ιράν παλεύει με τις διαθεσιμότητες στα μαχητικά του, έχοντας αναπτύξει ωστόσο εγχώριες βιομηχανίες οι οποίες μπορούν να παράσχουν τουλάχιστον την βασική υποστήριξη του υπέργηρου στόλου.
Και διαψεύδοντας κάθε απαισιόδοξο σενάριο, τα πήγαν εξαιρετικά. Από τα 80 F-14 κατάφεραν να διατηρήσουν εν ενεργεία τα 79! Κατάφερε να διατηρήσει τα F-4 κανιβαλίζοντας ορισμένα και αντέγραψε το F-5 προχωρώντας στην παραγωγή πανομοιότυπου εγχώριας κατασκευής αεροσκάφους.
Η Τουρκία
Η Τουρκία αυτή τη στιγμή διαθέτει δύο τύπους μαχητικών. Έχει 238 F-16 και 49 F-4E Terminator Phantom. Όλα τα αεροσκάφη είναι αμερικανικά ενώ διαθέτει εργοστάσιο παραγωγής τμημάτων του F-16.
Πριν την προμήθεια των S-400 από την Ρωσία, η Τουρκία ήταν συμπαραγωγός χώρα στο πρόγραμμα μαχητικών F-35 έχοντας εξασφαλίσει την παραγγελία 100 αεροσκαφών 5ης γενιάς.
Ταυτόχρονα προωθούσε το πρόγραμμα ανάπτυξης και παραγωγής του εγχώριου μαχητικού με την ονομασία TF-X, που θα αποτελούσε και την ραχοκοκαλιά της πολεμικής της αεροπορίας. Με το εμπάργκο όπλων των ΗΠΑ σημαίνει ότι θα διακοπεί κάθε εισαγωγή ανταλλακτικών καθώς και οπλικών συστημάτων. Αυτό σημαίνει ότι παύει να αποτελεί μέρος της εφοδιαστικής αλυσίδας για τα F-16 και της κόβεται κάθε πρόσβαση σε ανταλλακτικά. Μόνο που η Τουρκία είχε ήδη κανονίσει την πορεία της.
Σε ότι αφορά τα F-16, όπως έχουμε ξαναγράψει στο enikos.gr, προχωρά στην επέκταση ζωής τους, με πρόγραμμα εκτεταμένης συντήρησης. Επί της ουσίας, η τουρκική εγχώρια βιομηχανία έχει αποκτήσει την τεχνογνωσία και αυτό που κάνει είναι οι δομικές ενισχύσεις των αεροσκαφών ώστε να επεκταθεί η διάρκεια ζωής τους από τις 8.000 στις 12.000 καθώς και η αλλαγή άλλων κρίσιμων συστημάτων με εγχώριας παραγωγής συστήματα.
Συγκεκριμένα, την αναβάθμιση των αεροσκαφών θα αναλάβει η εγχώρια TUSAS ENGINE INDUSTRIES (TEI), με το project να περιλαμβάνει την αντικατάσταση 1.200 έως 1.500 δομικών τμημάτων του αεροσκάφους.
Επί της ουσίας, η Τουρκία προχωρά στην συντήρηση των μαχητικών της, χωρίς ουσιαστική αναβάθμιση στα ηλεκτρονικά, τα ραντάρ ή τους φορείς, ευελπιστώντας ότι θα μπορέσει να κρατήσει μέχρι το 2029, οπότε και πιστεύει ότι θα έχει διαθέσιμο το μαχητικό εγχώριας παραγωγής, που το ονομάζει TF-X. Το όνομα προέρχεται από τις λέξεις Turkish Fighter (τουρκικό μαχητικό), ένα πρόγραμμα που ο Ερντογάν διαφήμιζε ότι θα ξεκινούσε το 2023, με τις πανηγυρικές εκδηλώσεις συμπλήρωσης των 100 χρόνων από την ίδρυση του τουρκικού κράτους. Μόνο που το αεροσκάφος έχει… μείνει από κινητήρες, η διεθνής αγορά δε φαίνεται διατεθειμένη να συνεργαστεί με την Τουρκία και η Τουρκικής Αεροπορική Βιομηχανία – Turkish Aerospace Industries (TAI) προχωρά στην εξέλιξη εγχώριας κατασκευής κινητήρα, ο οποίος ωστόσο δεν προβλέπεται να είναι έτοιμος πριν το 2029, κι αυτό υπό προϋποθέσεις.
Το TF-X είναι ένα μαχητικό 5ης γενιάς το οποίο εμφανισιακά μοιάζει με το F-35, με τη μόνη διαφορά όμως ότι αυτό θα είναι δικινητήριο. Πάντως και εδώ ο σφιχτός εναγκαλισμός της Τουρκίας με την Ρωσία συνεχίζεται, αφού οι Ρώσοι εμφανίζονται διατεθειμένοι να προσφέρουν αρκετά κρίσιμα τμήματα για την κατασκευή κι εξέλιξη του τουρκικού μαχητικού. Κάτι που αν τελικά συμβεί θα κλονίσει γι’ ακόμη μία φορά τις ήδη διαταραγμένες σχέσεις της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ και κυρίως τις ΗΠΑ.
Οι ομοιότητες με το Ιράν είναι περισσότερο από εμφανείς. Και η ιρανοποίηση της Τουρκίας στην πολιτική της ζωή, με την ισλαμοποίηση του στρατεύματος και της καθημερινότητας, κάθε μέρα βαίνει ολοένα και πιο εμφανής.
