Σοκ και πολλά ερωτήματα προκάλεσε ο Ντόναλντ Τραμπ με την χθεσινή πρόταση οι ΗΠΑ να μετατρέψουν την Γάζα σε αποικία.
Της Εύης Απολλωνάτου
Ο Αμερικανός Πρόεδρος υποδέχθηκε στον Λευκό Οίκο τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό και πρότεινε οι ΗΠΑ να αναλάβουν την εξουσία στην Γάζα και να την μετατρέψουν στην «ριβιέρα» της Μέσης Ανατολής. Ο Τραμπ οραματίζεται ανάπτυξη στην Γάζα, όμορφα ξενοδοχεία στο παραλιακό μέτωπο και δηλώνει ότι οι Παλαιστίνιοι θα είναι καλύτερα μακριά από τα σπίτια τους που έχουν ισοπεδωθεί από τον πόλεμο.
Όπως ήταν φυσικό ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου δεν μπορούσε να κρύψει το χαμόγελο του καθώς έβλεπε τον Ντόναλντ Τραμπ να «ξηλώνει» τις θέσεις της αμερικανικής διπλωματίας των τελευταίων πολλών δεκαετιών.
Το σχέδιο του Τραμπ για την Γάζα έχει πολλά κενά και είναι δύσκολο να δει κανείς αν και πώς θα μπορούσε να εφαρμοστεί. Προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στην Μέση Ανατολή και ποικίλα σχόλια και ερωτήματα στον διεθνή Τύπο. Το πρώτο και βασικό ερώτημα είναι αν πρόκειται για μία πραγματική πρόταση του Αμερικανού Προέδρου την οποία εξετάζει σοβαρά ή μπλοφάρει για να ενισχύσει την διαπραγματευτική θέση του;
Με τον Ντόναλντ Τραμπ κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει με βεβαιότητα. Υπάρχουν, όμως, κάποια δεδομένα και κάποιες ενδείξεις που μπορεί να κρύβουν την απάντηση.
Τι πετυχαίνει η πρόταση
Η πρόταση Τραμπ προκάλεσε χαμόγελα και ενθουσιασμό στον Μπέντζαμιν Νετανιάχου και τους ακροδεξιούς πολιτικούς του Ισραήλ, οι οποίοι πιέζουν τον Νετανιάχου να ακυρώσει την συμφωνία με την Χαμάς, να συνεχίσει τον πόλεμο στην Γάζα και να προχωρήσει με τους ισραηλινούς εποικισμούς.
Αυτό, λοιπόν, σίγουρα δηλώνει την στήριξη του Αμερικανού Προέδρου στον Νετανιάχου στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση στο Ισραήλ. Επίσης κάνει χαρούμενους τους ευαγγελιστές στις ΗΠΑ οι οποίοι στήριξαν προεκλογικά τον Τραμπ και είναι υπέρ των ισραηλινών εποικισμών.
Τρίτον ο Τραμπ φημίζεται για την διαπραγματευτική τακτική που είχε ως επιχειρηματίας στο real estate. Συνήθως προσερχόταν με μία ακραία και παράλογη θέση και με αυτόν τον τρόπο αύξανε τα κέρδη που θα έφερνε ένας συμβιβασμός, στον οποίο εν τέλει στόχευε.
Ο συνεργάτης του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής και ειδικός στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, Μπράιαν Κατούλις είπε ότι η πρόταση του Τραμπ έγινε εκ του ασφαλούς και ο Αμερικανός πρόεδρος δεν έχει κανένα πραγματικό σχέδιο πίσω από αυτήν.
«Νομίζω ότι απλά επινοεί πράγματα από το πουθενά. Το πιο σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχει κανένα σχέδιο πίσω από αυτό», δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ο Μπράιαν Κατούλις.
Και συνέχισε :«Το πρόβλημα είναι ότι στην πραγματικότητα δεν λύνει προβλήματα. Μας δίνει λίγο χρόνο και ενέργεια για να επικεντρωθούμε στις γελοίες δηλώσεις του, αλλά δεν δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα για τους Παλαιστίνιους ή τους Ισραηλινούς».
Ποιοι αντιδρούν σε ένα τέτοιο σχέδιο
Το σχέδιο κάνει κουρελόχαρτο το Διεθνές Δίκαιο, τα ανθρωπιστικά δικαιώματα και αγνοεί την πραγματικότητα και την ιστορία της Μέσης Ανατολής.
Αρχικά οι Παλαιστίνιοι δεν πρόκειται να δεχθούν να φύγουν από την πατρίδα τους με την υπόσχεση ότι θα επιστρέψουν ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον. Θυμούνται ακόμη τι συνέβη μετά το 1948 και την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ όταν οι υποσχέσεις να επιστρέψουν στα σπίτια τους δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Επιπλέον ακόμη κι αν δέχονταν να φύγουν δεν υπάρχουν χώρες οι οποίες θα τους δεχθούν. Η Ιορδανία, που φιλοξενεί μεγάλο αριθμό Παλαιστίνιων προσφύγων, έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να δώσει το «πράσινο φως» σε ένα νέο μεταναστευτικό κύμα από την Γάζα. Το ίδιο έχει δηλώσει ξεκάθαρα και η Αίγυπτος. Και οι δύο χώρες θεωρούν ότι ένας μεγάλος αριθμός Παλαιστίνιων προσφύγων στο έδαφος τους θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα τους και γι’ αυτό δεν θα δεχθούν ποτέ ένα τέτοιο σχέδιο.
Η πρόταση, όμως, απορρίπτεται από έναν πολύ πιο μεγάλο και υπολογίσιμο στις ΗΠΑ παίκτη της Μέσης Ανατολής: την Σαουδική Αραβία. Το Ριάντ αρνείται να συζητήσει οποιοδήποτε σχέδιο δεν προάγει την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους στην Μέση Ανατολή. Αυτή είναι η πάγια θέση του συντηρητικού σουνιτικού βασιλείου εδώ και δεκαετίες.
Ο Τραμπ, όπως και κατά την διάρκεια της πρώτης προεδρικής θητείας του, θέλει να προωθήσει την επαναπροσέγγιση και το «ξεπάγωμα» των διμερών σχέσεων Ισραήλ – Σαουδικής Αραβίας. Μία τέτοια εξέλιξη θα έφερνε ντόμινο αλλαγών στην Μέση Ανατολή και θα έσπρωχνε στο περιθώριο το σιιτικό Ιράν. Η συμφωνία Ισραήλ – Σαουδικής Αραβίας, όμως, περνάει μέσα από την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.
Γρίφος η επόμενη μέρα στην Γάζα
Από την έναρξη του πολέμου η τότε κυβέρνηση Μπάιντεν πίεζε το Τελ Αβίβ να δημιουργήσει ένα σχέδιο για την επόμενη μέρα στην Γάζα, καθώς κάποια στιγμή θα το έβρισκε μπροστά του. Αυτή η στιγμή είναι τώρα αφού το Ισραήλ καλείται να διαπραγματευτεί με την Χαμάς για το δεύτερο στάδιο της συμφωνίας κατάπαυσης πυρός.
Η πρόταση Τραμπ, λοιπόν, συνέπεσε με τις διαπραγματεύσεις που θα ξεκινήσουν στην Ντόχα του Κατάρ αυτή την εβδομάδα και θα αφορούν την απελευθέρωση των υπόλοιπων Ισραηλινών ανδρών ομήρων. Η Χαμάς για να αφήσει ελεύθερους άνδρες σε στρατεύσιμη ηλικία θα ζητήσει βαριά ανταλλάγματα, εκ των οποίων ένα είναι η μόνιμη κατάπαυση πυρός στην Γάζα.
Από την πλευρά του το Ισραήλ δεν θέλει να δεσμευτεί ότι δεν θα ξεκινήσει ξανά τον πόλεμο κατά της Χαμάς και εμμένει ότι η οργάνωση θα πρέπει να διώξει στο εξωτερικό όλα τα ανώτερα στελέχη της. Για το Τελ Αβίβ η επόμενη μέρα στην Γάζα δεν περιλαμβάνει παλαιστινιακή διοίκηση στην οποία θα συμμετέχει η Χαμάς.
Εδώ προκύπτει ένα σοβαρό πρόβλημα. Ακόμη κι αν η Χαμάς έκανε δεκτά αυτά τα αιτήματα – κάτι που θεωρείται εντελώς απίθανο- το Ισραήλ δεν έχει κάποια εναλλακτική για το ποιος θα μπορούσε να διοικήσει την Γάζα και ποιος θα εγγυόταν την ασφάλεια της περιοχής. Οι Παλαιστίνιοι δεν θέλουν να κυβερνηθούν από την Παλαιστινιακή Αρχή της Δυτικής Όχθης, την οποία θεωρούν υποχωρητική έναντι του Ισραήλ.
Αυτό το αδιέξοδο κάνει πολλούς να εκτιμούν ότι ο πόλεμος θα ξεκινήσει και πάλι στην Γάζα. Ο πρέσβης του Ισραήλ στα Ηνωμένα Έθνη, Ντάνι Ντάνον δήλωσε στο βρετανικό δίκτυο BBC ότι πιστεύει πώς ο πόλεμος θα συνεχιστεί επειδή η Χαμάς Χαμάς πιθανότατα δεν θα αποδεχθεί τα ισραηλινά αιτήματα της χώρας του.
«Αν η Χαμάς πει: “Εντάξει, είμαστε πρόθυμοι να απελάσουμε την ηγεσία από τη Γάζα και πραγματικά να επιτρέψουμε μία νέα ηγεσία να αναλάβει”, τότε ίσως μπορέσουμε να επιτύχουμε μια δεύτερη φάση χωρίς να συνεχιστούν οι μάχες. Αλλά αν η Χαμάς επιμείνει να παραμείνει στην εξουσία, τότε δεν θα έχουμε άλλη επιλογή… Δεν θα είναι ευχάριστο, ούτε για εμάς, ούτε για το λαό της Γάζας», τόνισε ο πρέσβης του Ισραήλ.
