Του Χρήστου Μαζανίτη
Η πρόσφατη λεκτική επίθεση που εξαπέλυσε, δήθεν ως πληγείς από τρομοκράτες, ο Ταγίπ Ερντογάν κατά των ΗΠΑ και του Προέδρου Τζο Μπάιντεν προσωπικά για την «χλιαρή καταδίκη του PKK» από το State Department, επαναφέρει στο προσκήνιο όλη την ιδιαιτερότητα της τουρκικής υποκρισίας στο θέμα της διεθνούς τρομοκρατίας.
Πριν όμως, ειπωθεί οτιδήποτε, θα πρέπει κατ’ αρχάς να επισημανθεί ότι ο τρόπος με τον οποίο οριοθετεί εννοιολογικά τον όρο «τρομοκράτης» η Τουρκία. Ένας τρόπος που ξεφεύγει από κάθε την εξήγηση κάθε εγχειριδίου με τον ορισμό να εδράζεται σε εντελώς αυθαίρετα στοιχεία.
Διότι, ως γνωστόν, οι τουρκικοί μηχανισμοί βαφτίζουν αυτομάτως ως «τρομοκράτη» οποιονδήποτε κατηγορείται από το καθεστώς Ερντογάν ως «γκιουλενιστής» (οπαδός του εξόριστου στις ΗΠΑ Φετουλάχ Γκιουλέν). Έτσι, με πρόσχημα την κατηγορία για «γκιουλενισμό», χιλιάδες Τούρκοι πολίτες έχουν συλληφθεί, φυλακισθεί και βασανισθεί ως τρομοκράτες τα τελευταία χρόνια, ενώ εκατοντάδες άλλοι έχουν διαφύγει στο εξωτερικό προκειμένου να αποφύγουν τη σύλληψη. Μεταξύ αυτών, διπλωμάτες, δικαστικοί, στρατιωτικοί, αστυνομικοί, καθηγητές όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, αλλά και απλοί, ανυποψίαστοι πολίτες, που από τη μια στιγμή στην άλλη, τους προσάπτεται η ταμπέλα του «τρομοκράτη».
“Αγκαλιά” με την Χαμάς και την Αλ Κάιντα
Την ίδια στιγμή όμως που ο Ερντογάν κατηγορεί χιλιάδες απλούς πολίτες της Χώρας του ως τρομοκράτες, δεν διστάζει να φιλοξενήσει, και μάλιστα δύο φορές εντός του 2020, ηγετικά στελέχη της παλαιστινιακής Χαμάς, μιας οργάνωσης που χαρακτηρίζεται διεθνώς ως τρομοκρατική, αφού ευθύνεται για τον θάνατο μεγάλου αριθμού Ισραηλινών αμάχων, αλλά και να χορηγήσει τουρκικό διαβατήριο σε δεκάδες μέλη της. Φωτογραφήθηκε μάλιστα μαζί τους, γεγονός που αποδεικνύει ότι τα κανάλια επικοινωνίας μαζί τους δεν είναι πλέον μόνο υπόγεια, αλλά τελείως φανερά.
Το 2019, εξάλλου, η Τουρκία, προκειμένου να εξυπηρετήσει τα επιχειρησιακά της συμφέροντα στο συριακό έδαφος, δεν δίστασε να συνεργαστεί στενά με την οργάνωση Hayat Tahrir al-Sham (πρώην Jabhat-al-Nusra), το παρακλάδι της Al-Qaeda στη Συρία, αναπτύσσοντας μαζί της μια σχέση peer-to-peer όπως αναφέρει σχετική ανάλυση του έγκυρου Βασιλικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων Chatman House[1].
Με τους Τζιχαντιστές
Όσον αφορά, δε, το ISIS, οι δημόσιες αποκαλύψεις στις οποίες προέβη ο επικεφαλής της τουρκικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιντσάρογλου το 2017, ότι η Τουρκία περιέθαλπε τους τζιχαντιστές που τραυματίζονταν στις μάχες σε νοσοκομεία της χώρας καθώς και ότι άτομα από 70 πόλεις της Τουρκίας είχαν ενταχθεί στο Ισλαμικό Κράτος, μάλλον δεν ξάφνιασαν κανέναν. Αποτελεί κοινό μυστικό, άλλωστε, ότι μετά την ήττα του ισλαμικού κράτους, οι τζιχαντιστές μετατράπηκαν σε μακρύ χέρι του Ερντογάν τόσο στη Λιβύη (στο πλευρό του Σάρατζ), όσο και στον Καύκασο (στο πλευρό των Αζέρων), δύο μέτωπα στα οποία ο Τούρκος Πρόεδρος στρατολόγησε βετεράνους μαχητές του ISIS ως μισθοφόρους, όπως τον κατηγόρησαν επισήμως τον περασμένο Οκτώβριο τόσο ο Σύριος Πρόεδρος Bashar al-Asad, όσο και ο Γάλλος Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν.
Οι ΗΠΑ δείχνουν να έχουν αντιληφθεί πλήρως το παιχνίδι που παίζει η Άγκυρα με τις τρομοκρατικές οργανώσεις. Τον περασμένο καλοκαίρι κατακεραύνωσαν τον Ερντογάν όταν φιλοξένησε τους δύο «Ειδικά Καθορισμένους Παγκόσμιους Τρομοκράτες» της Χαμάς, όπως ανέφερε η επίσημη ανακοίνωση του State Department. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μήνυμα που έστειλε τότε η αμερικανική πλευρά στην Τουρκία ήταν σαφέστατο: «Η συνεχιζόμενη προσέγγιση του προέδρου Ερντογάν προς αυτήν την τρομοκρατική οργάνωση χρησιμεύει μόνο για την απομόνωση της Τουρκίας από τη διεθνή κοινότητα…. Συνεχίζουμε να εκφράζουμε τις ανησυχίες μας για τη σχέση της τουρκικής κυβέρνησης με τη Χαμάς στα υψηλότερα επίπεδα…».
Ως προς το θέμα του Ισλαμικού Κράτους είναι σε εξέλιξη η αμερικανική Επιχείρηση «Inherent Resolve» που αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, και στην καταπολέμηση της χρηματοδότησης τρομοκρατικών οργανώσεων. Σύμφωνα με έκθεση του επικεφαλής της Επιχείρησης για το διάστημα 1/10/2020-31/12/2020[2], το ISIS χρησιμοποιεί κόμβους χρηματοπιστωτικών διευκολύνσεων (logistical hubs) καθώς και μεσάζοντες που βρίσκονται στην Τουρκία για τη μεταφορά χρημάτων (και κρυπτονομισμάτων), ενώ για την πραγματοποίηση των σκοπών τους, οι τρομοκράτες του Ισλαμικού Κράτους χρησιμοποιούν και άτομα που διαβιούν σε χώρους φιλοξενίας μεταναστών.
«Μαύρο» χρήμα
Η ύπαρξη τέτοιων κόμβων χρηματοπιστωτικών διευκολύνσεων του ISIS στην Τουρκία επιβεβαιώνεται και από το περιεχόμενο της από 4/1/2021 Έκθεσης του Γενικού Επιθεωρητή του αμερικανικού Υπουργείου Οικονομικών[3]. Στην Έκθεση αυτή, που απευθύνεται προς το αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας, αναφέρεται ότι το ISIS διαθέτει 100 εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά και κρυπτονομίσματα στην ευρύτερη περιοχή, τα οποία διοχετεύει σε Συρία και Ιράκ μέσω κόμβων και μεσαζόντων που δρουν στην Τουρκία. Η μεταφορά των χρημάτων γίνεται μέσω ενός παράνομου συστήματος αποστολής εμβασμάτων (υπό την ονομασία «Hawala»), το οποίο λειτουργεί παράλληλα με το επίσημο τραπεζικό σύστημα. Στο πλαίσιο αυτό εξακριβώθηκε ότι μέλη του ISIS στο Ιράκ μετέφεραν μέσω του Hawala εμβάσματα σε άλλα μέλη του ISIS που βρίσκονταν σε χώρους φιλοξενίας μεταναστών στη Βόρεια Συρία, με τη μεσολάβηση ατόμων που κατοικούν στην Τουρκία.
Πού βρίσκει όμως το ISIS όλα αυτά τα χρήματα; Σύμφωνα με την ως άνω αμερικανική έκθεση, το Ισλαμικό Κράτος τροφοδοτείται με μαύρο χρήμα που προέρχεται τόσο από εγκληματικές ενέργειες (λύτρα από απαγωγές κλπ), κυρίως όμως αντλεί έσοδα από παράνομες χρηματοδοτήσεις εταιρειών καθώς και εράνους που πραγματοποιούνται μεταξύ άλλων και στην Τουρκία. Ήδη οι ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει να λαμβάνουν μέτρα, προσθέτοντας Τούρκους υπηκόους σε κατάλογο ειδικά χαρακτηριζόμενων αλλοδαπών και επιβάλλοντάς τους κυρώσεις για ενέργειες σχετιζόμενες με τη χρηματοδότηση του ISIS, όπως εμφαίνεται στον δικτυακό τόπο του Αμερικανικού Υπουργείου Οικονομικών[4].
Η θέση της Ελλάδας
Σε απόλυτη αντιδιαστολή με την Τουρκία, η Χώρα μας δεν συνεργάστηκε πότε με διεθνείς τρομοκράτες, ούτε και δείχνει την παραμικρή ανοχή σε φαινόμενα διεθνούς τρομοκρατίας. Θα πρέπει όμως οι αρμόδιες υπηρεσίες κι οι εμπλεκόμενοι φορείς να βρίσκονται σε συνεχή εγρήγορση, όχι μόνο λόγω της γεωγραφικής της εγγύτητας με τη Μέση Ανατολή, όσο κυρίως λόγω των μεταναστευτικών ροών που έχει δεχτεί και συνεχίζει να δέχεται, στις οποίες μπορεί να περιλαμβάνονται τζιχαντιστές τρομοκράτες.
Ήδη, από τον περασμένο Οκτώβριο, ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Σίσι έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου στην ελληνική κυβέρνηση για κύμα τρομοκρατών στο άμεσο μέλλον στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Για το λόγο αυτό, πληθαίνουν οι φωνές σε στρατιωτικούς και διπλωματικούς κύκλους, που υπερθεματίζουν ότι η ελληνική πλευρά οφείλει να επιδιώξει κάθε δυνατή συνεργασία με τις αμερικανικές αρχές, ιδίως σε πληροφοριακό επίπεδο, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η απειλή έγκαιρα και αποτελεσματικά. Αν μάλιστα, όπως υποστηρίζουν, «μια τέτοια ελληνοαμερικανική συνέργεια, εντασσόταν στο ευρύτερο πλαίσιο μιας νέας συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ, θα ήταν πραγματικά ευχής έργον!».
Παραπομπές:[1] https://syria.chathamhouse.org/research/reviewing-the-turkey-hts-relationship2 https://media.defense.gov/2021/Feb/09/2002578750/-1/-1/1/LEAD%20INSPECTOR%20GENERAL%20FOR%20OPERATION%20INHERENT%20RESOLVE.PDF 3 https://oig.treasury.gov/sites/oig/files/2021-01/OIG-CA-21-012.pdf 4 https://home.treasury.gov/policy-issues/financial-sanctions/recent-actions/20210114
