Η παγκόσμια οικονομία σείεται από το νέο κύμα δασμών που ανακοίνωσε ο Ντόναλντ Τραμπ, με συμμάχους και αντιπάλους να αντιδρούν έντονα. Κάποιοι προετοιμάζονται ήδη για αντίποινα, ενώ άλλοι ελπίζουν ακόμα σε διαπραγματεύσεις.
Καθώς οι αγορές έκαναν απότομη «βουτιά» την Πέμπτη, μετά τους σαρωτικούς δασμούς που ανακοίνωσε ο Αμερικανός Πρόεδρος, η Κίνα απάντησε άμεσα, δεσμευόμενη να λάβει «αντίμετρα για την προστασία των δικαιωμάτων και των συμφερόντων της». Ο κρατικός κινεζικός Τύπος χαρακτήρισε την απόφαση του Τραμπ «αυτοκαταστροφικό εκφοβισμό».
Οι δασμοί που ανακοίνωσε ο Τραμπ αποτελούν μια σημαντική κλιμάκωση, καθώς είναι πιθανό να οδηγήσουν σε αύξηση τιμών. Παρόλο που εδώ και εβδομάδες ήταν γνωστό ότι θα επιβάλει «αμοιβαίους δασμούς», το ποσοστό αυτών ξεπέρασε κατά πολύ αυτό που ανέμεναν πολλοί αναλυτές.
«Δεν πρόκειται για διαπραγμάτευση», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου στους δημοσιογράφους το βράδυ της Τετάρτης. «Είναι μια εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης».
Σύμφωνα με τον ρεπουμπλικανό Πρόεδρο, οι δασμοί αυτοί ήταν απαραίτητοι για την τόνωση της εγχώριας παραγωγής. Άλλωστε, όπως ο ίδιος τόνισε από τον Κήπο των Ρόδων στον Λευκό Οίκο, «Ας κάνουμε την Αμερική πλούσια ξανά».
🚨#BREAKING PRESIDENT TRUMP
THE GOLDEN AGE ‘LIBERATION DAY’
Announces New Tariffs to make AMERICA WEALTHY AGAIN 🇺🇸“In the face of unrelenting economic warfare, the United States can no longer continue with a policy of unilateral economic surrender.
We are finally putting… pic.twitter.com/9KiQi3ukmH— SANTINO (@MichaelSCollura) April 2, 2025
Διεθνείς αντιδράσεις
Στην Ευρώπη, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογράμμισε ότι η Ε.Ε. θα απαντήσει ενωμένη. «Αν επιτίθεσαι σε έναν από εμάς, επιτίθεσαι σε όλους μας», είπε.
Ο Τραμπ, σε μία από τις πιο δραστικές και αμφιλεγόμενες κινήσεις των τελευταίων δεκαετιών, ανακοίνωσε την επιβολή δασμού 20% στις εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Τώρα θα χρεώνουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι πολύ σκληροί. Πολύ, πολύ σκληροί έμποροι. Ξέρετε, σκέφτεστε την Ευρωπαϊκή Ένωση, πολύ φιλική. Μας κλέβουν. Είναι τόσο λυπηρό να το βλέπει κανείς. Είναι τόσο αξιοθρήνητο», ανέφερε ο Τραμπ.
Αναφερόμενη στο χάος που έχει προκαλέσει η κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου, τόνισε πως «δεν υπάρχει τάξη μέσα σε αυτή τη σύγχυση. Κανένας σαφής δρόμος μέσα από την πολυπλοκότητα και το χάος», ενώ περιέγραψε τους δασμούς ως «μεγάλο πλήγμα».
Η Φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε επίσης για πιθανή μεγάλη εισροή προϊόντων από άλλες αγορές, καθώς οι ηγέτες της βιομηχανίας ανησυχούν ότι ένας εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας θα μπορούσε να ωθήσει το Πεκίνο να εκτρέψει φθηνότερα προϊόντα στην Ευρώπη, δημιουργώντας ανεπιθύμητο ανταγωνισμό.
«Θα παρακολουθούμε επίσης στενά τις έμμεσες επιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν αυτοί οι δασμοί. Διότι δεν μπορούμε να απορροφήσουμε την παγκόσμια πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, ούτε θα δεχτούμε αθέμιτο ανταγωνισμό στις αγορές μας», δήλωσε.
O Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, δήλωσε ότι οι διαπραγματεύσεις για μια εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ θα συνεχιστούν, ενώ δεν ανακοίνωσε άμεσα αντίποινα. Εξάλλου, η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε δασμό 10% στο Ηνωμένο Βασίλειο, κάτι που η Ντάουνινγκ Στριτ εξέλαβε ως ευνοϊκό σημάδι – σε σύγκριση με το 20% που θα επιβληθεί στην ΕΕ.
Ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, Φρανσουά Μπαϊρού, από την πλευρά του, δήλωσε ότι οι δασμοί αποτελούν «καταστροφή για τον οικονομικό κόσμο». Πρόσθεσε ότι ενώ οι εισφορές θα δημιουργήσουν «μια τεράστια δυσκολία για την Ευρώπη», θα αποδειχθούν επίσης «καταστροφικές» για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Για «δασμολογική μανία των ΗΠΑ», η οποία μπορεί να προκαλέσει «τεράστια ζημιά» παγκοσμίως, έκανε λόγο ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, αναφερόμενος στις ανακοινώσεις του Ντόναλντ Τραμπ για την επιβολή δασμών στις εισαγωγές.
Προειδοποίησε επίσης για «ισορροπημένη, σαφή και αποφασιστική απάντηση» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά ζήτησε και πάλι λύση μέσω διαπραγματεύσεων.
Η Ιαπωνία, η μεγαλύτερη ξένη επενδυτική δύναμη στις ΗΠΑ, επέλεξε πιο ήπιο τόνο, με τον πρωθυπουργό Σιγκερού Ισίμπα να χαρακτηρίζει τους δασμούς «εξαιρετικά λυπηρούς» και να αποφεύγει να μιλήσει για αντίποινα.
«Έχουμε επανειλημμένα ζητήσει επανεξέταση των δασμών, τους οποίους θεωρούμε μονομερείς και εξαιρετικά λυπηρούς», δήλωσε.
Οι νέοι δασμοί, που αυξάνουν τις επιβαρύνσεις στα κινεζικά προϊόντα σε 34% και επιβάλλουν επιπλέον φόρους 24% στην Ιαπωνία, 25% στη Νότια Κορέα και 32% στην Ταϊβάν, έχουν προκαλέσει ανησυχία και στην αμερικανική αγορά.
Ο Ολου Σονόλα από τον οίκο Fitch Ratings σχολίασε πως «πρόκειται για αλλαγή κανόνων, όχι μόνο για την οικονομία των ΗΠΑ, αλλά και για την παγκόσμια οικονομία».
Ο Τραμπ δικαιολόγησε τις ενέργειές του λέγοντας πως οι ΗΠΑ έχουν «λεηλατηθεί, βιαστεί και συληθεί από έθνη κοντινά και μακρινά, είτε φίλους είτε εχθρούς».
Όμως, όπως σημείωσε ο καθηγητής Eswar Prasad του Cornell, «αντί να προσπαθήσει να διορθώσει τους κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου, ο Τραμπ επέλεξε να καταστρέψει το σύστημα που το διέπει».
Η Νότια Κορέα κινητοποιήθηκε άμεσα, με τον υπηρεσιακό πρόεδρο Χαν Ντακ-σου να συγκαλεί έκτακτη σύσκεψη για αντίμετρα, δηλώνοντας πως «ο παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος είναι πλέον πραγματικότητα».
Ταυτόχρονα, η Κίνα επιχειρεί να αξιοποιήσει την κατάσταση για να ενισχύσει τη συνεργασία της με την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα.
«Η Ιαπωνία βασίζεται στις ΗΠΑ για την ασφάλειά της. Αλλά αν αρχίσει να βλέπει τη στάση του Τραμπ ως αναξιόπιστη και σε αυτό το μέτωπο, τότε θα μιλάμε για μια εντελώς διαφορετική ιστορία», σημείωσε ο Κεϊσούκε Χανιούντα, πρώην Ιάπωνας διαπραγματευτής εμπορίου.
«Ανεδαφικοί» δασμοί
Επιχειρηματικοί όμιλοι, εμπειρογνώμονες του εμπορίου, οικονομολόγοι, Δημοκρατικοί και ακόμη και μερικοί Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές κατήγγειλαν γρήγορα τους δασμούς, ενώ οι βιομηχανικοί κλάδοι που επηρεάζονται από τους δασμούς προσπαθούν να αναλύσουν πώς και πόσο θα επηρεάσουν το παγκόσμιο εμπόριο.
Σύμφωνα με τη Susannah Patton, διευθύντρια του Προγράμματος Νοτιοανατολικής Ασίας στο Ινστιτούτο Lowy, μια αυστραλιανή δεξαμενή σκέψης, η απόφαση επιβολής αυτών των δασμών από τον Ντόναλντ Τραμπ «είναι τόσο ανεδαφική, τόσο απότομη, τόσο βαθιά στον αντίκτυπό της, που θέτει υπό αμφισβήτηση το είδος του εταίρου που θα είναι οι ΗΠΑ».
Η κλιμάκωση των δασμών επιβεβαιώνει για πολλούς ότι «είναι χειρότερο να είσαι σύμμαχος των ΗΠΑ παρά εχθρός τους».
Όπως σχολίασε ο καθηγητής Thitinan Pongsudhirak, «ως αντίπαλος, τουλάχιστον ξέρεις τι σε περιμένει. Ως σύμμαχος, όταν αντιμετωπίζεσαι σαν εχθρός… αυτό είναι απρόσμενο, δεν είναι σωστό».
Με πληροφορίες από: New York Times, Washington Post, NBC News, Reuters
