Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές αιφνιδίασε από τους πολιτικούς σχολιαστές και δημοσιογράφους στα χθεσινοβραδινά πάνελ, που έβλεπαν αποτελέσματα και exit polls και δεν το πίστευαν, μέχρι το στρατόπεδο των Δημοκρατικών, το οποίο μέχρι τώρα βρίσκεται σε σοκ και τηρεί σιγήν ιχθύος.
Επιμέλεια: Εύη Απολλωνάτου
Οι Δημοκρατικοί και η Κάμαλα Χάρις προσπαθούν να συνέλθουν από την ήττα και ήδη έχει ξεκινήσει ένας πρώτος απολογισμός και η αναζήτηση των αιτιών της ήττας. Όπως το έθεσε κάπως ωμά ο επικεφαλής της νικητήριας προεκλογικής εκστρατείας του Ομπάμα το 2012, Τζιμ Μεσσίνα «μας έσπασαν τα μούτρα απόψε και πρέπει να βρούμε πώς να προχωρήσουμε μπροστά με τρόπο που να μας κάνει να ξαναγίνουμε το πλειοψηφικό κόμμα που ήμασταν».
Όπως εξήγησε ο Τζιμ Μεσίνα οι Δημοκρατικοί βλέπουν πλέον ότι έχουν πραγματικό και σοβαρό πρόβλημα με τους ψηφοφόρους στην επαρχία, τους νέους αλλά και τους λατίνους ψηφοφόρους. Οι λόγοι για την ήττα της Κάμαλα Χάρις δείχνουν ότι για μία ακόμη φορά υποτιμήθηκε το φαινόμενο Τραμπ και οι ρίζες του στην αμερικανική κοινωνία.
Τα λάθη του 2016 που επαναλήφθηκαν και το 2024
Το 2016 όταν ο Ντόναλντ Τραμπ κατάφερε να συντρίψει την Χίλαρι Κλίντον και να εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ με 304 εκλέκτορες ο απολογισμός που έγινε από τους Δημοκρατικούς φάνηκε ότι ήταν ελλιπής. Εκείνη την περίοδο θεωρήθηκε ότι ο Τραμπ ήταν ένα σημάδι των καιρών, μία τηλεπερσόνα που κατάφερε να πάρει την ψήφο των Αμερικανών, οι οποίοι ήθελαν να τιμωρήσουν τους Δημοκρατικούς για την οικονομική κρίση του 2008.
Επιπλέον το φαινόμενο του Τραμπ αντιμετωπίστηκε εν πολλοίς με επικοινωνιακούς όρους. Έγινε μεγάλη ανάλυση στα πολιτικά μηνύματα του αλλά και στον τρόπο που τα αμερικανικά ΜΜΕ αντιμετώπισαν τον Τραμπ. Κρίθηκε ότι η απόφαση κάποιων μέσων να αντιταχθούν στον Τραμπ και να προσπαθήσουν να εκθέσουν την ακραία ρητορική του γύρισε μπούμερανγκ και ενίσχυσε τον νέο πρόεδρο.
Ακόμη και τώρα κάποια ΜΜΕ μιλούν για το γεγονός ότι νίκησε η ρητορική του μίσους και του φόβου του Ντόναλντ Τραμπ έναντι της πρότασης για ελπίδα και ένα νέο μέλλον που πρέσβευε η Κάμαλα Χάρις. Ωστόσο το πρόβλημα είναι πολύ πιο σύνθετο.
Το χάσμα επαρχίας – αστικών κέντρων
Οι Δημοκρατικοί ήδη από το 2016 είχαν αναγνωρίσει το χάσμα μεταξύ των αστικών κέντρων που ψήφισαν την Χίλαρι Κλίντον και της επαρχίας που προτίμησε τον Τραμπ. Ωστόσο δεν έγινε αυτοκριτική από τους Δημοκρατικούς σε βάθος γι’ αυτή την κατάσταση.
Έτσι σήμερα αντιμετώπισαν ακριβώς το ίδιο πρόβλημα σε μεγαλύτερο βαθμό, ενώ έχασαν παραδοσιακά κοινά που τους ακολουθούν, όπως τους νέους ψηφοφόρους και τους λατίνους και δεν κατάφεραν να κερδίσουν τις γυναίκες.
Η στρατηγική του Τραμπ και ο αποκλεισμός από το αμερικανικό όνειρο
Προς το τέλος της προεκλογικής κούρσας έγινε προφανές ότι στόχος του Τραμπ ήταν να κερδίσει όσο περισσότερους άνδρες ψηφοφόρους μπορεί χωρίς να αποξενώσει με την μάτσο και ακραία ρητορική του τις γυναίκες.
Όπως φάνηκε τα κατάφερε αν και οι Δημοκρατικοί μέχρι πριν λίγες μέρες «διέρρεαν» ότι θεωρούσαν πώς οι γυναίκες θα γυρίσουν την πλάτη στον Τραμπ. Παράλληλα εκτιμούσαν ότι εξαιτίας της ακραίας αντιμεταναστευτικής και ρατσιστικής ρητορικής του Τραμπ έναντι των μεταναστών από την Λατινική Αμερική ο Ρεπουμπλικανός πολιτικός θα χάσει την στήριξη των Λατίνων ψηφοφόρων. Έπεσαν έξω.
Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ εστίασε την προεκλογική ρητορική του στην οικονομία και στην μετανάστευση. Αγκάλιαζε τον δισεκατομμυριούχο Έλον Μασκ, τον οποίο έχει υποσχεθεί να τοποθετήσει σε κυβερνητική θέση, υποσχέθηκε μία dream team για την αμερικανική οικονομία και επαναλάμβανε ότι θα κάνει ξανά μεγάλη την Αμερική. Αυτή η στρατηγική, όπως έχει φανεί από την πρώτη θητεία του στον Λευκό Οίκο, θεωρεί ότι η παγκοσμιοποίηση έχει αποτύχει και οι ΗΠΑ χρειάζεται να εστιάσουν στο τι συμβαίνει εντός των συνόρων τους.
Από την πλευρά της η Κάμαλα Χάρις απέφυγε να ασχοληθεί εποικοδομητικά με τα θέματα της οικονομίας, ενώ όταν ρωτήθηκε σε συνέντευξη αν θα άλλαζε κάτι από την διακυβέρνηση Μπάιντεν απέφυγε να κάνει μία αυτοκριτική για τα θέματα της οικονομίας.
Το θέμα της οικονομίας, όπως παραδέχεται σε ανάλυση και το CNN, χτύπησε μία ευαίσθητή χορδή στις καρδιές των ψηφοφόρων, είτε ανδρών, είτε γυναικών είτε Λατίνων. Η αισιοδοξία της κυβέρνησης Μπάιντεν για την μείωση της ανεργίας και για τα θετικά στοιχεία της αμερικανικής οικονομίας δεν μεταφράστηκαν σε βελτίωση του βιωτικού επιπέδου του μέσου Αμερικανού πολίτη που τελικά γύρισε και πάλη την πλάτη στους Δημοκρατικούς. Οι άνθρωποι αυτοί θεωρούν ότι τους έχει κλείσει η πόρτα στο αμερικανικό όνειρο και αναζήτησαν διέξοδο στον Τραμπ.
Αυτή η εικόνα αποτυπώνεται και στους αριθμούς, αφού ο Τραμπ κατάφερε να κερδίσει τις περισσότερες από τις αμφίρροπες πολιτείες και την Πενσυλβάνια που έχει τους περισσότερους εκλέκτορες από τις υπόλοιπες πολιτείες.
Τα exit polls έδειξαν ότι ο Τραμπ κέρδισε τους Λατίνους άνδρες στις αμφίρροπες πολιτείες και είναι ενδεικτικό ότι στην Πενσυλβάνια βελτίωσε τα ποσοστά του από 27% σε 42% σε αυτή την πληθυσμιακή ομάδα. Σε εθνικό επίπεδο, η υποστήριξη του Τραμπ από Λατίνους ψηφοφόρους αυξήθηκε από 36% σε 54%.
Ο Τραμπ αύξησε επίσης το ποσοστό του στους ψηφοφόρους που δεν έχουν πτυχίο πανεπιστημίου, ενώ κέρδισε έδαφος με τους μαύρους ψηφοφόρους στην Πενσυλβάνια και το Ουισκόνσιν. Διατήρησε σταθερά τα ποσοστά του στο εθνικό επίπεδο στην κατηγορία των λευκών γυναικών παρά τις ακραίες θέσεις του για την άμβλωση. Στους ψηφοφόρους που πήγαν στην κάλπη πρώτη φορά ο Τραμπ αύξησε την υποστήριξή του από 32% πριν από τέσσερα χρόνια σε 54% σήμερα.
Τι αναμένεται από την δεύτερη θητεία του
Η ακραία ατζέντα με την οποία εξελέγη ο Τραμπ κάνει τους αναλυτές να υποστηρίζουν ότι θα ακολουθήσει πιο σκληρή γραμμή στην δεύτερη θητεία του στον Λευκό Οίκο και θα αφήσει ένα βαθύ αποτύπωμα στην δημοκρατία και τις ΗΠΑ.
Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί ότι θα προχωρήσει σε μαζικές κρατήσεις και απελάσεις μεταναστών, θα εκδικηθεί πολιτικούς αντιπάλους του μέσω της δικαιοσύνης και δεν θα διστάσει να αναπτύξει στρατό έναντι των ίδιων των πολιτών του. Αν όλα αυτά θα υλοποιηθούν μένει να φανεί.
Όπως εξηγεί το περιοδικό Time, το αμερικανικό έθνος αντιμετωπίζει την μεγαλύτερη πόλωση από την περίοδο του αμερικανικού εμφυλίου. Η διακυβέρνηση Τραμπ δεν αφήνει πολλά περιθώρια ελπίδας.
