Άλαν Τούρινγκ: Ο μαθηματικός που “έσπασε” τον Κώδικα των Ναζί και ενέπνευσε το Χόλιγουντ – Η αδυναμία του στη “Χιονάτη” και το άδοξο τέλος – ΦΩΤΟ -ΒΙΝΤΕΟ

Επιμέλεια: Ελένη Καραμήτσου

Στρατολογήθηκε από τη Βρετανική Υπηρεσία Αντικατασκοπείας προκειμένου να δημιουργήσει ένα μηχάνημα που θα τους βοηθήσει στην αποκωδικοποίηση της γερμανικής κρυπτογραφικής συσκευής Enigma.

Ήταν ένας από τους σημαντικότερους μαθηματικούς που έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης πληροφορικής και καθόρισε τα κριτήρια της τεχνητής νοημοσύνης. Έως σήμερα θεωρείται ο “πατέρας της επιστήμης των υπολογιστών”. Ο Άλαν Τούρινγκ ηγήθηκε της Ομάδας των 8 και ήταν αυτός που έσπασε τον κώδικα “Enigma” συνδράμοντας στο αντικατασκοπευτικό έργο της Βρετανίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κατά της χιτλερικής Γερμανίας. Η ιστορία του έγινε ταινία υπό τον τίτλο “Το Παιχνίδι της Μίμησης” με τον Μπένεντικτ Κούμπερμπατς και την Κίρα Νάιτλι.

Η συνεισφορά του Τούρινγκ δεν αναγνωρίστηκε δημόσια στη διάρκεια της ζωής του που ήταν πολύ σύντομη, καθώς 16 ημέρες πριν από τα 42α γενέθλιά του αυτοκτόνησε με κυάνιο καθώς

Ο Άλαν Μάθισον Τούρινγκ ή Τιούρινγκ ήταν Άγγλος μαθηματικός, καθηγητής της λογικής, κρυπτογράφος και θεωρητικός βιολόγος. Θεωρείται «πατέρας της επιστήμης υπολογιστών», χάρη στην πολύ μεγάλη συνεισφορά του στο γνωστικό πεδίο της θεωρίας υπολογισμού κατά τη δεκαετία του 1930, αλλά και της τεχνητής νοημοσύνης, χάρη στο λεγόμενο τεστ Τούρινγκ, την οποία πρότεινε το 1950: έναν τρόπο για να διαπιστωθεί πειραματικά αν μία μηχανή έχει αυθεντικές γνωστικές ικανότητες και μπορεί να σκεφτεί.

Το έργο του από τη δεκαετία του ’30 προσέδωσε στην ως τότε άτυπη έννοια του αλγορίθμου μία επίσημη, αυστηρή μαθηματική διατύπωση μέσω της λεγόμενης Μηχανής Τούρινγκ. Ακόμη, ο Τούρινγκ διατύπωσε από κοινού με τον Αλόνζο Τσερτς την περίφημη εικασία του, ευρέως αποδεκτή, σύμφωνα με την οποία οποιοδήποτε μαθηματικό μοντέλο υπολογισμού είναι είτε ισοδύναμο είτε υποδεέστερο της Καθολικής Μηχανής Τούρινγκ, επομένως αυτή περιγράφει τον ευρύτερο δυνατό υπολογιστή γενικού σκοπού: είναι θεωρητικά ικανή να υπολογίσει ό,τι είναι δυνατό να υπολογιστεί αλγοριθμικά.

Οι επιστημονικές συνεισφορές του Τούρινγκ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν αναγνωρίστηκαν ποτέ δημόσια κατά τη διάρκεια της ζωής του επειδή η εργασία του ήταν απόρρητη. Στο Μπλέτσλεϊ Παρκ, κέντρο της Βρετανικής Υπηρεσίας Αντικατασκοπείας, ήταν το κεντρικό πρόσωπο στην αποκρυπτογράφηση των γερμανικών στρατιωτικών κωδικών, ως ο προϊστάμενος της Ομάδας 8.

Η ομάδα αυτή ήταν που επιφορτίστηκε με την αποκωδικοποίηση της γερμανικής κρυπτογραφικής συσκευής Enigma. Μετά τον Πόλεμο, σχεδίασε έναν από τους πρώτους ηλεκτρονικούς προγραμματίσιμους ψηφιακούς υπολογιστές στο Εθνικό Φυσικό Εργαστήριο, όπως λεγόταν, και κατασκεύασε μια δεύτερη υπολογιστική μηχανή στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. Ο Τούρινγκ πέθανε το 1954, από δηλητηρίαση από κυάνιο. Έρευνα προσδιόρισε τον θάνατό ως αυτοκτονία, αλλά είναι γνωστό ότι τα στοιχεία επίσης στηρίζουν την πιθανότητα τυχαίας δηλητηρίασης. Το Βραβείο Τούρινγκ, η ύψιστη επιστημονική διάκριση στον χώρο της πληροφορικής από το 1966 κι έπειτα, ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του.

Ο Τούρινγκ γεννήθηκε το 1912 στο Πάντιγκτον του Λονδίνου. Ο πατέρας του, Τζούλιους Μάθισον Τούρινγκ, ήταν μέλος της ινδικής δημόσιας υπηρεσίας. Ο Τζούλιους και η σύζυγος του Έθελ Στόνι, θέλησαν να μεγαλώσουν τον Άλαν στη Μεγάλη Βρετανία, έτσι επέστρεψαν στο Πάντιγκτον. Η υπηρεσία του πατέρα του ήταν όμως ακόμα ενεργή και κατά τη διάρκεια των ετών της παιδικής ηλικίας του Άλαν Τούρινγκ οι γονείς του ταξίδεψαν μεταξύ του Γκίλντφορντ της Αγγλίας και της Ινδίας, αφήνοντας τους δύο γιους τους να μένουν με φίλους στην Αγγλία, προκειμένου να μην διακινδυνεύσει η υγεία τους στις βρετανικές αποικίες.

Πολύ νωρίς, ο Τούρινγκ παρουσίασε τα σημάδια της μεγαλοφυΐας του, που επρόκειτο να επιδείξει και αργότερα. Λέγεται ότι διδάχθηκε να διαβάζει σε τρεις εβδομάδες και παρουσίαζε μεγάλη οικειότητα με τους αριθμούς και τους γρίφους. Οι γονείς του τον έγραψαν στο St. Michael, ένα ημερήσιο σχολείο, όταν ήταν έξι ετών. Η διευθύντρια αναγνώρισε τη μεγαλοφυΐα του εξ αρχής, όπως και πολλοί από τους εκπαιδευτικούς του.

Το 1926, σε ηλικία 14 ετών, πήγε στο σχολείο Sherborne στο Ντόρσετ ως εσώκλειστος. Η πρώτη ημέρα του συνέπεσε με μια γενική απεργία στην Αγγλία και έτσι οδήγησε μόνος του, πάνω από εξήντα μίλια με το ποδήλατό του από το Σαουθάμπτον μέχρι το σχολείο του, αφού σταμάτησε σε ένα πανδοχείο για να περάσει την νύχτα – ένας άθλος που αναφέρθηκε και στον τοπικό Τύπο της εποχής. Η φυσική κλίση του Τούρινγκ προς τα μαθηματικά και την επιστήμη δεν ήταν ικανή να κερδίσει τον σεβασμό των δασκάλων του στο Sherborne, ένα διάσημο και ακριβό δημόσιο σχολείο, το οποίο έδινε περισσότερη έμφαση στους κλασικούς.

Ο διευθυντής του έγραψε στους γονείς του: “Ελπίζω ότι δεν θα πέσει μεταξύ δύο σχολών. Εάν πρόκειται να μείνει στο δημόσιο σχολείο, πρέπει να στοχεύσει να γίνει μορφωμένος. Εάν πρόκειται να γίνει απλώς επιστημονικός ειδικός, σπαταλά το χρόνο του σε ένα δημόσιο σχολείο”. Παρά το γεγονός αυτό, ο Τούρινγκ συνέχισε να παρουσιάζει αξιοπρόσεκτες δυνατότητες στις επιστήμες που αγαπούσε, λύνοντας προηγμένα προβλήματα του 1927 χωρίς ακόμη να έχει μελετήσει το στοιχειώδη λογισμό. Το 1928, σε ηλικία δέκα έξι ετών, ο Τούρινγκ μελέτησε την εργασία του Άλμπερτ Αϊνστάιν και όχι μόνο την κατάλαβε αλλά προεξέτεινε τα ερωτήματα του Αϊνστάιν για τους νόμους του Νεύτωνα για την κίνηση, σε ένα κείμενο το οποίο δεν δημοσιεύθηκε.

Οι ελπίδες και οι φιλοδοξίες του Τούρινγκ στο σχολείο αυξήθηκαν από τα ισχυρά αισθήματά του για το φίλο του Christopher Morcom, τον οποίο ερωτεύτηκε, αν και δεν υπήρχε ανταπόκριση. Ο Morcom πέθανε μόνο μερικές εβδομάδες πριν από το τελευταίο εξάμηνο τους στο Sherborne, από περιπλοκές της βοοειδούς φυματίωσης, μετά από κατανάλωση μολυσμένου γάλακτος αγελάδας. Λόγω της απροθυμίας του να εργαστεί τόσο σκληρά στις κλασικές μελέτες όσο στην επιστήμη και τα μαθηματικά, ο Τούρινγκ απέτυχε να κερδίσει μια υποτροφία στο κολέγιο Trinity του Κέμπριτζ και πήγε στο κολέγιο της δεύτερης επιλογής του, στο Κινγκς Κόλετζ του Καίμπριτζ, όπου ήταν προπτυχιακός φοιτητής από το 1931 μέχρι το 1934, αποφοιτώντας με Άριστα στα Μαθηματικά. Το 1935 και σε ηλικία μόλις 22 ετών εκλέχτηκε μέλος του King’s College χάρη στη διατριβή του, όπου απέδειξε το Κεντρικό Οριακό Θεώρημα, αν και είχε αποτύχει να ανακαλύψει ότι είχε ήδη αποδειχθεί το 1922 από τον Γιαρλ Βάλντεμαρ Λίντεμπεργκ.

Στη βαρυσήμαντη δημοσίευσή του “Για τους υπολογίσιμους αριθμούς, με μια εφαρμογή στην λήψη αποφάσεων”, ο Τούρινγκ αναδιατύπωσε τα αποτελέσματα του 1931 του Κουρτ Γκέντελ για τα όρια της απόδειξης και του υπολογισμού, αντικαθιστώντας την επίσημη γλώσσα του Γκέντελ από αυτές που καλούνται τώρα καθολικές μηχανές Τούρινγκ, επίσημες και απλές συσκευές. Απέδειξε ότι μια τέτοια μηχανή θα ήταν σε θέση να υπολογίσει οποιοδήποτε κατανοητό μαθηματικό πρόβλημα εάν ήταν δυνατό να αναπαρασταθεί από έναν αλγόριθμο, ακόμα κι αν καμία πραγματική μηχανή Τούρινγκ δεν θα ήταν πιθανό να έχει τις πρακτικές εφαρμογές, όντας πολύ πιο αργή από τις εναλλακτικές λύσεις. Οι μηχανές Τούρινγκ είναι μέχρι σήμερα το κεντρικό αντικείμενο μελέτης της θεωρίας υπολογισμού. Το μεγαλύτερο μέρος του 1937 και του 1938 το ξόδεψε στο πανεπιστήμιο Πρίνστον, όπου σπούδασε υπό την επίβλεψη του Αλόνζο Τσερτς.

Το 1938 έλαβε το διδακτορικό του από το Πρίνστον και η διατριβή του εισήγαγε την έννοια του υπερ-υπολογισμού όπου οι μηχανές Τούρινγκ αυξάνονται με τους αποκαλούμενους χρησμούς, επιτρέποντας μια μελέτη των προβλημάτων που δεν μπορούν να λυθούν αλγοριθμικά. Πίσω στο Καίμπριτζ το 1939, παρευρέθηκε στις διαλέξεις του Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν για τα θεμέλια των μαθηματικών. Οι δυο τους διαφώνησαν, με τον Τούρινγκ να υποστηρίζει τον φορμαλισμό και τον Βίτγκενσταϊν να υποστηρίζει ότι τα μαθηματικά υπερεκτιμούνται και δεν ανακαλύπτουν καμία απολύτως αλήθεια.

Κατά τη διάρκεια του Β παγκόσμιου πολέμου ήταν σημαντικός συμμετέχων στις προσπάθειες στο Μπλέτσλεϊ Παρκ να αποκρυπτογραφήσουν τα γερμανικά μηνύματα. Η εργασία του Τούρινγκ κρατήθηκε μυστική μέχρι τη δεκαετία του ’70, ακόμη και οι στενοί φίλοι του δεν την ήξεραν. Συνέβαλε με διάφορες μαθηματικές ιδέες για την αποκρυπτογράφηση μηνυμάτων των συσκευών Enigma και Lorenz SZ 40/42. Στο Μπλέτσλεϊ Παρκ ο Τούρινγκ εργάστηκε από το 1939 ως το 1940 όταν και μετακινήθηκε προς την Ομάδα 8.

Ο Τούρινγκ συνειδητοποίησε ότι δεν ήταν απαραίτητο να εξεταστούν όλοι οι πιθανοί συνδυασμοί για να σπάσουν τους κωδικούς της μηχανής Enigma. Απέδειξε ότι ήταν δυνατό να εξετάσει τις σωστές τοποθετήσεις των διακοπτών (περίπου ένα εκατομμύριο συνδυασμοί) χωρίς να πρέπει να εξεταστούν οι τοποθετήσεις του πίνακα συνδέσεων (περίπου 157 εκατομμύριο συνδυασμοί). Ενώ ακόμα ένας τρομερός στόχος, ένα εκατομμύριο συνδυασμοί ήταν επιτεύξιμοι χρησιμοποιώντας μια ηλεκτρομηχανική μηχανή – τη βόμβα, ονομασμένη από τη σχεδιασμένη από τους Πολωνούς bomba. Για ένα χρόνο, ο Τούρινγκ ήταν επικεφαλής του «καταλύματος 8», τμήματος αρμόδιου για τα γερμανικά ναυτικά σήματα.

Ο Τούρινγκ εφηύρε επίσης την τεχνική Banburismus για να βοηθήσει στο σπάσιμο της γερμανικής κρυπτογραφικής συσκευής Enigma. Για να βοηθήσει, ο πρώτος ψηφιακός προγραμματίσιμος ηλεκτρονικός υπολογιστής αναπτύχθηκε, ο Colossus Mark I. Ο Τούρινγκ, εντούτοις, δεν συμμετείχε άμεσα – ο Colossus σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε στον ερευνητικό σταθμό ταχυδρομείων στο Hill Dollis από μια ομάδα με επικεφαλής τον Τόμας Φλάουερς το 1943. Στο τελευταίο μέρος του πολέμου, ο Τούρινγκ ανέλαβε (με τον μηχανικό Ντόναλντ Μπέιλι) το σχέδιο μιας φορητής μηχανής με κωδικό Delilah για να επιτρέψει τις ασφαλείς μεταδόσεις φωνής.

Προορισμένος για τις διαφορετικές εφαρμογές, Το Delilah στερήθηκε τη δυνατότητα που χρησιμοποιείται πέρα από τις ραδιομεταδόσεις μεγάλης απόστασης . Το Delilah ολοκληρώθηκε πάρα πολύ αργά για να χρησιμοποιηθεί στον πόλεμο. Ενώ ο Τούρινγκ το κατέδειξε στους ανώτερους υπαλλήλους με την κωδικοποίηση/αποκωδικοποίηση μιας καταγραφής μιας ομιλίας του Ουίνστον Τσώρτσιλ, δεν υιοθετήθηκε για τη χρήση. Ο Τούρινγκ ήταν πολύ καλός αθλητής μαραθωνίου. Ο καλύτερος χρόνος του, 2 ώρες, 46 λεπτά και 3 δευτερόλεπτα, ήταν μόλις 11 λεπτά πιο αργός από τον αντίστοιχο του νικητή στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1948. Από το 1945 ως το 1947, εργάστηκε στο εθνικό φυσικό εργαστήριο, πάνω στο σχέδιο της αυτόματης μηχανή υπολογισμού. Παρουσίασε μια εργασία στις 19 Φεβρουαρίου του 1946, η όποια ήταν το πρώτο πλήρες σχέδιο ενός υπολογιστή. Αν και πέτυχε το σχεδιασμό της αυτόματης μηχανής υπολογισμού, υπήρξαν καθυστερήσεις στην έναρξη του προγράμματος και απογοητεύτηκε.

Στο τέλος του 1947 επέστρεψε στο Καίμπριτζ για ένα έτος. Ενώ ήταν στο Καίμπριτζ, η κατασκευή της αυτόματης μηχανής υπολογισμού σταμάτησε προτού αρχίσει. Το 1948 ο Τούρινγκ συνεργάζεται με τον προηγούμενο προπτυχιακό συνάδελφό του, Champernowne και αρχίζει ένα πρόγραμμα σκακιού για έναν υπολογιστή που δεν έχει υπάρξει ακόμα. Το 1949 έγινε αναπληρωτής διευθυντής του εργαστηρίου υπολογισμού στο πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, και εργαζόμενος στο λογισμικό για έναν από τους πρώτους αληθινούς υπολογιστές – τον Μάντσεστερ Mark Η. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου συνέχισε να κάνει περισσότερη αφηρημένη εργασία και στα μηχανήματα υπολογισμού και τη νοημοσύνη.

Ο Τούρινγκ αντιμετώπισε το πρόβλημα της τεχνητής νοημοσύνης, και πρότεινε ένα πείραμα γνωστό σήμερα ως δοκιμή Τούρινγκ, μια προσπάθεια να καθοριστούν πρότυπα για μια μηχανή που καλείται νοήμων. Το 1952, χωρίς έναν υπολογιστή αρκετά ισχυρό να εκτελέσει το πρόγραμμα, ο Τούρινγκ έπαιξε ένα παιχνίδι στο οποίο μιμήθηκε τον υπολογιστή, σκεπτόμενος για μισή ώρα ανά κίνηση. Το παιχνίδι καταγράφηκε και το πρόγραμμα έχασε από έναν συνάδελφο του Τούρινγκ. Εντούτοις, λέγεται ότι το πρόγραμμα κέρδισε ένα παιχνίδι ενάντια στη σύζυγο του Champernowne.

Ο Τούρινγκ εργάστηκε από το 1952 μέχρι το θάνατό του το 1954, στη μαθηματική βιολογία και συγκεκριμένα στη μορφογένεση. Δημοσίευσε ένα έγγραφο για το θέμα αποκαλούμενο «Χημική βάση της μορφογένεσης» το 1952. Το κεντρικό ενδιαφέρον του για τον τομέα ήταν η ύπαρξη των αριθμών Φιμπονάτσι στις δομές των φυτών. Χρησιμοποίησε τις εξισώσεις αντίδραση-διάχυσης που είναι τώρα κεντρικές στον τομέα του σχηματισμού σχεδίων. Τα γραπτά αυτά ήταν αδημοσίευτα έως το 1992 όταν δημοσιεύθηκε συγκεντρωμένο το έργο του Τούρινγκ.

Η καταδίκη του Τούρινγκ για ομοφυλοφιλία του κατέστρεψε τη σταδιοδρομία. Το 1952, ο εραστής του βοήθησε έναν συνεργό προκειμένου να διαρρήξει το σπίτι του Τούρινγκ. Ο Τούρινγκ πήγε στην αστυνομία να καταγγείλει το έγκλημα. Ως αποτέλεσμα της έρευνας της αστυνομίας, ο Τούρινγκ ειπώθηκε ότι είχε σεξουαλική σχέση με ένα δεκαεννιάχρονο άτομο και ο Τούρινγκ χρεώθηκε με την κατηγορία της σεξουαλικής διαστροφής. Δεν πρόσφερε καμία υπεράσπιση στον εαυτό του και τελικά καταδικάστηκε. Μετά από δίκη, του δόθηκε η επιλογή μεταξύ της φυλάκισης και μιας ορμονικής θεραπείας για τη μείωση της λίμπιντο. Επέλεξε τις εγχύσεις ορμονών οιστρογόνων, οι οποίες διήρκεσαν ένα έτος, με παρενέργειες όπως η ανάπτυξη στήθους. Στις 8 Ιουνίου 1954 η οικονόμος του Τούρινγκ τον βρήκε νεκρό.

Είχε πεθάνει την προηγούμενη μέρα. Μια εξέταση νεκροψίας καθόρισε ότι η αιτία ήταν δηλητηρίαση από κυάνιο. Όταν ανακαλύφτηκε το πτώμα του, βρέθηκε ένα μισοφαγωμένο μήλο δίπλα στο κρεβάτι του, και αν και δεν εξετάστηκε για κυάνιο υποτέθηκε ότι ήταν το μέσο μέσω του οποίου καταναλώθηκε η θανατηφόρα δόση. Επίσημη έρευνα θανάτου καθόρισε το θάνατο ως αυτοκτονία, και αποτεφρώθηκε στο κρεματόριο του Woking στις 12 Ιουνίου 1954. Οι στάχτες του Τούρινγκ σκορπίστηκαν εκεί, όπως είχε γίνει και με αυτές του πατέρα του.

Ο Andrew Hodges και ένας άλλος βιογράφος, ο David Leavitt, έχουν υποθέσει και οι δύο ότι ο Τούρινγκ αναπαράστησε την σκηνή από την ταινία του Ντίσνεϊ “Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι” (1937), το αγαπημένο του παραμύθι, σημειώνοντας και οι δύο ότι (με τα λόγια του Leavitt) του άρεσε «με μεγάλη ικανοποίηση ειδικά η σκηνή που η Κακιά Βασίλισσα βουτάει το μήλο στο δηλητηριώδες ζωμό».

Ο καθηγητής φιλοσοφίας Jack Copeland έχει αμφισβητήσει διάφορες πλευρές της ιστορικής ετυμηγορίας του ιατροδικαστή. Προτείνει μια εναλλακτική εξήγηση για την αιτία του θανάτου του Τούρινγκ, την τυχαία εισπνοή ατμών κυανίου από μια συσκευή για τη γαλβανοπλαστική χρυσού σε κουτάλια, η οποία χρησιμοποιεί κυανιούχο κάλιο για τη ρευστοποίηση του χρυσού. Ο Τούρινγκ είχε μια τέτοια μηχανή στημένη στο μικρό βοηθητικό του δωμάτιο. Ο Copeland σημειώνει ότι τα ευρήματα της νεκροψίας συμφωνούν περισσότερο με εισπνοή παρά με κατάποση του δηλητηρίου.

Επίσης, ο Τούρινγκ συνήθιζε να τρώει ένα μήλο πριν τον ύπνο, και δεν ήταν ασυνήθιστο να αφεθεί μισοφαγωμένο. Επιπλέον , ο Τούρινγκ είχε αντιμετωπίσει τα δικαστικά του προβλήματα και την ορμονική θεραπεία του (που είχε διακοπεί ένα χρόνο νωρίτερα) ) με καλή διάθεση και δεν είχε δείξει σημάδια μελαγχολίας πριν το θάνατό του, έχοντας γράψει κιόλας μια λίστα με τα πράγματα που έπρεπε να κάνει πριν την επιστροφή του στο γραφείο του μετά το σαββατοκύριακο. Η μητέρα του Τούρινγκ πίστευε τότε ότι η δηλητηρίαση ήταν ατύχημα, αποτέλεσμα της αμελούς φύλαξης από το γιο της εργαστηριακών χημικών. Πηγαίνοντας ακόμα παραπέρα, ο βιογράφος του Andrew Hodges προτείνει ότι ο Τούρινγκ επίτηδες σκηνοθέτησε έτσι τον θάνατό του ώστε να δώσει στη μητέρα του μια εναλλακτική θεωρία, αντί της αυτοκτονίας.

Με πληροφορίες από τη Βικιπαίδεια, Biography.com

Μοιράσου το:

σχολίασε κι εσύ