Η λειψυδρία του καλοκαιριού μας έχει συνηθίσει στο να ξεραίνονται φυτά, να στεγνώνουν τα ποτάμια και να κατεβαίνει η στάθμη του νερού σε λίμνες, αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε στην υγεία το καλοκαίρι είναι ότι στεγνώνουν και τα αποθέματα αίματος, με συνέπεια να μένουν ξεκρέμαστοι πολλοί ασθενείς και τραυματίες που χρειάζονται μεταγγίσεις και χειρουργικές επεμβάσεις.
Της Αλεξίας Σβώλου
Το καλοκαίρι, οι εθελοντικές αιμοδοσίες αραιώνουν καθώς οι αιμοδότες πηγαίνουν διακοπές και στην συγκυρία που βρισκόμαστε οι εθελοντές αιμοδότες έχουν ούτως ή άλλως μειωθεί δραματικά λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, καθώς ο περισσότερος κόσμος φοβήθηκε τα πήγαινε-έλα στα νοσοκομεία και επιπλέον πιέστηκε οικονομικά από την υποχρεωτική διενέργεια rapid τεστ ή και μοριακού ελέγχου για να μπορέσουν να διαβούν το κατώφλι των νοσοκομείων, ενώ είναι κοινό μυστικό πως όταν υπάρχει μεγάλη διασπορά μίας λοίμωξης στην κοινότητα και είναι πολλά τα κρούσματα μειώνεται δραματικά η προσέλευση των αιμοδοτών για να δώσουν αίμα, γιατί κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης δεν επιτρέπεται να δώσεις αίμα.
Το αίμα είναι το πιο πολύτιμο βιολογικό προϊόν. Είναι ένα προϊόν που δεν παρασκευάζεται και που μονάχα δωρίζεται από τους εθελοντές αιμοδότες, ενώ όταν ένα κράτος δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του σε αίμα-καλή ώρα σαν την Ελλάδα-τότε αγοράζει φιάλες αίματος από το εξωτερικό. Ήδη στην εποχή της πανδημίας τα αποθέματα αίματος στα ελληνικά νοσοκομεία έφτασαν σε ιστορικά χαμηλά ρεκόρ, κι αυτό ήταν ένας από τους σοβαρότερους λόγους που καταγράφηκαν μεγάλες καθυστερήσεις στην διενέργεια προγραμματισμένων χειρουργείων ήταν γιατί δεν υπήρχαν σαν backup οι απαιτούμενες φιάλες αίματος. Το πρόβλημα επεκτάθηκε και στα έκτακτα χειρουργεία, που καθυστέρησαν από ημέρες έως και εβδομάδες.
Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστεί αυτό το μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας είναι με το να ενδυναμωθούν οι εθελοντικές αιμοδοσίες οι οποίες μπορούν να γίνουν όλες τις εποχές του χρόνου με εξαίρεση τις εποχές έξαρσης των ιώσεων και τους δύο καλοκαιρινούς μήνες (Ιούλιο και Αύγουστο) κατά τη διάρκεια των οποίων ο περισσότερος κόσμος λείπει για διακοπές. Είναι πρακτικά αδύνατο να γίνουν αιμοδοσίες σε αυτό το διάστημα της θερινής ραστώνης, καθώς τότε ακόμη και οι μεγαλύτεροι θιασώτες της ιδέας της αιμοδοσίας απουσιάζουν λόγω διακοπών.
Τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η αιμοδοσία φέρνουν στο προσκήνιο εκτός από την ανάγκη να γίνουμε όλοι όσοι μπορούμε εθελοντές αιμοδότες και την τεράστια σημασία που έχει η ανακάλυψη νέων φαρμάκων ώστε να υπάρχει η δυνατότητα άλλου είδους θεραπείας σε συχνά μεταγγιζόμενους ασθενείς. Πέρα βέβαια από την θαλασσαιμία και την δρεπανοκυτταρική αναιμία, αίμα χρειάζονται και όλοι οι ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε μία έκτακτη ή προγραμματισμένη επέμβαση. Να θυμίσουμε ότι κάποιες επεμβάσεις όπως είναι οι ολικές αρθροπλαστικές ισχίων χρειάζονται μεγάλο απόθεμα αίματος για να γίνουν και φυσικά αίμα χρειάζεται και η χειρουργική αντιμετώπιση των πολυτραυματιών από τα τροχαία ατυχήματα. Το καλοκαίρι έχουμε και ένα δυσάρεστο παράδοξο, να συμβαίνει ταυτόχρονα μείωση των αποθεμάτων αίματος τη στιγμή που καταγράφεται αύξηση στα τροχαία ατυχήματα.
Από τις αυξημένες μετακινήσεις λόγω των διακοπών, αλλά και από την μαζική φυγή εκτός των τειχών πολλών πολιτών κάθε Παρασκευή απόγευμα για να πάνε σε ένα πατρικό σπίτι στο χωριό ή σε ένα φιλικό εξοχικό αυξάνονται τα τροχαία. Φέτος μάλιστα, με το κόστος των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων να έχει εκτοξευτεί σε δυσθεώρητα ύψη, αναμένεται πολύς κόσμος να αποφύγει τα νησιά και κυρίως τα μακρινά και τα κοσμοπολίτικα νησιά -εκεί όπου η μεταφορά ενός οχήματος με πλοίο θα κοστίσει εκατοντάδες ευρώ- και να προτιμήσει να περάσει τις ημέρες του καλοκαιριού σε έναν οδικώς προσβάσιμο προορισμό, οπότε θα κυκλοφορήσει περισσότερος κόσμος έξω στους δρόμους με αυτοκίνητα, πούλμαν ή λεωφορεία και οι παράγοντες αυτοί πάντα οδηγούν στην αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων.
Ένας λόγος παραπάνω λοιπόν να θυμηθούμε προτού φτιάξουμε τις βαλίτσες μας για τις διακοπές, να δώσουμε αίμα και να ανανεώσουμε το ραντεβού με το νοσοκομείο ή με την κινητή μονάδα Αιμοδοσίας (που έρχεται και στην γειτονιά μας) για να ξαναδώσουμε αίμα όταν γυρίσουμε από τις διακοπές, καθώς πάλι οι ελλείψεις αίματος στα νοσοκομεία θα είναι μεγάλες και τον Σεπτέμβριο. Σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα τα αποθέματα αίματος έχουν ανάγκη μιας τονωτικής ένεσης καθώς σε όλα τα νοσοκομεία συνεχίζονται να πραγματοποιούνται με γοργούς ρυθμούς οι χειρουργικές επεμβάσεις που είχαν αναβληθεί εδώ και πολλούς μήνες, όταν το Εθνικό Σύστημα Υγείας έπρεπε να διαθέσει ό,τι χώρο υπήρχε στα δημόσια νοσοκομεία και όσες κλίνες υπήρχαν για τη νοσηλεία των ασθενών με λοίμωξη του κορονοϊού.
Τι να γνωρίζουν όσοι θέλουν να γίνουν αιμοδότες
Ένας άνθρωπος για να γίνει αιμοδότης πρέπει να μην νοσεί από χρόνιες παθήσεις, να μην έχει υποβληθεί σε χημειοθεραπεία και να μην παρουσιάζει αναιμία. Ουσιαστικά οι αιμοδότες πρέπει να είναι υγιείς και σε καλή φυσική κατάσταση. Όσοι ακολουθούν ένα συγκεκριμένο πρότυπο διατροφής με διατροφικούς περιορισμούς θα πρέπει να συζητήσουν με τον γιατρό τους αν μπορούν να δώσουν αίμα. Όσοι ακολουθούν χορτοφαγική δίαιτα και δεν καταναλώνουν κρέας ενδέχεται να έχουν πολύ χαμηλά λευκώματα στο αίμα τους και να μην προκρίνονται ως αιμοδότες. Επίσης δεν μπορούμε να δώσουμε αίμα όταν νοσούμε από κάποια λοίμωξη. Για τους ανθρώπους που έχουν αναιμία-μια κατάσταση αρκετά διαδεδομένη στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας που χάνουν επιπλέον αίμα από την έμμηνο ρήση, υπάρχουν συμπληρώματα διατροφής που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα ενώ συστήνεται και διατροφή πλούσια σε τρόφιμα -πηγές σιδήρου όπως το κόκκινο κρέας, το σπανάκι, οι φακές και οι ξηροί καρποί.
Το κίνητρό του εθελοντή αιμοδότη είναι η ανιδιοτελής προσφορά και τίποτα περισσότερο με τους ειδικούς να υπογραμμίζουν ότι «δίνουμε αίμα γιατί μπορούμε» και όχι γιατί «προσβλέπουμε σε μελλοντική ανταπόδοση». Ένας εθελοντής αιμοδότης το πιθανότερο είναι ότι δεν θα χρειαστεί ποτέ ο ίδιος αίμα. Συνεπώς δηλαδή δίνουμε αίμα όχι γιατί πιστεύουμε ότι κάποια στιγμή μπορεί να χρειαστούμε αίμα, άρα κάποιος θα μας ανταποδώσει την χάρη, αλλά απλώς επειδή είναι ένα ανεκτίμητο βιολογικό προϊόν και μπορούμε να το προσφέρουμε ανιδιοτελώς για να βοηθήσουμε τους συμπολίτες μας που έχουν ανάγκη.
