Αν θέλετε να ζήσετε πιο ουσιαστικά, τότε θα πρέπει να διαμορφώσετε τη ζωή σας ώστε να μοιάζει με ένα ταξίδι ενός ήρωα, σύμφωνα με μία ομάδα επιστημόνων που διεξήγαγε 8 μελέτες που έδειξαν «μια βαθιά σχέση μεταξύ της ζωής που ζούμε και των ιστοριών που διηγούμαστε».
Η δομή του ταξιδιού ενός ήρωα χρησιμοποιείται από τους συγγραφείς και τους παραμυθάδες εδώ και εκατοντάδες χρόνια, για να περιγράψει την αφήγηση ενός συνηθισμένου χαρακτήρα σε μια άγρια περιπέτεια, όπου ξεπερνάει τα εμπόδια πριν επιστρέψει στο σπίτι του αλλαγμένος.
Αλλά δεν είναι μόνο ο Σίμπα από τον «Βασιλιά των Λιονταριών» ή η Ντόροθι από τον «Μάγο του Οζ» που μπορούν να ζήσουν τέτοιες ιστορίες. Μελετώντας συνολικά 2.678 απαντήσεις σε όλες τις μελέτες τους, ερευνητές από τις ΗΠΑ και τον Καναδά ανέπτυξαν μια παρέμβαση «επαναφοράς», η οποία φαίνεται να βοηθά τους ανθρώπους να βάλουν νόημα στην ζωή τους.
«Μπορεί να φαίνεται δύσκολο για τους ανθρώπους να φαντάζονται τους εαυτούς τους ως μυθικούς ήρωες, αλλά τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι αυτό δεν είναι απαραίτητο», τονίζει ο επιστήμονας συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, Benjamin Rogers, και οι συνεργάτες του, αναφορικά με τις μελέτες.
«Οι ζωές των ανθρώπων μπορούν -και έχουν- να έχουν τα στοιχεία ενός “Ταξιδιού του Ήρωα” και οι περισσότερες ζωές μπορούν να αποκατασταθούν ως τέτοιες» πρόσθεσαν.
Το Ταξίδι του Ήρωα
Ο μυθολόγος Joseph Campbell περιέγραψε για πρώτη φορά το Ταξίδι του Ήρωα (Hero’s Journey) το 1949, εφιστώντας την προσοχή σε μια κοινή αφηγηματική δομή πίσω από μερικές από τις πιο διαχρονικές ιστορίες.
Η ομάδα των επιστημόνων θέλησε να δει αν θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σχέδιο για τη δημιουργία μιας ενδιαφέρουσας αφήγησης της δικής μας ζωής και αν αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει το πόσο ουσιαστικά αντιλαμβανόμαστε τα προσωπικά μας ταξίδια.
Συμπύκνωσαν τα κάπως ξεπερασμένα κλασικά 17 βήματα του Κάμπελ σε 7 στοιχεία που μεταφράζονται στη σύγχρονη ζωή:
- ένας πρωταγωνιστής
- μια αλλαγή των συνθηκών
- μια αναζήτηση
- μια πρόκληση
- σύμμαχοι
- μια προσωπική μεταμόρφωση
- μια κληρονομιά που προκύπτει.
Στη συνέχεια, δημιούργησαν και δοκίμασαν μια Κλίμακα για το Ταξίδι του Ήρωα (HJS) με 21 στοιχεία για να μετρήσουν πόσο πολύ ταιριάζει το ταξίδι του ήρωα με τις ιστορίες ζωής των ανθρώπων, εστιάζοντας στη συνέχεια των αφηγήσεων ζωής των ατόμων.
Οι συγγραφείς συγκέντρωσαν πάνω από 1.200 ατομικές αφηγήσεις από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένων διαδικτυακών και προσωπικών συνεντεύξεων. Η ανάλυσή τους διαπίστωσε ότι εκείνοι των οποίων οι ιστορίες ζωής περιείχαν περισσότερα από τα επτά στοιχεία του ταξιδιού του ήρωα, ανέφεραν επίσης μεγαλύτερο νόημα στη ζωή τους, υψηλότερα επίπεδα ευημερίας (αισθάνονταν ότι ήταν καλοί άνθρωποι που ζούσαν καλή ζωή) και χαμηλότερα επίπεδα κατάθλιψης.
«Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν το ταξίδι του ήρωα για να αφηγηθούν την ιστορία τους εμφανίζονται καλύτερα εξοπλισμένοι για να πλαισιώσουν την ασάφεια της ζωής ως σημαντική για αυτούς» τόνισαν οι ερευνητές.
Αυτά τα «ηρωικά» άτομα ανέφεραν περισσότερες καινοφανείς εμπειρίες, φιλόδοξους στόχους, υποστηρικτικούς φίλους κ.ο.κ. σε σχέση με τους άλλους συμμετέχοντες.
Με βάση αυτά τα αποτελέσματα, οι συγγραφείς επινόησαν μια παρέμβαση «επαναφοράς» με προτροπές για να ενθαρρύνουν περαιτέρω ομάδες συμμετεχόντων να δουν τη ζωή τους μέσα από το φακό της αναζήτησης ενός ήρωα. Οι προτροπές οργανώθηκαν έτσι ώστε τα επτά στοιχεία να χτίζονται το ένα πάνω στο άλλο καθώς οι άνθρωποι διηγούνταν τις ιστορίες της ζωής τους.
Στους συμμετέχοντες αυτούς τέθηκαν ερωτήσεις όπως: «Ποια αλλαγή περιβάλλοντος ή νέα εμπειρία ώθησε το ταξίδι σας να γίνετε αυτός που είστε σήμερα;» και τους δόθηκαν προτάσεις όπως: «Το ταξίδι μου σε αυτό που είμαι σήμερα ξεκίνησε ως αποτέλεσμα…» για να τους βοηθήσουν να σκεφτούν πώς η ζωή τους παρουσίαζε ενδείξεις αλλαγής.
Ο Rogers και η ομάδα του ανακάλυψαν ότι η παρέμβαση βοήθησε τους συμμετέχοντες να αντιληφθούν τη ζωή τους ως ένα ταξίδι ήρωα, το οποίο με τη σειρά του αύξησε το πόσο ουσιαστική θεωρούσαν τη ζωή τους.
«Οι συμμετέχοντες φάνηκε να είναι πιο ανθεκτικοί στις προκλήσεις της ζωής, τόσο όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο έβλεπαν τα προβλήματά τους όσο και τις τακτικές που χρησιμοποιούσαν για την αντιμετώπισή τους» ανέφερε η ομάδα.
Η παρέμβαση «επαναφοράς» έχει τη δυνατότητα να αυξήσει τόσο τις θετικές όσο και τις αρνητικές συμπεριφορές, σημείωσαν οι συγγραφείς. Μπορεί να οδηγήσει σε πιο αισιόδοξες προοπτικές, υγιείς μηχανισμούς αντιμετώπισης και αλτρουιστικές δράσεις. Επίσης, θα μπορούσε να κάνει τους ανθρώπους πιο πιθανό να ενεργήσουν ναρκισσιστικά ή να αφιερωθούν σε λανθασμένους σκοπούς.
Προτείνουν ότι περαιτέρω μελέτες θα πρέπει να διερευνήσουν πώς το να βλέπει κανείς τον εαυτό του ως ήρωα σε ένα ταξίδι μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά με περισσότερες λεπτομέρειες. Και όλες οι μελέτες διεξήχθησαν στις ΗΠΑ, όπου η αφήγηση είναι δημοφιλής, οπότε το αποτέλεσμα θα μπορούσε να διαφέρει σε διαφορετικά μέρη του κόσμου.
«Η εξέταση του τρόπου με τον οποίο η δυναμική των διαφορετικών ιστοριών αντιστοιχεί στις προσωπικές αφηγήσεις είναι ένας πλούσιος τομέας για μελλοντική έρευνα. Ελπίζουμε ότι η παρέμβαση “επαναφοράς” παρέχει ένα πρότυπο για μελλοντικούς ερευνητές που μπορούν να χρησιμοποιήσουν στη διερεύνηση του ρόλου των διαφορετικών αφηγήσεων στη ζωή των ανθρώπων» κατέληξαν οι συγγραφείς.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο Journal of Personality and Social Psychology.
