Ο λόγος μας αποκαλύπτει στοιχεία για τον χαρακτήρα, την ιδιοσυγκρασία και για το πόσο ευχάριστοι ή δύσκολοι άνθρωποι είμαστε. Να τι συμβαίνει με ορισμένες φράσεις.
Δεν ακούγονται σκληρές όταν τις λέτε. Όμως πέφτουν βαριές στους άλλους. Και με τον καιρό, οι άνθρωποι αρχίζουν να απομακρύνονται χωρίς ποτέ να σας λένε το γιατί. Ακολουθούν οκτώ φράσεις που σας κάνουν πιο δύσκολους στην παρέα απ’ όσο πιθανόν συνειδητοποιείτε.
Οι 8 φράσεις που δίνουν αμέσως την εντύπωση πως είστε δύσκολος άνθρωπος
- “Απλά λέω την αλήθεια”
- “Χωρίς παρεξήγηση, αλλά…”
- “Στα ‘λεγα”
- “Στην πραγματικότητα…”
- “Δεν έγινε και τίποτα”
- “Τουλάχιστον…”
- “Εσύ πάντα…” ή “Εσύ ποτέ”
- “Θα έπρεπε να είχες…”
“Απλά λέω την αλήθεια”
Αυτή η φράση σχεδόν πάντα ακολουθεί κάτι επικριτικό ή άκομψο. Το πρόβλημα δεν είναι η ειλικρίνεια. Η ειλικρίνεια είναι πολύτιμη. Το πρόβλημα είναι όταν χρησιμοποιείται ως «ασπίδα» για να λέγονται πράγματα που πληγώνουν, είναι περιττά ή λέγονται σε ακατάλληλη στιγμή.
Όταν κάποιος λέει «Απλώς λέω την αλήθεια», στην πραγματικότητα εννοεί: «Θα δώσω προτεραιότητα στο να πω αυτό που σκέφτομαι, χωρίς να σκεφτώ πώς επηρεάζει τον άλλον». Παρουσιάζει τον εαυτό του ως γενναίο και ευθύ, ενώ υπονοεί ότι όποιος πληγώνεται από τα λόγια του είναι υπερβολικά ευαίσθητος για να αντέξει την αλήθεια.
Όμως η ειλικρίνεια χωρίς καλοσύνη είναι απλώς σκληρότητα με καλύτερη εικόνα. Άνθρωποι που πραγματικά σκέφτονται τους άλλους βρίσκουν τρόπους να λένε την αλήθεια χωρίς να αφήνουν τον άλλο να νιώσει ότι δέχεται επίθεση. Επιλέγουν πότε θα μιλήσουν, μαλακώνουν τον τρόπο που εκφράζονται και σκέφτονται αν η αλήθεια που μοιράζονται είναι πραγματικά χρήσιμη ή απλώς εξυπηρετεί τον ίδιο τους τον εγωισμό.
Όταν κάποιος ξεκινάει με «Απλώς λέω την αλήθεια», οι άλλοι καταλαβαίνουν ότι πρόκειται να ακουστούν λόγια που θα τους πληγώσουν.
“Χωρίς παρεξήγηση, αλλά…”
Λίγες φράσεις προκαλούν τόση προσβολή όσο αυτές που ξεκινούν υποσχόμενες ότι δεν θα προσβάλουν. Αν νιώθετε την ανάγκη να ξεκινήσετε μια δήλωση με το «χωρίς να σας προσβάλλω», ήδη γνωρίζετε ότι αυτό που πρόκειται να πείτε είναι προσβλητικό. Προσπαθείτε απλώς να προφυλάξετε τον εαυτό σας από τις συνέπειες.
Είναι ένας τρόπος να πείτε κάτι σκληρό, ενώ κάνετε σαν να μην είστε υπεύθυνοι για το πώς θα το πάρει ο άλλος. Η φράση αυτή χρησιμοποιείται για να υποτιμηθούν καριέρες, σχέσεις, εμφανίσεις και επιλογές ζωής. Και κάθε φορά, ο άνθρωπος που τη λέει φαίνεται να πιστεύει πραγματικά ότι η επισήμανση αυτή κάνει το σχόλιο αποδεκτό.
Δεν το κάνει. Αυτό που οι άλλοι καταλαβαίνουν είναι: «Πρόκειται να σε προσβάλλω, αλλά δεν θέλω να αντιμετωπίσω την αντίδρασή σου». Και αυτό σας καθιστά κουραστικό για τους γύρω σας.
“Στα ‘λεγα”
Σχεδόν δεν υπάρχει καμία περίπτωση όπου αυτή η φράση βελτιώνει τα πράγματα. Κάποιοι μόλις βίωσαν μια απογοήτευση, μια αποτυχία ή μια συνέπεια για την οποία πιθανότατα ήδη νιώθουν άσχημα. Και αντί να προσφέρετε υποστήριξη ή ενσυναίσθηση, τους υπενθυμίζετε ότι εσείς το είχατε προβλέψει.
Το υπονοούμενο είναι ξεκάθαρο: εγώ είχα δίκιο, εσείς κάνατε λάθος και θέλω να βεβαιωθώ ότι το ξέρετε. Δεν έχει σημασία αν πράγματι τους είχατε προειδοποιήσει. Δεν έχει σημασία αν το είχατε δει να έρχεται. Το να λέτε «σας τα έλεγα» βάζει την ανάγκη σας να επιβεβαιωθείτε πάνω από την ανάγκη τους να υποστηριχθούν.
Οι άνθρωποι θυμούνται ποιοι τους κλωτσούν όταν είναι πεσμένοι. Και σταματούν να μοιράζονται πράγματα με αυτούς τους ανθρώπους. Αν πιάνετε τον εαυτό σας να λέει συχνά αυτή τη φράση, αναρωτηθείτε τι κερδίζετε από αυτό. Γιατί σίγουρα δεν είναι η σύνδεση.
“Στην πραγματικότητα…”
Αυτό είναι πιο διακριτικό, αλλά διαβρωτικό. Το να ξεκινάτε μια πρόταση με «στην πραγματικότητα» σχεδόν πάντα σηματοδοτεί ότι πρόκειται να διορθώσετε κάποιον. Και ενώ οι διορθώσεις μερικές φορές είναι απαραίτητες, ο τρόπος με τον οποίο τις διατυπώνετε έχει σημασία.
Το «στην πραγματικότητα» στήνει μια δυναμική όπου εσείς είστε η αυθεντία και ο άλλος κάνει λάθος. Μετατρέπει μια συζήτηση σε διάλεξη. Τις περισσότερες φορές, η διόρθωση δεν είναι καν σημαντική.
Κάποιος λέει ότι είδε μια ταινία το περασμένο Σαββατοκύριακο και πετάγεστε με «στην πραγματικότητα, κυκλοφόρησε πριν από δύο εβδομάδες». Κάποιος κάνει ένα λάθος και εσείς λέτε «στην πραγματικότητα είναι στη μία, όχι στις μία». Ποιο το νόημα;
Αυτές οι μικρές διορθώσεις δεν προσθέτουν αξία στη συζήτηση. Απλώς σας κάνουν να φαίνεστε σαν να νοιάζεστε περισσότερο για το να έχετε δίκιο παρά για το να συνδεθείτε. Οι άνθρωποι που το κάνουν αυτό συχνά πιστεύουν ότι είναι βοηθητικοί. Νομίζουν ότι προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες.
Στην πραγματικότητα όμως εκπαιδεύουν τους άλλους να μιλούν προσεκτικά γύρω τους, να αποφεύγουν να πουν οτιδήποτε μπορεί να είναι έστω και λίγο λάθος. Και αυτό είναι εξαντλητικό.
“Δεν έγινε και τίποτα”
Αυτή η φράση ακυρώνει τα συναισθήματα κάποιων ανθρώπων στο όνομα της «προοπτικής». Ίσως είναι αναστατωμένοι για κάτι που σε εσάς δεν φαίνεται σημαντικό. Ένα σχόλιο που έκανε κάποιος. Ένα σχέδιο που δεν προχώρησε. Μια απογοήτευση που, απ’ έξω, μοιάζει μικρή. Όταν λέτε «δεν είναι και τόσο μεγάλο θέμα», τους λέτε ότι η συναισθηματική τους αντίδραση είναι λάθος. Ότι υπερβάλλουν. Ότι θα έπρεπε να νιώθουν διαφορετικά απ’ ό,τι νιώθουν.
Δεν έχει σημασία αν το ίδιο το γεγονός είναι αντικειμενικά μικρό. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι είχε σημασία για εκείνους. Και η δική σας δουλειά, ως άνθρωποι που υποτίθεται ότι νοιάζεστε γι’ αυτούς, είναι να το αναγνωρίσετε. Δεν χρειάζεται να συμφωνείτε ότι η κατάσταση είναι κρίση. Χρειάζεται όμως να σέβεστε ότι τους επηρεάζει.
Αυτή η φράση κλείνει τον δρόμο στην ευαλωτότητα. Στέλνει το μήνυμα ότι δεν μπορούν να σας αποκαλύψουν τα αληθινά τους συναισθήματα, γιατί απλώς θα τα υποβαθμίσετε. Με τον καιρό, οι άνθρωποι σταματούν να μοιράζονται πράγματα μαζί σας. Και μετά αναρωτιέστε γιατί κανείς δεν σας μιλά για οτιδήποτε αληθινό.
“Τουλάχιστον…”
Αυτή η φράση συνήθως λέγεται με καλές προθέσεις. Προσπαθείτε να βοηθήσετε τους άλλους να δουν τη φωτεινή πλευρά των πραγμάτων.
- «Τουλάχιστον έχετε την υγεία σας.»
- «Τουλάχιστον δεν ήταν χειρότερα.»
- «Τουλάχιστον το μάθατε τώρα.»
Όμως αυτό που οι άνθρωποι ακούνε είναι: «Σταματήστε να νιώθετε αυτό που νιώθετε και επικεντρωθείτε σε κάτι άλλο». Πρόκειται για μια μορφή συναισθηματικής ακύρωσης μεταμφιεσμένης σε αισιοδοξία. Ανακατευθύνετε την προσοχή τους μακριά από τον πόνο τους, επειδή ο πόνος τους σας κάνει να νιώθετε άβολα.
Το θέμα είναι ότι οι άνθρωποι χρειάζονται χώρο για να νιώθουν άσχημα κάποιες φορές. Χρειάζονται να καθίσουν με την απογοήτευση, τη ματαίωση ή τη θλίψη πριν μπορέσουν να προχωρήσουν παρακάτω.
Όταν πετάγεστε με ένα «τουλάχιστον», διακόπτετε αυτή τη διαδικασία. Ουσιαστικά τους λέτε ότι τα συναισθήματά τους είναι άβολα και ότι θα έπρεπε να βιαστούν να τα ξεπεράσουν. Αυτό δεν σας κάνει υποστηρικτικούς. Σας κάνει ανθρώπους με τους οποίους δεν μπορούν να είναι αληθινοί.
“Εσύ πάντα…” ή “Εσύ ποτέ”
Αυτές οι απόλυτες διατυπώσεις σκοτώνουν τη συζήτηση.
- «Πάντα το κάνεις αυτό.»
- «Ποτέ δεν ακούς .»
- «Πάντα αργείς .»
Καταρχάς, τέτοιες φράσεις σχεδόν ποτέ δεν είναι αληθινές. Οι άνθρωποι σπάνια κάνουν πάντα ή ποτέ κάτι. Έτσι, όταν ξεκινάτε με μια απόλυτη διατύπωση, βάζετε αμέσως τον άλλον σε αμυντική στάση, γιατί ήδη σκέφτεται τις εξαιρέσεις.
Δεύτερον, αυτές οι φράσεις μετατρέπουν ένα συγκεκριμένο ζήτημα σε επίθεση στον χαρακτήρα. Δεν αναφέρεστε σε μια μεμονωμένη συμπεριφορά. Λέτε ότι αυτό είναι θεμελιωδώς αυτό που είναι ο άλλος.
Και όταν κάποιος νιώθει ότι δέχεται επίθεση σε αυτό το επίπεδο, σταματά να ακούει. Αρχίζει να αμύνεται. Η συζήτηση καταλήγει να αφορά το αν η απόλυτη διατύπωση είναι σωστή, αντί να αφορά το πραγματικό πρόβλημα.
Αν θέλετε να σας ακούσουν, να είστε συγκεκριμένοι. Μιλήστε για το περιστατικό που σας ενόχλησε. Περιγράψτε τον αντίκτυπο που είχε. Δώστε στον άλλον κάτι απτό πάνω στο οποίο μπορεί να δουλέψει. Αλλά αν ξεκινήσετε με το «πάντα» ή το «ποτέ», τους έχετε ήδη χάσει.
“Θα έπρεπε να είχες…”
Οι ανεπιθύμητες συμβουλές είναι ένας από τους πιο γρήγορους τρόπους να κάνετε κάποιον να μετανιώσει που σας άνοιξε την καρδιά του. Όταν κάποιος μοιράζεται ένα πρόβλημα ή μια δύσκολη κατάσταση, συνήθως δεν σας ζητά να τη λύσετε. Προσπαθεί να την επεξεργαστεί. Ξεσπά. Αναζητά κατανόηση και ενσυναίσθηση, όχι μια συνεδρία στρατηγικής.
Όμως κάποιοι άνθρωποι δεν μπορούν να συγκρατηθούν. Ακούνε ένα πρόβλημα και αμέσως αρχίζουν να προσφέρουν λύσεις.
- «Λοιπόν, εγώ στη θέση σας θα είχα κάνει…»
- «Έχετε δοκιμάσει…;»
- «Θα έπρεπε απλώς να…»
Το υπονοούμενο είναι: «Εγώ θα το είχα χειριστεί καλύτερα από εσάς». Και αυτό ακούγεται συγκαταβατικό, ακόμη κι όταν δεν υπάρχει τέτοια πρόθεση. Αν κάποιος θέλει τη συμβουλή σας, θα σας τη ζητήσει. Αν δεν τη ζητά, θεωρήστε ότι χρειάζεται έναν ακροατή, όχι έναν σύμβουλο.
Οι άνθρωποι σταματούν να μοιράζονται τις δυσκολίες τους με όσους μετατρέπουν τα πάντα σε μάθημα. Γιατί αρχίζει να μοιάζει σαν κάθε συζήτηση να είναι μια αξιολόγηση απόδοσης.
Χρήσιμες εναλλακτικές
Τα καλά νέα είναι ότι αυτό διορθώνεται. Ξεκινήστε κάνοντας μια παύση πριν μιλήσετε. Ρωτήστε τον εαυτό σας: αυτό που πρόκειται να πω θα κάνει τον άλλον να νιώσει καλύτερα ή χειρότερα; Είναι απαραίτητο; Είναι καλοπροαίρετο; Ακούτε περισσότερο απ’ όσο μιλάτε. Αντισταθείτε στην παρόρμηση να διορθώσετε, να συμβουλέψετε ή να κατευθύνετε τη συζήτηση αλλού. Απλώς να είστε παρόντες σε όσα μοιράζεται ο άλλος.
Και όταν κάποιος εκφράζει ένα συναίσθημα, επικυρώστε το πριν κάνετε οτιδήποτε άλλο. Δεν χρειάζεται να συμφωνείτε με την οπτική του. Αρκεί να αναγνωρίσετε ότι είναι πραγματική για εκείνον.
- «Αυτό ακούγεται πραγματικά απογοητευτικό.»
- «Μπορώ να καταλάβω γιατί σας αναστάτωσε.»
- «Έχει λογική αυτό που λες.»
Αυτές οι απαντήσεις δεν σας κοστίζουν τίποτα. Όμως κάνουν τον άλλον να νιώθει ότι τον βλέπουν και τον ακούν. Αυτό είναι που θυμούνται οι άνθρωποι. Όχι αν είχατε δίκιο ή αν ήσασταν διορατικοί ή χρήσιμοι. Αλλά αν τους κάνατε να νιώσουν ότι η εμπειρία τους είχε σημασία.
Αν χρησιμοποιούσατε αυτές τις φράσεις χωρίς να συνειδητοποιείτε τον αντίκτυπό τους, δεν είστε κακοί άνθρωποι. Απλώς δεν σας έχουν μάθει πώς τα λόγια μπορεί να «πέφτουν» διαφορετικά απ’ ό,τι τα εννοείτε. Όμως τώρα το ξέρετε. Και αυτό σας δίνει την ευκαιρία να γίνετε καλύτεροι.
Γιατί οι άνθρωποι με τους οποίους είναι εύκολο να βρίσκεται κανείς δεν είναι εκείνοι με τις τέλειες κοινωνικές δεξιότητες. Είναι εκείνοι που νοιάζονται αρκετά ώστε να αντιληφθούν πότε κάνουν κάποιον να νιώθει μικρός. Και τότε σταματούν.
