Η παλαιότερη επιγραφή που ανακηρύσσει τον Ιησού ως Θεό – η οποία θεωρείται «η μεγαλύτερη ανακάλυψη από τα Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας» – αποκαλύφθηκε κάτω από το δάπεδο μιας ισραηλινής φυλακής και τώρα εκτίθεται σε μουσείο στην Αμερική.
Το μωσαϊκό ηλικίας 1.800 ετών, που ανακαλύφθηκε από έναν τρόφιμο της φυλακής Megiddo, φέρει την αρχαία ελληνική γραφή: «Η θεοσεβής Akeptous πρόσφερε την τράπεζα στον Θεό Ιησού Χριστό εις ανάμνησιν».
Το μωσαϊκό των 53,98 τ.μ. διακοσμούσε την πρώτη αίθουσα προσευχής στον κόσμο το 230 μ.Χ., επιβεβαιώνοντας ότι οι Χριστιανοί πίστευαν ότι ο Ιησούς ήταν ο γιος του Θεού από την αρχή.
Το Μωσαϊκό του Megiddo, περιλαμβάνει ορισμένες από τις πρώτες απεικονίσεις ψαριών, οι οποίες, σύμφωνα με τους ειδικούς, αναφέρονται στην ιστορία του Κατά Λουκά Ευαγγελίου 9: 16, όταν ο Χριστός πολλαπλασίασε τα ψάρια για να ταΐσει ένα πλήθος 5.000 ανθρώπων («Το θαύμα του Χορτασμού των Πέντε Χιλιάδων»).
Το δάπεδο ήταν κρυμμένο κάτω από τη φυλακή από τότε που ανακαλύφθηκε το 2005, αλλά τώρα έχει δανειστεί σε ένα μουσείο στην Ουάσιγκτον, DC, μέχρι τον Ιούλιο του 2025.
Ο Carlos Campo, Διευθύνων Σύμβουλος του μουσείου, χαρακτήρισε το μωσαϊκό ως «τη μεγαλύτερη ανακάλυψη από τα Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας», ενώ οι συνάδελφοί του σημείωσαν ότι ήταν «η πιο σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη για την κατανόηση της πρώιμης χριστιανικής εκκλησίας».
«Είμαστε πραγματικά από τους πρώτους ανθρώπους που το είδαμε ποτέ αυτό, που βιώσαμε αυτό που σχεδόν πριν από 2.000 χρόνια συντάχθηκε από έναν άνδρα ονόματι Brutius, τον απίστευτο τεχνίτη που τοποθέτησε το δάπεδο εδώ», είπε ο Campo στα εγκαίνια της έκθεσης.
Η έκφραση «‘Θεέ, Ιησού Χριστέ’»
H Alegre Savariego, επιμελήτρια της έκθεσης, δήλωσε: «Το μωσαϊκό παρέχει πρωτοποριακά στοιχεία για τις πρακτικές και τις πεποιθήσεις των πρώτων Χριστιανών, μεταξύ των οποίων, και της πρώτης αρχαιολογικής εμφάνισης της έκφρασης: ‘Θεέ, Ιησού Χριστέ’».
Το Μωσαϊκό του Megiddo, ανακαλύφθηκε στην Κοιλάδα Jezreel, όπου πιστεύεται ότι θα λάβει χώρα η τελική μάχη του Αρμαγεδδώνα , όπως περιγράφεται στο Βιβλίο της Αποκάλυψης. Η ανασκαφή διεξάγεται από αρχαιολόγους της Ισραηλινής Αρχής Αρχαιοτήτων (IAA), η οποία τέσσερα πέντε χρόνια και αποκάλυψε το μωσαϊκό δάπεδο των 53.98 τ.μ.
Τι αποκαλύπτουν οι επιγραφές του εντυπωσιακού μωσαϊκού
Το μωσαϊκό ανέφερε το όνομα του Ρωμαίου αξιωματικού που έκανε την ανάθεση, κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής κατάκτησης της Ιουδαίας. Μελέτες υποδηλώνουν πως αυτό θα μπορούσε να αποδείξει ότι οι Ρωμαίοι μπορεί να συνυπήρχαν με τους χριστιανούς- παρά τις πολυάριθμες ιστορίες πολέμων εκείνη την εποχή.
Μία επιγραφή στο μωσαϊκό έγραφε: «Ο Γαϊανός, Ρωμαίος αξιωματούχος, επιδιώκοντας την τιμή του, δημιούργησε το μωσαϊκό με δικές του δαπάνες». Η ομάδα ανακάλυψε κοντά στο σημείο ένα ρωμαϊκό στρατόπεδο, παρέχοντας περισσότερη υποστήριξη στη θεωρία που λέει ότι, ανάμεσα στους δύο πληθυσμούς, επικρατούσε ειρήνη.
Η αίθουσα των προσευχών, η εκκλησία, πιθανώς να εγκαταλείφθηκε και να συγκαλύφθηκε, λόγω της μεταφοράς της Έκτης Ρωμαϊκής Λεγεώνας της Αυτοκρατορίας στην Υπεριορδανία – την περιοχή στα ανατολικά του Ιορδάνη Ποταμού.
Ο ρόλος των 5 γυναικών που αναφέρονται στις επιγραφές
Το μωσαϊκό περιείχε τα ονόματα πέντε γυναικών, επισημαίνοντας τον σημαντικό τους ρόλο στην εκκλησία.
Εκτός από την Ακεπτού, η οποία αναφέρεται λόγω της δωρεάς της, μίας τράπεζας στην αίθουσα των προσευχών, η επιγραφή του μωσαϊκού, αναφέρει επίσης «Εις μνήμην της Πριμίλα, της Κυριακής και της Δωροθέας και τέλος, της Χρίστι».
Ο Bobby Duke, διευθυντής του Ακαδημαϊκού Τμήματος στο Μουσείο της Βίβλου, δήλωσε: «Είναι αναμφίβολα μία από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανασκαφές για την κατανόηση της πρώιμης χριστιανικής εκκλησίας».
«Για παράδειγμα, το μωσαϊκό τονίζει τον καθοριστικό ρόλο των γυναικών στην πρώιμη λειτουργία της εκκλησίας, μέσα από την ονομαστική αναφορά πέντε γυναικών», συνεχίζει.
«Στ’ αλήθεια, το μωσαϊκό προσφέρει έναν πλούτο νέων δεδομένων για τους ιστορικούς της εκκλησίας, όπως αντίστοιχα ήταν, για τους μελετητές της Βίβλου, τα Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας».
Η ΙΑΑ, δήλωσε ότι, δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία που να εξηγούν τον λόγο αναφοράς των γυναικών αυτών, είναι όμως κάτι πολύ ασυνήθιστο, αφού δεν περίμεναν από τον Θεό να θυμάται τους ανθρώπους.
«Ενώ είχαν μεγάλη σημασία για την κοινότητα, η επιγραφή δεν μαρτυρά αν ήταν προστάτιδες της κοινότητας (όπως η Ακεπτού), ή μάρτυρες, ή κάποιο τιμώμενο πρόσωπο για άλλον λόγο», εξήγησαν εκπρόσωποι του Μουσείου της Βίβλου.
Μετά τη σπουδαία αρχαιολογική ανακάλυψη, το τμήμα συντήρησης της Αρχαιολογικής Αρχής του Ισραήλ, καθάρισε και σταθεροποίησε το μωσαϊκό, το συναρμολόγησε και τοποθέτησε ξανά τις χαλαρωμένες ψηφίδες, ενώ γέμισε τα κενά με κονίαμα.
Η μεταφορά του έργου τέχνης για την έκθεση: «To Μωσαϊκό του Megiddo»
H IAA, έπρεπε να διαχωρίσει το δάπεδο, τοποθετώντας τα τμήματά του σε 11 παλέτες που μεταφέρθηκαν με πλοίο στις ΗΠΑ, νωρίτερα το 2024, για την έκθεση με τίτλο: «Το Μωσαϊκό του Megiddo: Τα Θεμέλια της Πίστης» («The Megiddo Mosaic: Foundations of Faith»).
«Ήταν αδύνατον να σηκωθεί ολόκληρο το δάπεδο», σημείωσε ο Duke.
«Πολύ δεξιοτεχνικά, έκοψαν διάφορα τμήματα του μωσαϊκού, προκειμένου να μην καταστρέψουν καθόλου το έργο τέχνης. Έτσι, δεν είχαν όλα τα τμήματα το ίδιο μέγεθος».
«Κάθε μία από τις παλέτες που μπήκαν σε αυτή την γκαλερί, ζύγιζε 1.000 κιλά». Το μωσαϊκό του Megiddo, θα επιστρέψει στο Ισραήλ, μετά την ολοκλήρωση της έκθεσης και θα τεθεί στην μόνιμη έκθεσή του, στο ακριβές σημείο της ανακάλυψής του. Οι τρόφιμοι της Megiddo, θα μεταφερθούν σε άλλη φυλακή, μόλις επιστραφεί το μωσαϊκό.
Στη χρονιά κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η μετακίνηση του μωσαϊκού στο Μουσείο της Βίβλου, η Αρχαιολογική Αρχή έγινε στόχος κριτικής, επειδή επέτρεψε να εκτεθεί σε άλλο μουσείο ένα τόσο σπουδαίο κομμάτι της ιστορίας του Χριστιανισμού.
Από τη στιγμή που οι πόρτες του άνοιξαν το 2017, το μουσείο αναγκάστηκε να επιστρέψει χιλιάδες τεχνουργήματα, μεταξύ των οποίων και η επιγραφή της Μεσοποταμίας, μαζί με εκατοντάδες πήλινους παπύρους που είχαν λεηλατηθεί από το Ιράκ. Αναγκάστηκε επιπλέον, να παραδεχτεί ότι, πολλά από τα θραύσματα από τα Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας που ήταν προς έκθεση στη συλλογή, ήταν σύγχρονες πλαστογραφίες.
«Ενώ κάποιοι από τους ιδρυτές και ενέργειες του μουσείου είναι αμφισβητούμενης φύσης, το μουσείο έχει ξεκάθαρα μία ιδεολογική ατζέντα, όχι πουριτανική, αλλά πολύ υποβοηθητική στη συγκεκριμένη περίπτωση», εξηγεί ο καθηγητής Aren Maeir, αρχαιολόγος στο πανεπιστήμιο Bar-Ilan University, σε συνέντευξή του στη Haaretz.com. «Από τη στιγμή που ακολουθούμε το γράμμα του νόμου, δεν υπάρχει πρόβλημα».