Εάν πάρεις στα χέρια σου ένα άλμπουμ με παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες της Αθήνας θα διαπιστώσεις πως στο πέρασμα των δεκαετιών η πόλη έχει αλλάξει ριζικά.
Το «πρόσωπο» της πρωτεύουσας έχει αλλάξει πολλές φορές και σήμερα σχεδόν τίποτα δεν θυμίζει την Αθήνα του 20′ ή του 30′. Δυστυχώς, κάποια από τα πανέμορφα νεοκλασικά κτίρια δεν υπάρχουν πια.
Ακόμα και οι κάτοικοι μεγαλύτερης ηλικίας ίσως δυσκολευτούν να αναγνωρίσουν την πόλη και τις περιοχές της, αν δουν φωτογραφίες της με άρωμα άλλης εποχής. Μία τέτοια φωτογραφία είναι και η παρακάτω. Αναγνωρίζεις ποια είναι η οδός της φωτογραφίας; Είτε είσαι κάτοικος Αθηνών είτε απλός επισκέπτης, σίγουρα έχεις περάσει από εκεί.
Κουίζ για την παλιά Αθήνα: Αναγνωρίζετε την οδό; Έχετε περάσει 100% από εκεί
– Ιερά οδός
– Καλλιρόης
– Βασιλίσσης Σοφίας
Η απάντηση στο κουίζ για την παλιά Αθήνα
Στην φωτογραφία (φωτογράφος: Carrington Weems) που έχει τραβηχτεί το 1909 βλέπετε την Ιερά Οδό λίγο πιο πάνω από τον Κηφισό.
Η Ιερά Οδός είναι ο αρχαιότερος δρόμος της Ελλάδας και γνωστός χώρος θρησκευτικής λατρείας. Η ανάδειξή του ως μνημείου της κλασικής αρχαιότητας με την αντίστοιχη ιστορική του αξία δεν έχει προχωρήσει. Επί 2.500 χρόνια παρέμενε ο μοναδικός εθνικός δρόμος, που συνέδεε την Αθήνα με τη Βόρεια Ελλάδα, την Ήπειρο και την Πελοπόννησο.
Η κατασκευή του δρόμου με υποδομές και άσφαλτο έγινε το 1927. Έκτοτε έχει την ίδια μορφή, με μόνη διαφοροποίηση ορισμένες διαπλατύνσεις. Καμιά άλλη πρόσβαση στην Αθήνα δεν υπήρχε μέχρι το 1956, όταν κατασκευάστηκε η Λεωφόρος Αθηνών (Καβάλας), η οποία συναντάται με την Ιερά Οδό στο ύψος της Μονής Δαφνίου.
Στη συνέχεια, με τη διάνοιξη της εθνικής οδού Αθηνών – Λαμίας, το «διάσελο» του Δαφνιού έπαψε να είναι η μοναδική σύνδεση με τη Βόρεια Ελλάδα. Η μοναδική αυτή λειτουργικότητα της Ιεράς Οδού ως μόνης εθνικής οδού που περνούσε από το Χαϊδάρι, έκανε την πόλη να γείρει προς αυτήν.
Στο μέτωπο επάνω στον δρόμο αυτό, στη συμβολή με τη σημερινή οδό Φώκαιας, δημιουργήθηκε το κέντρο της πόλης. Εκεί πραγματοποιούσε στάση το λεωφορείο για την Αθήνα και τον Πειραιά, στη στάση Σιδηρόπουλου, και εκεί βρισκόταν το ιστορικό καφενείο του Ευαγγέλου Τσέρη, ο φούρνος του Εμμανουήλ Σίμου, το φαρμακείο του Αντώνιου Μητροκώστα – το πρώτο της πόλης-, το εμπορικό του Αναστάσιου Κουλαλόγλου και το παντοπωλείο του Σιδηρόπουλου.
Στη συμβολή της Ιεράς Οδού με τη σημερινή Στρατοπέδου Χαϊδαρίου υπήρχε ένας πυρήνας με αρχιτεκτονικά αξιόλογες κατοικίες, που έδιναν μια εικόνα ξεχωριστής αισθητικής, με πιο χαρακτηριστικό το σπίτι του ιατρού Σκουλικίδη.
Επάνω στην Ιερά Οδό, ήδη από το 1887, δημιουργήθηκε το Δρομοκαΐτειο Ίδρυμα από τον ευεργέτη Γ. Δρομοκαΐτη. Στη συνέχεια, μετά τη μικρασιατική καταστροφή, με μέτωπο σχεδόν επί της Ιεράς Οδού, δημιουργήθηκε ο oικισμός των Νεοφωκαέων Προσφύγων. Εκεί υπάρχει και ιερός ναός αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου, που βρίσκεται σχεδόν επί της Ιεράς Οδού, στη συμβολή με τις οδούς Ηλία Βενέζη και Καραολή & Δημητρίου.
