Όταν κοιτάζεις παλιές φωτογραφίες της Αθήνας καταλαβαίνεις πόσο έχει αλλάξει η πρωτεύουσα. Μιλάμε για ολική μεταμόρφωση.
Αν έχεις μεγαλώσει στην Αθήνα και πιστεύεις ότι την γνωρίζεις διαπιστώνεις ότι ξέρεις τελικά πολύ λίγα για το παρελθόν της αγαπημένης σου πόλης. Μία τέτοια φωτογραφία παρακάτω δίνει μία σπάνια ματιά στην παλιά Αθήνα. Φαίνεται μία πολύ γνωστή περιοχή της Αθήνας. Μπορείς να προσπαθήσεις να καταλάβεις ποια είναι;
Κουίζ για την παλιά Αθήνα: Αναγνωρίζεις την περιοχή; Είναι από τα πιο κεντρικά σημεία της πόλης
- Ομόνοια
- Σύνταγμα
- Πανεπιστημίου
- Σταδίου
Η απάντηση στο κουίζ για την παλιά Αθήνα
Στην φωτογραφία που έχει τραβηχτεί την δεκαετία του 1890 βλέπουμε την πλατεία Ομονοίας. Συγκεκριμένα είναι η πλευρά της πλατείας, μπροστά στην οδό Αθηνάς. Απέναντι ο δρόμος είναι η οδός Σταδίου.
Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε στην σελίδα στο Facebook Liza’s Photographic Archive of Greece – Φωτογραφικά άλμπουμ της Ελλάδας (Αρχείο: Kringla)
Δείτε το σημείο σήμερα (από την ιστοσελίδα iloveoldathens.blogspot.com)
Η ιστορία
Το 1832, η Διοικητική Επιτροπή της Ελλάδος ανέθεσε στους αρχιτέκτονες Έντουαρτ Σάουμπερτ και Σταμάτη Κλεάνθη την χωροταξία της νέας πόλης των Αθηνών. Το 1833, τα πρώτα σχέδια προέβλεπαν την ανέγερση του βασιλικού παλατιού, καθώς και υπουργικών κτιρίων, στη θέση της σημερινής πλατείας, ωστόσο το συγκεκριμένο εγχείρημα δεν είχε θετική κατάληξη.
Το 1834, ο Λέο φον Κλέντσε, επαναχρησιμοποιώντας τα σχέδια των Σάουμπερτ και Κλεάνθη, εξέτασε το ενδεχόμενο ανέγερσης του Καθεδρικού Ναού των Αθηνών στη συγκεκριμένη τοποθεσία. Από την πλευρά του, ο Γερμανός αρχιτέκτονας Λούντβιχ Λάνγκε αντιπρότεινε σχέδια του ιδίου για την ανέγερση επιβλητικής εκκλησίας αφιερωμένης στον Σωτήρα, ωστόσο, το υπέρογκο ποσό που απαιτείτο για την υλοποίηση του συγκεκριμένου εγχειρήματος, τελικώς, οδήγησε στην κατάρρευση των σχεδίων.
Παρά την απόφαση του 1835 για την ανέγερση του βασιλικού παλατιού σε τοποθεσία προς τα νοτιοανατολικά, σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά σχέδια του Φρίντριχ Βίλχελμ φον Γκέρτνερ, ωστόσο, η πλατεία η οποία χωροθετήθηκε το 1846 έλαβε την ονομασία Πλατεία Ανακτόρων, προτού, στη συνέχεια, μετονομαστεί σε Πλατεία Όθωνος, ενώ, κατόπιν της εκθρόνισης του βασιλέα το 1862, μετονομάστηκε σε Πλατεία Ομονοίας.
Εν αντιθέσει με την Πλατεία Συντάγματος, η οποία καθιερώθηκε από τη δημιουργία της, κιόλας, ως κεντρικό σημείο διασκέδασης και ψυχαγωγίας, οι ψυχαγωγικής φύσεως χρήσεις της Πλατείας Ομονοίας έγιναν ευρύτερα γνωστές μόνο στα τέλη του 19ου αιώνα.
Η περιοχή συνδέθηκε για πρώτη φορά με το δίκτυο αποχέτευσης της πόλης το 1866, ενώ το τραμ ξεκίνησε να εξυπηρετεί την πλατεία το 1882. Το 1895, η σιδηροδρομική γραμμή μεταξύ Πειραιά και Θησείου επεκτάθηκε έως την Ομόνοια μέσω υπόγειας σήραγγας. Με σημείο εκκίνησης το 1904, έγινε η ηλεκτροδότηση της γραμμής και οι ατμοκίνητες αμαξοστοιχίες αντικαταστάθηκαν από ηλεκτρικές αμαξοστοιχίες. Η πλατεία ασφαλτοστρώθηκε κατά τη διάρκεια του αμέσως επόμενου έτους, ενώ συνδέθηκε με το δημόσιο δίκτυο ηλεκτρικού φωτισμού το 1910.
Η θέση σε λειτουργία ενός νέου σταθμού το 1930, κάτω από την πλατεία, οδήγησε σε ολική ανάπλαση της τοποθεσίας. Η βλάστηση αφαιρέθηκε ολοκληρωτικά, ενώ περιμετρικά της πλατείας τοποθετήθηκαν κίονες, επί της κορυφής των οποίων βρίσκονταν αναπαραστάσεις υπό την μορφή γλυπτών των Μουσών. Ωστόσο, η συγκεκριμένη διακόσμηση δεν διατηρήθηκε για πολύ καιρό, καθώς κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1940 μόνον οι βάσεις των κιόνων είχαν απομείνει ως μέσο εξαερισμού του υπόγειου σταθμού. Μια δεκαετία αργότερα, η όψη της περιοχής άρχισε να αλλάζει μέσω της ανέγερσης ψηλών κτιρίων περιμετρικά της πλατείας. Το 1954, σημαντικά χωροταξικά έργα έλαβαν χώρα με απώτερο σκοπό της δημιουργία υπόγειων εμπορικής χρήσεως χώρων. Καθώς, πλέον, η σύνδεση μέσω του τραμ είχε διακοπεί, κυκλικός κόμβος κατασκευάστηκε στο μέσον της πλατείας το 1957, επί του οποίου, τρία χρόνια αργότερα, κατασκευάστηκε κεντρικό σιντριβάνι.
Το 1988, το άγαλμα του Δρομέα του Έλληνα γλύπτη Κώστα Βαρώτσου τοποθετήθηκε επί της πλατείας, προτού, τελικώς, αποσυναρμολογηθεί και ανακατασκευαστεί εκ νέου σε κοντινή απόσταση της Εθνικής Πινακοθήκης, το 1994. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, η κατασκευή της Γραμμής 2 του μετρό της Αθήνας, τα έργα ενοποίησης των αρχαιολογικών τόπων, καθώς και τα αστικά έργα τα οποία σχετίζονταν με τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, οδήγησαν στην ανακατασκευή τόσο του σταθμού όσο και της πλατείας. Παράλληλα, το Πεντάκυκλο, έργο γλυπτικής του Γιώργου Ζογγολόπουλου, τοποθετήθηκε επί της νοτιοανατολικής περιοχής της.
Το 2020, πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της νέας ανακαινισμένης εκδοχής της πλατείας. Η τελευταία χαρακτηρίζεται από την παρουσία επιβλητικού σιντριβανιού περιτριγυρισμένου από γρασίδι, το οποίο κάπως θυμίζει την ατμόσφαιρα της πλατείας κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, ενώ χρηματοδοτήθηκε μέσω δωρεών ιδιωτών.
